BÀI 10 : GIA TỐC CHUYỂN ĐỘNG TRÒN ĐỀU pdf

BÀI 10 :
GIA TỐC CHUYỂN ĐỘNG TRÒN ĐỀU
I / Mục tiêu :
 Hiểu rõ rằng muốn tham gia chuyển động cong thì chất điểm nhất thiết
phải có một gia tốc để có sự thay đổi vận tốc về phương, chiều và độ lớn.
Nếu chuyển động là đều thì gia tốc chỉ gây nên sự thay đổi về phương, chiều
của vận tốc. Trong chuyển động tròn đều thì gia tốc là gia tốc hướng tâm
phụ thuộc vận tốc dài và bán kính đường tròn.
 Nắm vững công thức gia tốc hướng tâm trong chuyển động tròn đều và áp
dụng trong một số bài toán đơn giản.
II / Chuẩn bị :
 Thước, compa.
III / Tổ chức hoạt động dạy học :
1 / Kiểm tra bài cũ :
+ Câu 1 : Vận tốc góc trung bình là gì ?
+ Câu 2 : Chuyển động tròn đều là gì ?
+ Câu 3 : Chu kỳ và tấn số của chuyển động tròn đều là gì ?
+ Câu 4 : Công thức tính chu kỳ và tấn số của chuyển động tròn đều ?
2 / Giới thiệu bài mới :

Phần làm việc của Giáo Viên Phần ghi chép của học sinh
GV : Các em cho bi
ết gia tốc của một
chất điểm M chuyển động thẳng đều ?
HS : Khi ch
ất điểm chuyển động thẳng
đều sẽ có gia tốc bằng 0.
GV : Khi chất điểm chuyển động tr
òn
đều thì độ lớn vectơ v
ận tốc tức thời

thay đổi như thế nào ?
HS : Khi chất điểm M chuyển động tr
òn
đều thì độ lớn vận tốc dài không đổi.
GV : Các em có sự nghi vấn g
ìn trong
vấn đề này không ?
HS : Tại sao vectơ vận tốc có độ d
ài
không đổi lại có gia tốc ?
GV : Đó là vấn đề mà ta c
ần giải quyết
trong bài học này

I / Phương và chiều của vectơ gia tốc



 Ta có :

a =
t
v



( với t rất nhỏ ), n
ên
vectơ


a cùng phương, cùng chi
ều với
I / Phương và chiều của vectơ gia tốc
GV : Ta xét một M chuyển động tr
òn
đều từ vị trí M
1
có vận tốc

v
1
vào th
ời
điểm t
1
đến vị trí M
2
có vận tốc

v
2
vào
thời điểm t
2
. Em nào có th
ể nhắc lại
công th
ức gia tốc trong chuyển động
cong ?
( GV vẽ hình m

ột chất điểm M chuyển
động trên quỹ đạo tròn có
HS :

a =
12
12
tt
vv



=
t
v




GV : Đ
ể xác định gia tốc của chất điểm
M trước hết ta phải xác định 

v . Mu
ốn
vậy ta tịnh tiến

v
1
và


v
2
tách ra kh
ỏi
đường tròn và bây giờ 1 em lên b
ảng
xác định 

v ?
GV gọi 1 HS xác định 

v !
GV trình bày về góc  và    
2

.

Sau đó gọi HS nhận xét và rút ra k
ết
vectơ

 v .
 Mặt khác :
2  +   = 
  =
2


2




 Khi cho  t rất bé thì   c
ũng rất bé
nên có thể bỏ qua được, do đó :
 
2


 Lúc đó, vectơ

 v trở n
ên vuông góc
với vectơ

v và hướng vào tâm của v
òng
tròn.
 Kết luận :
Vectơ gia tốc

a vuông góc với
vectơ vận tốc

v và hướng vào tâm của
vòng tròn.
Đặt trưng cho sự biến đổi về
phương và chiều của vận tốc.

luận.

II / Độ lớn của vectơ gia tốc :
GV gọi một HS tương đối khá lên bảng
và hướng dẫn trình bày từng biểu thức
(1), (2) và (3)  a =
r
v
2












II / Độ lớn của vectơ gia tốc :
 Theo tính chất của các tam giác đồng
dạng, ta có :

r
r


=

v
v


( 1 )
 Khi  t rất nhỏ, ta có :


 r = s = v .  t ( 2 )
 Mà :
a =
t
v






 v = a .  t ( 3 )
 Thế ( 2 ) và ( 3 ) vào ( 1 ) :
a =
r
v
2

III / Gia tốc hướng tâm :
GV : Từ những kết luận về ph
ương
chiều và đ
ộ lớn của gia tốc trong chuyển
động tròn đều !
GV : Trước hết em nào cho bi
ết điểm
đặt của gia tốc của ch
ất điểm chuyển
động tròn đều ?
HS : Đi
ểm đặt của gia tốc của chất điểm
chuyển động tròn đều tại một điểm tr
ên
vật, tựa như điểm đặt của vectơ vận tốc.

GV : Phương c
ủa gia tốc của chất điểm
chuyển động tròn đều ?
HS : Phương c
ủa gia tốc của chất điểm
chuyển động tròn đ
ều vuông góc với
tiếp tuyến đường tròn tại điểm ta xét.
GV : Chi
ều của gia tốc của chất điểm
III / Gia tốc hướng tâm :
Gia tốc của chất điểm chuyển

động tròn đều có phương vuông góc với
tiếp tuyến của quỹ đạo tại vị trí của chất
điểm, có chiều hướng vào tâm đường
tròn và có giá trị bằng :
an

=
r
v
2


chuyển động tròn đều ?
HS : Chi
ều của gia tốc của chất điểm
chuyển động tròn đều luôn hướng v
ào
tâm
GV : Đ
ộ lớn của gia tốc của chất điểm
chuyển động tròn đều
HS : Gia tốc của chất điểm chuyển động
tròn đều có độ lớn : an

=
r
v
2

3 / Cũng cố :

1 / Từ công thức a =
r
v
2
hãy suy ra công thức gia tốc hướng tâm
theo vận tốc góc
2 / Trong chuyển động tròn, gia tốc của chất điểm là gia tốc
hướng tâm, đúng hay sai ? Giải thích ?
4 / Dặn dò :
 Làm bài tập : 1 ; 2 ; 3 ; 4
- Xem lại tính tương đối của chuyển động.
  