Tính đặc hiệu của enzyme pdf

Tính đặc hiệu của enzyme
Khả năng xúc tác với tính đặc hiệu cao là một trong
những đặc
tính cơ bản và quan trọng nhất của enzyme. Tính đặc
hiệu của
enzyme thể hiện ở chỗ: enzyme chỉ xúc tác cho một
trong vô số
những chuyển hóa có thể có được đối với các chất.
Có hai loại đặc
hiệu cơ bản đó là đặc hiệu phản ứng và đặc hiệu cơ
chất.
* Tính đặc hiệu phản ứng: được thể hiện ở chỗ
enzyme chỉ có
khả năng lựa chọn một dạng phản ứng trong số các
phản ứng và xúc
tác cho phản ứng đó. Điều đó thấy rõ trong ví dụ sau
đây:
Dưới tác dụng của oxidase, aminoacid bị khử amine
hóa bằng
cách oxy hóa để tạo ra cetoacid và NH3. Với sự có
mặt của oxidase,
một phản ứng khác khử carboxyl hóa lại không thể
xảy ra. Việc xúc
tác này đòi hỏi phải có enzyme khác, đó là
decarboxylase. Cũng như
vậy, phản ứng chuyển amine hóa đòi hỏi phải có
transaminase.
* Tính đặc hiệu cơ chất: Enzyme có thể lựa chọn đối
với các
chất tham gia phản ứng. Không phải mọi cơ chất có
khả năng phản

ứng đều được enzyme “tiếp nhận” như nhau.
Mỗi enzyme chỉ chuyên xúc tác cho một hoặc một
vài cơ chất
nhất định và mức độ đặc hiệu của nó tùy thuộc vào
từng loại
enzyme. Có 3 mức độ đặc hiệu cơ chất chủ yếu:
a) Đặc hiệu tương đối: Enzyme chỉ có thể tác dụng
lên một
kiểu liên kết hóa học nhất định mà không phụ thuộc
vào các nhóm
hóa học nằm ở hai bên liên kết. Ví dụ các esterase có
thể tác dụng
lên hàng loạt các ester của phosphoric acid.
b) Đặc hiệu nhóm: biểu hiện là enzyme chỉ có thể tác
dụng
lên một kiểu liên kết hóa học nhất định và một trong
hai nhóm nằm
ở hai bên liên kết cũng phải có cấu tạo nhất định. Ví
dụ
carboxylpeptidase có khả năng phân hủy liên kết
peptide gần nhóm
–COOH tự do, nghĩa là liên kết peptide ở cuối mạch
polypeptide, …
c) Đặc hiệu tuyệt đối: Enzyme chỉ tác dụng lên một
kiểu liên
kết nhất định và các nhóm hóa học ở hai bên liên kết
cũng phải xác
định.
Ví dụ: Enzyme trypsine thủy phân các liên kết
peptide giữa

lysine hoặc arginine với bất cứ aminoacid nào. Sản
phẩm là những
đoạn peptide có lysine hoặc arginine chứa nhóm
COOH tự do ở phía
tận cùng của peptide
- Enzyme Trombine còn có tính đặc hiệu cao hơn
trypsine: nó
chỉ thủy phân liên kết peptide ở phía carboxyl của
gốc arginine nào
có gốc glycine đứng liền kề sau nó:
* Ngoài các tính đặc hiệu trên nhiều enzyme còn biểu
hiện rất
cao về tính đặc hiệu hóa học lập thể (Đặc hiệu quang
học): Enzyme
chỉ tác dụng lên những dạng đồng phân lập thể nào
đó của các chất
hữu cơ. Ví dụ: Enzyme L-lactatdehydrogenase chỉ tác
dụng lên Llactic
acid mà không tác dụng lên D-Lactic acid. Muốn tác
dụng lên
D-Lactic acid phải có enzyme D-
lactatdehydrogenase.