Bài 13:
CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT
(1914 –1918)
I/ MỤC TIÊU BÀI HỌC
1) Kiến thức: Học sinh cần nắm được những nội dung
_ Chiến tranh thế giới thứ nhất là chách giải quyết mâu thuẩn giữa đế
quốc với đế quốc vì bản chất của đế quốc là gây chiến tranh xâm
lược. Bọn đế quốc ở cả hai phe đều phải chịu trách nhiệm về vấn đề
này.
_ Các giai đoạn của cuộc chiến tranh cũng như quy mô, tính chất và
những hậu quả tai hại của nó đối với xã hội loài người.
_ Chỉ có Đảng Bôn-sê-vích Nga, đứng đầu là Lê-nin, đứng vững
trước thử thách của chiến tranh và đã lãnh đạo giai cấp vô sản cùng
các dân tộc trong đế quốc Nga thực hiện khẩu hiệu “Biến chiến tranh
đế quốc thành nội chiến cách mạng”, giành hòa bình và cải tạo xã
hội.
2) Tư tưởng: Giáo dục tinh thần đấu tranh chống chiến tranh đế quốc,
bảo vệ hòa bình, ủng hộ cuộc đấu tranh của nhân dân các nước vì độc
lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.
3) Kĩ năng:
_ Phân biệt được các khái niệm: “Chiến tranh đế quốc”, “Chiến tranh
cách mạng”, “Chiến tranh chính nghĩa”, “Chiến tranh phi nghĩa”.
_ Biết trình bày diễn biến cơ bản của chiến tranh trên bản đồ thế giới.
_ Bước đầu biết đánh giá một số vấn đề về lịch sử, như nguyên nhân
sâu xa, nguyên nhân trực tiếp …
II/ TÀI LIỆU – PHƯƠNG PHÁP
1/ Tài liệu:
_ Bản đồ Chiến tranh thế giới thứ nhất.
_ Bảng thống kê kết quả của chiến tranh.
_ Tranh ảnh và những mâu chuyện lịch sử về Chiến tranh thế
giới thứ nhất.
2/ Phương pháp: Phát vấn, thảo luận, diễn giảng, trực quan …
III/ TRỌNG TÂM:
Những diễn biến chính của chiến sự
IV/ CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC
1/ Kiểm tra bài cũ:
_ Nêu nội dung và ý nghĩa cuộc Duy tân Minh Trị năm 1868.
_ Những sự kiện nào chứng tỏ vào cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX,
Nhật Bản trở thành nước đế quốc ?
2/ Giới thiệu bài mới: Trong lịch sử loài người, đã có nhiều cuộc
chiến tranh diễn ra, song tại sao cuộc chiến tranh 1914 – 1918 lại gọi
là Chiến tranh thế giới thứ nhất ? Nguyên nhân, diễn biến và kết quả
của nó ra sao ? Các em hãy theo dõi bài học để giải đáp những vấn
đề nêu trên”. Trả lời được câu hỏi này các em sẽ nắm được nội dung
cơ bản của bài.
I/ NGUYÊN NHÂN DẪN ĐẾN CHIẾN TRANH
Phần giảng
Nguyên nhân sâu xa dẫn đến
chiến tranh ?
_ Cho học sinh đọc sách giáo khoa
để tìm hiểu các mâu thuẩn này.
Vì sao các nước đế quốc ráo riết
chuẩn bị Chiến tranh thế giới thứ
nhất ?
Mong muốn thanh toán địch thủ
của mình để chia lại thuộc địa, làm
bá chủ thế giới.
* Gv diễn giảng: sự tranh giành thị
trường và thuộc địa giữa các nước
đế quốc tất yếu đưa đến việc gây
chiến tranh với nhau để chia lại đất
đai trên thế giới. Đế quốc Đức là
hung hăng nhất vì có tiềm lực kinh
tế và quân sự mạnh nhất nhưng lại ít
thuộc địa. Từ đó ở châu Âu hình
thành hai tập đoàn gây chiến, chống
đối nhau.
Nêu nguyên nhân trực tiếp của
chiến tranh thế giới thứ nhất ?
Phần ghi
_ Sự phát triển không đồng đều
giữa các nước đế quốc.
_ Mâu thuẩn về vấn đề thuộc địa
gay gắt.
Hình thành hai khối quân sự
kình địch nhau:
+ Liên minh: Đức, Áo –
Hung, I-ta-li-a (1882).
+ Hiệp ước: Anh, Pháp, Nga
(1907)
Thái tử Áo – Hung bị ám sát.
II/ NHỮNG DIỄN BIẾN CHÍNH CỦA CHIẾN SỰ
Phần giảng
_ Học sinh đọc sách giáo khoa.
Gv: dùng bản đồ và dựa vào SGK
để trình bày diễn biến cuộc chiến
tranh.GT. H.50/SGK
Cuộc chiến ở giai đoạn đầu thì ưu
thế thuộc về phe nào ?
Phe Liên
minh.
Gv diễn giảng: lúc đầu chỉ có 5
cường quốc tham chiến. Dần dần có
38 nước trên thế giới và thuộc địa
của các nước đế quốc bị lôi cuốn
vào vòng khói lửa. Chiến sự diễn ra
ở nhiều nơi, song chiến trường
chính là châu Âu.
Tình hình chiến sự ở giai đoạn
hai diễn ra như thế nào ?
Ưu thế
chuyển sang phe Hiệp ước.
HS thảo luận:
Vì sao gần cuối chiến tranh, Mĩ
mới tham chiến ? HS trả lời
Mĩ
không muốn đứng hẳn về một bên,
chỉ đứng ngoài để bán vũ khí (thu
được 11 tỉ đô la), nhưng khi chiến
tranh sắp kết thúc thì Mĩ đứng về
phía Anh, Pháp để “chia phần thắng
lợi” và cũng lo sợ về thắng lợi của
cách mạng Nga.
Gt h. 51/sgk
? Sự chuyển biến chiến sự ở giai
đoạn này diễn ra như thế nào?
Phần ghi
_ Ngày 28 – 7 – 1914, Áo –
Hung tuyên chiến với Xéc-bi
_ Ngày 1 – 8 Đức tuyên chiến
với Nga: ngày 3 – 8, tuyên chiến
với Pháp.
_ Ngày 4 – 8 Anh tuyên chiến
với Đức.
Chiến tranh thế giới bùng n
ổ.
1/ Giai đoạn thứ nhất (1914 –
1916)
_ Mặt trận phía Tây: Đức đánh
bại Pháp, uy hiếp Pa-ri. Nga cứu
nguy cho Pháp.
_ Năm 1916, chiến tranh chuyển
sang cầm cự.
2/ Giai đoạn thứ hai (1917 –
1918)
_ Năm 1917 phe Hiệp ước phản
công.
_ Ngày 7 – 11 – 1917, Cách
mạng tháng Mười Nga thắng lợi,
Nga rút khỏi chiến tranh.
_ Tháng 7 – 1918 Anh, Pháp
phản công.
_ Tháng 9 – 1918 Anh, Pháp, Mĩ
tổng phản công. Các đồng minh
của Đức đầu hàng.
_ Ngày 9 – 11 – 1918, cách
mạng bùng nổ ở Đức, thành lập
chế độ cộng hòa.
_ Ngày 11 – 11 – 1918, chính
phủ Đức đầu hàng. Chiến tranh
thế giới kết thúc.
III/ KẾT CỤC CỦA CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT
Phần giảng
Chiến tranh thế giới đã gây nên
tai họa khủng khiếp như thế nào ?
Sgk.
* Gv cho học sinh thảo luận trả lời
câu hỏi:
Cuộc chiến tranh này mang tính
chất gì ? Em có suy nghĩ gì về cuộc
chiến tranh này ?
Đây là cuộc chiến tranh đế quốc,
phi nghĩa nhằm giải quyết các mâu
thuẩn và muốn chia lại thuộc địa.
Căn cứ vào đâu để nhận xét rằng
Chiến tranh thế giới thứ nhất là cuộc
chiến tranh đế quốc chủ nghĩa ?
_ Gây thiệt hại về người và của.
_ Tranh giành thuộc địa và giành
giựt thị trường của nhau.
_ Các nước đế quốc đóng vai trò
chính trong cuộc chiến.
Phần ghi
_ 10 triệu người chết, hơn 20
triệu người bị thương.
_ Nhiều thành phố, làng mạc …
bị phá hủy, thiệt hại 85 tỉ đô la.
_ Thắng lợi của Cách mạng
tháng Mười Nga 1917 và cao
trào cách mạng vô sản phát triển.
4/ Củng cố:
a)
Nguyên nhân nào dẫn đến Chiến tranh thế giới thứ nhất ?
b)
Chiến tranh thế giới thứ nhất đã gây nên những hậu quả như thế
nào ?
c)
Lập niên biểu những sự kiện chính của Chiến tranh thế giới thứ
nhất.
5/ Dặn dò:
_ Học thuộc bai .
_ Làm bài tập thực hành lịch sử bài 13.
_ Chuẩn bị ôn tập từ bài 1
bài 13 : tiết 21
ôn tập lịch sử thế giới
cận đại.