KHỦNG HOẢNG TÀI CHÍNH
&KINH TẾ VĨ MÔ ViỆT NAM
NHỮNG VẤN ĐỀ THẢO LUẬN
Khủng hoảng tài chính và suy thóai
Nguyên nhân ?
Tác động?
Bất ổn kinh tế vĩ mô Việt nam
Vấn đề kinh tế vĩ mô trong dài hạn
Tác động của suy thóai kinh tế
Giải pháp cho những bất ổn kinh tế
KHỦNG HOẢNG TÀI CHÍNH
Khủng hoảng tài chính là gì?
Nhà đầu tư quốc tế mất niềm tin vào đồng tiền hoặc tài sản
tài chính
Bán tài sản tài chính rút tiền về
Có gì khác giữa các cuộc khủng hoảng tài chính lớn?
Quy mô vốn giải cứu: Khủng hoảng nợ 1982 (30 tỷ USD),
Khủng hoảng Mexico 1994 (20 tỷ USD), khủng hoảng Châu
Á 1997 (112 tỷ USD), Khủng hoảng Mỹ 2008 (700 tỷ?)
Khủng hoảng Châu Á (1997) và Khủng hoảng Mỹ (2008)
diễn ra trong bối cảnh toàn cầu hóa
Khủng hoảng Mỹ gắn liền với những phát kiến về tài chính
BỐI CẢNH LỊCH SỬ
Trước năm 1973 – Áp chế tài chính
Hệ thống Bretton Woods bị phá vỡ
Xuất hiện chủ nghĩa tân tự do/phi điều tiết
Tại sao từ 1973 khủng hoảng tài chính tăng
nhanh?
KHỦNG HOẢNG TÀI CHÍNH
TRONG LỊCH SỬ
1880-1913 1919-1939 1945-73 1973-2008
Phát triển 7 36 21 46
Mới nổi 28 13 16 96
KHỦNG HOẢNG TÀI CHÍNH:
NGUYÊN NHÂN CƠ BẢN
Mở rộng cạnh tranh và tháo bỏ thể chế hổ trợ thị
trường
Xóa bỏ các luật lệ và rào cản liên quan đến sản xuất và
thương mại
Áp đặt các nước khác phải mở cửa tự do cho tư bản Mỹ
Nhà ở cho người nghèo
Bảo lãnh cho vay đối với Feddie Mac và Freddi Mae
Chính sách tín dụng rẻ
Lãi suất thấp và kéo dài
MỞ RỘNG CẠNH TRANH
Khu vực sản xuất
Xóa bỏ quyền định giá của nhà nước: vận chuyển
xe lửa, xe buýt, máy bay
Xỏa bỏ độc quyền nhà nước trong một số lĩnh
vực quan trọng: dịch vụ điện thoại
Một số vấn đề liên quan đến môi trường, chất
lượng y tế và an toàn thực phẩm cũng được đàm
phán
MỞ RỘNG CẠNH TRANH
Trong khu vực tài chính
Bãi bỏ đạo luật Glass-Steagall và cho phép ngân
hàng thương mại hoạt động đa năng và rộng
khắp
Mở cửa tự do cho các công ty tài chính và các
công cụ tài chính mới xuất hiện mà không có sự
kiểm soát
Cho phép hoạt động mang tính đầu cơ
Tạo áp lực cho các nước đang phát triển chấp
nhận tự do hóa luồng vốn : đồng thuận
Washington và toàn cầu hóa
MỞ RỘNG CẠNH TRANH
Thi trường tự do và cơ chế tự điều chỉnh
Vấn đề thông tin không đầy đủ và quyết định đầu
tư
Kỳ vọng của nhà đầu tư và bong bóng giá tài sản.
Sự bùng phát do yếu tố kỳ vọng và sự vở bong
bóng.
Có cơ chế tự điều chỉnh không?
Vấn đề thông tin bất cân xứng và hoạt động cho
vay: cơ chế sàng lọc và giám sát
MỞ RỘNG CẠNH TRANH VÀ
NHỮNG VẤN ĐỀ KINH TẾ
Thâm hụt trong cán cân tài khoản vãng lai
Vấn đề tăng trưởng, tiết kiệm và đầu tư
Vấn đề thặng dư tiết kiệm từ những nước đang
phát triển và những nước xuất khẩu dầu như
Trung Đông, Châu Phi, Venezuela, Trung Quốc
Tự do luồng vốn và sự tháo chạy vốn khủng
hoảng Châu Á (1997), Nga (1998), Achentina
(2001)
Luồng vốn vào trong nền kinh tế Mỹ nhà đầu tư
tin vào sự ổn định chính trị, môi trường điều tiết
tốt, quyền sở hữu tư nhân rõ ràng của Mỹ
MỞ RỘNG CẠNH TRANH VÀ
NHỮNG VẤN ĐỀ KINH TẾ
Giá tài sản, tài sản tài chính và đô la Mỹ tăng Lợi
nhuận khổng lồ từ các ngân hàng Mỹ
Bản thân khu vực tài chính không tạo ra của cải
thực phân phối lại của cải thực khi giá biến động
Ảo tưởng về sự giàu có tiêu dùng nhiều hơn tài
sản có tăng chi tiêu hàng nhập khẩu giá rẻ thâm
hụt cán cân tài khoản vãng lai
Thâm hụt tài khoản vãng lai của Mỹ khoảng 600 –
700 tỉ USD
Ảo tưởng về sự giàu có đầu cơ vào khu vực có
sinh lợi cao giá tài sản tiếp tục tăng
MỞ RỘNG CẠNH TRANH VÀ
NHỮNG VẤN ĐỀ KINH TẾ
Tự do hóa công ty và cuộc cách mạng trong
quản lý chiến lược
Sử dụng đòn cân nợ quá đà để tăng lợi
nhuận sụp đổ của Bear Stearns, Merrill
Lynch hay Lehman Brothers
Ngân hàng đầu tư Mỹ có khoản nợ gấp 35 giá trị
tài sản thực (Walter Kiechel, 2005)
7 trong số các công ty tài chính lớn nhất Mỹ đạt lợi
nhuận 254 ty USD (2004-2007)
MỞ RỘNG CẠNH TRANH VÀ
NHỮNG VẤN ĐỀ KINH TẾ
Tìm kiếm lợi thế cạnh tranh đa dạng hóa
tập đoàn đa ngành.
Phát kiến tài chính MBS,CDOs
Sản phẩm này mang lại lợi nhuận lớn nhưng
ngầm chứa rủi ro lớn. Lấy gì để bảo đảm?
Phát hành các loại chứng khoán trên (từ các
trung gian phi ngân hàng) góp phần tăng
trưởng tín dụng quá nóng
Không có cách nào tránh được sự sụp đổ từ
tăng trưởng tín dụng quá nóng (Ludwig von
Miles)
MỞ RỘNG CẠNH TRANH VÀ
NHỮNG VẤN ĐỀ KINH TẾ
Thông tin bất cân xứng và quản lý rủi ro?
Tại sao ngân hàng không có động cơ sàng lọc
khách hàng?
Vấn đề tâm lý ỷ lại của hoạt động chứng khoán
hóa các khoản cho vay: Ai giám sát hoạt động
cho vay?
Vấn đề lượng giá chứng khoán?
NHÀ Ở CHO NGƯỜI NGHÈO
VÀ BẢO LÃNH CÔNG TY
Fannie Mae và Freddie Mac trở thành hai
công ty cổ phần tư nhân.
Nhà nước bảo lãnh 2 công ty và miễn thuế
Xóa bỏ các điều kiện mua nhà và lãi suất
dưới mức thị trường
Fannie, Freddie và các công ty tài chính khác
tạo ra và bán các chứng khoán
Chứng khoán phát hành được bảo đảm bằng
vốn vay
NHÀ Ở CHO NGƯỜI NGHÈO
VÀ BẢO LÃNH CÔNG TY
Những yêu cầu cho vay được nới lỏng
Cho vay cầm cố có lãi suất được điều chỉnh
Nới lỏng các yêu cầu thẩm định cẩn trọng
Bùng nổ thị trường nhà ở và thị trường tín
dụng tiêu dùng
Năm 2005, 1,2 triệu căn nhà được bán, gấp đôi
lần từ năm 1990-1995
Động cơ mua nhà tăng do giá tín dụng rẻ, tiếp
cận tín dụng dễ và sự mồi chài của bên cho vay
CHÍNH SÁCH TÍN DỤNG RẺ
Vỡ bong bóng công nghệ (2000) và khủng bố 11/9
(2001) thị trường chứng khoán chao đảo năm
2001
FED cắt giảm lãi suất chiết khấu xuống 1% cứu thị
trường chứng khoán 2001 nhưng kéo dài quá lâu
(2004)
Bùng nổ tín dụng tiêu dùng và bong bóng địa ốc
Nợ nước ngoài hàng năm gia tăng 300 tỷ đô la Mỹ
(2000) và 800 tỷ đô la Mỹ (2007)
ĐIỂM KHỞI ĐẦU
KHỦNG HOẢNG TÀI CHÍNH
Khủng hoảng tài chính bắt đầu từ thị trường tín
dụng địa ốc
Quy trình thẩm định các khoản vay thế chấp
Đánh giá độ tin cậy tín dụng bên vay
Tỷ lệ nợ /thu nhập 30%
Tỷ lệ vốn vay /giá trị tài sản 80% trả trước 20%
Giá trị tài sản được thẩm định bởi cơ quan thẩm định giá
Cho vay dưới chuẩn
Không có chứng từ, không có xác minh về thu nhập
Tỷ lệ nợ/thu nhập > 50%
Tỷ lệ vốn vay/giá trị tài sản > 85%
Điểm tín dụng thấp
THỊ TRƯỜNG
TÍN DỤNG ĐỊA ỐC Ở MỸ
Các khoản cho vay thế chấp dưới chuẩn có
những đặc trưng sau
Ban đầu lãi suất mồi thấp sau đó điều chỉnh tăng
Lãi suất cao hơn so với cho vay theo tiêu chuẩn
Có lãi phạt trả trước
Chia xẻ rủi ro thông qua MBSs và CDOs
MBSs bao hàm cho vay dưới chuẩn phải được
đánh giá tín dụng bán cho các ngân hàng đầu
tư chuyên nghiệp
THỊ TRƯỜNG
TÍN DỤNG ĐỊA ỐC Ở MỸ
Ngân hàng đầu tư chia MBS thành nhiều gói có
mức độ rủi ro khác nhau
Hình thành kênh đầu tư như quỹ (HF) để mua các
gói CDO có mức độ rủi ro cao làm sạch bảng
cân đối của ngân hàng đầu tư
Các quỹ này vay tiền của ngân hàng cho vay để
làm đòn bẩy mua tài sản
Giá nhà tăng liên tục là do
Đầu cơ nhà
Người có thu nhập thấp vay tiền quá đơn giản
THỊ TRƯỜNG
TÍN DỤNG ĐỊA ỐC Ở MỸ
Giá nhà tăng-> những người mua nhà dưới chuẩn
không bị vỡ nợ và đầy giá CDOs có mức rủi ro cao
lên
Kết quả kinh doanh tốt nên thu hút đầu tư từ bên
ngoài
Ngân hàng cho vay (LB) tiếp cận tín dụng rẻ nên cho
các quỹ (HF) vay tiền nhiều hơn
Các quỹ lại tiếp tục mua gói CDOs có mức rủi ro cao
từ ngân hàng đầu tư (IB)
Vấn đề của cơ quan định giá tín dụng
Mâu thuẩn về lợi ích: Ngân hàng đầu tư trả tiền để
được đánh giá tốt
Không ai biết họ đánh giá như thế nào vì phương
pháp được che dấu
MÔ TẢ QUÁ TRÌNH
KHỦNG HOẢNG TÀI CHÍNH
Bùng phát và vỡ bong bóng địa ốc
Phát triển nhà quá mức giá nhà giảm
Lãi suất điều chỉnh tăng Người mua nhà không thanh
toán lãi và vốn đúng hạn
Giữa năm 2006, doanh số và giá nhà khựng lại
Các vụ vỡ nợ thế chấp bắt đầu tăng
Lãi quá hạn và vỡ nợ tổn thất lớn về vốn sở hữu
Ngân hàng cho vay đòi tiền lại
Thiếu vốn Ngân hàng đầu tư phải bán CDOs để trả cho
ngân hàng cho vay giá chứng khoán giảm lượng vốn
tiếp tục suy giảm
MÔ TẢ QUÁ TRÌNH
KHỦNG HOẢNG TÀI CHÍNH
Xói mòn bảng cân đối tài sản của ngân hàng lộ
diện các khoản nợ bị che dấu và sự thiếu hiểu
biết
Mất niềm tin giữa các ngân hàng đầu tư không
vay tiền được thiếu vốn lại tiếp tục tăng giá
tài sản lại tiếp tục giảm.
Một số ngân hàng đầu tư bị phá sản hoặc sát
nhập.
Lehman Brothers tuyên bố phá sản
Washington Mutual bán lại cho J.P. Morgan
Một số được giải cứu như Fannie và Freddie, Merill
Lynch, Wachovia
MÔ TẢ QUÁ TRÌNH
KHỦNG HOẢNG TÀI CHÍNH
Khủng hỏang niềm tin giá chứng khoán rơi tự
do Bảo lãnh cứu nguy của chính phủ
Mức độ hội nhập sâu của thị trường vốn tác
động diễn ra trong phạm vi toàn cầu
Sự hợp tác quốc tế là cần thiết do toàn cầu hóa
tài chính
Sự đáp lại của Mỹ và 15 nước sử dụng đồng
Euro không đầy đủ và kịp thời với các biện pháp:
Bảo lãnh tiền vay
Cắt giảm lãi suất
Bơm vốn cho các định chế tài chính
IMF đứng ngoài cuộc
TỪ KHỦNG HOẢNG
ĐẾN SUY THOÁI KINH TẾ
Mất niềm tin của nhà đầu tư nước ngoài đảo
ngược luồng vốn sự mất giá USD
Những người gởi tiền rút tiền khỏi ngân hàng nhận
tiền gởiphá hủy tiền khối lượng tiền giảm giảm
phát
Ngân hàng sụp đổ Khó tiếp cận tín dụng đầu tư
và tiêu dùng giảm
Lượng của cải của người tiêu dùng giảm cắt giảm
chi tiêu