LẼ GHÉT THƯƠNG ( T1 ) ( Trích Truyện Lục Vân Tiên ) - Nguyễn Đình Chiểu ppsx

Tiết: 22 ( lớp 11a5, 11a6 ), 20 ( lớp 11a2 ) Ngày soạn: 12 / 10 / 07
LẼ GHÉT THƯƠNG ( T1 )
( Trích Truyện Lục Vân Tiên ) - Nguyễn Đình Chiểu.
A. Mục tiêu bài học
Giúp Hs:
- Nhận thức được tình cảm yêu ghét phân minh, mãnh liệt và tấm lòng thương dân sâu
sắc của Nguyễn Đình Chiểu.
- Hiểu được đặc trưng cơ bản của bút pháp trữ tình Nguyễn Đình Chiểu: cảm xúc trữ
tình-đạo đức nồng đậm sâu sắc; vẻ đẹp bình dị, chân chất của ngôn từ.
- Rút ra bài học đạo đức về tình cảm yêu ghét chính đáng.
B. Chuẩn bị.
1. Gv: nghiên cứu tài liệu, soạn giảng.
2. Hs: Tóm tắt lại cốt truyện Lục Vân Tiên, soạn bài.
C. Tiến trình dạy học.
1. Ổn định lớp.
2. Kiểm tra bài cũ.
3. Bài mới.
Hoạt động của Gv và Hs Nội dung cần đạt
Gv gợi cho hs nhớ lại cốt truyện, thể loại, và
những nét chính về nội dung của tác phẩm.
Yêu cầu hs đọc phần tiểu dẫn.
Pv. Dựa vào sgk, em hãy nêu vị trí của đoạn
trích.
Gv nói thêm: Lục Vân Tiên và Vương Tử Trực
trên đường đến trường thi thì gặp Trịnh Hâm và
Bùi Kiệm cũng đi thi.Tại cửa hàng của ông
Quán đã diễn ra một cuộc thi tài thơ. Trịnh Hâm
và Bùi Kiệm thua, nên rất tức tối, nghi Vân
Tiên, Tử Trực lấy cắp thơ cổ. Chúng bị ông
Quán chê cười, Trịnh Hâm bực bội buông lời
xấc xược, lập tức ông Quán đáp lời ngay. Lời

ông cương trực, thẳng thắn, bộc lộ thái độ
thương ghét phân minh.

Gv nói qua một vài nét về nhân vật ông Quán.
Ông Quán cùng với nhân vật ông Ngư, ông Tiều
trong tác phẩm là những người lao động nghèo
khổ, nhưng họ thực chất là những nho sĩ ở ẩn
giữa cuộc đời đen bạc. Tính tình bộc trực thẳng
thắn, yêu ghét phân minh.

Gv. Gọi hs đọc diễn cảm bài thơ.

I. Tiểu dẫn.
1. Vị trí đoạn trích.
Nằm ở phần đầu của truyện, từ câu
473 đến câu 504 trong tổng số 2082
câu, kể lại cuộc đối thoại giữa ông
Quán và 4 chàng nho sinh khi họ cùng
uống rượu, làm thơ trong quán của ông
Quán, trước lúc vào phòng thi.



2. Ông Quán.
Là nhân vật phụ trong truyện, mang
dáng dấp của một nhà nho đi ở ẩn. tính
cách nóng nảy, bộc trực, ghét kẻ tiểu
nhân ích kỉ, nhỏ nhen, giàu lòng yêu
thương những con người bất hạnh.

3. Bố cục đoạn trích: 3 phần:
- 6 câu đầu: lời đối đáp giữa ông
Quán với Tử Trực, Vân Tiên.
Pv. Em thử tìm bố cục của bài thơ? Bài thơ có
mấy phần chính? nội dung của từng phần?



Yêu cầu Hs đọc lại đoạn thơ nói về lẽ ghét và
xem phần chú thích phía dưới.
Pv. Đối tượng mà ông Quán ghét trong đoạn
trích là gì? Là ai?
Giảng: vua Trụ lấy rượu chứa thành ao, lấy thịt
treo thành rừng rồi cho bọn con trai, con gái thả
sức ăn chơi, dâm dật, xem đó là thú vui)
U Vương say đắm Bao Tự, để mua vui cho
người đẹp có thể sai người xé mỗi ngày hàng
trăm tấn lụa – vì Bao Tự thích nghe tiếng lụa xé.
Pv. Tất cả các triều đại mà ông Quán ghét có
điểm chung gì?
Pv. Lí do tại sao ông Quán ghét?
Giảng. Phê phán các triều đại suy tàn, cũng có
thể xuất phát từ những lập trường khác nhau,
hoặc là để bảo vệ trật tự xhpk, vua ra vua, tôi ra
tôi, bảo vệ quyền lợi của gcpk, hoặc vì trách
nhiệm của một tôi trung,…với NĐC thì không
hẳn như vậy. Ở đoạn thơ này, mỗi cặp câu lục
- Từ câu 7 đến câu 16: Lẽ ghét
- Từ câu 17 đến câu 30: lẽ
thương.

-
II. Phân tích.
1. Lẽ ghét của ông Quán.
- Đối tượng ghét:
+ Việc tầm phào ( vu vơ )
+ Đời Kiệt, Trụ: mê dâm, hoang dâm
vô độ
+ Đời U, Lệ: đa đoan, lắm chuyện rắc
rối.
+ Đời Ngũ bá, thúc quý: lộn xộn, chia
lìa, đổ nát, chiến tranh liên miên.
→ Chính sự suy tàn, vua chúa say đắm
tửu sắc, không chăm lo đến đời sống
của dân.


- Lí do ghét:
+ Kiệt, Trụ mê dâm, “Để dân đến nổi
bát là mỗi tiếng “dân” được nhắc đến, tất cả
những lời kết tội đều xoay quanh một ý: ở các
thời đại đó, chỉ có dân là phải gánh chịu mọi tai
ách, khổ sở trăm chiều…


Pv. Em có nhận xét gì về cường độ ghét của ông
Quán đối với những bọn người hại dân? Tìm
những biện pháp nghệ thuật góp phần thể hiện
cường độ ghét của ông?
Hs. - Điệp từ.(10 câu thơ nói về ghét thì có đến
8 từ “ghét”. Đặc biệt 2 câu “Quán rằng…tận

tâm” có đến 4 từ) + tăng cấp để diễn tả các màu
sắc, mùi vị và độ sâu tăng dần của cái ghét. Từ
cái ghét có vị cay, sang cái ghét có vị đắng, đến
cái ghét có độ sâu của lòng người “ghét
cay…tận tâm”
- Cách dùng đại từ xưng hô.Khi nói tới 4 tên
vua tàn ác trong lịch sử , nhà thơ không sử dụng
đại từ xưng gọi mà chỉ nhắc tên một cách suồng
sã: Kiệt, Trụ, U, Lệ.
→ ghét trở thành căm thù, lời nguyền đanh sắc,
quyết liệt→ tính nhân dân sâu sắc của NĐC.

sa hầm sẩy hang”
+ U, Lệ đa đoan,“Khiến dân luống
chịu lầm than muôn phần”
+ Ngũ bá phân vân, “Chuộng bề dối
trá làm dân nhọc nhằn”
+ Thúc quý phân băng, “Sớm đầu tối
đánh lằng nhằn rối dân”
→ Chỉ có dân là phải gánh chịu mọi
tai ách, khổ sở trăm chiều. Tác giả đã
đứng về phía nhân dân mà phẩm bình
lịch sử.
- Cường độ ghét:
Với nghệ thuật điệp từ + tăng cấp +
cách gọi tên, cái ghét của ông Quán ăn
tận trong sâu thẳm của lòng người, trở
thành nỗi căm thù, lời nguyền đanh
sắc, quyết liệt. “Ghét cay…tận tâm”→
tính nhân dân sâu sắc của NĐC.

4.Củng cố.
Nội dung cốt truyện Lục Vân Tiên
Lẽ ghét của ông Quán
5.Dặn dò.
Học bài cũ, chuẩn bị phần còn lại

Rút kinh nghiệm