Sinh học lớp 9 - Tiết 5 - Bài 5: lai hai cặp tính trạng (TIẾP) ppsx

Sinh học lớp 9 - Tiết 5 - Bài 5: lai hai cặp tính
trạng (TIẾP)
I. MỤC TIÊU.
- Học sinh hiểu và giải thích được kết quả lai hai cặp
tính trạng theo quan điểm của Menđen.
- Phân tích được ý nghĩa của quy luật phân li độc lập
đối với chọn giống và tiến hoá.
- Phát triển kĩ năng quan sát và phân tích kênh hình.
II. CHUẨN BỊ.
- Tranh phóng to hình 5 SGK.
- Bảng phụ ghi nội dung bảng 5.
III. PHƯƠNG PHÁP.
- Tích cực hóa hoạt động học tập của học sinh, nêu
vấn đề và giải quyết vấn đề.
- Thảo luận nhóm.
- Vấn đáp, trực quan.
- Làm việc với sách giáo khoa
IV. HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC.
1. Ổn định tổ chức
- Kiểm tra sĩ số.
2. Kiểm tra bài cũ
- Căn cứ vào đâu Menđen lại cho rằng các tính trạng
màu sắc và hình dạng hạt đậu trong thí nghiệm của
mình di truyền độc lập với nhau?
( Căn cứ vào tỉ lệ kiểu hình F
2
bảng tích tỉ lệ các tính
trạng hợp thành nó).
- Cặp tính trạng thứ nhất có tỉ lệ phân li 3:1, cặp tính
trạng thứ 2 có tỉ lệ phân li là 1:1, sự di truyền của 2
cặp tính trạng này sẽ cho tỉ lệ phân li kiểu hình như

thế nào?
(3:1)(1:1) = 3: 3: 1: 1
- Biến dị tổ hợp là gì? Nó xuất hiện trong hình thức
sinh sản nào? Vì sao?
3. Bài học
Hoạt động 1: Menđen giải thích kết quả thí nghiệm
(14-16’)
Mục tiêu: Học sinh hiểu và giải thích được kết quả
thí nghiệm theo quan điểm của Menđen.
Hoạt động của
GV
Hoạt động của HS

Nội dung
- Yêu c
ầu HS
nh
ắc lại tỉ lệ phân
li kiểu hình ở F
2
?
- Từ kết quả tr
ên
cho ta kết luận gì?




- Yêu c
ầu HS quy

ước gen.
- HS nêu được tỉ
lệ:
Vàng 3
Xanh 1
Trơn 3

Nhăn 1
- HS rút ra kết
luận.
1: Menđen giải
thích kết quả thí
nghiệm






=

=

- Nhắc lại tỉ lệ
kiểu hình ở F
2
?

- Số tổ hợp giao tử
(hợp tử) ở F

2
?

- Số loại giao tử
đực và cái?
- GV kết luận : c
ơ
thể F
1
ph
ải dị hợp
t
ử về 2 cặp gen
AaBb các gen
tương ứng A v
à a,
B và b phân li đ
ộc
lập và t
ổ hợp tự
do để cho 4 loại
giao t
ử: AB, Ab,
aB, ab.
- 1 HS trả lời.
- HS nêu được: 9
vàng, trơn; 3
vàng, nhăn; 3
xanh, trơn; 1
xanh, nhăn.

- Tỉ lệ kiểu hình ở
F
2
tương ứng với
16 hợp tử.
- có 4 loại giao tử
đực và 4 loại giao
tử cái, mỗi loại có
tỉ lệ 1/4.















Kết luận:
- Từ kết quả thí
nghiệm: sự phân li
của từng cặp tính
trạng đều là 3:1
Menđen cho rằng

- Yêu c
ầu HS theo
dõi hình 5 và gi
ải
thích tại sao ở F
2

lại có 16 tổ hợp
giao tử (hợp tử)?
- GV hư
ớng dẫn
cách xác đ
ịnh kiểu
hình và ki
ểu gen ở
F
2
, yêu c
ầu HS
hoàn thành b
ảng 5
trang 18.




- HS hoạt động
nhóm và hoà]n
thành bảng 5.
mỗi cặp tính trạng

do một cặp nhân
tố di truyền quy
định, tính trạng
hạt vàng là trội so
với hạt xanh, hạt
trơn là trội so với
hạt nhăn.
- Quy ước gen:
A quy định hạt
vàng
a quy định
hạt xanh
B quy định
hạt trơn
b quy định
hạt nhăn


Kiểu hình

Tỉ lệ
Hạt vàng,
trơn
Hạt vàng,
nhăn
Hạt xanh,
trơn
Hạt xanh,
nhăn

Tỉ lệ của
m
ỗi kiểu
gen ở F
2

1AABB
4AaBb
2AABb
2AaBB
(9 A-B-)
1AAbb
2Aabb


(3 A-bb)
1aaBB
2aaBb


(3aaB-)
1aabb



1aabb
Tỉ lệ của
m
ỗi kiểu
hình ở F

2

9 3 3 1
- Từ phân tích tr
ên
rút ra kết luận.

- Menđen đã gi
ải
thích s
ự phân li
độc lập của các
c
ặp tính trạng

- Tỉ lệ kiểu hình ở
F
2
tương ứng với
16 tổ hợp giao tử

- Phát biểu nội
dung của quy luật
phân li độc lập
trong quá trình
phát sinh giao tử?


- Tại sao ở những
loài sinh sản hữu

tính, biến dị lại
phong phú?
-
Gv đưa ra công
th
ức tổ hợp của
Menđen.
Gọi n là s
ố cặp
gen d
ị hợp
(PLĐL) thì:
b
ằng quy luật
phân li độc lập.
- N
ội dung của
quy lu
ật phân li
độc lập: các cặp
nhân t
ố di truyền
phân li độc lập
trong quá trình
phát sinh giao tử.
- HS rút ra k
ết
luận.

- HS lắng nghe v
à
tiếp thu kiến thức,
(hợp tử) => mỗi
cơ thể đực hoặc
cái cho 4 loại giao
tử nên cơ thể F
1

phải dị hợp về 2
cặp gen (AaBb),
các gen A và a, B
và b phân li độc
lập và tổ hợp tự
do cho 4 loại giao
tử là: AB, Ab, aB,
ab.
- Sơ đồ lai: Hình
5 SGK.
- Ở sinh vật bậc
cao, kiểu gen có
rất nhiều gen, các
gen thường ở thể
+ Số loại giao tử
là: 2
n

+ Số hợp tử là: 4

n

+ S
ố loại kiểu
gen: 3
n

+ S
ố loại kiểu
hình: 2
n

+ T
ỉ lệ phân li
kiểu gen l
à:
(1+2+1)
n

+ T
ỉ lệ phân li
kiểu h
ình là:
(3+1)
n

Đối với kiểu h
ình
n là s
ố cặp tính

trạng tương ph
ản
tuân theo di
chuy
ển kiến thức
vào vở.







- HS dựa vào
thông tin SGK để
trả lời.
dị hợp. Sự phân li
độc lập và tổ hợp
tự do của chúng
tạo ra vô số loại tổ
hợp về kiểu gen
và kiểu hình ở đời
con cháu nên sinh
vật rất đa dạng và
phong phú.
- Quy luật phân li
độc lập giải thích
nguyên nhân xuất
hiện biến dị tổ
hợp (đó là sự

phân li độc lập và
tổ hợp tự do của
các cặp gen) làm
sinh vật đa dạng
truyền trội ho
àn
toàn.
- Nêu ý nghĩa của
quy luật phân li
độc lập?
và phong phú ở
loài giao phối.
- Biến dị tổ hợp là
nguồn nguyên
liệu quan trọng
của chọn giống và
tiến hoá.
* Kết luận chung:
SGK
4. Củng cố (3-5')
- Phát biểu nội dung quy luật phân li?
- Biến dị tổ hợp là gì? Nó xuất hiện ở hình thức sinh
sản nào?
5. Hướng dẫn học bài ở nhà
- Học bài và trả lời câu hỏi SGK
- Làm bài tập 4 SGk trang 19.
Hướng dẫn:
Câu 3: ở loài sinh sản hữu tính giao phối có sự phân
li độc lập và tổ hợp tự do của các gen trong quá trình
phát sinh giao tử và thụ tinh, sinh sản vô tính không

có quy luật này.
Câu 4: Đáp án d vì bố tóc thẳng, mắt xanh có kiểu
gen aabb sinh ra con đều mắt đen, tóc xoăn trong đó
sẽ mang giao tử ab của bố, vậy giao tử của mẹ sẽ
mang AB => kiểu gen của mẹ phải là AABB.
- HS làm thí ngiệm trước ở nhà:
+ Gieo 1 đồng xu
+ Gieo 2 đồng xu.
Mỗi loại 25 lần, thống kê kết quả vào bảng 6.1 và
6.2.