Nghiên cứu mức độ ảnh hưởng của các yếu tố lượng phân hữu cơ, lượng đạm bón và công lao động đến năng suất lúa

I MỞ ĐẦU
Chuế Lưu là một xã thuần nông của huyện Hạ Hòa, tỉnh Phú Thọ, có
truyền thống canh tác lúa nước từ lâu đời, thu nhập chính là từ trồng lúa.
Năng suất lúa của các hộ trong xã trong những năm gần của xã đang tăng
dần lên do được đầu tư nhiều hơn về các yếu tố đầu vào. Có nhiều yếu tố
ảnh hưởng đến năng suất lúa, như lượng phân bón, công lao động, chất
lượng giống, tính chất đất canh tác, khí hậu, khoa học công nghệ áp dụng….
Năng suất lúa là chỉ tiêu quan trọng để đánh giá hiệu quả trong sản
xuất lúa. Do vậy em tiến hành nghiên cứu mức độ ảnh hưởng của các yếu tố
lượng phân hữu cơ, lượng đạm bón và công lao động đến năng suất lúa để
thấy được ảnh hưởng của các yếu tố này. Từ đó đưa ra các dự đoán, đề xuất
nhằm tăng năng suất lúa tới mức cao nhất có thể. Từ đó nâng cao giá trị sản
xuất và thu nhập cho người trồng lúa.
Đó cũng là lý do em sử dụng mô hình hồi quy toán học để phân tích
sự ảnh hưởng của các yếu tố trên đến năng suất lúa.
II PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Bước 1: Thu thập số liệu
Tổng hợp số liệu điều tra từ các hộ nông dân
STT Năng suất lúa Lượng phân hữu cơ Lượng đạm Công lao động
1 180 300 6 5
2 180 350 5 5
3 160 400 6 4
4 190 400 6.5 6
5 200 450 8 6
6 220 500 10 7
7 180 350 6.5 4
8 170 350 6 6
9 170 300 5.5 5
10 160 450 6 4
11 230 600 11 9
12 200 500 6 8

1
13 200 450 7.5 8
14 230 500 12 9
15 180 350 6 5
16 170 400 6 5
17 180 400 8 6
18 160 300 7.5 4
19 210 550 9 8
20 190 500 8 8
21 200 500 7 10
22 150 300 5 4
23 250 400 14 10
24 170 400 7 6
25 160 300 6.5 5
Bước 2: Thiết lập mối quan hệ giữa lượng phân hữu cơ bón, lượng
đạm bón, công lao động với năng suất lúa qua mô hình hồi quy sau, sử dụng
mô hình Cobb – Douglas:
Y
i
= A X
1
a1
X
2
a
X
3
a3
e
ui

Lấy ln hai vế ta được:
lnY
i
= lnA + a
1
lnX
1
+ a
2
lnX
2
+ a
3
lnX
3
+ u
i
Hay : lnY
i
= a
0
+ a
1
lnX
1
+ a
2
lnX
2
+ a

3
lnX
3
+ u
i
Trong đó:
Y
i
: năng suất lúa (kg/ sào)
X
1
: lượng phân hữu cơ bón ( kg/sào)
X
2
: lượng đạm bón (kg/ sào)
X
3
: công lao động (người/ ngày/ sào)
a
0
: hệ số tự do( = lnA)
a
1
, a
2
, a
3
là các hệ số ảnh hưởng của các Xi đến đến Y
i
tương ứng

u
i:
: sai số của mô hình
III KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
2
Qua điều tra 25 hộ trên ta thấy năng suất trung bình là 187.6kg/ sào,
lượng phân hữu cơ bón trung bình là 412kg/ sào, phân đạm bón trung bình là
7.44kg/ sào, công lao động đầu tư trung bình là 6.28 người/ngày/ sào.
Kết quả chạy mô hình trên exel với độ tin cậy 95% ta được:
stt y x1 x2 x3 lny lnx1 lnx2 lnx3
1 180 300 6 5 5.192957 5.703782 1.791759 1.609438
2 180 350 5 5 5.192957 5.857933 1.609438 1.609438
3 160 400 6 4 5.075174 5.991465 1.791759 1.386294
4 190 400 6.5 6 5.247024 5.991465 1.871802 1.791759
5 200 450 8 6 5.298317 6.109248 2.079442 1.791759
6 220 500 10 7 5.393628 6.214608 2.302585 1.94591
7 180 350 6.5 4 5.192957 5.857933 1.871802 1.386294
8 170 350 6 6 5.135798 5.857933 1.791759 1.791759
9 170 300 5.5 5 5.135798 5.703782 1.704748 1.609438
10 160 450 6 4 5.075174 6.109248 1.791759 1.386294
11 230 600 11 9 5.438079 6.39693 2.397895 2.197225
12 200 500 6 8 5.298317 6.214608 1.791759 2.079442
13 200 450 7.5 8 5.298317 6.109248 2.014903 2.079442
14 230 500 12 9 5.438079 6.214608 2.484907 2.197225
15 180 350 6 5 5.192957 5.857933 1.791759 1.609438
16 170 400 6 5 5.135798 5.991465 1.791759 1.609438
17 180 400 8 6 5.192957 5.991465 2.079442 1.791759
18 160 300 7.5 4 5.075174 5.703782 2.014903 1.386294
19 210 550 9 8 5.347108 6.309918 2.197225 2.079442
20 190 500 8 8 5.247024 6.214608 2.079442 2.079442

21 200 500 7 10 5.298317 6.214608 1.94591 2.302585
22 150 300 5 4 5.010635 5.703782 1.609438 1.386294
23 250 400 14 10 5.521461 5.991465 2.639057 2.302585
24 170 400 7 6 5.135798 5.991465 1.94591 1.791759
25 160 300 6.5 5 5.075174 5.703782 1.871802 1.609438
tong 4690 10300 186 157
AP 0.45534 25.21505 29.87261
MP 0.021683 5.53273 6.427888
SUMMARY OUTPUT
Regression Statistics
Multiple R 0.92083
R Square 0.847927
Adjusted R
Square 0.826202
Standard Error 0.054965
Observations 25
ANOVA
3
df SS MS F
Significance
F
Regression 3 0.353756 0.117919 39.03056 9.06E-09
Residual 21 0.063445 0.003021
Total 24 0.417201
Coefficients
Standard
Error t Stat P-value
Lower
95%
Upper

95%
Lower
95.0%
Upper
95.0%
Intercept 4.122012 0.405606 10.1626 1.46E-09 3.278508 4.965516 3.278508 4.965516
lnx1 0.047619 0.07904 0.602468 0.553314 -0.11675 0.211992 -0.11675 0.211992
lnx2 0.219422 0.06036 3.635194 0.001549 0.093895 0.344948 0.093895 0.344948
lnx3 0.215177 0.061995 3.470849 0.002284 0.08625 0.344103 0.08625 0.344103
Sử dụng phương pháp OLS với độ tin cậy 95% ta được kết quả như
sau:
LnY
i
= 4.1220 + 0.0476 lnX
1
+ 0.2194 lnX
2
+ 0.2152 lnX
3
Hay Y
i
= e
4.1220
X
1
0.0476
X
2
0.2194
X

3
0.2152

t
kd
(a
1
) = 0.6025
t
kd
(a
2
) = 3.6352
t
kd
(a
3
) = 3.4708
Hệ số tương quan R
2
= 0.8479
Hệ số tương quan hiệu chỉnh bình phương: 0.8262
Bước 1: Kiểm định các tham số ước lượng của mô hình
1 Kiểm định a
1
Giả thuyết H
0
: a
1
= 0

Giả thuyết H
1
: a
1
≠ 0
Ở mức ý nghĩa α = 0.05, số bậc tự do là (n – k – 1) với n =25 là tổng số mẫu,
k = 3 là số biến độc lập trong mô hình, thì t
c
với số bậc tự do là 21 có giá trị:
t
c(1 - α)
= 2.080
Với: t
kd
(a
1
) = 0.6025
4
Ta thấy |t
kd
(a
1
)| < t
c(1 - α)
, do đó ta chấp nhận H
0
, bác bỏ H
1
có nghĩa là hệ số
hồi quy a

1
không có ý nghĩa thống kê ở độ tin cậy 95%. Hay trong mô hình
này thì lượng bón phân hữu cơ không ảnh hưởng đến năng suất lúa.
2 Kiểm định a
2
Giả thuyết H
0
: a
2
= 0
Giả thuyết H
1
: a
2
≠ 0
Ở mức ý nghĩa α = 0.05, tương tự như trên ta có
t
c(1 - α)
= 2.080
Với : t
kd
(a
2
) = 3.6352
Ta thấy |t
kd
(a
2
)| > t
c(1 - α)

, do đó ta chấp nhận H
1
và bác bỏ H
0
. Tức là hệ số hồi
quy a
2
có ý nghĩa thống kê ở độ tin cậy 95%.
Hệ số này có ý nghĩa rằng khi tăng 1kg đạm bón thì năng suất sẽ tăng lên
lượng MP
2
= 5.53kg ( MP
2
= a
2
*AP
2
)
( MP là sản phẩm cận biên, AP là sản phẩm bình quân)
3 Kiểm định a
3
Giả thuyết H
0
: a
3
= 0
Giả thuyết H
1
: a
3

≠ 0
Ở mức ý nghĩa α = 0.05, tương tự ta có:
t
c(1 - α)
= 2.080
Với : t
kd
(a
3
) = 3.4708
Ta thấy |t
kd
(a
3
)| > t
c(1 - α)
, do đó ta chấp nhận H
1
và bác bỏ H
0
. Tức là hệ số hồi
quy a
3
có ý nghĩa thống kê ở độ tin cậy 95%.
Hệ số này có ý nghĩa rằng khi tăng 1 công lao động thì năng suất sẽ
tăng lên lượng MP
3
= 6.43 kg ( MP
3
= a

3
*AP
3
)
Bước 4: Đánh giá độ chặt chẽ của mô hình
Phân tích bảng ANOVA
Regression = 0.353756
5