SAI SỐ TRONG THÍ NGHIỆM THỰC HÀNH pptx

SAI SỐ TRONG THÍ NGHIỆM THỰC HÀNH

A. MỤC TIÊU
1. Kiến thức
- Thông qua hoạt động thí nghiệm thực hành (TNTH) nhằm củng cố, khắc
sâu một cách bản chất hơn về số kiến thức đã học.
- Thông qua việc vận dụng sẽ ôn lại nhiều kiến thức có liên quan đến mỗi
phương án thí nghiệm.
- Biết thêm kiến thức về thí nghiệm vật lý nói riêng và thí nghiệm khoa học
nói chung như sai số, cơ sở vật lí trong các nguyên lý hoạt động của một số
dụng cụ thí nghiệm, thao tác tư duy hùng biện.
2. Kỹ năng
- Biết sử dụng một số dụng cụ thí nghiện để đo độ dài, lực, thời gian, nhiệt
độm, khối lượng.
- Biết cách bố trí, lắp đặt, thao tác thu số liệu của các phép đo. Biết sử lý số
liệu, làm báo cáo, viết kết quả hợp lý. Biết nhận xét khái quát hóa, dự đoán quy
luật.
- Biết cách phân tích để hiểu nguyên lí cơ bản của một số thiết bị thí nghiệm,
thô sơ và hiện đại.
- Bước đầu làm quen với việc phân tích các phương án thí nghiệm, cách phán
đoán và lựa chọn phương án thí nghiệm và tạo tiền đề cho việc hình thành khả
năng sáng tạo các phương án thí nghiệm khả thi.
3. Tình cảm thái độ tác phong
- Hiểu đúng được đặc trưng của bộ môn vật lý là một môn khoa học thực
nghiệm.Từ đó yêu thích bộ môn.
- Rèn tác phong làm việc khoa học, cẩn thận tỉ mỉ, quen quan sát, tôn trọng
thực tế khách quan, trung thực trong học tập.
- Tiếp tục quá trình hình thành và phát triển ý thức cộng đồng về hoạt động
nhóm trong thí ngiệm.
B. CHUẨN BỊ
1. Giáo viên

- Các câu hỏi về chuyển động cơ.
- Biên soạn câu hỏi 1-3 SGK dưới dạng trắc nghiệm.
- Chuẩn bị bài tập SGK.
- Tranh vẽ các ví dụ về tính tương đối của chuyển động cơ.
2. Học sinh
- Ôn tập về chuyển động cơ.

3. Gợi ý ứng dụng CNTT
- GV có thể soạn các câu hỏi trắc nghiệm kiểm tra bài cũ và củng cố bài
giảng về tính tương đối của chuyển động cơ.
- Mô phỏng về chuyển động tương đối, công thức cộng vận tốc.
- Sưu tầm các đoạn video về tính tương đối của chuyển động cơ
C. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
Hoạt động 1( phút): Sai số trong đo lường.
Hướng dẫn của GV Hoạt động của HS Nội dung
-Yêu cầu HS đọc
SGK.
- Đọc SGK, tìm hiểu
về sai số các loại sai
số, nguyên nhân và
1. Sai số trong đo lường
a) Phép đo và sai số
-Hướng dẫn HS tìm
hiểu về sai số,các loại
sai số và cách hạn
chế sai số
-Nhận xét câu trả lời.
-Tổ chức hoạt động
nhóm
- Yêu cầu HS đo và

tính các loại sai số
của một đại lượng.
-Yêu cầu các nhóm
trình bày kết quả.
-Nhận xét và đánh giá
kết quả.
cách hạn chế sai số.

-Trả lời câu hỏi về
sai số
-Hoạt động nhóm:
Thực hành và đo tính
sai số của một đại
lượng nào đó.

- Trình bày cách đo
và tính sai số.
Kết quả của các phép đo không
bao giờ đúng hoàn toàn với giá trị
thật của đại lượng cần đo. Nói cách
khác mọi phép đo đều có sai số.
Nguyên nhân gây ra sai số của các
phép đo có thể là do dụng cụ đo,
quy trình đo, chủ quan của người
đo (đã học ở THCS).
Ví dụ: Khi đo chiều dài l năm lần
được các giá trị l
1
,l
2

,l
3
,l
4
,l
5
người
ta coi giá trị gần đúng của độ dài
trung bình cộng của năm lần đo
l ≈ l
tb
= (l
1
+l
2
+l
3
+l
4
+l
5
)/5
Với sai số chung cho năm lần đo là
l = (l
mac
- l
min
)/2
Như vậy giá trị độ dài cần đo lằm
trong khoảng từ l

tb
- l đến l
tb
+
l
ta có thể viết l = l
tb
+ l
b) Các loại sai số thường dùng
* Sai số tuyệt đối : l = (l
mac
-
l
min
)/2
* Sai số tỉ đối: l/l
tb
(%)
c) Phân loại sai số theo nguên
nhân
*Saisố hệ thống: Là loại sai số có
tính quy luật ổn định.
Ví dụ: Dùng thước đo có độ chia
nhỏ nhất (ĐCNN) là 1mm thì sẽ có
sai số đo dụng cụ là 0,5mm
*Sai số ngẫu nhiên: Là loại sai số
do tác động ngẫu nhiên gây nên.
Ví dụ: Người ta bấm đồng hồ đo
thời gian sớm hay muộn sẽ gây ra
sai số.

Sai số l ở mục a) bao gồm cả sai
số hệ thống và sai số ngẫu nhiên.
d) Số chữ số có nghĩa (CSCN)
số CSCN của một số là tất cả các
chữ số khác 0 đầu tiên.
Số 13,1 có 3 CSCN.
Số 13,10 có 4 CSCN.
Số 1,30.10
3
có 3CSCN.
Số chữ số có nghĩa càng nhiều cho
biết kết quả có sai số càng nhỏ (độ
chính xác càng cao).
đ) Tính sai số và ghi kết quả đo
lường
-Sai số của một tổng: (a + b) =
a = b
- Sai số tỉ đối
- Ghi kết quả:số CSCN của kết quả
không được nhiều hơn số CSCN
của dữ kiện kém chính xác nhất.
e) Hạn chế sai số
-Trong thực nghiệm vật lí bao giờ
cũng có sai số, cần có gắng hạn
chế sai số ngẫu nhiên trong thao
tác.
-Cần chọn thiết bị, phương án thực
nghiệm để có sai số hệ thống phù
hợp với cấp học.
2. Biểu diễn sai số trong đồ thị

Đồ thị đã được sử dụng rất nhiều
trong toán, vật lí và nhiều bộ môn
ở chương trình THCS. Khi sử dụng
đồ thị trong các thì nghiệm Vật lí
cần chú ý cách biểu diễn các giá trị
có sai số như sau:
-Mỗi giá trị có được từ thực
nghiệm (gọi x là giá trị thực
nghiệm) đều có sai số, ví dụ x
i
+
x; y
i
+ y
-Trên đồ thị mỗi giá trị sẽ được
biểu diễn bằng một điểm nằm giữa
một ô chữ nhật có cạnh là 2x
i
và
2y
i

-Thông thường không cần phải vẽ
các ô sai số.
- Đường biểu diễn mối quan hệ
giữa các đại lượng là một đường
cong trơn đi qua gần nhất các điểm
thực nghiệm.

Hoạt động 2 ( phút): Tìm hiểu hệ đo lường quốc tế SI.

Hướng dẫn của GV Hoạt động của HS Nội dung
-Yêu cầu HS xem
SGK
-Nêu câu hỏi trắc
nghiệm
-Xem SGK
-Trả lời câu hỏi và
ghi nhớ kiến thức.
2. Hệ đơn vị. Hệ SI
-Hệ đơn vị là tập hợp các đơn vị có
liên quan dùng trong đo lường.
-Hệ đơn vị đo lường hợp pháp của
nước Việt Nam là hệ đơn vị quốc
tế SI.
- Hệ SI có 7 đơn vị cơ bản và
nhiều đơn vị dẫn xuất. 7 đơn vị cơ
bản là:
*Độ dài: mét (m)
*Cường độ dòng điện : ampe (A)
*Thời gian : Giây (s)
*Cường độ sáng: canđela (cd)
*Khối lượng: kilôgan (kg)
*Lượng chất : mol (mol)
*Nhiệt độ kenvin (K)
Chú ý: Điều kiện cần (nhưng
chưa đủ) để một công thức đúng là
hai về của công thức có cùng đơn
vị (trong đó phải kể cả đơn vị hệ số
hoặc hằng số nếu có).

Hoạt động 3 ( phút): Tìm hiểu một số dụng cụ đơn giản.
Hướng dẫn của GV Hoạt động của HS
-Giới thiệu với HS về một số dụng cụ
đo. Sơ bộ về cấu tạo, nguyên lý hoạt
động, cách đo và một số chú ý trong quá
trình sử dụng. Làm thử đo mẫu
-Tổ chức hoạt động nhóm. Yêu cầu các
nhóm lần lượt làm quen với các dụng cụ
đo và thử.
-Quan sát GV hướng dẫn.




-Hoạt động nhóm tìm hiểu một số dụng
-Quan sát các nhóm làm việc.
-Nhận xét đánh giá kết quả của các
nhóm.
cụ đo.



-Đo thử một số đại lượng.

Hoạt động 4( phút): Vận dụng củng cố.
Hướng dẫn của GV Hoạt động của HS
-Yêu cầu HS kể tên một số dụng cụ đo
trong thực tế.
-Nhận xét câu trả lời của HS.
-Nêu câu hỏi trắc nghiệm về nội dung

bài.
-Yêu cầu HS ghi tóm tắt các kiến thức
-Kể tên một số dụng cụ đo trong đời
sống thực tế.

-Trình bày câu trả lời.

-Ghi tóm tắt các kiến thức cơ bản: Sai
trọng tâm của bài.
- Đánh giá nhận xét kết quả giờ dạy.
số, các loại sai số.
Hoạt động 5( phút): Hướng dẫn về nhà.
Hướng dẫn của GV Hoạt động của HS
-Nêu câu hỏi và bài tập về nhà.
-Yêu cầu: HS chuẩn bị bài sau
-Ghi câu hỏi và bài tập về nhà.
-Những sự chuẩn bị cho bài sau.