Thực nghiệm về thành phần hóa học cây an điền hai hoa

Hedyotis biflora Thực nghiệm


4. TRÍCH LY, CÔ LẬP MỘT SỐ HỢP CHẤT HỮU CƠ
4.1. Hóa chất
¾ Dung môi dùng trong sắc ký cột và sắc ký điều chế, sắc ký lớp mỏng gồm: eter
dầu hỏa (60
o
C - 90
o
C); benzen; cloroform; acetat etyl; aceton; metanol và etanol
đều là hóa chất Trung Quốc và được làm khan bằng Na
2
SO
4
nếu sử dụng lại.
¾ Thuốc thử: để hiện hình các vết hữu cơ bằng sắc ký lớp mỏng, phun xịt bằng
dung dịch acid sulfuric 50%, soi đèn UV hoặc dùng hơi iod.
¾ Silica gel 60G F
254
loại dùng cho sắc ký lớp mỏng, Merck.
4.2. Thiết bị
¾ Các thiết bị dùng để ly trích (lọ thủy tinh, becher).
¾ Máy cô quay chân không Buchi –111 kèm bếp cách thủy Buchi 461 Water Bath.
¾ Cột sắc ký: cột khô, cột cổ điển.
¾ Sắc ký lớp mỏng 25DC – Alufolien 20 x 20 cm Kieselgel F
254
Merck.
¾ Thiết bị đo nhiệt độ nóng chảy khối Maquenne.
¾ Các thiết bị ghi phổ:

- Phổ MS phân giải thấp: Ghi trên máy quang phổ LC-MSD-Trap-SL.
- Phổ
1
H–NMR,
13
C–NMR, phổ DEPT- NMR 135 và 90, phổ HSQC và phổ
HMBC : Ghi trên máy cộng hưởng từ hạt nhân Bruker ở tần số 500 MHz cho
phổ
1
H-NMR và 125 MHz cho phổ
13
C-NMR.
Tất cả phổ được ghi tại Phòng Phân Tích Cấu Trúc, Viện Hóa Học và Khoa Học
Công Nghệ, Số 18 Hoàng Quốc Việt, Quận Cầu Giấy, Hà Nội.
4.3. Điều chế các loại cao
Mẫu cây tươi An điền hai hoa thu hái ở vùng núi thuộc Huyện Khánh Vĩnh,
Tỉnh Khánh Hòa vào tháng 6 năm 2006. Cây đã được nhận danh tên khoa học là cây
An điền hai hoa (Hedyotis biflora (L.) Lam) bởi Dược sĩ Phan Đức Bình, Phó tổng
biên tập Bán nguyệt san Thuốc và Sức khỏe thành phố Hồ Chí Minh.
Sau khi thu hái, mẫu cây tươi được cắt để lấy phần trên mặt đất (8,8 kg).
Tiến hành rửa sạch, sấy khô, xay nhuyễn, thu được bột cây khô (1,2 kg).
Trần Văn Thắng Trang
67

Hedyotis biflora Thực nghiệm


Sử dụng phương pháp ngâm dầm để điều chế cao etanol. Bột khô của cây
(1,2 kg) được ngâm dung môi etanol 95
0

trong bình thủy tinh có nắp đậy trong vòng
24 giờ. Sau đó lọc phần dịch trích, cô quay và thu hồi dung môi. Tiếp tục thực hiện
nhiều lần, thu được cao etanol (112,0 g).
Dùng phương pháp trích pha rắn silica gel đối với cao etanol, giải ly lần lượt
bằng các đơn dung môi từ không phân cực đến phân cực: eter dầu hỏa (60-90
0
C),
benzen, cloroform, acetat etyl và metanol. Dung dịch thu được từ cột đem cô quay,
thu hồi dung môi ở áp suất kém thu được các cao: cao eter dầu hỏa, cao benzen, cao
cloroform, cao acetat etyl, cao metanol.
4.4. Cô lập các hợp chất
Tiến hành sắc ký cột (nhanh cột khô, cổ điển) các loại cao trên, sau đó sắc ký
cột và sắc ký điều chế nhiều lần trên những phân đoạn được chọn để cô lập các hợp
chất. Toàn bộ quá trình trên được theo dõi bằng sắc ký lớp mỏng với thuốc thử hiện
hình là dung dịch acid sulfuric 50%, soi đèn UV hoặc hơi iod.
Trần Văn Thắng Trang
68