Đề tài triết học " Phát triển bền vững ở Việt Nam: một số vấn đề lý luận và thực tiễn " pptx

êìn phẫi nhêën mẩnh rùçng, chûa bao
giúâ nhên loẩi àûúåc chûáng kiïën
nhûäng thay àưíi nhanh chống vúái
quy mư rưång lúán vâ mûác àưå ngây câng sêu
sùỉc trong cấc lơnh vûåc ca àúâi sưëng xậ hưåi
ca thïë giúái do tiïën trònh phất triïín mang
lẩi nhû trong thúâi gian vûâa qua. Ngoâi
mùåt tđch cûåc vâ tiïën bưå, khưng thïí khưng
thûâa nhê
ån quấ trònh àố cng àậ vâ àang
àùåt têët cẫ cấc nûúác trûúác mưåt loẩt vêën àïì
toân cêìu nống bỗng, tấc àưång vâ àe dổa
trûåc tiïëp àïën triïín vổng phất triïín ca
nhên loẩi, nhû xu hûúáng gia tùng bêët bònh
àùèng xậ hưåi vâ chïnh lïåch giâu nghêo, vêën
àïì cẩn kiïåt tâi ngun thiïn nhiïn vâ ư
nhiï
ỵm mưi trûúâng sinh thấi, vêën àïì an
ninh toân cêìu, nguy cú suy thoấi vùn
hoấ… Àố lâ nhûäng hïå quẫ nghiïm trổng
ca quan niïåm c vïì sûå phất triïín (phất
triïín ngùỉn hẩn, àưìng nhêët phất triïín vúái
tùng trûúãng kinh tïë). Têët cẫ nhûäng àiïìu
àố båc nhên loẩi phẫi hûúáng àïën mưåt
quan niïåm múái, àng àù
ỉn vâ thưng minh
hún vïì sûå phất triïín – chiïën lûúåc phất
triïín bïìn vûäng. Khưng nùçm ngoâi qu àẩo
vêån àưång chung ca thïë giúái, úã Viïåt Nam,
phất triïín bïìn vûäng àậ àûúåc Àẫãng Cưång
sẫn vâ Nhâ nûúác Viïåt Nam xấc àõnh lâ

mưåt mc tiïu chiïën lûúåc, lêu dâi.
Xết vïì mùåt lõch sûã,
khấi niïåm phất
triïín bïìn vûäng àûúåc U ban Mưi trûúâng vâ
Phất triïín thïë giúái (WCED) chđnh thûác sûã
dng trong bấo cấo cố tûåa àïì Tûúng lai
ca chng ta (Bấo cấo Brundtland) nùm
1987. Xết vïì mùåt nưåi dung, thoẩt àêìu,
phất triïín bïìn vûäng àûúåc hiïíu vúái nưåi
dung lâ sûå phất triïín khưng chó ch trổ
ng
túái phất triïín kinh tïë, mâ côn phẫi tưn
trổng nhûäng nhu cêìu têët ëu ca xậ hưåi vâ
sûå tấc àưång àïën mưi trûúâng sinh thấi.
Ngây nay, khấi niïåm nây àûúåc hiïíu theo
nghơa rưång hún vúái nưåi dung bao quất vâ
rộ hún: phất triïín bïìn vûäng lâ mưåt sûå phất
triïín bẫo àẫm tùng trûúãng kinh tïë trïn cú
sú
ã sûã dng mưåt cấch húåp l tâi ngun
thiïn nhiïn kïët húåp vúái bẫo vïå mưi trûúâng
sưëng nhùçm vûâa cố thïí thoẫ mận àûúåc nhu
cêìu ca thïë hïå hưm nay, vûâa khưng lâm
ẫnh hûúãng àïën àiïìu kiïån thỗa mận nhu
cêìu vâ mưi trûúâng sưëng ca cấc thïë hïå mai
sau. Thûåc chêët ca sûå phấ
t triïín bïìn vûäng
lâ giẫi quët mưëi quan hïå giûäa tùng
3
TRIÏËT HỔC, SƯË 8 (219), THẤNG 8 - 2009

(*) Phố giấo sû, Tiïën sơ, Giấm àưëc Hổc viïån Bấo chđ
vâ Tun truìn.
PHẤT TRIÏÍN BÏÌN VÛÄNG ÚÃ VIÏÅT NAM
MƯÅT SƯË VÊËN ÀÏÌ L LÅN VÂ THÛÅC TIÏỴN
HOÂNG ÀỊNH CCâ(*)
Trong bâi viïët nây, tấc giẫ àậ lån chûáng àïí lâm rộ viïåc thûåc hiïån chiïën lûúåc phất triïín bïìn vûäng
úã Viïåt Nam trong thúâi gian qua. Theo tấc giẫ, ngoâi nhûäng thânh tûåu to lúán àậ àẩt àûúåc, chng ta
cng àang phẫi àưëi mùåt vúái mưåt sưë vêën àïì cú bẫn nẫy sinh trong tiïën trònh phất triïín àêët nûú
ác. Àố
lâ: 1/ Nïìn kinh tïë cố sûå tùng trûúãng nhûng chûa thêåt sûå bïìn vûäng; 2/ Chûa thûåc hiïån thêåt tưët viïåc
kïët húåp tùng trûúãng kinh tïë vúái tiïën bưå vâ cưng bùçng xậ hưåi; 3/ Nguy cú ư nhiïỵm mưi trûúâng vâ cẩn
kiïåt tâi ngun thiïn nhiïn. Trïn cú súã àố, tấc giẫ àậ àïì xët vâ lån giẫi mưåt sưë biïån phấp ch ë
u
nhùçm gốp vâo viïåc giẫi quët mưåt cấch hiïåu quẫ nhûäng vêën àïì àùåt ra nïu trïn.
nghÞ qut x cđa ®¶ng vμ thùc tiƠn cc sèng
trûúãng kinh tïë vâ bẫo vïå mưi trûúâng tûå
nhiïn, bẫo àẫm sûå cưng bùçng giûäa cấc thïë
hïå trong viïåc sûã dng tâi ngun thiïn
nhiïn vâ bẫo vïå mưi trûúâng. Tûåu trung lẩi,
phất triïín bïìn vûäng bao gưìm ba chiïìu
cẩnh (hay nhùçm àïën 3 mc tiïu) ch ëu:
tùng trûúãng kinh tïë, bẫo vïå mưi trûúâng vâ
cưng bùçng xậ hưåi. Nối ca
ách khấc, phất
triïín bïìn vûäng lâ sûå phất triïín trong àố
bẫo àẫm kïët húåp hâi hoâ giûäa mc tiïu
kinh tïë, mc tiïu xậ hưåi vâ mc tiïu bẫo
vïå mưi trûúâng.
Sau khi U ban Mưi trûúâng vâ Phất
triïín ca Liïn Húåp Qëc àûa ra nhûäng

cẫnh bấo vïì nguy cú suy giẫm chêët lûúång
mưi trûúâng sưëng, cấc vêën àï
ì xậ hưåi nghiïm
trổng… nẫy sinh do tùng trûúãng kinh tïë
mưåt cấch thìn tu, cấc àẫng chđnh trõ
cêìm quìn vâ nhâ nûúác tẩi nhiïìu qëc gia
trïn thïë giúái àậ nhêån thûác ngây câng rộ
rïåt hún vïì nhûäng hiïím hoẩ tiïìm êín ca
quan niïåm c coi phất triïín àưìng nghơa
vúái tùng trûúãng kinh tïë. Trïn cú súã àố vâ
tuy
â thåc vâo àûúâng lưëi chđnh trõ, úã nhûäng
mûác àưå khấc nhau, cấc àẫng chđnh trõ cêìm
quìn vâ cấc nhâ nûúác àậ đt nhiïìu cố
nhûäng sûå àiïìu chónh tđch cûåc vïì quan
niïåm, mc tiïu vâ ch trûúng, chđnh sấch
phất triïín nhùçm hûúáng àïën mưåt chiïën
lûúåc phất triïín múái, thưng minh hún vâ
ph húåp vúái quy låt khấch quan – chiï
ën
lûúåc phất triïín bïìn vûäng.
Cng nhû nhiïìu qëc gia khấc trïn
thïë giúái, úã Viïåt Nam, phất triïín bïìn vûäng
àậ súám trúã thânh mưåt mc tiïu chiïën lûúåc
quan trổng ca Àẫãng Cưång sẫn vâ Nhâ
nûúác Viïåt Nam. Tẩi Àẩi hưåi X, Àẫng Cưång
sẫn Viïåt Nam àậ khùèng àõnh: phêën àêëu
tùng trûúãng kinh tïë vúái nhõp àư
å nhanh,
chêët lûúång cao vâ bïìn vûäng hún, gùỉn vúái

phất triïín con ngûúâi; thûåc hiïån tiïën bưå vâ
cưng bùçng xậ hưåi ngay trong tûâng bûúác vâ
tûâng chđnh sấch phất triïín; tùng trûúãng
kinh tïë ài àưi vúái phất triïín vùn hoấ, y tïë,
giấo dc…, giẫi quët tưët cấc vêën àïì xậ hưåi
vò mc tiïu phất triïín con ngûúâi; bẫo vï
å vâ
sûã dng cố hiïåu quẫ tâi ngun qëc gia,
cẫi thiïån mưi trûúâng tûå nhiïn; hoân chónh
låt phấp, tùng cûúâng quẫn l nhâ nûúác
vïì bẫo vïå vâ cẫi thiïån mưi trûúâng tûå
nhiïn…(1). Trïn thûåc tïë, ngay tûâ cëi
nhûäng nùm 80, àêìu nhûäng nùm 90 ca thïë
k XX, cng vúái viïåc thûåc hiïån cưng
nghiïåp hoấ, hiïån àẩi hoa
á nhùçm phất triïín
nïìn kinh tïë - xậ hưåi ca àêët nûúác, Viïåt
Nam àậ tđch cûåc tiïën hânh cưng cåc àưíi
múái toân diïån àêët nûúác, tòm tôi vâ vêån
dng nhiïìu biïån phấp quan trổng àïí phất
triïín cấc lơnh vûåc kinh tïë, xậ hưåi vâ bẫo vïå
mưi trûúâng; cam kïët thûåc hiïån àêìy à
Chûúng trònh Nghõ sû
å 21. Trong tiïën trònh
phêën àêëu thûåc hiïån mc tiïu dên giâu,
nûúác mẩnh, xậ hưåi cưng bùçng, dên ch vâ
vùn minh, Viïåt Nam ln kiïn trò vâ thûåc
hiïån mưåt cấch nghiïm tc cấc cam kïët
qëc tïë vâ àậ àẩt àûúåc nhûäng thânh cưng
lúán, cố nghơa quan trổng trïn cẫ ba mc

tiïu cú bẫn: tùng trûúãng kinh tïë, phất
triïín xậ hưåi vâ ba
ão vïå mưi trûúâng, àûúåc
thïë giúái thûâa nhêån vâ àấnh giấ cao.
Vïì phûúng diïån tùng trûúãng kinh tïë,
nïìn kinh tïë ca Viïåt Nam àậ àẩt tưëc àưå
tùng trûúãng khấ cao vâ ưín àõnh trong
nhiïìu nùm liïn tc (tưëc àưå tùng trûúãng
kinh tïë nùm 1993 àẩt 8,07%; nùm 1998:
5,76%; nùm 2002: 7,04%; nùm 2007: 8,3%;
nùm 2008: 6,18%). Àiïìu nây khưng nhûäng
gip àêët nûúác thoất khỗi tònh trẩng khng
hoẫng kinh tïë - xậ hưåi diïỵn ra trong giai
àoẩ
n cëi nhûäng nùm 70 àêìu nhûäng nùm
80 ca thïë k trûúác, mâ quan trổng hún,
côn gốp phêìn tẩo ra thïë vâ lûåc múái cho
nhûäng bûúác phất triïín tiïëp theo. Àùåc biïåt,
HOÂNG ÀỊNH CC
4
(1) Xem: Àẫng Cưång sẫn Viïåt Nam. Vùn kiïån Àẩi
hưåi àẩi biïíu toân qëc lêìn thûá X. Nxb Chđnh trõ
Qëc gia, Hâ Nưåi, 2006, tr.76, 77, 94.
trong khi nïìn kinh tïë ca nhiïìu qëc gia
trïn thïë giúái bõ chao àẫo vâ suy giẫm mẩnh
do tấc àưång ca cåc khng hoẫng tâi
chđnh nùm 2008 vûâa qua, thêåm chđ mưåt sưë
nûúác cố tưëc àưå tùng trûúãng êm, nïìn kinh tïë
Viïåt Nam vêỵn tr vûäng trûúác cún bậo
“khng hoẫng tâi chđnh thïë giúái”. Mùåc d

cng bõ ẫnh hûúãng do cåc khng hoẫng
tâi chđnh thïë giúái, song vúái nhûäng nưỵ lûåc
ca Àẫng vâ Nhâ nûúác cng toân dên,
trong 6 thấng àêìu nùm 2009, tưëc àưå tùng
trûúãng kinh tïë ca nûúác ta vêỵn àẩt 3,9%.
Rộ râng, àố lâ nhûäng thânh tûåu phất triïín
kinh tïë quan trổng ca àêët nûúác.
Àiïím nưíi bêåt úã Viïåt Nam lâ cấc thânh
tûåu phất triïín kinh tïë ln gùỉ
n chùåt vúái
thânh tûåu vïì phất triïín con ngûúâi, tùng
trûúãng kinh tïë àậ hûúáng vâo giẫi quët
cấc vêën àïì xậ hưåi vâ con ngûúâi. Trong tiïën
trònh àưíi múái, con ngûúâi àûúåc àùåt vâo võ trđ
trung têm, vûâa lâ mc tiïu vûâa lâ àưång
lûåc ca sûå phất triïín kinh tïë - xậ hưåi. Àiïìu
nây thïí hiïå
n úã chưỵ, chó sưë phất triïín con
ngûúâi (HDI) ca Viïåt Nam khưng ngûâng
àûúåc nêng cao. So vúái Nam Phi, mùåc d
thu nhêåp bònh qn àêìu ngûúâi ca Viïåt
Nam chó bùçng 1/3, song chó sưë HDI ca
Viïåt Nam lẩi tûúng àûúng vúái Nam Phi.
Theo Bấo cấo phất triïín con ngûúâi nùm
2007/2008 ca Liïn Húåp Qëc, Viïåt Nam
hiïån cố chó sưë HDI úã hẩng trung bònh (àẩt
0,733); so vúái nùm 2006, Viïåt Nam àậ tùng
4 bêåc tûâ võ trđ 108 lïn võ trđ 105 trong tưí
ng
sưë 177 nûúác àûúåc xïëp hẩng. Hóåc, ngay tûâ

nùm 2002, Viïåt Nam àậ àûúåc Liïn Húåp
Qëc ghi nhêån lâ qëc gia “hoân thânh
súám hún so vúái kïë hoẩch toân cêìu: giẫm
mưåt nûãa t lïå nghêo vâo nùm 2015”. Nùm
2008, t lïå hưå nghêo chung ca cẫ nûúác
tiïëp tc giẫm xëng côn 12,1%. Àố lâ
nhûäng tđn hiïåu lẩc quan vïì triïín vổng
phất triïín bïìn vûäng ca nûúác ta, mùåc d
so vúái nhiïìu qëc gia vâ vng lậnh thưí
khấc trïn thïë giúái vâ trong khu vûåc, Viïåt
Nam vêỵn côn lâ mưåt nûúác nghêo vâ àang
phất triïín.
Cố thïí nối, nhûäng thânh tûåu bûúác àêìu
trong thûåc hiïån chiïën lûúåc phất triïín bïìn
vûäng ca Viïå
t Nam lâ rêët quan trổng, nố
khùèng àõnh àûúâng lưëi ca Àẫng vâ chđnh
sấch ca Nhâ nûúác lâ àng àùỉn; àưìng thúâi,
lâ cú súã vûäng chùỉc àïí cng cưë lông tin ca
nhên dên vâo sûå lậnh àẩo ca Àẫng trong
tiïën trònh àûa àêët nûúác phất triïín theo
àõnh hûúáng xậ hưåi ch nghơa. Tuy nhiïn,
nối nhû vêåy khưng cố nghơa lâ viï
åc thûåc
hiïån chiïën lûúåc phất triïín bïìn vûäng úã
nûúác ta trong thúâi gian qua khưng àùåt ra
nhûäng vêën àïì múái, phûác tẩp. Thûåc tïë cho
thêëy, hiïån chng ta àang phẫi àưëi diïån vúái
mưåt sưë vêën àïì cú bẫn sau:
Thûá nhêët, nïìn kinh tïë cố sûå tùng

trûúãng nhûng chûa thêåt sûå bïìn vûäng. Mùåc
d
nïìn kinh tïë nûúác ta àậ cố sûå phất triïín
trong nhiïìu nùm liïn tc, song chêët lûúång
tùng trûúãng vêỵn lâ vêën àïì àấng quan têm.
Àấnh giấ nhûäng ëu kếm trong lơnh vûåc
phất triïín kinh tïë, Àẩi hưåi X ca Àẫng àậ
chó rộ rùçng, tưëc àưå tùng trûúãng kinh tïë vêỵn
thêëp hún so vúái khẫ nùng…, thu nhêåp
bònh qn àêìu ngûúâi thêëp. Tùng trûúãng
kinh tïë ch ëu dûåa vâo cấc nhên tưë phất
triïín theo chiïìu rưång,… cưng nghïå thêëp,
tiïu hao vêåt chêët cao, sûã dng nhiïìu tâi
ngun, vưën vâ lao àưång. Khẫ nùng cẩnh
tranh ca nïìn kinh tïë côn kếm, chi phđ
kinh doanh cao, chêët lûúång vâ hiïåu quẫ
côn thêëp(2). Hâm lûúång tri thûác, tiïën bưå
khoa hổc - cưng nghïå trong sẫn phêím côn
thêëp so vú
ái cấc nûúác trïn thïë giúái vâ trong
khu vûåc. Theo bấo cấo ca Diïỵn àân kinh
tïë thïë giúái nùm 2004 vïì cẩnh tranh toân
cêìu, trong tưíng sưë 104 nûúác àûúåc khẫo sất,
Viïåt Nam àûáng thûá 77 (trong àố, chó sưë
5
PHẤT TRIÏÍN BÏÌN VÛÄNG ÚÃ VIÏÅT NAM
(2) Xem: Àẫng Cưång sẫn Viïåt Nam. Vùn kiïån Àẩi
hưåi àẩi biïíu toân qëc lêìn thûá X. Sàd., tr.162 -163.
cẩnh tranh vïì mưi trûúâng kinh tïë vơ mư
xïëp thûá 58/104, vïì thïí chïë cưng xïëp thûá

82/104, vïì cưng nghïå xïëp thûá 92/104 vâ
chó sưë cẩnh tranh vïì kinh doanh xïëp thûá
90/104). Nhûäng vêën àïì nưíi cưåm, “nt thùỉt”
àang cẫn trúã sûå tùng trûúãng ca nïìn kinh
tïë nûúác ta lâ sûå thiïëu ht ngìn nhên lûåc
cố chêët lûúång cao, trònh àưå khoa hổc - cưng
nghïå
vâ tưëc àưå àưíi múái cưng nghïå côn thêëp
so vúái khu vûåc vâ thïë giúái, hẩ têìng cú súã
vêåt chêët - k thåt côn nhiïìu ëu kếm…
Chđnh nhûäng ëu kếm nây àậ hẩn chïë sûác
cẩnh tranh ca nïìn kinh tïë dêỵn àïën sûå
tùng trûúãng thiïëu bïìn vûäng.
Thûá hai, chng ta vêỵn chûa thûåc hiï
ån
thêåt tưët viïåc kïët húåp tùng trûúãng kinh tïë
vúái tiïën bưå vâ cưng bùçng xậ hưåi. Àiïìu nây
thïí hiïån úã chưỵ, thu nhêåp bònh qn àêìu
ngûúâi chûa cao, mûác sưëng vâ chêët lûúång
sưëng ca mưåt bưå phêån àấng kïí trong nhên
dên côn thêëp; nhiïìu vêën àïì xậ hưåi khấc,
nhû giấo dc, y tïë, chùm so
ác sûác khoễ,
thiïëu viïåc lâm, àối nghêo,… vêỵn chûa àûúåc
giẫi quët mưåt cấch hiïåu quẫ. Hâng nùm
cố hâng chc v àònh cưng ca cưng nhên
nhùçm phẫn àưëi sûå àưëi xûã bêët cưng ca giúái
ch doanh nghiïåp, nhêët lâ úã cấc doanh
nghiïåp cố vưën àêìu tû nûúác ngoâi. Hóåc
viïåc thu hưìi àêët nưng nghiï

åp àïí chuín
cho cấc dûå ấn, cấc doanh nghiïåp khưng
thìn tu lâ vêën àïì kinh tïë; hún thïë, àố
côn lâ vêën àïì xậ hưåi phûác tẩp. Ngoâi viïåc
giấ àïìn b thêëp vâ chïnh lïåch giûäa cấc
vng, ngûúâi nưng dên côn phẫi àưëi mùåt vúái
mưåt loẩt khố khùn àûúåc dûå bấo trûúác: ho
å sệ
lâm gò àïí sưëng khi khưng côn rång àêët,
khi khưng chuín àưíi àûúåc nghïì nghiïåp?
Thiïëu hóåc khưng cố viïåc lâm lâ ngun
nhên trûåc tiïëp dêỵn àïën àối nghêo hóåc tấi
àối nghêo; àưìng thúâi, àố cng lâ ngìn gưëc
dêỵn àïën cấc loẩi tïå nẩn xậ hưåi khấc. Vò
vêåy, khi phï duåt cấ
c dûå ấn, Nhâ nûúác
cêìn xem xết k lûúäng vâ cố cấc biïån phấp
giẫi quët khẫ thi vâ triïåt àïí cấc vêën àïì xậ
hưåi nẫy sinh gêy khố khùn cho sûå phất
triïín bïìn vûäng ca tûâng àõa phûúng nối
riïng, ca cẫ nûúác nối chung.
Tònh trẩng “ư nhiïỵm mưi trûúâng xậ
hưåi” vúái nhûäng biïíu hiïån nhû bn bấ
n
trấi phếp vâ nghiïån ngêåp, ht chđch ma
tu ngây câng gia tùng; cấc tïå nẩn mẩi
dêm, vùn hoấ àưìi tru àậ len lỗi àïën cẫ
nhûäng vng nưng thưn vưën n bònh trûúác
àêy; tònh trẩng tưåi phẩm, suy giẫm àẩo
àûác vâ nhên cấch, nhêët lâ trong giúái trễ…

thûåc sûå lâ mưëi lo ngẩi ca toân xậ hưåi.
Mùåc d
nûúác ta àậ àẩt àûúåc nhûäng
thânh tûåu rêët to lúán vâ cố nghơa quan
trổng trong cưng tấc xoấ àối giẫm nghêo,
song vêën àïì àối nghêo hiïån vêỵn cêìn tiïëp
tc àûúåc giẫi quët: tưëc àưå giẫm nghêo
giûäa cấc vng khưng àưìng àïìu vâ àang cố
xu hûúáng chêåm lẩi; t lïå hưå nghê
o úã mưåt sưë
vng thåc khu vûåc miïìn ni côn cao, nhû
úã Têy Bùỉc lâ 37,5%, Têy Ngun lâ 22,9%;
mưåt bưå phêån dên cû, nhêët lâ nưng dên vâ
àưìng bâo cấc dên tưåc thiïíu sưë àûáng trûúác
nguy cú tấi nghêo…
Thûá ba, tâi ngun, mưi trûúâng hiïån
cng àang lâ nhûäng vêën àïì “nống”, trúã
thânh mưåt trong nhûäng mưëi quan têm àùåc
biïåt c
a xậ hưåi. Biïíu hiïån ca nhốm vêën
àïì nây têåp trung úã mưåt sưë khđa cẩnh sau:
mưåt lâ, sûå cẩn kiïåt tâi ngun. Cấc dẩng
tâi ngun thiïn nhiïn ca nûúác ta tiïëp
tc bõ suy giẫm, cẩn kiïåt cẫ vïì sưë lûúång
lêỵn chêët lûúång. Tònh trẩng rûâng bõ tân
phấ, kïí cẫ rûâng àêìu ngìn, rûâ
ng phông hưå
nhùçm khai thấc gưỵ hóåc lêëy àêët canh tấc…
vêỵn chûa àûúåc ngùn chùån triïåt àïí; rûâng
trưìng múái vûâa cêìn nhiïìu kinh phđ, vûâa

phẫi cố thúâi gian, hún nûäa giấ trõ kinh tïë
cng nhû àa dẩng sinh hổc lẩi khưng thïí
sấnh bùçng rûâng tûå nhiïn. Qu àêët nưng
nghiïåp cng àang ngây câng suy giẫm do
tưëc àưå àư thõ hoấ vâ cưng nghiïå
p hoấ diïỵn
HOÂNG ÀỊNH CC
6
ra nhanh chống. Tònh trẩng quy hoẩch
treo, bỗ hoang hoấ lâm lậng phđ tâi
ngun àêët àai, trong khi nưng dên thiïëu
àêët canh tấc. Àố lâ chûa nối àïën nhûäng hïå
quẫ trûúác mùỉt vâ lêu dâi do ẫnh hûúãng
ca biïën àưíi khđ hêåu toân cêìu. Theo cấc
nhâ khoa hổc, Viïåt Nam hiïån lâ mưåt trong
nhûäng nûúác chõu tấc àưång trûåc tiïëp ca
biïën sûå
biïën àưíi khđ hêåu (trong 40 - 50
nùm qua, nhiïåt àưå trung bònh nùm ca
Viïåt Nam àậ tùng lïn tûâ 0,5 - 0,7 àưå C,
mûåc nûúác biïín dêng cao 20 cm). Nûúác biïín
dêng sệ tấc àưång mẩnh mệ àïën cấc ngânh
kinh tïë, trûúác hïët lâ nưng nghiïåp. Hiïån
nay, nûúác ta vêỵn cố túái 75 % dên sưë sưëng
vâ lao àưång trïn vng àêët nưng nghiïåp.
Cấc nhâ khoa hổc àûa ra cẫnh bấo rùçng,
nïëu v
ng àêët nưng nghiïåp nây bõ ngêåp do
ẫnh hûúãng tûâ sûå biïën àưíi khđ hêåu sệ tấc
àưång àïën 15% dên sưë tûúng àûúng vúái 12 -

15 triïåu ngûúâi. Àiïìu àố cng cố nghơa lâ
chêët lûúång cåc sưëng ca nhiïìu con ngûúâi
sệ bõ ẫnh hûúãng àấng kïí. Nûúác sẩch hiïån
cng àang lâ mưåt vêën àïì cêëp thiïët ngay tẩi
ca
ác àư thõ - núi àûúåc xem lâ cố trònh àưå
phất triïín cao hún, chûá chûa nối àïën cấc
vng nưng thưn, vng sêu vng xa.
Bïn cẩnh àố, tònh trẩng ư nhiïỵm mưi
trûúâng àậ lïn túái mûác bấo àưång. Theo bấo
cấo ca Bưå Tâi ngun vâ Mưi trûúâng,
Viïåt Nam hiïån cố 110 khu cưng nghiïåp
àang hoẩt àưång, trong àố chó gêìn 1/3 cố hïå
thưëng ph húåp àïí xûã l nûúá
c thẫó vâ chêët
thẫi àưåc hẩi khấc. Nhòn chung, tònh trẩng
ư nhiïỵm mưi trûúâng nûúác, khưng khđ, àêët
àai do chêët thẫi cấc loẩi tûâ hoẩt àưång sẫn
xët kinh doanh vâ sinh hoẩt ca con
ngûúâi àậ túái mûác bấo àưång. Àêy cng lâ
ngun nhên dêỵn àïën sûå xët hiïån ngây
câng nhiïìu vúái quy mư khấc nhau ca cấc
dõch, bïånh àe doẩ trûåc tiïëp sûác khoễ nố
i
riïng vâ chêët lûúång sưëng nối chung ca
con ngûúâi trong nhûäng nùm gêìn àêy. Viïåc
di dúâi cấc àún võ sẫn xët gêy ư nhiïỵm ra
khỗi khu vûåc dên cû lâ cêìn thiïët; tuy
nhiïn, àố chó lâ giẫi phấp tònh thïë, khưng
cùn bẫn vâ triïåt àïí. Vêën àïì lâ úã chưỵ, nïëu

khưng àưíi múái vâ tđch cûåc trang bõ cưng
nghïå hiïån àẩi, sẩch, àưìng thúâi ch àư
ång
ấp dng cấc biïån phấp xûã l chêët thẫi,
thûåc hiïån nghiïm tc cấc cam kïët vïì bẫo
vïå mưi trûúâng thò cấc àún võ sẫn xët, d
àùåt úã àêu cng vêỵn gêy ư nhiïỵm, lâm ẫnh
hûúãng àïën chêët lûúång mưi trûúâng vâ sûác
khoễ cưång àưìng. Viïåc cấc doanh nghiïåp
sẫn xët kinh doanh khưng thûåc hiïån
nghiïm quy trònh xû
ã l chêët thẫi àậ gêy
nïn mêu thỵn giûäa ngûúâi dên cấc vng
lên cêån vúái doanh nghiïåp, vûâa lâm giấn
àoẩn hoẩt àưång sẫn xët vûâa ẫnh hûúãng
àïën trêåt tûå an toân xậ hưåi. Côn bao nhiïu
doanh nghiïåp nhû Cưng ty Vïdan àang
hâng ngây hâng giúâ tân phấ mưi trûúâng vò
mc àđch lúåi nhån kinh tïë thìn ty ca
mònh, sệ
côn bao nhiïu con sưng chïët nhû
sưng Thõ Vẫi, sưng Tư Lõch, sưng Nhụå?
Con ngûúâi sệ vư cng cú cûåc nïëu àối nghêo
ln rònh rêåp, nhûng ngay cẫ khi cố cåc
sưëng vêåt chêët à àêìy mâ mưi trûúâng sưëng
khưng an toân thò cng khưng thïí nối lâ cố
chêët lûúång sưëng cao.
Phất triïín bïìn vûäng, xết àïën cng, lâ
phất triïín hûúáng àïën tùng trûúãng nhûäng
giấ

trõ ca con ngûúâi. Àïí thûåc hiïån phất
triïín bïìn vûäng úã Viïåt Nam trong bưëi cẫnh
hiïån nay, theo chng tưi, cêìn:
Trûúác hïët, cêìn thưëng nhêët nhêån thûác
vâ quấn triïåt quan àiïím ca Àẫng vïì gùỉn
kïët cấc mc tiïu phất triïín kinh tïë, mc
tiïu xậ hưåi vâ bẫo vïå tâi ngun, mưi
trûúâng. Trong àiïìu kiï
ån kinh tïë thõ trûúâng
vâ do sûå tấc àưång ca nhiïìu ëu tưë, vêỵn cố
khưng đt àõa phûúng, ngânh vâ àún võ sẫn
xët kinh doanh (cẫ têåp thïí lêỵn tû nhên)
tiïëp tc theo àíi tùng trûúãng kinh tïë, gia
tùng lúåi nhån bùçng mổi giấ, kïí cẫ ngêëm
7
PHẤT TRIÏÍN BÏÌN VÛÄNG ÚÃ VIÏÅT NAM
ngêìm vi phẩm hóåc lúåi dng nhûäng kệ húã
phấp låt ca Nhâ nûúác, àùåc biïåt lâ låt
bẫo vïå mưi trûúâng. Hiïån tûúång Cưng ty bưåt
ngổt Vïdan vûâa qua chó lâ mưåt trong sưë
cấc doanh nghiïåp àậ khưng nghiïm tc
thûåc hiïån cấc u cêìu vïì xûã l chêët thẫi
nhùçm bẫo vïå mưi trûúâng - àiïìu kiïån bùỉt
båc phẫi cam kïët thûåc hiïån ngay tûâ khi
àûúåc cêëp phếp hoẩt àưång. Ngay mưåt sưë àõa
phûúng cng xem nhể u cêìu nây nhùçm
mc àđch thu ht àûúåc nhiïìu doanh
nghiïåp àêìu tû phất triïín sẫn xët trïn àõa
bân. Do vêåy, cêìn tiïëp tc nhêån thûác sêu
sùỉc vâ quấn triïåt quan àiïím ca Àẫng vïì

phất triïín bïìn vûäng, kiïn qu
ët loẩi bỗ tû
tûúãng phất triïín kinh tïë bùçng mổi giấ. Búãi
lệ, nïëu phất triïín kinh tïë mâ xem nhể
hóåc lậng qụn mc tiïu phất triïín xậ hưåi
vâ bẫo vïå mưi trûúâng thò cấi giấ phẫi trẫ
sệ khưng thïí lûúâng hïët; thêåm chđ hïå quẫ
sệ lâ “phẫn phất triïín”. Phất triïín bïìn
vûäng khưng thïí chó lâ àûúâng lưë
i chung, mâ
quan trổng hún, nố cêìn phẫi àûúåc xậ hưåi
hoấ, trúã thânh nhêån thûác vâ hânh àưång
thûåc tiïỵn c thïí ca mổi ch thïí, ca toân
xậ hưåi.
Thûá hai, cêìn hoân thiïån hïå thưëng
phấp låt, hònh thânh trong toân xậ hưåi
thối quen vùn hoấ “sưëng vâ lâm viïå
c theo
hiïën phấp vâ phấp låt”. Phấp låt, mưåt
mùåt, tẩo hânh lang phấp l thån lúåi cho
mổi ch thïí kinh tïë (cấc ngânh, cấc thânh
phêìn vâ mổi ngûúâi lao àưång) àûúåc tûå do
sẫn xët, phất triïín kinh tïë theo låt
àõnh; mùåt khấc, lâ “cưng c” àïí xûã l
nhûäng vi phẩm, bẫo àẫm duy trò mổi hoẩt
àư
ång trong xậ hưåi phẫi cố k cûúng. Theo
àố, hïå thưëng phấp låt phẫi à mẩnh,
àûúåc thûåc thi mưåt cấch nghiïm minh,
khấch quan vâ cưng bùçng vúái têët cẫ mổi

àưëi tûúång.
Thûá ba, phất triïín mẩnh giấo dc vâ
àâo tẩo, khoa hổc - cưng nghïå. Nïìn kinh tïë
- xậ hưåi phất triïín chêåm, thiïëu vûäng chùỉ
c
lâ do khưng cố hóåc thiïëu cấc tiïìn àïì
mang tđnh nïìn tẫng. Trong àiïìu kiïån hiïån
nay, ngìn nhên lûåc chêët lûúång cao kïët
húåp vúái trònh àưå khoa hổc cưng nghïå tiïn
tiïën lâ chòa khốa giẫi quët bâi toấn phất
triïín kinh tïë - xậ hưåi. Trong quan hïå so
sấnh giûäa cấc ngìn lûåc, ngìn lûåc con
ngûúâi, àùåc biïåt lâ lao àưå
ng cố chêët lûúång
chiïëm ûu thïë hâng àêìu. Cng vúái àố lâ
trònh àưå khoa hổc - cưng nghïå - ëu tưë cùn
bẫn àïí phất triïín kinh tïë cng nhû giẫi
quët cấc vêën àïì mưi trûúâng. Vò vêåy,
chng ta cêìn nhanh chống phất triïín mưåt
cấch vûäng chùỉc nïìn giấo dc - àâo tẩo vâ
tiïìm lûåc khoa hổc - cưng nghïå
ca àêët
nûúác. Àố lâ biïån phấp cùn bẫn àïí phất
triïín bïìn vûäng.
Thûá tû, Nhâ nûúác cêìn ch àưång xêy
dûång vâ thûåc hiïån nhûäng chđnh sấch
hûúáng vâo viïåc giẫi quët cấc vêën àïì xậ hưåi
nẫy sinh trong quấ trònh phất triïín. Viïåc
giẫi quët tưët cấc vêën àïì xa
ä hưåi sệ tẩo nïn

sûå ưín àõnh trong àúâi sưëng xậ hưåi - ëu tưë
àùåc biïåt quan trổng àïí phất triïín nïìn kinh
tïë - xậ hưåi ca àêët nûúác theo àõnh hûúáng xậ
hưåi ch nghơa. Têët nhiïn, viïåc giẫi quët
cấc vêën àïì xậ hưåi khưng thïí chó lâ trấch
nhiïåm ca Nhâ nûúác, àố côn lâ trấ
ch
nhiïåm ca mổi ngûúâi, ca toân xậ hưåi.
Phất triïín bïìn vûäng trïn cẫ ba
phûúng diïån: phất triïín bïìn vûäng vïì kinh
tïë, phất triïín bïìn vûäng vïì xậ hưåi vâ phất
triïín bïìn vûäng vïì mùåt mưi trûúâng lâ xu
thïë chung ca cấc qëc gia, vng lậnh thưí
trïn thïë giúái, àưìng thúâi la
â mưåt àùåc àiïím
nưíi bêåt ca thïë giúái àûúng àẩi, phẫn ấnh
sûå nưỵ lûåc chung ca cưång àưìng qëc tïë vò
mc tiïu bẫo àẫm vâ nêng cao chêët lûúång
sưëng ca cấc thïë hïå hiïån tẩi vâ tûúng lai.
Àố cng lâ chiïën lûúåc phất triïín ûu tiïn
mâ Àẫng Cưång sẫn, Nhâ nûúá
c vâ nhên
dên Viïåt Nam hûúáng túái.

HOÂNG ÀỊNH CC
8