BÀI SỐ 5: NGÔN NGỮ LẬP TRÌNH ppt

Tin Học 10
Trần văn Thịnh – CNTT - ĐHSPHN 1
BÀI SỐ 5:
NGÔN NGỮ LẬP TRÌNH
A. MỤC ĐÍCH YÊU CẦU :
Học sinh phải hiểu được tầm quan trọng của ngôn ngữ lập trình đ
ối
với việc giải quyết một bài toán trên máy tính.
Ngôn ngữ lập trình là phương tiện dùng để diễn đạt cho máy tính những
việc con người muốn máy thực hiện.
Giúp học sinh nắm được khái niệm cơ bản của các thuật ngữ: ngôn ngữ
máy, hợp ngữ, ngôn ngữ bậc cao và chương trình dịch.
Từ đó so sánh và rút ra ưu, nhược điểm cũng như vai trò của mỗi loại.
Giúp học sinh thấy rõ hơn muốn sử dụng máy tính, ngoài việc hiểu biết
sơ lược về cấu trúc máy tính (phần cứng), còn cần hiểu biết về phần mềm
ở mức độ có thể làm một số việc thiết thực.
B.PHƯƠNG PHÁP, PHƯƠNG TIỆN:
1. Phương pháp:
Thuyết trình kết hợp với giảng giải.
Nếu có thể, giảng bài bằng giáo án điện tử, thực hành trên máy
tính để học sinh quan sát và có thể hiểu bài ngay trên lớp.
2. Phương tiện :
Giáo viên:
 Sử dụng sách giáo khoa
 Giáo án đã soạn.
 Các hình vẽ minh họa.
 Sử dụng máy tính và máy chiếu ( nếu có ).
Học sinh:
 Sử dụng sách giáo khoa.
 Vở ghi lý thuyết.
 Sách tham khảo

C.TIẾN TRÌNH LÊN LỚP, NỘI DUNG BÀI GIẢNG
1. Ổn đinh lớp:(2 phút)
Yêu cầu lớp trưởng ổn định lớp và báo cáo sĩ số.
Lớp: Sĩ số: … Vắng:…
2. Kiểm tra bài cũ và gợi động cơ:
Tin Học 10
Trần văn Thịnh – CNTT - ĐHSPHN 2
- a) Kiểm tra bài cũ :(3phút)
Cho 2 số x và y, em hãy viết một thuật toán để tìm số lớn nhất trong hai số
ấy.
Gợi ý: Học sinh dựa vào kiến thức đã học ở bài số 4: Bài toán và Thuật toán,
để xây dựng thuật toán.
Giới thiệu nội dung bài học mới: (2 phút)
Muốn học tốt môn Tin, trước hết chúng ta phải nắm được các khái niệm cơ
bản. Ở bài trước, các bạn đã tìm hiểu: Tin học là gì ? Thông tin và dữ liệu
trong máy tính được biểu diễn ra sao ? Hay cấu trúc của một máy tính như
thế nào ? Bài trước còn giới thiệu với các bạn về một số bài toán cũng như
những thuật giải mà máy tính dùng để giải các bài toán đó. Nhưng máy tính
làm thế nào để hiểu và thực hiện được hay nó có thể dịch được các loại ngôn
ngữ ? Muốn biết được điều này, chúng ta tiếp tục tìm hiểu bài học hôm nay,
bài: Ngôn ngữ lập trình (Chương I).

3. NỘI DUNG BÀI HỌC:



STT NỘI DUNG HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ

Thời

gian
1
Đặt vấn đề :
-

V
ới cách diễn tả thuật toán bằng
cách liệt kê hoặc sơ đồ khối như ở
bài trước, máy tính chưa có khả năng
trực tiếp thực hiện thuật toán được.
- Ta cần diễn tả thuật toán bằng một
ngôn ngữ mà máy tính có thể hiểu và
thực hiện được. Kết quả diễn tả thuật
toán như vậy cho ta một chương
trình, ngôn ngữ dung để viết chương
trình được gọi là ngôn ngữ lập trình.
- Có nhiều loại ngôn ngữ lập trình. Sự
3
phút
Tin Học 10
Trần văn Thịnh – CNTT - ĐHSPHN 3
khác nhau giữa các loại liên quan đến
độ phụ thuộc của chúng vào kiến trúc
và hoạt động của máy tính. Sau đây
chúng ta sẽ nghiên cứu từng loại ngôn
ngữ một.
2
N
gôn ng
ữ máy

Là một ngôn ngữ duy nhất để viết
chương trình mà máy tính có thể
hiểu trực tiếp và thực hiện được.
Mỗi loại máy tính đều có một
ngôn ngữ máy riêng.
Các l
ệnh viết bằng ngôn ngữ máy ở dạng
mã nhị phân hoặc ở dạng mã hecxa.

 Ưu điểm:
+ Khai thác triệt để và tối ưu khả năng
của máy tính.
 Nhược điểm:
+ Ngôn ng
ữ máy phức tạp, phụ thuộc nhiều
vào phần cứng.
+ Chương trình viết mất nhiều công
sức, cồng kềnh, khó hiệu chỉnh, khó cải
tiến.
+ Tính phổ dụng không cao.





Ví dụ:
- Máy tính đục lỗ…
- Dùng một chuỗi các xâu 0
và 1 (hoặc hệ 16) để biểu diễn

8
phút
3

H
ợp ngữ

- Là ngôn ngữ kết hợp ngôn ngữ máy với
ngôn ngữ tự nhiên của con người. Nó
cho phép người lập trình sử dụng một số
từ (thường là viết tắt các từ tiếng Anh)

Ví dụ: Để cộng giá trị chứa trong hai
thanh ghi có tên là AX và BX, có thể
dùng một lệnh của hợp ngữ như sau:
ADD AX, BX
8
phút
Tin Học 10
Trần văn Thịnh – CNTT - ĐHSPHN 4
đ
ể thể hiện các lệnh cần thực hiện.

- Ưu điểm:
 Đơn giản hoá câu lệnh
 Dễ viết, dễ hiểu.
- Nhược điểm:
+ Còn phức tạp nên tính phổ dụng
không cao, chỉ phù hợp với các nhà lập
trình chuyên nghiệp.

* Để chương trình viết bằng hợp ngữ
thực hiện được trên máy tính, nó cần
được dịch ra ngôn ngữ máy bằng chương
trình hợp dịch.

Trong đó ADD (c
ộng) l
à kí hi
ệu
phép cộng và kết quả được quy ước
đặt vào thanh ghi AX.
Hỏi: Các bạn hãy so sánh hai loại
ngôn ngữ trên và tìm ra bước tiến của
loại ngôn ngữ này.
4

Ngôn ng
ữ bậc cao

Là ngôn ngữ gần với ngôn ngữ tự
nhiện hơn, thuận lợi cho các nhà
lập trình chuyên nghiệp.
Bao gồm một tập hữu hạn các lệnh.

Cho phép làm việc với nhiều kiểu
dữ liệu và cách tổ chức dữ liệu đa
dạng.
Có tính độc lập cao, ít phụ thuộc
vào các loại máy cụ thể (phần
cứng).

- Ưu điểm:
+ Ng
ắn gọn, dễ hiểu, dễ hiệu chỉnh v
nâng cấp.

Câu h
ỏi
: Em hãy k
ể t
ên m
ột số ngôn
ngữ lập trình bậc cao mà em biết?
Trả lời: Một số ngôn ngữ lập trình
bậc cao : Pascal, C, C++, Java, C#
- Lấy ví dụ một chương trình (in
một số nguyên nhập vào từ bàn phím
lên màn hình) viết bằng hai ngôn ngữ:
PASCAL và C# để học sinh so sánh
và thấy được ưu, nhược điểm của mỗi
loại.

10
phút
Tin Học 10
Trần văn Thịnh – CNTT - ĐHSPHN 5

+ Vi
ệc mô tả thuật toán trở n
ên đơn
giản và trong sáng.

 Để thực hiện được trên máy tính,
mỗi ngôn ngữ lập trình bậc cao
cũng cần phải được dịch ra ngôn
ngữ máy bằng chương trình dịch.

IV. Củng cố bài: (4’)
Hôm nay chúng ta đã được làm quen với một số loại ngôn ngữ lập trình , đó
là:
- Ngôn ngữ máy
- Hợp ngữ
- Ngôn ngữ bậc cao
Các bạn cần ghi nhớ đặc điểm, vai trò của từng loại ngôn ngữ lập trình. Từ đó so
sánh để rút ra những ưu, nhược điểm của mỗi loại.
V. Bài tập về nhà : (3’)
- Lập bảng so sánh ba loại ngôn ngữ lập trình theo các tiêu chí sau: Đặc
điểm chung, ưu điểm, nhược điểm.
- Đọc trước bài tiếp theo: “Phần mềm máy tính”.
- Tìm hiểu thêm về một số ngôn ngữ lập trình bậc cao hiện nay.
VI. Nhận xét, rút kinh nghiệm giờ giảng: