Tiết 42. LỰC LO-REN-XƠ docx

Tiết 42. LỰC LO-REN-XƠ

Ngy soạn: 17-01-2011
I. MỤC TIÊU
+ Phát biểu được lực Lo-ren-xơ là gì và nêu được
các đặc trưng về phương, chiều và viết được công
thức tính lực Lo-ren-xơ.
+ Nêu được các đặc trưng cơ bản của chuyển động
của hạt mang điện tích trong từ trường đều; viết được
công thức tính bán kín vòng tròn quỹ đạo.
II. CHUẨN BỊ
Giáo viên: Chuẩn bị các đồ dùng dạy học về chuyển
động của hạt tích điện trong từ trường đều.
Học sinh: Ôn lại về chuyển động tròn đều, lực
hướng tâm và định lí động năng, cùng với thuyết
electron về dòng điện trong kim loại.
III. TIẾN TRÌNH DẠY – HỌC
Hoạt động 1 (5 phút) : Kiểm tra bài cũ : Lực từ tác
dụng lên một đoạn dây dẫn mang dòng điện đặt trong
từ trường.
Hoạt động 2 ( phút) : Tìm hiểu lực Lo-ren-xơ.
Hoạt động của
giáo viên
Hoạt động của
học sinh
Nội dung cơ bản


Yêu cầu học
sinh nhắc lại
khái niệm dòng

diện.
Lập luận để
đưa ra định
nghĩa lực Lo-
ren-xơ.



Nhắc lại khái
niệm dòng
điện.

Ghi nhận khái
niệm.


I. Lực Lo-ren-xơ
1. Định nghĩa lực
Lo-ren-xơ
Mọi hạt mang
điện tích chuyển
động trong một từ
trường, đều chịu
tác dụng của lực
từ. Lực này được
gọi là lực Lo-ren-
xơ.
Giới thiệu
hình vẽ 22.1.
Hướng dẫn

học sinh tự t
ìm
ra kết quả.

Giới thiệu
hình 22.2.
Hướng dẫn
học sinh rút ra
kết luận về
hướng của lực
Lo-ren-xơ.
Đưa ra kết
luận đầy đủ về
đặc điểm của
lực Lo-ren-xơ.

Tiến hành các
biến đổi toán
học để tìm ra
lực Lo-ren-xơ
tác dụng lên
mỗi hạt mang
điện.

Lập luận để
xác định hướng
của lực Lo-ren-
xơ.
Ghi nhận các
đặc điểm của

lực Lo-ren-xơ.

2. Xác định lực
Lo-ren-xơ
Lực Lo-ren-xơ do
từ trường có cảm
ứng từ

B
tác dụng
lên một hạt điện
tích q
0
chuyển
động với vận tốc

v :

+ Có phương
vuông góc với

v và

B
;
+ Có chiều theo
qui tắc bàn tay trái:
để bàn tay trái mở
rộng sao cho từ
trường hướng vào

lòng bàn tay, chiều
từ cổ tay đến ngón


Yêu cầu học
sinh thực hiện
C1.
Yêu cầu học
sinh thực hiện
C2.

Thực hiện C1.

Thực hiện C2.


giữa là chiều của

v khi q
0
> 0 và
ngược chiều

v khi
q
0
< 0. Lúc đó
chiều của lực Lo-
ren-xơ là chiều
ngón cái choãi ra;

+ Có độ lớn: f =
|q
0
|vBsin
Hoạt động 3 ( phút) : Tìm hiểu chuyển động của hạt
điện tích trong từ trường đều.
Hoạt động của
giáo viên
Hoạt động của
học sinh
Nội dung cơ bản






II. Chuyển động
của hạt điện tích
trong từ trường
đều
Yêu cầu học
sinh nh
ắc lại
phương c
ủa lực
Lo-ren-xơ.
Yêu cầu học
sinh nh
ắc lại

đ
ịnh lí động
năng.
Nêu công c
ủa
lực Lo-ren-
xơ
và rút ra k
ết
lu
ận về động
năng và vận tốc
của hạt.



Nêu phương
của lực Lo-ren-
xơ.

Phát biểu và
viết biểu thức
định lí động
năng.
Ghi nhận đặc
điểm về chuyển
động của hạt
điện tích q
0

khối lư
ợng m
bay vào trong
từ trường với
vận tốc

v
mà
chỉ chịu tác
dụng của lực
1. Chú ý quan
trọng
Khi hạt điện tích
q
0
khối lượng m
bay vào trong từ
trường với vận tốc

v mà chỉ chịu tác
dụng của lực Lo-
ren-xơ

f thì

f luôn
luôn vuông góc
với

v nên


f không
sinh công, động
năng của hạt được
bảo toàn nghĩa là
độ lớn vận tốc của
hạt không đổi,
chuyển động của
hạt là chuyển động


Yêu cầu học
sinh vi
ết biểu
th
ức định luật
II Newton cho
trư
ờng hợp hạt
chuy
ển động
dư
ới tác dụng
của từ trường.
Hư
ớng dẫn
học sinh lập
luận để dẫn đến
k
ết luận về

chuy
ển động
c
ủa hạt điện
tích.
Lo-ren-xơ.


Viết biểu thức
định luật II
Newton.


Lập luận để
rút ra được kết
luận.




Thực hiện C3.
đều.
2. Chuyển động
của hạt điện tích
trong từ trường
đều
Chuyển động của
hạt điện tích là
chuyển động
phẵng trong mặt

phẵng vuông góc
với từ trường.
Trong mặt phẵng
đó lực Lo-ren-xơ

f luôn vuông góc
với vận tốc

v ,
nghĩa là đóng vai
trò lực hướng tâm:



Yêu cầu học
sinh th
ực hiện
C3.
T
ổng kết lại
các ý kiến của

h
ọc sinh để rút
ra k
ết luận
chung.


Yêu cầu học

sinh th
ực hiện
C4.
Gi
ới thiệu một
s
ố ứng dụng
Ghi nhận kết
luận chung.



Thực hiện C4.
Ghi nhận các
ứng dụng của
lực Lo-ren-
xơ
trong công
nghệ.
f =
R
mv
2
= |q
0
|vB
Kết luận: Quỹ
đạo của một hát
điện tích trong
một từ trường đều,

với điều kiện vận
tốc ban đầu vuông
góc với từ trường,
là một đường tròn
nằm trong mặt
phẵng vuông góc
với từ trường, có
bán kín
R =
Bq
mv
||
0

của lực Lo-ren-
xơ trong công
nghệ.
Hoạt động 6 ( phút) : Củng cố, giao nhiệm vụ về nhà.
Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của học sinh
Cho học sinh tóm tắt
những kiến thức cơ bản.
Yêu cầu học sinh về nhà
làm các bài tập từ 3 đến 8
trang 138sgk và 21.1,
21.2, 21.3, 21.8 và 21.11
sbt.
Tóm tắt những kiến thức
cơ bản.

Ghi các bài tập về nhà.
IV. RÚT KINH NGHIỆM TIẾT DẠY