ĐI TÌM LY TRÀ THỜI ĐẠI ppsx

ĐI TÌM LY TRÀ THỜI ĐẠI
Thiền sư Nhật Bản Eisai từng nói rằng:"Hễ nơi nào người ta trồng trà thì ở đó người ta trường thọ".Các cụ
nhà ta ngày xưa cũng đã tổng kết:
Dạ bán tam bôi tửu
Bình minh sổ trán trà
Nhật nhật cứ như thử
Lương y bất đáo gia
Ca dao Việt Nam có câu:
Làm trai biết đánh tổ tôm
Uống chè Mạn Hảo mê nôm Thuý Kiều
Người Việt uống trà đã ngót 4000 năm lích sử.Ở Trung Quốc,trà cũng đã xuất hiện hàng ngàn năm trước công
nguyên.Nhưng đó là trà xanh,chè xanh nguyên chất hoặc được sao theo kiểu thủ công;không phải là thứ trà
đen,sản xuất theo công nghệ hiện đại của các nước phương Tây.Ở Trung Quốc,thời nhà Đường có Lục Vũ được
tôn bậc "Trà Thần".Ông viết cuốn "Trà Kinh" gồm 3 quyển,10 chương,đúc kết,đánh giá một trình độ tinh vi về
nghệ thuật uống trà của người Trung Quốc.Trà Kinh trở thành một cuốn từ điển về trà,từ cách hái trà,sao trà,nấu
nước và cách pha trà,uống trà.Trà Kinh của Lục Vũ chép rằng:"Người phương Nam có cây Qua Lộ giống như lá
trà non mà nhuỵ đắng.nghiền nát pha uống","Trà là loại cây quý ở phương Nam" Sách "Nghiên Bắc tạp
chi"viết:"Trà ở Giao Chỉ xanh như rêu,vị cay,nóng".Sách "An Nam Chí Lược" có chép;Đời Tống Thái Tổ,Đinh
Liễn đưa vật tiến cống có "ngà voi,sừng tê,vàng lụa,trà thơm".Chứng tỏ,vào dầu thời kì độc lập trà đã được dùng
phổ biến ở đất nước Đại Cồ Việt và người Việt đã chế biến được trà rất ngon,được chọn đưa qua Trung Quốc
triều cống.
Trong cuốn Trà Kinh bằng Việt ngữ,chuyên luận về thuật thưởng trà trong lịch sử và văn hoá phương
Đông,Vũ Thế Ngọc khai bút:"Người Việt dường như mở mắt chào đời đã thấy trà,uống trà trọn đời,cho đến khi
chết vẫn còn được tẩm liệm bằng trà".Ông dành hẳn một chương để viết về trà Việt để tập trung các cứ liệu
chứng minh rằng Việt Nam là quê hương của cây trà.Cây"đồ"(trà)được miêu tả trong Kinh Thi và trong sách
"Nhĩ Trà" của Trung Quốc chỉ là cây "Khổ Tra",Từ xưa cho đến nay,câc danh trà đều được sản xuất ở phía nam
sông Dương Tử(Trương Giang),hoặc vùng biên giới tây-nam.Không có tài liệu nào nói đến các vùng đất của
Trung Quốc cổ xưa(phía bắc Hoàng Hà) có trồng trà.Chính người Việt đã biết đến trà trước người Trung
Quốc.Người Trung Quốc tự hào rằng họ đã dạy cho cả thế giới uống trà.Tuy nhiên kiểu uống trà của người Việt
rất đơn giản.Người Trung Quốc đã nâng việc uống trà thành môt nghệ thuật để rồi chính người Việt phải tiếp thu
nghệ thuật uống trà của người Trung Quốc.Người Trung Quốc có quyền hãnh diện với danh hiệu "Trà Tàu" cũng

như "Cơm Tàu" của mình.
Ở Nhật,chè xanh được các vi thiền sư đem từ Trung Quốc về trồng vào năm 729.Năm 1191,Thiền sư Eisai
nhân sang Trung Quốc tu học đã đem hạt giống chè về trồng và bỏ nhiều công sức để cải thiện cách pha trà.Eisai
là người hệ thống lại cách uống trà theo bốn điểm Hoà,Kính,Tinh,Tịch cúa Thiền học để sau này Senno Rikyu
nâng nghệ thuật uống trà xanh của người Nhật thành đạo:Trà Đạo.
Trong khi đó ở phương Tây khoảng cuối thế kỉ 16 đầu thế kỉ 17,trà xanh mới được đưa qua từ Mông Cổ,vận
chuyển bằng lạc đà qua các sa mạc.Ở Mỹ,đến thế kỉ 18 mới có trà.
Thuở ban đầu du nhập sang châu Âu,trà xanh là thức uống dành cho giới quý tộc.Thị trường ngày càng lớn
mà trà xanh do tàu buôn của người Hà Lan độc quyền nên không đáp ứng kịp và đủ nhu cầu.Các nhà buôn
phương Tây nhận ra rằng cách trông chê trong những nương-vườn theo hộ gia đình và chế biến trà theo kiểu thủ
công của người Trung Quốc đã không đáp ứng đủ nhu cầu về số lượng.Hải trình dài cả nửa năm,tàu về đến châu
Âu chất lượng bị giảm (bị mốc).Vì thế thương trường trà xanh nảy sinh một cuộc cách mạng về trồng chè và chế
biến,bảo quản trà.Sau 5 năm nghiên cứu,một công ty của Anh đã sản xuất được một loai trà từ giống trà của
người Ấn Độ.Tuy nhiên,những cánh đồng chè của Ấn Độ rộng mênh mông nên khi chuyển được hết lá chè hái
trong ngày về đến xưởng sản xuất thì đã bị lên men.Vì thế,màu xanh của trà biến thành màu đen.Luc pha trà
nước có màu đỏ và mùi vị khác hẳn với trà xanh.Trong khi các loại trà xanh được chế biến đơn giản.Cúng vì đơn
giản mà trà xanh giữ được mọi phẩm chất quý giá của trà.Che xanh hái xong được chế biến trong ngày.Được sấy
trên bếp nhỏ lửa để làm khô ngay tất cả các dược chất của trà,không để nó ứa ra.Trà xanh không ướp bất kì một
loại thảo mộc,hương hoa nào khác.Vì thế nó giữ được hương vị và màu xanh của chè,giữ nguyên mùi vị của đất
trời đã nuôi dưỡng nó.
Trà đen phương Tây đã ra đời trong bối cảnh nói trên.Tháng 12-1837,lô trà đen đầu tiên được sản xuất bằng
phương pháp lên men,từ một giống trà mới ở một vùng đất khác của Ấn Độ.Ra đời muộn,chẳng có sách báo nào
tụng ca như Trà Kinh,Trà Đạo nhưng nhờ"mạnh vì gạo,bạo vì tiền",nhờ cách quảng cáo và thế lực áp đảo trên
thương trường,kể cả chính sách thuộc địa,nên trà đen kiểu Lipton đã nhanh chóng mở rộng thị phần trên thế
giới,xâm nhập vào cả quê hương của trà xanh như Việt Nam,Trung Quốc,Nhật Bản.
Thiền sư Nhật Bản Eisai từng nói rằng:"Hễ nơi nào người ta trông trà thì ở đó trồng trà thì ở đó người ta
trường thọ".Các cụ nhà ta ngày xưa cũng đã tổng kết:Dạ bán tam tam bôi tửu/Bình minh sổ trán trà/Nhật nhật cứ
như thử/Lương y bất đáo gia(Tối làm ba chén rượu/Sáng dăm bảy chén trà/Ngày ngày cứ như thế/Thầy thuốc
chẳng đến nhà).Vài thập niên trở lại đây các nhà khoa học đông tây đã có nhiều công trình nghiên cứu về tính
năng,tác dụng của trà xanh và chứng minh rằng trà xanh mới là loại trà giúp cho con người có các khả

năng:Tăng tuổi thọ,giảm bệnh tim và đột quỵ;tăng khả năng miễn dịch;ngăn chặn việc hình thành các tế bào ung
thư;kiềm chế ung bướu phát triển;hạ thấp lượng cholesterol xấu trong máu;giảm đường trong máu;giảm huyết
áp;kiềm chế tăng cân do ngăn chăn được sự phân giải của tinh bột;tiêu diệt vi trùng,nấm và các loại vi khuẩn gây
độc trong thức ăn;tiêu diệt các loại vi khuẩn ở miệng,răng làm hôi miệng và sâu răng;làm chậm quá trình lão
hoá.Dân ta từ xưa có thói quen dùng trà ướp hương hoa như là một thức uống chữa bệnh.Những người hay bị
chứng mất ngủ thường dùng trà sen.Tim sen là dược thảo sạch,là vị thuốc an thần hữu hiêu,không có độc tố.Trà
ướp hoa nhài có hương thơn dịu làm cho người uống thư giãn tốt với cảm giác dễ chịu.Trà sen và trà hoa nhài
đều có lợi cho tiêu hoá.Gần đây trà gừng thịnh hành trong các quán cafe giải khát,được nhiều người ưa thích vì
làm cho hơi thở tươi mát và công dụng chống nấm,giảm buồn nôn,chóng mặt,đầy hơi.
Trà xanh chứa nhiều thành tố có lợi cho sức khoẻ mà trà đen không có.Hoặc có nhưng có tác dung rất thấp
so với trà xanh.Uống trà xanh có thể giúp người ta sống khoẻ mạnh và trường thọ.Nhưng trà xanh cũng có tác
dụng phụ.Trà xanh có chứa vitamin K,loại vitamin có khả năng tạo ra các cục máu đông.Vì vậy những người
đang dùng thuốc làm tan máu đông không nên uống nhiêu trà xanh để đề phòng máu vón cục gây tắc nghẽn
thành mạch máu.Uống trà xanh nóng có liên quan tới nguy cơ ung thư thực quản.Vì thế,chỉ nên uống trà ở nhiệt
độ vừa phải và không nên uống quá nhiều.Phụ nữ uống trà xanh thường có tác dụng tốt hơn là nam giói do họ
không hút thuốc lá,Các thành tố của thuốc lá đã làm giảm khả năng hấp thu những hoạt chất có lợi cho sức khoẻ
của trà xanh.