Giáo án Lịch Sử lớp 10: CÁCH MẠNG HÀ LAN VÀ CÁCH MẠNG ANH pps

CÁCH MẠNG HÀ LAN VÀ CÁCH MẠNG ANH
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
Sau khi học xong bài học yêu cầu HS cần:
1.

Kiến thức
-Giúp học sinh hiểu rằng, cuộc đấu tranh của nhân dân Hà Lan lật
đổ vương triều Tây Ban Nha từ giữa thế kỉ XVI là một cuộc cách
mạng tư sản đầu tiên của thời kì lịch sử cận đại thế giới.
-Nhận thấy rằng Cách mạng tư sản Anh ( thế kỉ XVIII) là sự tiếp
tục cuộc tấn công vào chế độ phong kiến châu Âu, mở đường cho lực
lượng sản xuất tư bản phát triển.
2.

Tư tưởng, tình cảm
Cách mạng tư sản trong buổi đầu thời cận đại thể hiện mặt tích
cực ở việc loại bỏ chế độ phong kiến ở một số quốc gia châu Âu,
song chỉ là sự thay đổi hình thức bóc lột này bằng hình thức bóc lột
khác mà thôi. Một chế độ bóc lột một mới, tinh vi và tàn bạo đang
hình thành.
3.

Kĩ năng
Rèn luyện kĩ năng phân tích, khái quát , tổng hợp, đánh giá sự
kiện
II. THIẾT BỊ ĐỒ DÙNG DẠY HỌC
-

Bản đồ thế giới; Bản đồ câm vùng Tây Âu
-

Ảnh Ô-li-vơ Crôm-oen.
III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY VÀ HỌC

1.Giới thiệu bài mới
Giáo viên khái quát: Giai đoạn hậu kì trung đại (Thế kỉ XV- XVII
), chế độ phong kiến khủng hoảng, suy vong. Giai cấp tư sản tuy mới
ra đời nhưng đã nhanh chóng khẳng định thế lực kinh tế ngày càng
lớn mạnh của mình. Cuộc đấu tranh của giai cấp tư sản chống chế độ
phong kiến thể hiện trước hết trên lĩnh vực tôn giáo, văn hoá, nghệ
thuật là bước dọn đường cho những cuộc cách mạng tư sản không
thể tránh khỏi ở Tây Âu. Nhưng vì sao, những cuộc cách mạng tư
sản sớm nổ ra ở “ vùng đất thấp” và xứ sở “ sương mù” ? ý nghĩa của
những sự kiện đó đối với tiến trình của lịch sử nhân loại ra sao?
chúng ta sẽ nghiên cứu làm sáng tỏ vấn đề này trong bài học hôm
nay.( Giáo viên ghi tiêu đề bài học)
1.

Tổ chức các hoạt động day và học trên lớp
Hoạt động của thầy và trò Kiến thức cơ bản
HS cần nắm vững


Hoạt động 1: Giáo viên giới thiệu trên
bản đồ vị trí của Hà lan trước cách mạng
( Gồm lãnh thổ các nước Hà lan, Bỉ,
Luyxămbua và một số vùng Đông Bắc
Pháp) và giải thích vì sao vùng đất này
có tên gọi “ Nêđéclan” ( Vùng đất thấp).
- GV: Dựa vào đâu để nói rằng, đầu thế
kỉ XVI Nêđéclan là một trong những

vùng kinh tế TBCN phát triển nhất châu
Âu? Học sinh có thể tìm thấy câu trả lời
qua kiến thức trong SGK.
- GV dẫn dắt: Sự phát triển kinh tế
TBCN có ảnh hưởng thế nào đến tình
hình xã hội Nêđéclan? Sau khi trình bày
tình hình kinh tế, xã hội của Nêđéclan
dưới thời cai trị của chính quyền phong
kiến Tây Ban nha, GV hướng dần HS
nhận thức:
+ Vì sao tư tưởng cải cách tôn giáo của
Can-vanh nhanh chóng được nơi này
chấp nhận .
+ Tư tưởng cải cách đó là sự dọn đường
cho một cuộc cách mạng
Hoạt động 2. HS đọc SGK , tóm tắt
những thành quả chủ yếu của quá trình
đấu tranh kéo dài suốt 4 thập kỉ cuối thế
kỉ XVI như:
+Giải phóng các tỉnh miền Bắc
+ Phân hoá lực lượng kẻ thù
+ Hội nghị các tỉnh miền Bắc (U- trếch)
với nhiều quyết sách quan trọng

1. Cách mạng Hà Lan


- Từ đầu thế kỉ XVI
Nêđéclan là một trong
những vùng kinh tế

TBCN phát triển nhất
châu Âu.

- Giai cấp tư sản
Nêđéclan ra đời, thế lực
kinh tế ngày càng lớn
mạnh.






- Tháng 8- 1566 nhân dân
miền Bắc Nêđéclan khởi
nghĩa, lực lượng phát
triển mạnh, làm chủ nhiều
nơi.




- Năm 1609 Hiệp định
đình chiến được kí kết,
nhưng đến 1648 mới
được công nhận độc lập.
+ Chính quyền phong kiến TBN sụp đổ
+ Nước cộng hoà tư sản( Hàlan) ra
đời

- GV gợi ý để học sinh nhận thức : Cách
mạng tư sản chỉ thay thế hình thức bóc
lột này bằng hình thức bóc lột khác, giai
cấp bóc lột này bằng giai cấp bóc lột
khác, chế độc không thay đổi .







Hoạt động 1: GV / HS
- Sự phát triển của nền kinh tế Anh
được thể hiện như thế nào ? GV hướng
dẫn HS dựa vào SGK để nhận thức nội
dung cơ bản theo logíc sau:
Sự phát triển của công trường thủ công
dần lấn át phường hội. Sản phẩm tăng
nhanh về số lượng và chất lượng kích
thích hoạt động ngoại thương phát triển
nhất là ngành len dạ, buôn bán nô lệ da
đen.
Sự phát triển ngành len dạ kéo theo sự
phát triển của nuôi cừu. Do vậy một bộ
phận quý tộc Anh chuyển sang kinh
doanh hàng hoá theo hướng TBCN, trở
thành quý tộc mới.

GV miêu tả cảnh “ Rào đất cướp ruộng”
-

ý nghĩa:
+ Là cuộc cách mạng tư
sản đầu tiên trên thế giới.
+ Mở đường cho chủ
nghĩa TB Hà Lan phát
triển.
+ Mở ra thời đại mới-
bùng nổ các cuộc cách
mạng tư sản.
+ Hạn chế: Quan hệ sản
xuất phong kiến còn tồn
tại ở một số nơi, nhân dân
không được hưởng quyền
lợi KT, CT

2.

Cách mạng tư sản Anh.


a/ Tình hình nước Anh
trước cách mạng
-

Kinh tế : Đầu thế kỉ
XVII, nền kinh tế nước
Anh phát triển nhất

châu Âu.




-

Xã hội: Tư sản, quý tộc
mới giàu lên nhanh
chóng





( Hình ảnh “cừu ăn thịt người” của nhà
văn Tomat Morơ), sau đó hướng dẫn HS
lí giải vì sao tư sản, quý tộc mới ở Anh
giàu lên nhanh chóng như vậy ?
-

Sự bảo thủ, lạc hậu và phản động của
chế độ phong kiến Anh thể hiện như
thế nào? Sau khi học sinh dựa vào
SGK trả lời câu hỏi trên, GV tiếp tục
dẫn dắt HS giải quyết vấn đề:
-

Mâu thuẫn trong lòng xã hội Anh biểu
hiện như thế nào? Hướng giải quyết

mâu thuẫn đó?

Giáo viên hướng dẫn học sinh theo dõi
những diễn biến chính của cách mạng (
có thể lập bảng niên biểu sự kiện theo dữ
liệu sau ).

+ 1642 –1648: nội chiến (vua- Quốc
hội)
+ 1649: xử tử vua, thành lập nước cộng
hoà
+ 1653 : Lập nền độc tài
+ 1688 : Quốc hội chính biến, xác lập
chế độ quân chủ lập hiến



Dựa vào niên biểu, hướng dẫn học sinh
nắm được hướng phát triển của cách
mạng Anh qua các mốc chính , sau đó lí
giải vấn đề:
+ Vì sao cách mạng Anh có sự thoả hiệp
giữa Quốc hội với với lực lượng phong
kiến cũ?


-

Chính trị : Chế độ
phong kiến kìm hãm

lực lượng sản xuất
TBCN

Cách mạng bùng nổ



b/ Diễn biến của cách
mạng.

( theo dõi niên biểu
nắm sự kiện chính)


+ 1642 –1648: nội chiến
ác liệt (vua- Quốc hội)
+ 1449: xử tử vua, nước
cộng hoà ra đời, cách
mạng đạt đỉnh cao.
+ 1653 : Nền độc tài được
thiết lập( một bước tụt
lùi)
+ 1688 : Quốc hội tiến
hành chính biến, sau đó
chế độ quân chủ lập hiến
được xác lập.

+ Vì sao nói cách mạng Anh là cuộc cách
mạng bảo thủ?
Điểm quan trọng mà GV cần khắc hoạ để
HS nhận thức sâu sắc về thái độ hai mặt
của giai cấp tư sản Anh. Khi chưa đủ
mạnh, vì lợi ích của giai cấp mình, chúng
không chỉ lừa phỉnh quần chúng đứng
lên tranh đấu chống chế độ phong kiến,
mà còn lôi kéo cả một bộ phận quý tộc
mới ( từng là kẻ thù của mình trước đó)
tạo nên một liên minh chính trị mới. Khi
cách mạng thành công, giai cấp tư sản
phản bội lại quần chúng cách mạng,
đồng thời củng cố liên minh quý tộc – tư
sản bằng việc thiết lập một thể chế chính
trị Quân chủ lập hiến. Nhà vua “trị vì”
mà không “cai trị” vì không có thực
quyền. Quyền lực chính trị tập trung
trong tay quốc hội lập hiến của giai cấp
tư sản. Dù còn có những hạn chế nhất
định song cách mạng tư sản Anh vẫn có
ý nghĩa trọng đại đối với lịch sử thế giới.

c/ ý nghĩa:
-

Lật đổ chế độ PK, mở
đường cho CNTB ở
Anh phát triển.
-

Mở ra thời kì quá độ từ
chế độ PK sang chế độ
tư bản

3. Sơ kết bài học
GV hướng dẫn HS nhận thức vấn đề chủ yếu sau :
-

Vì sao cuộc cách tư sản Hà Lan nổ ra dưới hình thức một cuộc
chiến tranh giải phóng dân tộc ?
-

Vì sao cuộc cách tư sản Anh nổ ra dưới hình thức một cuộc nội

chiến ?
-

Cả hai cuộc cách mạng nói trên có gì giống nhau?
Tổng kết nội dung trên, giáo viên củng cố để học sinh hiểu rõ khái
niệm cách mạng tư sản (cả nội hàm và ngoại diên của khái niệm). Do
những đặc điểm, điều kiện hoàn cảnh lịch sử, các mạng tư sản ở 2
nước Hà Lan và Anh nổ ra dưới những hình thức khác nhau, giải
quyết những nhiệm vụ cụ thể khác nhau, nhưng đều hướng vào mục
tiêu chung là lật đổ chế độ phong kiến (bất kì ở ngoài đô hộ hay đang
tồn tại, thống trị trong nước), để mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát
triển . Đây là những sự kiện mở đầu cho một thời kì đấu tranh quyết
liệt để giải quyết vấn đề “ai thắng ai” giữa chủ nghĩa tư bản đang lên
với chế độ phong kiến đã già nua, suy tàn, song chưa dễ từ bỏ võ đài
chính trị.
4. Dặn dò, bài tập về nhà
-Học bài cũ, đọc trước bài mới.
-Trả lời câu hỏi và bài tập trong SGK.