Đề tài triết học " Nâng cao trách nhiệm xã hội của cá nhân trong điều kiện kinh tế thị trường ở Việt Nam hiện nay " pot

rc ht, co th khng nh rng,
cha bao gi th gii lai co nhiu
bin ng to ln va nhanh chong
trn moi phng din cua i sng xa hi
nh trong nhng thp nin cui cua th
ky XX va thp nin u cua th ky XXI.
Hin nay, tt ca cac quc gia dn tc va
vung lanh th trn th gii, bt k la nc
giau hay ngheo, phat trin hay ang phat
trin, a va ang phai i mt vi hang
loat vn  phc tap va nan giai mang
tnh toan cu. Ngheo oi va bnh tt, tnh
trang gia tng dn s va vn nan  nhim
mi trng cung vi s suy can tai nguyn
thin nhin, nguy c tim n chin tranh
tai nhng im nong co th xay ra bt ky
luc nao, c bit la mi e doa thng trc
cua nan khung b va s gia tng ti pham
quc t la nhng thach thc ln i vi
s tn tai va phat trin trong tng lai
cua con ngi, cua cac quc gia dn tc.
Thc t o buc chung ta phai co nhng
suy t su sc va nhn thc ngay cang
y u hn v vn  trach nhim xa hi.
iu quan trong la, t s t y thc v
trach nhim xa hi, mi chu th cn th
hin trach nhim xa hi cua mnh qua
nhng hanh ng thc tin cu th nhm
gop vao vic xy dng mt cuc sng ngay
cang tt ep va vn minh hn, ngay cang
co tnh Ngi hn.

Trach nhim xa hi la mt vn 
phc tap va rng ln. Trach nhim c
hiu nh la ngha vu phai ganh vac, thc
hin. Khac vi thut ng “gii han” la
iu khng c lam, trach nhim la cai
buc phai lam, khng nhng phai lam ma
con phai lam tt. Nu quyn han la
nhng g ma con ngi c hng, c
yu cu ngi khac phai thc hin, th
ngc lai, trach nhim la nhng g ma ho
buc phai lam va phai chu s giam sat
cua ngi khac(1).
Xet v ngun gc, trach nhim bt
ngun t ting Latinh — responder, ngha
3
TRIT HOC, S7 (218), THANG 7 - 2009
NNG CAO TRACH NHIM XA HI CUA CA NHN
TRONG IU KIN KINH T TH TRNG  VIT NAM HIN NAY
NGUYN NH HOA(*)
Bai vit a lun giai nhm lam ro rng, trong xa hi, tt ca moi thanh vin du  bt ky v tr
nao cung u co trach nhim xa hi cua mnh vi t cach mt cng dn. Trach nhim xa hi cua ca
nhn la mt gia tr, c biu hin rt a dang. Theo tac gia, trong cuc u tranh gianh c lp dn
tc va thng nht t nc, mi con ngi Vit Nam a phat huy cao  trach nhim xa hi cua mnh,
ong gop vao thng li chung cua dn tc. Hin nay, trach nhim xa hi cua mi ca nhn la gop phn
thc hin muc tiu “dn giau, nc manh, xa hi cng bng, dn chu, vn minh”. Nng cao trach
nhim xa hi cua ca nhn la phng thc phat huy sc manh cua ngun lc con ngi trong s
nghip xy dng va phat trin t nc theo nh hng xa hi chu ngha, la nhn t quan trong gop
phn xac lp va bao am s hai hoa gia li ch xa hi va li ch ca nhn.
(*) Tin s, Trng phong Bin tp — Tr s, Tap
ch Trit hoc, Vin Trit hoc, Vin Khoa hoc xa hi

Vit Nam.
(1) Xem: PGS,TS. Nguyn ng Dung. Nha nc va
trach nhim cua nha nc. Nxb T phap, Ha Ni,
2006, tr.41, 55.
nghÞ quyÕt x cña ®¶ng vµ thùc tiÔn cuéc sèng
la s ap lai. Vi y ngha o, trach nhim
la thai , hanh vi cua chu th trc mt
vn  nao o trong xa hi. Theo T in
ting Vit, trach nhim la s rang buc
i vi li noi, hanh vi cua mnh, bao am
ung n, nu sai trai th phai ganh chu
hu qua. Theo T in trit hoc cua Nxb
Tin b va Nxb S tht n hanh nm
1986, vn  trach nhim co nhng c
trng sau: mt la, no co tnh lch s xa hi;
hai la, no c xem xet trong mi quan h
qua lai vi pham tru “t do”.
Khi  cp n vn  trach nhim xa
hi, khng th coi o ch la trach nhim
cua nha nc, cua ngi lanh ao. ng
nhin, vi t cach ngi lanh ao xa hi,
ang cm quyn va nha nc phai co
trach nhim trc ht va cao nht trc
moi vn  h trong trong xa hi, t s
phat trin cua t nc n am bao moi
mt cuc sng i thng cua nhng
ngui dn. Co th khng nh rng, y la
mt trong nhng vn  quan trong c
H Ch Minh c bit quan tm. Nh
chung ta a bit, ngay sau khi Cach mang

thang Tam thanh cng, H Ch Minh a
nhn manh rng, ngoai li ch cua nhn
dn, ang ta khng co li ch nao khac;
rng, ang va Chnh phu la “cng bc”
cua nhn dn; do vy, ang va Chnh phu
phai lun co trach nhim vi nhn dn.
Cu th hn, Ngi con khng nh:
“Chnh sach cua ang va Chnh phu la
phai ht sc chm nom n i sng cua
nhn dn. Nu dn oi, ang va Chnh
phu co li; nu dn ret, ang va Chnh
phu co li; nu dn dt, ang va Chnh
phu co li; nu dn m, ang va Chnh
phu co li”(2). Lam cho nhn dn co cuc
sng vt cht y u, i sng tinh thn
phong phu, o la trach nhim hang u
cua ang va Nha nc.
Tuy nhin, noi nh vy hoan toan
khng co ngha la ch co xa hi, nha nc
mi co trach nhim xa hi va phai thc thi
trach nhim cua mnh i vi t nc,
vi nhn dn. Ngc lai, mi ca nhn, mi
thanh vin cung co trach nhim xa hi va
phai thc thi trach nhim o nhm duy tr
s n nh, phat trin cua cng ng cung
nh cua xa hi. Khi khng nh nc ta la
mt nc dn chu, trong o moi li ch u
v dn va moi quyn han u la cua dn,
H Ch Minh a giai thch mt cach ro
rang va cu th rng, “cng vic i mi,

xy dng la trach nhim cua dn.
S nghip khang chin, kin quc la
cng vic cua dn.
Chnh quyn t xa n Chnh phu
trung ng do dn c ra.
oan th t Trung ng n xa do
dn t chc nn ”(3).
c bao am moi nhu cu va tao
iu kin cho s phat trin toan din la
quyn t nhin, la li ch hoan toan chnh
ang cua con ngi. Song, quyn lun gn
vi ngha vu, li ch lun gn vi trach
nhim. iu o co ngha la, trong xa hi ta
— mt xa hi phat trin theo nh hng
xa hi chu ngha, moi ca nhn co quyn
c cng ng va xa hi chm lo; ngc
lai, ca nhn cung phai co trach nhim vi
ngi khac, vi cng ng va xa hi.
Theo quan nim cua chu ngha Mac,
xa hi khng phai la mt tp hp gian n
cac ca nhn, ma xa hi biu hin tng s
nhng mi lin h va nhng quan h cua
cac ca nhn i vi nhau, “la san phm
cua s tac ng qua lai gia nhng con
ngi”(4). Mi thanh vin trong xa hi,
trong cng ng u phai co trach nhim
NGUYN NH HOA
4
(2) H Ch Minh. Toan tp, t.7. Nxb Chnh tr Quc
gia, Ha Ni, 1996, tr.572.

(3) H Ch Minh. Sd., t.5, tr.698.
(4) C.Mac va Ph.ngghen. Toan tp, t.27. Nxb
Chnh tr Quc gia, Ha Ni, 1996, tr.657.
ring cua mnh. Khi cac ca nhn, du  bt
ky v tr nao — la ngi lanh ao hay ngi
dn bnh thng, lun nhn thc y u
v trach nhim cua mnh va co y thc t
giac cao trong vic thc hin bn phn,
trach nhim xa hi cua mnh vi t cach
cng dn, ng thi co tinh thn c lp,
t chu thc s va sn sang hp tac, phi
hp hanh ng cung vi nhng ngi
khac, th luc o ho khng nhng lam cho
cuc sng cua mnh co thm y ngha, gia
tr, ma con gop phn vao mt muc tiu
chung, ln hn — cung chung sc phn
u lam cho xa hi ngay cang giau ep,
tin b va vn minh.
Trach nhim xa hi cua ca nhn i
vi cng ng va xa hi rt a dang, mun
hnh, mun ve. Xet v mt quan h, trach
nhim xa hi cua ca nhn co th la trach
nhim i vi gia nh, trach nhim i
vi tp th hoc trach nhim i vi cng
ng va xa hi. Xet v mt tnh cht,
trach nhim xa hi cua ca nhn hin din
trong moi lnh vc cua i sng xa hi, o
co th la trach nhim thc thi phap lut,
trach nhim bao v mi trng, trach
nhim i vi cht lng san phm (trach

nhim i vi ngi tiu dung) Nu mi
ca nhn khng y thc c y u trach
nhim xa hi cua mnh, t o co nhng
hanh vi phu hp vi nhng quy pham
phap lut va quy pham ao c se b coi la
nhng ke v trach nhim.
Trong lch s hang ngan nm dng
nc va gi nc cua dn tc Vit Nam, 
mc  va phng din nht nh, co th
khng nh rng, con ngi Vit Nam a
th hin rt ro trach nhim ca nhn cua
mnh i vi cng ng va xa hi. iu
nay c minh chng bng nhng bng
chng thc tin khng th phu nhn, c
bit la trn phng din gi nc — qua
cac cuc u tranh chng thu trong, gic
ngoai nhm gianh va bao v nn c lp
dn tc. Ngi Vit Nam vn co tinh thn
yu nc nng nan, o la mt truyn
thng cc ky quy bau — yu t ct loi lam
nn ban lnh, ban sc cua dn tc. Thc
tin cho thy, mi khi t nc b xm
lng, tt ca moi ngi dn Vit Nam yu
nc, khng phn bit nam n, gia tre,
sang hen, u tham gia vao cuc chin
u mt cach trc tip hoc gian tip.
Trong cuc khang chin chng My cu
nc cua dn tc ta, a co bit bao tm
gng thanh nin hoc sinh, sinh vin vit
quyt tm th bng mau cua mnh t

nguyn tam ri giang ng  xin c
ra mt trn trc tip chin u. Ngay ca
nhng em thiu nhi, cac cu gia cao tui
cung “tuy theo sc cua mnh” ma tham gia
khang chin. Nhng ngi ni hu
phng cung lun sn sang chia la cung
tin tuyn. Chnh truyn thng yu nc
a hun uc va thuc y tinh thn trach
nhim cua mi ca nhn vi t cach cng
dn, hnh thanh nn sc manh cua khi
ai oan kt toan dn nhn chm moi be
lu ban nc va cp nc. Khng h thai
qua khi co ngi a tng cho rng, trong
nhng nm thang khoi la chin tranh,
t nc ta “ra ngo gp anh hung”. iu
o la s biu hin cao  va tp trung
trach nhim xa hi cua ca nhn i vi
dn tc trong nhng giai oan t nc
gp kho khn, vn nc “ngan cn treo si
toc”, bi ai cung thu hiu mt chn ly tuy
gian n, nhng cung ht sc su sc:
“nc mt th nha tan”.
Nu trong iu kin t nc b xm
lng, yu nc la ng ln tham gia trc
tip hoc gian tip vao cng cuc u
tranh bao v nn c lp va hoa bnh cua
dn tc, th trong bi canh t nc hoa
bnh va hi nhp quc t nh hin nay,
yu nc chnh la phat huy trach nhim
5

NNG CAO TRACH NHIM XAHI CUA CANHN TRONG IU KIN
xa hi cua ca nhn tham gia vao s nghip
phat trin kinh t - xa hi, xy dng t
nc theo muc tiu “dn giau, nc manh,
xa hi cng bng, dn chu, vn minh”.
Theo o, vn  quan trong hin nay la,
cn phai khai thac truyn thng yu nc
— mt gia tr vn hoa tt ep cua dn tc
ta vn lun tim n trong mi con ngi
 giai quyt cac vn  kinh t — xa hi
hin tai cua t nc. Noi cach khac, lam
th nao  khi ngun truyn thng y
nhm phat huy trach nhim xa hi cua
cac ca nhn trong vic thc hin nhim vu
phat trin kinh t — xa hi, xy dng t
nc giau ep va cuc sng hanh phuc cho
nhn dn hin nay ging nh ng cha ta
a phat huy trach nhim cua mnh trong
cac cuc khang chin giai phong va bao v
c lp dn tc trc y. Lam c nh
vy cung co ngha la chung ta tm ra
phng thc hu hiu  phat huy sc
manh cua ngun lc con ngi — mt
ngun lc ni sinh quan trong trong cng
cuc i mi va xy dng t nc theo
nh hng xa hi chu ngha.
Nh a noi trn, cac thanh vin trong
xa hi lun co nhng v tr khac nhau: co
nhng ngi la lanh ao va nhng ngi
dn thng, co nhng ngi la can b,

cng chc nha nc va nhng ngi
khng thuc i ngu can b, cng chc
nha nc, co nhng ngi ong vai tro t
chc quan ly va co nhng ngi gi vai tro
tha hanh, thc hin, Tuy nhin,  bt
ky cng v nao trong xa hi, mi ca nhn
u lun phai co trach nhim xa hi cua
mnh. V thc cht, trach nhim xa hi
c hnh thanh t quyn va ngha vu cua
ca nhn i vi xa hi cung nh cua xa hi
i vi ca nhn. C s cua trach nhim
chnh la li ch. Do vy, vic coi trong va
giai quyt mt cach thoa ang, hp ly
quan h li ch, trc ht la li ch kinh t
gia cac chu th (ca nhn, cng ng va xa
hi) khng ch tao nn ng lc thuc y
cac chu th trong qua trnh thc hin li
ch cua mnh, ma con lam tng s quan
tm cua ho ti li ch cua ngi khac, cua
xa hi, ngha la gia tng trach nhim xa
hi cua cac chu th. Noi cach khac, trach
nhim xa hi c coi la cha khoa cua s
phat trin xa hi trong bi canh hin nay.
Bc vao thi ky i mi, di s lanh
ao cua ang Cng san Vit Nam, chung
ta ang tng bc xy dng nn kinh t
th trng nh hng xa hi chu ngha.
Co th noi, cung vi nhng bin phap tch
cc khac, chu trng xy dng va phat
trin nn kinh t th trng nh hng

xa hi chu ngha  Vit Nam trong thi
gian qua a ong gop quan trong vao vic
tao nn din mao, sc thai mi cua i
sng xa hi, trc ht la trong lnh vc
phat trin kinh t. Vi nhng tin  a co
cung vi s n lc cua ang, Nha nc va
nhn dn, nn kinh t Vit Nam trong
thi gian ti chc chn se co nhng bc
phat trin mi. Nhiu phn tch va anh
gia cua cac t chc kinh t quc t a a
ra d bao kha lac quan rng, trong nm
2009, Vit Nam la mt trong nhng nc
co tc  tng trng kinh t vao loai
nhanh nht th gii.
ng nhin,  co c kt qua nh
vy, chung ta con nhiu vic phai lam.
Trong o, mt trong nhng vn  quan
trong la phai nng cao va phat huy trach
nhim xa hi cua ca nhn cac nha doanh
nghip, cua ngi lao ng. Nh chung ta
a bit, khi anh gia v nhng yu kem
cua nn kinh t nc ta sau gn 20 nm
i mi, ang Cng san Vit Nam a ch
ro: Nn kinh t tng trng cha tng
xng vi kha nng; cht lng, hiu qua,
sc canh tranh cua nn kinh t con kem;
c cu kinh t chuyn dch chm. Trong
NGUYN NH HOA
6
lnh vc xa hi, nhng yu kem biu hin

tp trung  ch: Nhiu vn  xa hi bc
xuc cha c giai quyt tt; kt qua xoa
oi giam ngheo cha tht vng chc, nguy
c tai ngheo con ln; khoang cach chnh
lch v thu nhp va mc sng gia cac
tng lp nhn dn, gia cac vung co xu
hng doang rng; t quan liu, tham
nhung, lang ph vn nghim trong; ti
pham va mt s t nan xa hi co chiu
hng gia tng (5). Khng th cho rng
nguyn nhn cua tnh trang o ch la do
khach quan, do li cua Nha nc, mc du
Nha nc vi t cach ngi t chc, iu
hanh va quan ly xa hi phai chu trach
nhim ang k. Noi cach khac, tnh trang
trn,  mt mc  nht nh, co lin quan
n trach nhim cua cac ca nhn vi t
cach chu th kinh t, ng thi do ngi
dn cha thc s phat huy tt va co hiu
qua quyn lam chu cua mnh.
Cng cuc i mi va nht la vic
chuyn t nn kinh t quan liu bao cp
trc y sang phat trin nn kinh t th
trng nh hng xa hi chu ngha a tao
iu kin thun li cho vic giai quyt hp
ly hn quan h li ch gia ca nhn va xa
hi. Tai ai hi ln th X, ang Cng san
Vit Nam a khng nh: “Phat trin
manh cac thanh phn kinh t, cac loai
hnh t chc san xut, kinh doanh. Cac

thanh phn kinh t: kinh t nha nc,
kinh t tp th, kinh t t nhn (ca th,
tiu chu, t ban t nhn), kinh t t ban
nha nc, kinh t co vn u t nc ngoai
hoat ng theo phap lut u la b phn
hp thanh quan trong cua nn kinh t th
trng nh hng xa hi chu ngha, bnh
ng trc phap lut, cung tn tai va phat
trin lu dai, hp tac va canh tranh lanh
manh”(6). y la h quan im mi, ci
m, cho phep va tao iu kin cho cac ca
nhn vi t cach chu th kinh t phat huy
vai tro, nng lc san xut kinh doanh cua
mnh. Xet v phng din kinh t, trong
iu kin a co c cac yu t thun li
nh vy, vic “tng trng kinh t con
chm, cha tng xng vi kha nng; cht
lng, hiu qua, sc canh tranh cua nn
kinh t con kem” tt nhin co th con do
nhiu nguyn nhn khach quan khac,
nhng ro rang la co phn thuc v nguyn
nhn chu quan, thuc v trach nhim ca
nhn cua cac chu th kinh t, cua ngi
lao ng. Chung ta co th thy ro s thiu
trach nhim cua ca nhn trong lnh vc
nay trn nhiu phng din. Khng t cac
ca nhn vi t cach chu th san xut kinh
doanh a to ra v cam, ne tranh, “nhm
mt lam ng” trc thc trang mi trng
sng ngay cang xu i trn din rng do vi

pham nhng yu cu bt buc v bao v
mi trng; gian ln trong san xut kinh
doanh, lam hang nhai, hang gia; nhn
tm vi quyn li chnh ang cua ngi
tiu dung khi cung cp cho th trng
nhng san phm khng ch kem cht
lng, ma nguy hai hn, con anh hng
trc tip n sinh mnh con ngi.
S thiu trach nhim cua ca nhn
khng ch din ra trong lnh vc kinh t,
ma con ca trong mt s lnh vc khac cua
i sng xa hi. Ngi ta len lut bun ban
cht ma tuy, hanh ngh kinh doanh mai
dm, vn hoa phm i truy - nhng th
co th lam hong khng t ngi. Trong
cuc sng i thng, cung co th d dang
bt gp nhng hin tng, hanh vi v
trach nhim i vi xa hi: Vi pham phap
lut, xem thng va coi nhe nhng gia tr
ao c, ao ly tt ep,
Chung ta ang tch cc i mi toan
7
NNG CAO TRACH NHIM XAHI CUA CANHN TRONG IU KIN
(5) Xem: ang Cng san Vit Nam. Vn kin ai
hi ai biu toan quc ln th X. Nxb Chnh tr
Quc gia, Ha Ni, 2006, tr.61-63.
(6) ang Cng san Vit Nam. Sd., tr.27 — 28.
din cac lnh vc cua i sng xa hi, y
manh cng nghip hoa, hin ai hoa t
nc, chu ng hi nhp kinh t quc t

va khu vc nhm hin thc hoa tng
bc vng chc muc tiu “dn giau, nc
manh, xa hi cng bng, dn chu, vn
minh”. Co th noi, trong tin trnh o, vic
nng cao va phat huy trach nhim cua cac
ca nhn v s phat trin cua xa hi la c
bit quan trong.
 phat huy trach nhim xa hi cua
cac ca nhn trong iu kin kinh t th
trng  Vit Nam hin nay, theo chung
ti, cn tp trung vao mt s giai phap
quan trong sau:
Mt la, y manh s phat trin nn
kinh t th trng nh hng xa hi chu
ngha. S phat trin cua nn kinh t la c
s, la nn tang  giai quyt vn  li ch.
Vi ng li i mi kinh t: Xy dng
nn kinh t th trng nh hng xa hi
chu ngha, phat trin moi thanh phn
kinh t vi nguyn tc cac thanh phn
kinh t cung tn tai lu dai va bnh ng
trc phap lut, khuyn khch moi ngi
lam giau chnh ang , ang va Nha nc
ta a trao c hi phat trin kinh t cho tt
ca moi ngi. Thng qua s phat trin
kinh t, moi ca nhn co iu kin thun
li  thc hin li ch chnh ang cua
mnh, t o kch thch ho nng cao va
phat huy trach nhim ca nhn i vi
cng ng va xa hi.

Trach nhim xa hi bt ngun t li
ch. Do vy,  nng cao va phat huy trach
nhim xa hi cua ca nhn, mt mt, cn
phai lam sao cho moi ca nhn u co th
cam nhn va c thu hng mt cach
cng bng nhng li ch t s phat trin
chung. Mt khac, phai tac ng vao chnh
li ch cua ho. Chng han, trong lnh vc
san xut, kinh doanh, nhng ca nhn vi
t cach chu th kinh t nu san xut kinh
doanh ung phap lut, bao am cht
lng san phm, se c khuyn khch,
khen thng va tn vinh kp thi. Ngc
lai, nhng ca nhn co biu hin vi pham
va lam anh hng xu n li ch cua
ngi khac, cua cng ng hay xa hi u
phai x ly nghim khc, khng phai ch la
x phat mang tnh hanh chnh — thc t
iu nay a tao nn hin tng “nhn
thuc” i vi cac i tng c y vi pham,
ma phai bng cac bin phap manh va kin
quyt hn, nh x phat kinh t, truy cu
trach nhim hnh s, Nguyn tc nay
cn c m rng ap dung ca trong cac
lnh vc vn hoa, xa hi khac cua i sng
xa hi, nh an toan giao thng, bao v mi
trng, chm soc sc khoe,
Hai la, xy dng ch  trach nhim
ca nhn cua cac can b, cng chc nha
nc, c bit la vi nhng ngi ng

u, ngi lanh ao cac c quan, n v.
Muc tiu cua b may nha nc la quan ly
va t chc xa hi, la phuc vu li ch cua
nhn dn. Cac can b, cng chc, nh Chu
tch H Ch Minh tng khng nh rt ro
trc y, la nhng “cng bc”, “y t”
cua nhn dn, ch khng phai la nhng
“ng quan cach mang”. Trong t chc b
may cua c quan nha nc, du la lanh ao
hay nhn vin, mi ngi u phai c
giao nhim vu, chc trach ro rang, cu th
vi nhng quyn han nht nh. Nu
khng hoan thanh nhim vu, chc trach
c giao tc la ho a khng co hoc thiu
tinh thn trach nhim va phai t chu
trach nhim. Trach nhim ca nhn cua
ngi can b noi chung, ngi lanh ao
noi ring la rt quan trong. Hu qua do s
thiu trach nhim hoc v trach nhim
cua mt ngi bnh thng trong v tr
cua mnh a la ang tic, song se tai hai
va nguy him hn nhiu nu hu qua o
la do s thiu trach nhim cua ngi 
NGUYN NH HOA
8
cng v lanh ao. Trach nhim cua ngi
lanh ao c quan, n v la rt ln. Ho
chng nhng phai chu trach nhim nu
ban thn co nhng sai lm, khuyt im,
ma con phai chu trach nhim v nhng

sai lm, khuyt im cua nhng ngi
di quyn trong khi thi hanh cng vu.
V.I.Lnin a tng khng nh rng, mt
ngi lanh ao khng nhng phai t chu
trach nhim v cach lanh ao cua mnh,
ma con phai chu trach nhim v hanh
ng cua nhng ngi di quyn na.
c bit, i vi cac ca nhn c giao
trach nhim giam sat, kim tra vic thc
thi trach nhim cua ngi khac th cang
phai x ly nghim hn nu ho co nhng
biu hin vi pham phap lut hoc thiu
trach nhim khi thi hanh nhim vu.
Co th noi, y la vn  c bit
quan trong i vi nc ta hin nay, bi
cung vi s i mi trong cac lnh vc
khac, chung ta ang y manh vic cai
cach hanh chnh cng — mt hoat ng co
lin quan trc tip va mt thit n li ch
cua ng ao qun chung nhn dn, cac
doanh nghip hoc t chc xa hi.
Ba la, cn phai tng cng cng tac
giao duc va tuyn truyn nhm nng cao
trach nhim cua moi thanh vin, moi ca
nhn trong xa hi. Nh trn a noi, trong
cac cuc khang chin bao v c lp dn
tc va thng nht t nc trc y,
chung ta a lam tt va rt co hiu qua vic
giao duc y thc trach nhim cua moi ngi
dn i vi vn mnh cua t nc. Chnh

nhng hanh ng t giac xut phat t s
y thc cao  v trach nhim xa hi cua
toan th nhn dn a tao nn sc manh
cua cuc chin tranh nhn dn, gop phn
anh thng moi mu toan xm lc cua
cac loai ke thu, cho du chung la nhng tn
 quc hung han va u so nht. Trong
bi canh t nc a hoan toan thng
nht va nhn dn c sng trong hoa
bnh, hn na lai co nhng iu kin quc
t thun li khac, nhim vu quan trong
nht va ln nht cua chung ta hin nay la
phat trin kinh t - xa hi mt cach bn
vng. T v tr cung nh lnh vc lam vic
cua mnh trong xa hi, moi ca nhn, t
ngi lanh ao n ngi dn bnh
thng, u phai tch cc tham gia va
ong gop thit thc vao muc tiu phat
trin kinh t - xa hi va con ngi. o la
phng thc  mi ngi th hin trach
nhim cua mnh i vi ngi khac va vi
xa hi; ngc lai, cung la phng thc 
ngi khac va xa hi th hin trach nhim
i vi ban thn mi ca nhn trong xa hi.
Do vy, vic giao duc nhm nng cao va
phat huy trach nhim cua cac ca nhn la
mt trong nhng yu t c ban bao am
cho s thanh cng cua s nghip i mi
va xy dng t nc v muc tiu “dn
giau, nc manh, xa hi cng bng, dn

chu, vn minh”.
Bn la, thc hin dn chu hoa i
sng xa hi, xy dng y thc phap lut va
y thc ao c cho moi thanh vin trong
xa hi. Trach nhim phan anh mi quan
h gia ca nhn va xa hi.  phat huy
trach nhim cua ca nhn, cn phai y
manh thc hin dn chu hoa i sng xa
hi. Dn chu hoa i sng xa hi khng
ch la mt quyn li, mt oi hoi cua nhn
dn, ma con la c s, mi trng  nhn
dn phat huy trach nhim cua ca nhn i
vi xa hi, vi ang, Nha nc va cac t
chc chnh tr, xa hi. Co th noi, dn chu
hoa i sng xa hi la c ch  moi ca
nhn u co th kim tra, giam sat vic
thc thi trach nhim ca nhn cua ngi
khac tai c quan, n v hoc a phng
ni c tru, sinh sng.
 nng cao trach nhim xa hi cua ca
nhn, khng nhng cn thc hin dn chu
9
NNG CAO TRACH NHIM XAHI CUA CANHN TRONG IU KIN
hoa i sng xa hi nh mt c ch giam
sat, kim tra, ma con rt cn n cng cu
 x ly nghim khc nhng hanh vi
thiu trach nhim, o la h thng quy
pham, iu khoan phap lut cu th va ro
rang. Chung ta ang khuyn khch va
ku goi moi ngi sng va lam vic theo

Hin phap, phap lut. iu o ch co th
tr thanh hin thc, thanh vn hoa sng
cua xa hi hin ai khi co mt h thng
phap lut hoan thin va u manh, c
bit la moi cng dn u co y thc phap
lut cao.
Tuy nhin, cung co mt thc t la,
phap lut khng th vn ti ht moi ngo
ngach cua i sng xa hi vn rt a
dang, phong phu, phc tap va lun vn
ng, bin i khng ngng. Nhng iu
khoan, khung hnh phat khng th bao
quat ht moi hanh vi cua con ngui. y
co th la pham vi ma  kim soat c
khng th ch da vao cng cu h thng
phap lut; trai lai, phai cn n vai tro
cua ao c. Khng th khep ti hay x
phat bng cng cu phap lut i vi mt
ca nhn nao o khng lam t thin,
khng cu giup ngi ngheo, v cam
trc s bt hanh hay thit thoi cua
ngi khac, du hanh vi y la mt biu
hin cua s thiu trach nhim.  y, ro
rang ch co th da vao ao c  anh
thc lng tm cua ho i vi ng loai.
Theo o, ngoai vic xy dng y thc phap
lut,  nng cao va phat huy trach
nhim cua ca nhn nhm lam cho cuc
sng ngay cang tt ep hn, ngay cang
nhn vn hn, con cn phai tng cng

cng tac giao duc ao c cho con ngi.
Nhng gia tr ao c nhn vn se bu
khuyt, “si m” quan h gia con ngi
vi con ngi vn co th b mt trai cua c
ch th trng lam cho “ngui lanh” hay
tr thanh mt cai g o x cng.
Trach nhim xa hi noi chung va trach
nhim xa hi cua ca nhn noi ring la mt
gia tr vn hoa. S nng cao va phat trin
trach nhim xa hi cua ca nhn la mt
trong nhng nhn t quan trong gop phn
xac lp va bao v li ch xa hi. Trong cng
cuc i mi toan din t nc, xet v
phng din kinh t, Vit Nam a va ang
xy dng, phat trin nn kinh t th trng
nh hng xa hi chu ngha. o la mt
iu kin thun li  mi ca nhn co th
phat huy mt cach cao nht va hiu qua
nht trach nhim cua mnh i vi cng
ng va xa hi. Tuy nhin, kinh t th
trng, nh ngi ta thng so sanh, la
“con dao hai li”, ngha la ngoai nhng
mt tch cc khng th phu nhn, no cung
co nhng khim khuyt, han ch nht
nh. Chnh nhng mt trai cua kinh t th
trng se la mt thach thc khng nho i
vi vic phat huy trach nhim xa hi cua ca
nhn. Mc du vy, chung ta vn lun tin
tng rng, vi nhng gia tr truyn thng
tt ep cua dn tc cung nh chu trng

cua ang khuyn khch va tao iu kin
cho nhn dn tham gia ngay cang rng rai
vao cac hoat ng kinh t, chnh tr va vn
hoa, xa hi cua t nc, moi ca nhn vi
t cach cng dn cua nc Vit Nam se co
nhiu hn nhng c hi  thc thi trach
nhim xa hi cua mnh, bin no thanh mt
trong nhng ng lc thuc y s phat
trin cua t nc theo muc tiu “dn giau,
nc manh, xa hi cng bng, dn chu, vn
minh” ging nh trc y, trong cac cuc
khang chin bao v c lp dn tc va
thng nht T quc, ng cha ta a th hin
cao nht trach nhim xa hi cua mnh 
bao toan va phat trin t nc.

NGUYN NH HOA
10