Bài 54 KHUNG DÂY CÓ DÒNG ĐIỆN ĐẶT TRONG TỪ TRƯỜNG pot

TRƯỜNG PTTH MẠC ĐĨNH CHI  GIÁO ÁN VẬT LÝ 11

GV : ĐỖ HIẾU THẢO  VẬT LÝ PB 11: 54-1 /12

Tiết : _____
Bài 54
KHUNG DÂY CÓ DÒNG ĐIỆN ĐẶT
TRONG TỪ TRƯỜNG
I. Mục tiêu :
Hiểu được rằng, một khung dây mang dòng điện đặt trong từ trường đều thì lực từ tác dụng lên khung nói chung có xu hướng là
làm quay khung, chỉ trừ một trường hợp duy nhất khi các đường sức từ vuông góc với mặt phẳng khung dây thì lực từ không làm
quay khung .
Thành lập được công thức xác định mômen ngẫu lực từ tác dụng lên khung trong trường hợp đường sức từ song song với mặt
phẳng khung dây .
TRƯỜNG PTTH MẠC ĐĨNH CHI  GIÁO ÁN VẬT LÝ 11

GV : ĐỖ HIẾU THẢO  VẬT LÝ PB 11: 54-2 /12

Nắm được nguyên tắc cấu tạo và họat động của động cơ điện một chiều và của điện kế khung quay.
II. Phương Pháp Giảng Dạy : Phương pháp thực nghiệm và nêu vấn đề …
III. Thiết bị , đồ dùng dạy học :
________________________________________________________________________________________________
IV. Tiến Trình Giảng dạy
Phần làm việc của Giáo Viên Phân phối
thời gian
Nội dung ghi bảng Tổ chức ,điều khiển
Hoạt đông của học
sinh
Ghi
chú
1. Kiểm tra

bài cũ và
kiến thức
1) Hãy nêu những điều mà bạn biết về lực từ
tương tác giữa hai dòng điện thẳng song song
cùng chiều, ngược chiều ( chẳng hạn phương,

TRƯỜNG PTTH MẠC ĐĨNH CHI  GIÁO ÁN VẬT LÝ 11

GV : ĐỖ HIẾU THẢO  VẬT LÝ PB 11: 54-3 /12

cũ liên
quan với
bài mới
(3’)
chiều, … của lực ).
2) Giải thích tại sao hai dòng điện song song cùng
chiều thì hút nhau.
3) Cho hai dòng điện thẳng song song, viết công
thức lực từ tác dụng trên mỗi đơn vị dài của mỗi
dòng điện.
4) Phát biểu định nghĩa ampe.
2. Nghiên
cứu bài
mới
I. KHUNG DÂY ĐẶT TRONG TỪ TRƯỜNG
a) Thí nghiệm
Xem SGK trang 252
I. KHUNG DÂY ĐẶT
TRONG TỪ TRƯỜNG
a) Thí nghiệm

GV tiến hành bố trí và thực
hiện thí nghiệm như SGK
I. KHUNG DÂY
ĐẶT TRONG TỪ
TRƯỜNG
a) Thí nghiệm
HS quan sát thí

TRƯỜNG PTTH MẠC ĐĨNH CHI  GIÁO ÁN VẬT LÝ 11

GV : ĐỖ HIẾU THẢO  VẬT LÝ PB 11: 54-4 /12

b) Lực từ tác dụng lên khung
* Đường sức từ nằm trong mặt phẳng khung :

Nhận xét :
Lực từ tác dụng lên cạnh AB, CD bằng 0.
Lực từ tác dụng lên BC, DA có phương vuông
góc mặt phẳng khung dây
trang 252
b) Lực từ tác dụng lên
khung
* Đường sức từ nằm trong
mặt phẳng khung :
GV : Quan sát màng hình
trường hợp mặt phẳng khung
dây song song với đường
cảm ứng từ, các em cho biết
lực từ tác dụng lên cạnh AB,
CD có giá trị như thế nào ?

GV : Lực từ tác dụng lên BC,
DA có phương như thế nào ?

nghiệm như SGK trang
252
b) Lực từ tác dụng lên
khung
* Đường sức từ nằm
trong mặt phẳng
khung :
HS : Lực từ tác dụng
lên cạnh AB, CD có
giá trị bằng 0
HS : Lực từ tác dụng
lên BC, DA có phương
vuông góc mặt phẳng
TRƯỜNG PTTH MẠC ĐĨNH CHI  GIÁO ÁN VẬT LÝ 11

GV : ĐỖ HIẾU THẢO  VẬT LÝ PB 11: 54-5 /12

FBC = FAD = B.I.AD
Đặt AB = a, BC = b
 FBC = FAD = B.I.b
* Đường sức từ vuông góc với mặt phẳng khung
dây

 F
1
, F
2

, F
3
, F
4
tác dụng lên các cạnh AB, CD,








khung dây
FBC = FAD =
B.I.AD
Đặt AB = a, BC = b
 FBC = FAD =
B.I.b




TRƯỜNG PTTH MẠC ĐĨNH CHI  GIÁO ÁN VẬT LÝ 11

GV : ĐỖ HIẾU THẢO  VẬT LÝ PB 11: 54-6 /12

BC, DA có phương nằm trong mặt phẳng khung
F
1

cân bằng với F
2
, F
3
cân bằng với F
4
 Khung
đứng yên và bị giãn ra.
 Khung dây ABCD cân bằng  Cân bằng của
khung là cân bằng bền
 F
1
, F
2
, F
3
, F
4
tác dụng lên các cạnh AB, CD,
BC, DA có phương nằm trong mặt phẳng khung.
F
1
cân bằng với F
2
, F
3
cân bằng với F
4

Khung đứng yên và bị co lại.

 Khung dây ABCD cân bằng  Cân bằng của
khung là cân bằng không bền

* Đường sức từ vuông góc
với mặt phẳng khung dây
GV : Quan sát hình vẽ trên
màng hình, các em nhận thấy
F
1
, F
2
, F
3
, F
4
tác dụng lên các
cạnh AB, CD, BC, DA có
phương nằm trong mặt phẳng
khung. Các em cho biết chiều
của cặp lực F
1
và F
2
; F
3
và F
4

như thế nào ?
GV : Quan sát hình vẽ các

em thấy khung dây như thế
nào ?



* Đường sức từ vuông
góc với mặt phẳng
khung dây

HS : F
1
cân bằng với
F
2
, F
3
cân bằng với F
4


TRƯỜNG PTTH MẠC ĐĨNH CHI  GIÁO ÁN VẬT LÝ 11

GV : ĐỖ HIẾU THẢO  VẬT LÝ PB 11: 54-7 /12

c) Momen ngẫu lực từ tác dụng lên khung dây có
dòng điện
* Trường hợp các đường sức nằm trong mặt
GV : Cân bằng của khung
dây được gọi là cân bằng bền
( GV hướng dẫn cho HS về
cân bằng bền và cân bằng
không bền )



GV : Quan sát hình vẽ trên
màng hình, các em nhận thấy
F
1
, F
2
, F
3
, F
4
tác dụng lên các
cạnh AB, CD, BC, DA có
HS : Khung đứng yên
và bị giãn ra.

HS : F
1
cân bằng với
TRƯỜNG PTTH MẠC ĐĨNH CHI  GIÁO ÁN VẬT LÝ 11

GV : ĐỖ HIẾU THẢO  VẬT LÝ PB 11: 54-8 /12

phẳng khung dây :
Moment của ngẫu lực FBC, FAD đối với trục
quay :
M = FBC.AB
Với : FBC = B.I.b ; AB = a
M = B.I.b.a = B.I.S
M = BSI
* Trường hợp các đường sức từ không nằm
trong mặt pẳhng khung dây :
M = IBSSin
phương nằm trong mặt phẳng
khung. Các em cho biết chiều
của cặp lực F
1
và F
2
; F
3
và F
4

như thế nào ?
GV : Quan sát hình vẽ các

em thấy khung dây như thế
nào ?
GV : Cân bằng của khung
dây được gọi là cân bằng
không bền
( GV hướng dẫn cho HS về
cân bằng bền và cân bằng
không bền )
c) Momen ngẫu lực từ tác
F
2
, F
3
cân bằng với F
4

HS : Khung đứng yên
và bị co lại.



c) Momen ngẫu lực từ
tác dụng lên khung
dây có dòng điện
TRƯỜNG PTTH MẠC ĐĨNH CHI  GIÁO ÁN VẬT LÝ 11

GV : ĐỖ HIẾU THẢO  VẬT LÝ PB 11: 54-9 /12

Trong đó :
 : Góc hợp bởi vectơ cảm ứng từ

B

với pháp
tuyến n

với mặt phẳng khung dây.

2) ĐỘNG CƠ MỘT CHIỀU
a) Nguyên tắc cấu tạo

dụng lên khung dây có dòng
điện
 GV cần hướng dẫn cho
HS biết công thức tính
Moment ngẫu lực (lớp 10 HS
chưa học Moment ngẫu lực )
GV : Dựa vào hình ảnh trên
màng hình, các em cho biết
moment của ngẫu lực FBC,
FAD đối với trục quay :
GV gọi HS lên bảng tính
HS : Moment của ngẫu lực
FBC, FAD đối với trục quay

HS : Moment của ngẫu
lực FBC, FAD đối với
trục quay :
M = FBC.AB
Với : FBC = B.I.b ;
AB = a

M = B.I.b.a = B.I.S


TRƯỜNG PTTH MẠC ĐĨNH CHI  GIÁO ÁN VẬT LÝ 11

GV : ĐỖ HIẾU THẢO  VẬT LÝ PB 11: 54-10 /12

b) Họat động
SGK trang 254
3) ĐIỆN KẾ KHUNG QUAY
a) Cấu tạo


:
M = FBC.AB
Với : FBC = B.I.b ; AB = a
M = B.I.b.a = B.I.S
GV Trình bày : M = IBSSin

2) ĐỘNG CƠ MỘT
CHIỀU
GV yêu cầu HS nêu nguyên
tắc cấu tạo động cơ điện một





2) ĐỘNG CƠ MỘT
CHIỀU

HS nêu nguyên tắc cấu
tạo động cơ điện một
chiều trên tranh vẽ.
TRƯỜNG PTTH MẠC ĐĨNH CHI  GIÁO ÁN VẬT LÝ 11

GV : ĐỖ HIẾU THẢO  VẬT LÝ PB 11: 54-11 /12

b) Họat động
SGK trang 254

chiều trên tranh vẽ.



3) ĐIỆN KẾ KHUNG
QUAY
GV yêu cầu HS nêu nguyên








TRƯỜNG PTTH MẠC ĐĨNH CHI  GIÁO ÁN VẬT LÝ 11

GV : ĐỖ HIẾU THẢO  VẬT LÝ PB 11: 54-12 /12

tắc cấu tạo điện kế khung

quay.


3) ĐIỆN KẾ KHUNG
QUAY HS nêu nguyên
tắc cấu tạo điện kế
khung quay.
3. Củng
cố bài
giảng Dặn
dò của học
sinh(5’)


Yêu cầu HS trả lời các câu
hỏi 1, 2, 3, 4, 5 và 6
HS làm các bài tập 1, 2
SGK trang 255.


  