Tải bản đầy đủ (.pdf) (12 trang)

Đề tài triết học : Quy luật QHSX phù hợp với tính chất và trình độ phát triển của LLSX. Lịch sử ba phương thức sản xuất trước CNTB ppt

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.58 MB, 12 trang )










Đề tài triết học

Quy luật QHSX phù hợp với tính
chất và trình độ phát triển của LLSX.
Lịch sử ba phương thức sản xuất trước
CNTB







1
L
ỜI

NÓI
Đ
ẦU



Nh
ì
n v
ào l

ch s

x
ã
h

i lo
ài ng
ư

i, ai c
ũ
ng th

y x
ã
h

i m

i ng
ày m

t ti
ế

n b

t


th

p t

i cao, t

thô sơ , đơn gi

n
đế
n đa d

ng và ph

c t

p. Nhưng mu

n hi

u ngu

n
g


c phát tri

n c

a x
ã
h

i th
ì
chúng ta ph

i t
ì
m
đế
n căn nguyên kinh t
ế
c

a nó; ngh
ĩ
a là
ph

i t
ì
m xem x
ã
h


i ti
ế
n hành s

n xu

t như th
ế
nào và quá tr
ì
nh phát tri

n c

a nó theo
d
ò
ng l

ch s

ra sao?
Để
bi
ế
t
đượ
c đi


u đó chúng ta h
ã
y nghiên c

u sơ qua quan đi

m
c

a ch

ngh
ĩ
a Mác- Anghen mà

đây chúng ta s

đi sâu t
ì
m hi

u v

m

i quan h

gi

a

QHSX và LLSX. K

t

khi con ng
ườ
i m

i xu

t hi

n trên hành tinh
đã
tr

i qua năm
phương th

c s

n xu

t
đó là: Nguyên thu

; chi
ế
m h


u n
ô l

; x
ã
h

i phong ki
ế
n; tu b

n
ch

ngh
ĩ
a; x
ã
h

i ch

ngh
ĩ
a. T
ư duy, nh

n th

c c


a lo
ài ng
ư

i kh
ông d

ng l

i m

t
ch

mà theo d
ò
ng th

i gian nó phát tri

n ngày càng hoàn thi

n hơn, t

đó kéo theo s


thay
đổ

i phát tri

n LLSX c
ũ
ng như cơ s

s

n xu

t. T

s

n xu

t b

ng săn b

t hái
l
ượ
m, tr
ì
nh
độ
KHKT l

c h


u th
ì
ngày nay khoa h

c
đã

đạ
t t

i
đỉ
nh cao trí tu

nhân
lo

i và trong tương lai s

c
ò
n hơn th
ế
n

a. V

i s


phân tích c

a Mac-Anghen chúng
ta th

y đươc s

phát tri

n

y chính là do nh

ng tác
độ
ng qua l

i bi

n ch

ng gi

a
LLSX và QHSX
đượ
c khái quát thành quy lu

t v


s

phù h

p gi

a LLSX và QHSX.
V

i ba tr
ư

ng ph
ái c

a tri
ế
t h

c: Ch

ngh
ĩ
a duy v

t; ch

ngh
ĩ
a duy t

âm; và
tr
ư

ng ph
ái nh

nguy
ên luân tuy có nh

ng quan
đi

m kh
ác nhau nhưng h


đ

u th

ng
nh

t r

ng th

c ch


t c

a tri
ế
t h

c đó là s

th

ng nh

t bi

n ch

ng gi

a LLSX và QHSX
như th

ng nh

t gi

a hai m

t
đố
i l


p t

o nên ch

nh th

c

a n

n s

n xu

t x
ã
h

i. Không
ch

trên phương di

n tri
ế
t h

c mà c


chính tr

kinh t
ế
h

c và các môn khoa h

c khác,
d
ướ
i nh

ng h
ì
nh th

c và m

c
độ
khác nhau, dù con ng
ườ
i có
ý
th

c d
ượ
c hay không

th
ì
nh

n th

c c

a Mac-Anghen v

quy lu

t v

n xuyên su

t l

ch s

phát tri

n.
Nghiên c

u v

kinh t
ế
h


c, bi

n ch

ng LLSX và QHSX t

o đi

u ki

n cho m

t
sinh viên năm th

nh

t nh
ư tôi có
đư

c nh

n th

c nh

t
đ


nh v

x
ã
h

i,
đ

ng th

i m




2
mang nhi

u v

l
ĩ
nh v

c kinh t
ế
. Tuy tr
ì

nh
đ

nh

n th

c c
ò
n h

n h

p, v

n c
ò
n nh

ng
sai s
ót b

ng

c

a l

n

đầ
u tiên vi
ế
t ti

u lu

n nhưng em c
ũ
ng m

nh d

n đưa ra nh

n
th

c c

a m
ì
nh v


đề
tài: “Qua l

ch s


phát tri

n c

a 3 phương th

c s

n xu

t tr
ướ
c
CNTB, ch

ng minh quy lu

t QHSX ph

i phù h

p v

i tính ch

t và tr
ì
nh
độ
phát

tri

n c

a LLSX"
























3


N
ỘI
DUNG

I. Đôi nét v

l

c l
ưọ
ng s

n xu

t và quan h

s

n xu

t
1. L

c l
ượ
ng s

n xu


t là g
ì
?
Là toàn b

nh

ng tư li

u s

n xu

t(TLSX) do x
ã
h

i t

o ra, tr
ướ
c h
ế
t là công c

lao
độ
ng và nh

ng ng

ườ
i lao
độ
ng v

i kinh nhi

m và thói quen lao
độ
ng nh

t
đị
nh
đã
s


d

ng nh

ng TLSX đó
để
t

o ra c

a c


i v

t ch

t cho x
ã
h

i
Tr
ư

c th

c tr

ng
đó C. Mác
đ
ã

đưa ra lí lu

n c

a m
ì
nh v

l


l
ư

ng s

n xu

t (LLSX)
c

a x
ã
h

i m

t c
ách r
õ
r
àng. Quan đi

m y
ế
u t

c

u th

ành LLSX c

a x
ã
h

i trong
đó
bao g

m s

c lao
độ
ng và TLSX trong đó công c

lao
độ
ng là y
ế
u t

quan tr

ng nh

t
c

a TLSX. M


i th

i
đạ
i mu

n đánh giá tr
ì
nh
độ
s

n xu

t th
ì
ph

i d

a vào tư li

u lao
độ
ng. Tuy nhiên y
ế
u t

quan tr


ng nh

t trong LLSX chính là con ng
ườ
i, cho dù
nh

ng tư li

u lao
độ
ng t

o ra có hi

n
đạ
i,
đố
i t
ượ
ng lao
độ
ng có phong phú
đế
n đâu
th
ì
con ng

ườ
i v

n là th

nh

t. Chính v
ì
v

y mà mu

n phát tri

n kinh t
ế
th
ì
câu tr

l

i
không ch

đơn thu

n là phát tri


n lo

i TLSX nào, công c

g
ì

đố
i t
ượ
ng lao
độ
ng
nào là chính. L

ch s

lu
ôn có tính đan xen c

a tr
ì
nh
đ

ph
át tri

n kh
ác nhau trong

t

ng y
ế
u t

c

u th
ành LLSX.
2 .
Quan h

s

n xu

t
đượ
c hi

u ra sao?
Là m

i quan h

gi

a ng
ườ

i v

i ng
ườ
i trong quá tr
ì
nh s

n xu

t ra c

a c

i v

t chát
c

a x
ã
h

i.
Trong qu
á tr
ì
nh s

n xu


t con ng
ườ
i ph

i có nh

ng quan h

, con ng
ườ
i không th


tách kh

i c

ng
đồ
ng. Đi

u đó nói lên r

ng vi

c ph

i thi
ế

t lâp các m

i quan h

s

n xu

t
t


đã
là v

n
đề
có tính quy lu

t r

i. Quan h

s

n xu

t (QHSX) g

m ba m


t:
- Ch
ế

đ

t
ư h

u v

t
ư li

u
s

n xu

t.



4
- Ch
ế

đ


t

ch

c v
à qu

n l
í s

n xu

t kinh doanh.

-
Ch
ế

độ
phân phát s

n xu

t, s

n ph

m.
Th


c t
ế
l

ch s

cho th

y r
õ
b

t c

m

t cu

c cách m

ng x
ã
h

i nào
đề
u mang m

t
m


c đích kinh t
ế
nh

m
đả
m b

o cho LLSX có đi

u ki

n ti
ế
p t

c phát tri

n và
đờ
i s

ng
v

t ch

t c


a con ng
ườ
i
đượ
c c

i thi

n. QHSX th

ng tr

bao gi

c
ũ
ng gi

vai tr
ò
chi
ph

i các QHSX khác, ít nhi

u c

i bi
ế
n chúng

để
ch

ng nh

ng chúng không
đố
i l

p
mà c
ò
n ph

c v


đắ
c l

c cho s

t

n t

i và phát tri

n c


a ch
ế

độ
kinh t
ế
x
ã
h

i m

i.
Trong su

t qu
á kh

, kh
ông có m

t cu

c chuy

n bi
ế
n n
ào t


h
ì
nh th
ái kinh t
ế
-
x
ã
h

i
này sang h
ì
nh th

c kinh t
ế
-
x
ã
h

i kh
ác di

n ra m

t c
ách êm


, m
à nó luôn bi
ế
n
đ

ng
m

nh m

. Và nó: “ Không bao gi

xu

t hi

n tr
ướ
c khi nh

ng đi

u ki

n t

n t

i v


t ch

t
c

a nh

ng quan h

đó chưa chín mu

i”. Ph

i có m

t th

i k
ì
l

ch s

lâu dài m

i có th


t


o ra đi

u ki

n v

t ch

t trên.
II. Quy lu

t QHSX phù h

p v

i tính ch

t và tr
ì
nh
độ
phát tri

n c

a LLSX. L

ch
s


ba ph
ương th

c s

n xu

t tr
ư

c CNTB:

1. Phương th

c s

n xu

t c
ông x
ã

nguyên thu

:

T

t c


chúng ta
đề
u bi
ế
t QHSX và LLSX là hai m

t h

p thành c

a PTSX có tác
độ
ng qua l

i v
à bi

n ch

ng v

i nhau. Ngay t

bu

i s
ơ khai c

a lo

ài ng
ư

i, quy lu

t

y
đ
ã

đư

c t

n t

i c
ùng l

ch s

.

Khi con ng
ườ
i m

i thoát kh


i h
ì
nh hài c

a loài v
ượ
n, v

n s

ng theo cách s

ng c

a
loài v
ượ
n, v

n ăn hang

l

, ch

y
ế
u là hai l
ượ
m và săn b


t
để
s

ng. V

i tr
ì
nh
độ
phát
tri

n th

p kém như v

y c

a LLSX th
ì
QHSX c

a x
ã
h

i nguyên thu


mang tính ch

t
nh
ư th
ế
nào? Tr
ướ
c h
ế
t, công c

lao
độ
ng c

a ng
ườ
i nguyên thu

r

t thô sơ v
ì
v

y
t

ng cá nhân riêng l


th
ì
không th

s

ng n

i.
Để
s

ng
đượ
c h


đã
bi
ế
t lao
độ
ng t

p
th

, có v


y m

i tránh kh

i làm m

i cho thú d


đấ
u tranh
đượ
c v

i thiên nhiên. Và
khi
đ
ã
lao
đ

ng t

p th

th
ì

đ
ò

i h

i ch
ế

đ

c
ông h

u v

t
ư li

u s

n xu

t, vi v

y m

i t
ư
li

u s

n xu


t
đ

u thu

c s

h

u chung c

a c
ông x
ã
.




5

2.
Phương thưc s

n xu

t c

a ch

ế

độ
chi
ế
m h

u nô l


Khi con ng
ườ
i bi
ế
t ch
ế
t

o ra công c

lao
độ
ng t

kim lo

i là th

i đi


m xu

t phát
chuy

n sang ch
ế

độ
m

i cao hơn. B

t
đầ
u có s

phân công lao
độ
ng, chăn nuôi sau đó
l
à ngh

th

công tách ra kh

i ngh

nông. Năng xu


t lao
độ
ng tăng lên, b

t
đầ
u xu

t
hi

n s

n ph

m dư th

a. Trong đi

u ki

n đó, n
ế
u x

y ra chi
ế
n tranh gi


a các b

l

c,
ng
ườ
i ta b

t
đượ
c tù binh, và thay v
ì
gi
ế
t tù binh như tr
ướ
c, h


đã
s

d

ng s

n ph

m

dư th

a nu
ôi s

ng t
ù binh, b

t t
ù binh làm nô l

s

n xu

t ra c

a c

i ph

c v

nhu c

u
c

a h


. Nh
ư v

y l

n
đ

u ti
ên trong l

ch s

, x
ã
h

i chia l
àm hai giai c

p: b
óc l

t v
à b


b
óc l


t.
Tr
ướ
c kia tr

ng tr

t b

ng cây g

y nh

n thi c

n hàng ch

c ng
ườ
i m

i làm
đượ
c v
ì

v

y lao
độ

ng chung là c

n thi
ế
t . Nhưng nay, có công c

b

ng s

t , bi
ế
t dùng súc v

t
k
éo th
ì

đã
có th

t

c

y c

y trên m


nh
đấ
t c

a m
ì
nh . Lao
độ
ng chung không c
ò
n c

n
thi
ế
t n

a , th
ế
là ch
ế

độ
s

h

u tư nhân v

tư li


u s

n xu

t thay th
ế
cho ch
ế

độ
s

h

u
công x
ã
.
Như trên ta
đ
ã
th

y QHSX c
ông x
ã
nguy
ên thu


d

n d

n tan r
ã
v
ì
n
ó không c
ò
n
phù h

p v

i tr
ì
nh
đ

ph
át tri

n m

i c

a l


c l
ư

ng s

n xu

t n

a. V
ì
th
ế
m

t QHSX
m

i ph

i ra
đờ
i . Ch
ế

độ
tư h

u thay th
ế

ch
ế

độ
công h

u , x
ã
h

i có giai c

p thay th
ế

công x
ã
th

t

c và cu

i cùng ch
ế

độ
chi
ế
m h


u nô l

ra
đờ
i .

Đặ
c đi

m n

i b

t nh

t c

a QHSX chi
ế
m h

u nô l

là : Ch

nô không nh

ng chi
ế

m
h

u TLSX mà c
ò
n có quy

n s

h

u v

i c

nô l

như quy

n bán ho

c gi
ế
t. S

phát
tri

n c


a PTSX chi
ế
m h

u nô l

làm cho nhu c

u nô l

ngày càng tăng m

nh . Ngu

n
cung c

p nô l

ch

y
ế
u chính là nh

ng tù binh chi
ế
n tranh . Nh

ng n

ướ
c chi
ế
n th

ng
không nh

ng b

t t
ù binh v

l
àm nô l

m
à c
ò
n b

t c

nh

ng ng
ư

i d
ân trong vùng b



chi
ế
m
đóng , bi
ế
n h

th
ành nô l

c

a m
ì
nh . D
ư

i ch
ế

đ


đó dân cư phân hoá thành
d
ân cư t

do và nô l


. Dân cư t

do
đượ
c h
ưở
ng m

t s

quy

n công dân c
ò
n nô l


không có m

t chút quy

n nào.
Để
c

ng c

v


ng ch

c hơn n

a quy

n l

i c

a giai c

p


6
m

t nh
à nư

c ch

n
ô
đ
ã
ra
đ


i . Nh
à n
ư

c ch

n
ô ra
đ

i
đ
ã
c

ng c

ph
át tri

n QHSX
chgi
ế
m h

u nô l

. Nhà n
ướ
c ch


nô ra
đờ
i đánh d

u m

c c

a m

t QHSX m

i sao cho
phù h

p v

i đi

u ki

n hi

n l

ch s

, nó t


o ra kh

năng l

n hơn cho s

phát tri

n c

a
LLSX.
So v

i ch
ế

độ
i công x
ã
nguyên thu

nhà n
ướ
c ch

nô ra
đờ
i c
ũ

ng nói lên r

ng khi
QHSX c
ũ
không c
ò
n phù h

p v

i LLSX đang t

n t

i th
ì
nó s

b

xoá b

và thay th
ế

nhưng s

thay
đổ

i đó có tính k
ế
th

a và đó là m

t QHSX m

i phù h

p hơn.
Trong giai đo

n nh

t
đ

nh n
ào đó c

a l

ch s

th
ì
ch
ế


đ

chi
ế
m h

u n
ô l

l
à m

t b
ư

c
ti
ế
n nh
ưng đi đôi vơí s

ph
át tri

n c

a ch
ế



y l
à nh

ng m
âu thu

n ch

a ch

t b
ên
trong n
ó ngày càng tr

nên sâu s

c hơn . C
ũ
ng gi

ng như trong phép bi

n ch

ng
đã

đề


c

p cân b

ng ch

là t

m th

i và s

không cân b

ng la tuy

t
đố
i , nó chính là ngu

n g

c
t

o nên s

phát tri

n .L


ch s

và nhuèng tư t
ưở
ng ti
ế
n b


đã
ch

ng minh
đượ
c r

ng :
ch

có th

quan ni

m
đượ
c s

phát tri


n ch

ng nào ng
ườ
i ta th

a nh

n , nh

n th

c
đượ
c s

phát tri

n trong mâu thu

n c

a LLSX và QHSX . Ch

ng nào ta th

a nh

n
tính v

ĩ
nh vi

n không phù h

p gi

a chúng chính v
ì
th
ế
khi mâu thu

n x
ã
h

i tr

nên
sâu s

c th
ì
n
ó s

b

tan r

ã


Khi ch
ế

đ

i chi
ế
m h

u n
ô l

c
àng m

r

ng th
ì
lao
đ

ng c
àng b

coi l
à hèn h


ch


đá
ng dành riêng cho nô l

, không x

ng đáng là vi

c c

a ng
ườ
i dân t

do , Chính như
v

y ch
ế

độ
chi
ế
m h

u nô l



đã
t

nó làm tan r
ã
chính ngay trong LLSX cơ b

n c

a nó
là nh

ng ng
ườ
i lao
độ
ng s

n xu

t . S

quá b

t công làm cho nô l

n

i d


y có nh

ng
cu

kh

i ngh
ĩ
a lôi cu

n hàng ch

c v

n nô l

. Kh

i ngh
ĩ
a th

t b

i nô l

b


gi
ế
t n

n
kinh t
ế
c

a x
ã
h

i chi
ế
m h

u nô l

b

phá ho

i n

ng n

. Nô l

kh


i ngh
ĩ
a
đã
nói lên
QHSX không phù h

p v

i LLSX n

a và m

t l

n n

a l

ch s


đò
i h

i ph

i thay th
ế


QHSX chi
ế
m h

u n
ô l

b

ng QHSX kh
ác có th

c

i thi

n
đ

a v

c

a x
ã
h

i , c


a h
ì
nh
t
ư

ng s

n xu

t . Quy lu

t QHSX nh

t
đ

nh ph

i ph
ù h

p v

i t
ính ch

t c
ác LLSX ,
ph


i thay th
ế
nô l

b

ng nh

ng ng
ườ
i lao
độ
ng có quan tâm
đế
n k
ế
t qu

lao
độ
ng c

a
h

.Và yêu c

u c


a quy lu

t này
đã

đượ
c th

c hi

n m

t cách t

phát : B

n ch

nô chia


7
đát đai c

a ch
úng thành nh

ng m

nh nh


v
à giao cho nô l

c

y , n
ô l


đ
ã

đư

c gi

i
ph
óng nhưng v

n b

ph

thu

c vào ch

nô b


i
đị
a tô và ph

thu

c thân th

. M

c dù
v

y nhưng h

v

n h

ng thú hơn v
ì

đượ
c n

n kinh t
ế
riêng c


a h

. Và theo quy lu

t
m

i QHSX, PTSX m

i v

a ra
đờ
i th
ì
c
ũ
ng là lúc mâu thu

n m

i
đự
oc h
ì
nh thành và
đế
n khi mâu thu

n tr


nên qúa l

n nó s

bùng phát và
đò
i h

i ph

i gi

i quy
ế
t sao cho
QHSX ph

i phù h

p v

i LLSX . C

như v

y x
ã
h


i không ng

ng phát tri

n b

i
nh

ng mâu thu

n phát sinh và đuy
ượ
c gi

i quy
ế
t .
Tóm l

i c
ó th

n
ói th

c ch

t c


a quy lu

t v

m

i quan h

gi

a LLSX v
à QHSX là quy
lu

t m
âu thu

n . S

ph
ù h

p gi

a ch
úng ch

l
à t


m th

i c
ò
n s

v

n
đ

ng m
âu thu

n l
à
v
ĩ
nh vi

n , ch

có khái ni

m mâu thu

n m

i
đủ

kh

năng v

ch ra
độ
ng l

c c

a s

phát
tri

n m

i có th

cho ta hi

u
đượ
c s

v

n
độ
ng c


a quy lu

t kinh t
ế













8


KẾT

LUẬN


Chúng ta c

n ph


i hi

u v
à v

n d

ng m

t c
ách t

t nh

t quy lu

t QHSX ph

i ph
ù
h

p v

i tr
ì
nh
độ
phát tri


n c

a l

c l
ượ
ng s

n xu

t. Trên th

c t
ế
QHSX và LLSX
không bao gi

có s

phù h

p tuy

t
đố
i chúng luôn mâu thu

n
để
thúc

đẩ
y thúc
đẩ
y s


phát tri

n chính v
ì
v

y tu

theo t
ì
nh h
ì
nh th

c t
ế
mà mà ch

n gi

i pháp h

p lí. Tuy
nhi

ên chính b

n thân các QHSX l

i có m

i liên h

ch

t ch

v

i LLSX , chúng không
tách r

i nhau . V

n
đề

đặ
t ra

đây là làm th
ế
nào
đế
s


d

ng m

i quan h



y cho phù
h

p. N
ế
u làm
đượ
c đi

u này đúng v

i quy lu

t c

a nó th
ì
không lâu chúng ta s

ti
ế

n
hành nhanh trên con
đư

ng CNH
– HĐH
đ
ã
ch

n.















9
L
ỜI


CAM ĐOAN


Ti

u lu

n
đượ
c hoàn thành v

i chính s

hi

u bi
ế
t và sưu t

m tài li

u c

a b

n
thân. Tuy nhiên do th

i gian có h


n và v
ì
c
ũ
ng là l

n
đầ
u vi
ế
t ti

u lu

n v
ì
v

y không
tránh kh

i thi
ế
u xót, r

t mong
đự
oc s

đóng góp

ý
ki
ế
n c

a th

y cô trong khoa
để
ti

u
lu

n cu

em
đ

oc ho
ành ch

nh h
ơn
Em xin ch
ân thành c

m ơn


















10
CÁC TÀI
LIỆU
THAM
KHẢO


1. Gi
áo tr
ì
nh kinh t
ế
chính tr

- Khoa Kinh t

ế
Tr
ườ
ng ĐHQLKD
2. Giáo tr
ì
nh kinh t
ế
cơ b

n - NXB Khoa h

c


11

M
ỤC

LỤC


L

i nói
đầ
u 1
N


i dung 3
I. Đôi nét v

l

c l
ượ
ng s

n xu

t và quan h

s

n xu

t 3
1. L

c l
ượ
ng s

n xu

t là g
ì
3
2. Quan h


s

n xu

t
đượ
c hi

u ra sao 4
II. Quy lu

t quan h

s

n xu

t phù h

p v

i tính ch

t và tr
ì
nh
độ
phát tri


n c

a l

c
l
ư

ng s

n xu

t. L

ch s

3 ph
ương th

c s

n xu

t tr
ư

c CNTB
4
1. Ph
ương th


c s

n xu

t công x
ã
nguyên thu

4
2. Phương th

c s

n xu

t c

a ch
ế

độ
chi
ế
m h

u nô l

5
K

ế
t lu

n 9


×