Quan hệ biện chứng giữa sự phát triển của LLSX với sự đa dạng hoá các hình thức sở hữu pps

1
L
ỜI

MỞ

ĐẦU

N
ề
n văn minh nhân lo
ạ
i suy cho cùng là do s
ự
phát tri
ể
n đúng h
ướ
ng
c
ủ
a l
ự
c l
ượ
ng s
ả
n xu
ấ

t quy
ế
t
đị
nh. Do đó vi
ệ
c nghiên c
ứ
u quy lu
ậ
t v
ậ
n
độ
ng
và nh
ữ
ng h
ì
nh th
ứ
c phát tri
ể
n c
ủ
a l
ự
c l
ượ
ng s

ả
n xu
ấ
t là m
ộ
t v
ấ
n
đề
h
ế
t s
ứ
c
quan tr
ọ
ng .
Th
ờ
i k
ỳ
quá
độ
lên ch
ủ
nghi
ã
x
ã
h

ộ
i
ở
Vi
ệ
t Nam là th
ờ
i k
ỳ
c
ả
i bi
ế
n cách
m
ạ
ng sâu s
ắ
c, toàn di
ệ
n và tri
ệ
t
để
v
ề
m
ọ
i m
ặ

t. T
ừ
x
ã
h
ộ
i c
ũ
sang x
ã
h
ộ
i m
ớ
i
XHCN. Th
ờ
i k
ỳ
đó b
ắ
t
đầ
u t
ừ
khi giai c
ấ
p vô s
ả
n lên n

ắ
m chính quy
ề
n. Cách
m
ạ
ng vô s
ả
n thành công vang d
ộ
i và k
ế
t thúc khi
đã
xây d
ự
ng xong cơ s
ở

kinh t
ế
chính tr
ị
tư t
ưở
ng c
ủ
a x
ã
h

ộ
i m
ớ
i. Đó là th
ớ
i k
ỳ
xây d
ự
ng t
ừ
l
ự
c l
ượ
ng
s
ả
n xu
ấ
t m
ớ
i d
ẫ
n
đế
n quan h
ệ
s
ả

n xu
ấ
t m
ớ
i, quan h
ệ
s
ả
n xu
ấ
t m
ớ
i h
ì
nh thành
lên các quan h
ệ
s
ở
h
ữ
u m
ớ
i. T
ừ
cơ s
ở
h
ạ
t

ầ
ng m
ớ
i h
ì
nh thành nên ki
ế
n trúc
th
ượ
ng t
ầ
ng m
ớ
i. Song trong m
ộ
t th
ờ
i gian dài chúng ta không nh
ậ
n th
ứ
c
đúng
đắ
n v
ề
ch
ủ
ngh

ĩ
a x
ã
h
ộ
i v
ề
quy lu
ậ
t s
ả
n xu
ấ
t ph
ả
i phù h
ợ
p v
ớ
i tính ch
ấ
t
và tr
ì
nh
độ
phát tri
ể
n c
ủ

a l
ự
c l
ượ
ng s
ả
n xu
ấ
t. S
ự
phát tri
ể
n c
ủ
a l
ự
c l
ượ
ng s
ả
n
xu
ấ
t và quan h
ệ
s
ả
n xu
ấ
t t

ạ
o nên tính đa d
ạ
ng hoá các lo
ạ
i h
ì
nh s
ở
h
ữ
u
ở
Vi
ệ
t
Nam t
ừ
đó t
ạ
o nên tính đa d
ạ
ng c
ủ
a n
ề
n kinh t
ế
nhi
ề

n thành ph
ầ
n. Th
ự
c t
ế
cho
th
ấ
y m
ộ
t n
ề
n kinh t
ế
nhi
ề
u thành ph
ầ
n ph
ả
i bao g
ồ
m nhi
ề
u h
ì
nh th
ứ
c s

ở
h
ữ
u
ch
ứ
không đơn thu
ầ
n là hai h
ì
nh th
ứ
c s
ở
h
ữ
u trong giai đo
ạ
n xưa kia. V
ì
v
ậ
y
nghiên c
ứ
u “Đa d
ạ
ng hoá các lo
ạ
i h

ì
nh s
ở
h
ữ
u trong n
ề
n kinh t
ế
Vi
ệ
t Nam
“ có vai tr
ò
quan tr
ọ
ng mang tính c
ấ
p thi
ế
t cao v
ì
th
ờ
i
đạ
i ngày nay chính là
s
ự
phát tri

ể
n c
ủ
a n
ề
n kinh t
ế
th
ị
tr
ườ
ng hàng hoá nhi
ề
u thành ph
ầ
n. Nghiên
c
ứ
u v
ấ
n
đề
này chúng ta c
ò
n th
ấ
y
đượ
c
ý

ngh
ĩ
a l
ý
lu
ậ
n c
ũ
ng như th
ự
c ti
ễ
n c
ủ
a
nó h
ế
t s
ứ
c sâu s
ắ
c .
Do th
ờ
i gian và tr
ì
nh
độ
c
ò

n h
ạ
n ch
ế
nên không th
ể
tránh kh
ỏ
i nh
ữ
ng
thi
ế
u sót, chính v
ì
v
ậ
y em kính mong s
ự
giúp
đỡ
và ch
ỉ
b
ả
o t
ậ
n t
ì
nh c

ủ
a th
ầ
y
giáo.
Em xin chân thành c
ả
m ơn .


2
P
HẦN

NỘI
DUNG

I. N
HỮNG

VẤN

ĐỀ

LÝ

LUẬN

VỀ

PHẠM
TRÙ
SỞ

HỮU

1. M
ộ
t s
ố
khái ni
ệ
m liên quan
2/S
ự
đa d
ạ
ng hoá các h
ì
nh th
ứ
c s
ở
h
ữ
u
ở
Vi
ệ
t Nam:

a/ T
ấ
t y
ế
u khách quan c
ủ
a s
ự
đa d
ạ
ng hoá các h
ì
nh th
ứ
c s
ở
h
ữ
u
ở

n
ướ
c ta trong giai đo
ạ
n hi
ệ
n nay :
Các lo
ạ

i h
ì
nh s
ở
h
ữ
u quy
đị
nh các thành ph
ầ
n kinh t
ế
tương
ứ
ng. Th
ự
c
ti
ễ
n
đã
cho th
ấ
y m
ộ
t n
ề
n kinh t
ế
nhi

ề
u thành ph
ầ
n đương nhiên ph
ả
i bao g
ồ
m
nhi
ề
u h
ì
nh th
ứ
c s
ở
h
ữ
u ch
ứ
không đơn thu
ầ
n như là hai h
ì
nh th
ứ
c tr
ướ
c đây.
Mác và Lênin trong quá tr

ì
nh phân tích s
ự
v
ậ
n
độ
ng c
ủ
a các n
ề
n kinh t
ế

đã
t
ừ
ng nói t
ồ
n t
ạ
i trong l
ị
ch s
ử

đã
ch
ỉ
ra r

ằ
ng r
ấ
t hi
ế
m khi n
ề
n kinh t
ế
ch
ỉ
t
ồ
n
t
ạ
i m
ộ
t thành ph
ầ
n kinh t
ế
duy nh
ấ
t. Th
ờ
i k
ỳ
quá
độ

lên CNXH là th
ờ
i k
ỳ

đấ
u
tranh gi
ữ
a hai th
ế
l
ự
c m
ớ
i và c
ũ
, cái c
ũ

đã
b
ị
tiêu di
ệ
t nhưng chưa b
ị
tiêu di
ệ
t

h
ẳ
n, cái m
ớ
i đang n
ả
y sinh nhưng đang c
ò
n r
ấ
t non y
ế
u. Do đó trong n
ề
n kinh
t
ế
bao g
ồ
m nh
ữ
ng bi
ệ
n pháp c
ủ
a th
ờ
i k
ỳ
CNTB c

ũ
ng như c
ủ
a tr
ướ
c XHTB
c
ò
n rơi r
ớ
t l
ạ
i và c
ò
n c
ủ
a CNXH. Nh
ữ
ng ph
ầ
n đó là nh
ữ
ng b
ộ
ph
ậ
n kinh t
ế

cùng t

ồ
n t
ạ
i bên c
ạ
nh nhau trong th
ờ
i k
ỳ
quá
độ
hay trong n
ề
n kinh t
ế
th
ị

tr
ườ
ng .
Vi
ệ
t Nam đang trong quá tr
ì
nh chuy
ể
n sang n
ề
n kinh t

ế
th
ị
tr
ườ
ng,
nhưng trong quá tr
ì
nh chuy
ể
n
đổ
i đó c
ò
n g
ặ
p r
ấ
t nhi
ề
u khó khăn như: n
ạ
n th
ấ
t
nghi
ệ
p gia tăng t
ệ
n

ạ
n x
ã
h
ộ
i ngày càng nhi
ề
u. Trong n
ề
n kinh t
ế
th
ị
tr
ườ
ng
nhi
ề
u nhà s
ả
n xu
ấ
t kinh doanh không hi
ể
u quy lu
ậ
t cung c
ầ
u nên d
ễ

d
ẫ
n
đế
n
kh
ủ
ng ho
ả
ng kinh t
ế
, làm cho s
ả
n xu
ấ
t m
ấ
t
ổ
n
đị
nh. Kinh t
ế
th
ị
tr
ườ
ng c
ũ
ng

đẩ
y nhanh s
ự
phân bi
ệ
t giàu nghèo, b
ấ
t b
ì
nh
đẳ
ng trong x
ã
h
ộ
i. Bên c
ạ
nh đó
th
ì
tài nguyên thiên nhiên c
ũ
ng b
ị
khai thác m
ộ
t cách b
ừ
a b
ã

i, gây ô nhi
ễ
m
môi tr
ườ
ng. Do đó s
ự
t
ồ
n t
ạ
i c
ủ
a nhi
ề
u n
ề
n kinh t
ế
góp ph
ầ
n gi
ả
i quy
ế
t vi
ệ
c
làm, gi
ả

m t
ỷ
l
ệ
th
ấ
t nghi
ệ
p, thúc
đẩ
y s
ự
tăg tr
ưở
ng và phát tri
ể
n n
ề
n kinh t
ế
.


3
b.Các h
ì
nh th
ứ
c s
ở

h
ữ
u trong n
ề
n kinh t
ế
th
ị
tr
ườ
ng theo
đị
nh
h
ướ
ng XHCN
ở
n
ướ
c ta hi
ệ
n nay:
Trong công cu
ộ
c xây d
ự
ng và phát tri
ể
n n
ề

n kinh t
ế
hàng hoá nhi
ề
u
thành ph
ầ
n, v
ậ
n hành theo cơ ch
ế
th
ị
tr
ườ
ng có s
ự
qu
ả
n l
ý
c
ủ
a nhà n
ướ
c theo
ch
ế

độ

XHCN
ở
n
ướ
c ta hi
ệ
n nay, v
ấ
n
đề
ch
ế

độ
s
ở
h
ữ
u và các h
ì
nh th
ứ
c s
ở

h
ữ
u luôn thu hút
đượ
c s

ự
quan tâm c
ủ
a nhi
ề
u nhà nghiên cưú l
ý
lu
ậ
n, song
đây v
ẫ
n là v
ấ
n
đề
ph
ứ
c t
ạ
p và có r
ấ
t nhi
ề
u nh
ữ
ng
ý
ki
ế

n khác nhau .
Hơn 10 năm
đổ
i m
ớ
i
đấ
t n
ướ
c theo
đị
nh h
ướ
ng XHCN, n
ướ
c ta
đã

kh
ẳ
ng
đị
nh tính đúng
đắ
n c
ủ
a
đườ
ng l
ố

i
đổ
i m
ớ
i, c
ủ
a chính sách đa d
ạ
ng hoá
các h
ì
nh th
ứ
c s
ở
h
ữ
u do
Đả
ng ta kh
ở
i x
ướ
ng và l
ã
nh
đạ
o toàn dân th
ự
c hi

ệ
n.
Th
ự
c ti
ễ
n cho th
ấ
y m
ộ
t n
ề
n kinh t
ế
nhi
ề
u thành ph
ầ
n đương nhiên ph
ả
i bao
g
ồ
m nhi
ề
u h
ì
nh th
ứ
c s

ở
h
ữ
u như:
- S
ở
h
ữ
u toàn dân.
- S
ở
h
ữ
u Nhà n
ướ
c.
- S
ở
h
ữ
u t
ậ
p th
ể
.
- S
ở
h
ữ
u cá nhân.

- S
ở
h
ữ
u Kinh t
ế
tư b
ả
n tư nhân.
Trong n
ề
n kinh t
ế
nhi
ề
u thành ph
ầ
n m
ỗ
i h
ì
nh th
ứ
c nói trên có
đị
a v
ị

và vai tr
ò

khác nhau.
Đị
a v
ị
c
ủ
a chúng ph
ụ
thu
ộ
c vào s
ự
phát tri
ể
n c
ủ
a LLSX,
ti
ế
n tr
ì
nh c
ủ
a n
ề
n kinh t
ế
hàng hoá nhi
ề
u thành ph

ầ
n theo
đị
nh h
ướ
ng XHCN.
Th
ừ
a nh
ậ
n đa d
ạ
ng hoá các lo
ạ
i h
ì
nh s
ở
h
ữ
u không
đồ
ng ngh
ĩ
a v
ớ
i s
ự
ch
ấ

p
nh
ậ
n ch
ế

độ
ng
ườ
i áp b
ứ
c bóc l
ộ
t con ng
ườ
i. Vi
ệ
c xây d
ự
ng n
ề
n kinh t
ế
th
ị

tr
ườ
ng không th
ể

tách r
ờ
i vi
ệ
c đa d
ạ
ng hoá các h
ì
nh th
ứ
c s
ở
h
ữ
u v
ề
TLSX.
Tuy mhiên kinh t
ế
th
ị
tr
ườ
ng mà chúng ta đang xây d
ự
ng là n
ề
n kinh t
ế
theo

đị
nh h
ướ
ng XHCN, chính v
ì
v
ậ
y vi
ệ
c đa d
ạ
ng hoá các h
ì
nh th
ứ
c s
ở
h
ữ
u mang
nét
độ
c đoá riêng. S
ự
h
ì
nh thành và phát tri
ể
n m
ộ

t cách đa d
ạ
ng các h
ì
nh th
ứ
c
s
ở
h
ữ
u cho phép gi
ả
i phóng
đượ
c các năng l
ự
c s
ả
n xu
ấ
t, thúc
đẩ
y s
ả
n xu
ấ
t
phát tri
ể

n, c
ả
i thi
ệ
n
đờ
i s
ố
ng nhân dân .


4

3/S
ự
phù h
ợ
p c
ủ
a QHSX v
ớ
i tính ch
ấ
t và tr
ì
nh
độ
c
ủ
a LLSX

a/ Tính ch
ấ
t và tr
ì
nh
độ
c
ủ
a l
ự
c l
ượ
ng s
ả
n xu
ấ
t :
Tính ch
ấ
t c
ủ
a l
ự
c l
ượ
ng s
ả
n xu
ấ
t là tính ch

ấ
t c
ủ
a TLLD và ng
ườ
i lao
độ
ng. Khi công c
ụ
s
ả
n xu
ấ
t
đượ
c s
ử
d
ụ
ng b
ở
i t
ừ
ng cá nhân riêng bi
ệ
t
để
s
ả
n

xu
ấ
t ra m
ộ
t s
ả
n ph
ẩ
m cho XH không c
ầ
n
đế
n lao
độ
ng c
ủ
a nhi
ề
u ng
ườ
i.
Công c
ụ
s
ả
n xu
ấ
t
đượ
c nhi

ề
u ng
ườ
i s
ử
d
ụ
ng
để
s
ả
n xu
ấ
t ra các v
ậ
t ph
ẩ
m th
ì

LLSX mang tính ch
ấ
t x
ã
h
ộ
i .
Tr
ì
nh

độ
phát tri
ể
n c
ủ
aTLLD mà
đặ
c bi
ệ
t là CCSX, là th
ướ
c đo tr
ì
nh
độ
chinh ph
ụ
c t
ự
nhiên c
ủ
a con ng
ườ
i.
Đồ
ng th
ờ
i nó c
ũ
ng là tr

ì
nh
độ
s
ả
n xu
ấ
t
và tiêu chu
ẩ
n đánh giá s
ự
khác nhau gi
ữ
a các th
ờ
i
đạ
i, x
ã
h
ộ
i khác nhau.
Chính công c
ụ
s
ả
n xu
ấ
t và phương ti

ệ
n lao
độ
ng k
ế
t h
ợ
p v
ớ
i lao
độ
ng sáng
t
ạ
o c
ủ
a con ng
ườ
i là y
ế
u t
ố
quy
ế
t
đị
nh
đế
n năng xu
ấ

t lao
độ
ng
b/ L
ự
c l
ượ
ng s
ả
n xu
ấ
t quy
ế
t
đị
nh s
ự
h
ì
nh thành và phát tri
ể
n , bi
ế
n
đổ
i c
ủ
a các h
ì
nh th

ứ
c s
ở
h
ữ
u

Để
nâng cao hi
ệ
u qu
ả
trong s
ả
n xu
ấ
t và gi
ả
m b
ớ
t lao
độ
ng n
ặ
ng
nh
ọ
c, con ng
ườ
i không ng

ừ
ng c
ả
i ti
ế
n hoàn thi
ệ
n và ch
ế
t
ạ
o ra các công c
ụ

s
ả
n xu
ấ
t m
ớ
i.
Đồ
ng th
ờ
i s
ự
ti
ế
n b
ộ

c
ủ
a công c
ụ
tri th
ứ
c khoa h
ọ
c, tr
ì
nh
độ

chuyên môn k
ỹ
thu
ậ
t và m
ọ
i k
ỹ
năng c
ủ
a ng
ườ
i lao
độ
ng c
ũ
ng ngày càng phát

tri
ể
n. Y
ế
u t
ố
năng
độ
ng này c
ủ
a LLSX
đò
i h
ỏ
i QHSX ph
ả
i thích
ứ
ng v
ớ
i nó.
LLSX quy
ế
t
đị
nh s
ự
h
ì
nh thành, phát tri

ể
n c
ủ
a QHSX t
ừ
đó nó quy
đị
nh s
ự

phát tri
ể
n và bi
ế
n
đổ
i c
ủ
a quan h
ệ
s
ở
h
ữ
u. S
ự
l
ớ
n m
ạ

nh c
ủ
a LLSX
đã
d
ẫ
n
đế
n mâu thu
ẫ
n gay g
ắ
t v
ớ
i ch
ế

độ
s
ở
h
ữ
u tư nhân tư b
ả
n ch
ủ
ngh
ĩ
a. Chúng ta
bi

ế
t r
ằ
ng, các quan h
ệ
s
ở
h
ữ
u XHCN xu
ấ
t hi
ệ
n khi LLSX
đã
tr
ở
nên mâu
thu
ẫ
n v
ớ
i h
ì
nh th
ứ
c chi
ế
m h
ữ

u tư b
ả
n tư nhân. Nhưng nó v
ẫ
n chưa hoàn toà
x
ã
h
ộ
i hoá trong ph
ạ
m vi toàn x
ã
h
ộ
i. Chúng ta th
ấ
y r
ằ
ng ch
ỉ
có th
ể
phát tri
ể
n
n
ề
n s
ả

n xu
ấ
t hàng hoá d
ự
a trên cơ s
ở
đa d
ạ
ng hoá các h
ì
nh th
ứ
c s
ở
h
ữ
u, các
thành ph
ầ
n kinh t
ế
m
ớ
i t
ạ
o ra s
ự
liên k
ế
t và tính đan xen gi

ữ
a chúng th
ì
m
ớ
i


5
có th
ể
đưa m
ộ
t n
ề
n s
ả
n xu
ấ
t l
ớ
n thúc
đẩ
y cho LLSX phát tri
ể
n. Trên cơ s
ở
đó
xác l
ậ

p m
ố
i quan h
ệ
s
ả
n xu
ấ
t m
ớ
i và quan h
ệ
s
ở
h
ữ
u nói riêng .

c/ S
ự
tác
độ
ng tr
ở
l
ạ
i c
ủ
a s
ự

da d
ạ
ng hoá các h
ì
nh th
ứ
c s
ở
h
ữ
u
đố
i v
ớ
i
l
ự
c l
ượ
ng s
ả
n xu
ấ
t:
M
ặ
c dù s
ự
đa d
ạ

ng hoá các h
ì
nh th
ứ
c s
ở
h
ữ
u b
ị
chi ph
ố
i b
ở
i LLSX
v
ớ
i tính cách là h
ì
nh th
ứ
c đa d
ạ
ng hoá các h
ì
nh th
ứ
c s
ở
h

ữ
u nói riêng hay
QHSH nói chung c
ũ
ng có tác
độ
ng tr
ở
l
ạ
i
đố
i v
ớ
i LLSX. Khi quan h
ệ
s
ở
h
ữ
u
phát tri
ể
n nó thúc
đẩ
y LLSX phát tri
ể
n theo m
ố
i quan h

ệ
s
ở
h
ữ
u hay h
ì
nh th
ứ
c
s
ở
h
ữ
u đó phù h
ợ
p v
ớ
i tính ch
ấ
t và tr
ì
nh
độ
c
ủ
a LLSX. Không nh
ữ
ng th
ế

mà
nó
đị
nh h
ướ
ng và t
ạ
o đi
ề
u ki
ệ
n cho LLSX phát tri
ể
n .
N
ế
u quan h
ệ
s
ở
h
ữ
u phát tri
ể
n l
ạ
c h
ậ
u hơn so v
ớ

i LLSX th
ì
t
ấ
t y
ế
u
QHSH s
ẽ
là si
ề
ng xích k
ì
m h
ã
m s
ự
phát tri
ể
n c
ủ
a LLSX. Trong quan h
ệ
s
ả
n
xu
ấ
t chi
ế

m h
ữ
u nô l
ệ
ra
đờ
i b
ằ
ng nh
ữ
ng h
ì
nh th
ứ
c lao
độ
ng kh
ổ
sai, thích
ứ
ng
v
ớ
i tr
ì
nh
độ
phát tri
ể
n c

ủ
a LLSX và ch
ế

độ
chi
ế
m h
ữ
u nô l
ệ

đã

đạ
t
đượ
c
nh
ữ
ng k
ỳ
tích to l
ớ
n trong l
ị
ch s
ử
văn minh nhân lo
ạ

i .
Tóm lai : Quy lu
ậ
t v
ề
s
ự
phù h
ợ
p c
ủ
a QHSX nói chung, QHSH nói
riêng v
ớ
i tính ch
ấ
t và tr
ì
nh
độ
phát tri
ể
n c
ủ
a LLSX là quy lu
ậ
t chung c
ủ
a s
ự

phát tri
ể
n x
ã
h
ộ
i. D
ướ
i tác
độ
ng c
ủ
a quy lu
ậ
t này x
ã
h
ộ
i là s
ự
phát tri
ể
n k
ế

ti
ế
p nhau t
ừ

th
ấ
p
đế
n cao c
ủ
a phương th
ứ
c s
ả
n xu
ấ
t, tuy nhiên s
ự
phù h
ợ
p này
ph
ả
i là s
ự
phù h
ợ
p bi
ệ
n ch
ứ
ng, s
ự
phù h

ợ
p không lo
ạ
i tr
ừ
mâu thu
ẫ
n .
LLSX như chúng ta
đã
th
ấ
y luôn luôn n
ằ
m trong quan h
ệ
bi
ệ
n ch
ứ
ng
v
ớ
i quan h
ệ
s
ả
n xu
ấ
t. LLSX

đượ
c phát tri
ể
n nhanh hay ch
ậ
m v
ề
s
ố
l
ượ
ng hay
ch
ấ
t l
ượ
ng c
ũ
ng như t
ố
c
độ
hi
ệ
u qu
ả
phù h
ợ
p c
ủ

a nó ph
ụ
thu
ộ
c vào r
ấ
t nhi
ề
u
v
ấ
n
đề
như: QHSX có phù h
ợ
p v
ớ
i nó hay không. Ch
ẳ
ng h
ạ
n khi LLSX chưa
phát tri
ể
n
đế
n m
ộ
t tr
ì

nh
độ
cao, nhu c
ầ
u x
ã
h
ộ
i chưa ph
ả
i là m
ộ
t t
ấ
t y
ế
u th
ì

vi
ệ
c đa d
ạ
ng các quan h
ệ
s
ở
h
ữ
u thông qua s

ự
t
ồ
n t
ạ
i c
ủ
a nhi
ề
u thành ph
ầ
n
kinh t
ế
khác nhau, s
ẽ
m
ở
ra nh
ữ
ng kh
ả
năng cho LLSX ti
ế
p t
ụ
c phát tri
ể
n.

6
Ng
ượ
c l
ạ
i, n
ế
u gi
ữ
a LLSX và QHSX có nh
ữ
ng mâu thu
ẫ
n th
ì
không nh
ữ
ng
QHSX l
ỗ
i th
ờ
i mà ngay c
ả
QHSX đi quá v
ớ
i LLSX c
ũ
ng s

ẽ
c
ả
n tr
ở
, k
ì
m h
ã
m
s
ự
phát tri
ể
n c
ủ
a LLSX. Nhưng QHSX luôn luôn
đượ
c
đổ
i m
ớ
i hoàn thi
ệ
n
cho phù h
ợ
p v
ớ
i LLSX th

ì
khi đó quá tr
ì
nh bi
ế
n
đổ
i tích lu
ỹ
v
ề
l
ượ
ng c
ủ
a
LLSX s
ẽ
nhanh hơn, mâu thu
ẫ
n gi
ữ
a chúng s
ẽ

đượ
c gi
ả
i quy
ế

t k
ị
p th
ờ
i. Do đó
b
ướ
c nh
ả
y v
ọ
t trong s
ự
phát tri
ể
n c
ủ
a nó có th
ể
di
ễ
n ra s
ớ
m hơn. Chính vi
ệ
c
hoàn thi
ệ
n QHSX quy
ế

t
đị
nh nh
ữ
ng nh
ị
p
độ
ti
ế
n b
ộ
kkoa h
ọ
c k
ỹ
thu
ậ
t vào s
ự

ti
ế
n b
ộ
c
ủ
a h
ệ
th

ố
ng LLSX.
4/ Quan h
ệ
bi
ệ
n ch
ứ
ng gi
ữ
a s
ự
phát tri
ể
n c
ủ
a LLSX v
ớ
i s
ự
đa d
ạ
ng
hoá các h
ì
nh th
ứ
c s
ở
h

ữ
u
Tr
ướ
c đây nói
đế
n CNXH chúng ta th
ườ
ng nói
đế
n ch
ế

độ
công h
ữ
u
v
ề
tư li
ệ
u s
ả
n xu
ấ
t gi
ữ
a hai h
ì
nh th

ứ
c toàn dân và t
ậ
p th
ể
.
ở
n
ướ
c ta t
ừ

Đạ
i h
ộ
i
th
ứ
6 c
ủ
a
Đả
ng
đế
n nay
đã
hơn m
ườ
i 10 năm th
ự

c hi
ệ
n
đườ
ng l
ố
i
đổ
i m
ớ
i
chuy
ể
n t
ừ
n
ề
n kinh t
ế
t
ậ
p chung quan liêu bao c
ấ
p sang n
ề
n kinh t
ế
hàng hoá
nhi
ề

u thành ph
ầ
n, v
ậ
n hành theo cơ ch
ế
th
ị
tr
ườ
ng có s
ự
qu
ả
n l
ý
c
ủ
a nhà n
ướ
c
theo
đị
nh h
ướ
ng XHCN Thành t
ự
u
đạ
t

đượ
c trong 10 năm qua
đã
kh
ẳ
ng
đị
nh
tính đúng
đắ
n c
ủ
a
đườ
ng l
ố
i đó
đế
n nay .
V
ớ
i quan đi
ể
m đó ph
ả
i chăng đa d
ạ
ng hoá các h
ì
nh th

ứ
c s
ở
h
ữ
u ch
ỉ

khi LLSX c
ò
n th
ấ
p kém, c
ò
n khi LLSX phát tri
ể
n cao th
ì
l
ạ
i đi
đế
n đơn nh
ấ
t
hoá. Th
ự
c t
ế
l

ị
chs
ử
cho th
ấ
y LLSX x
ã
h
ộ
i không ng
ừ
ng phát tri
ể
n, phân công
lao
độ
ng ngày càng sâu, cùng v
ớ
i s
ự
phát tri
ể
n c
ủ
a LLSX th
ì
h
ì
nh th
ứ

c v
ề
tư
li
ệ
u SX càng tr
ở
nên đa d
ạ
ng. Khi phân công lao
độ
ng trong m
ỗ
i n
ướ
c c
ũ
ng
như qu
ố
c t
ế
c
ũ
ng như khu v
ự
c ngày càng sâu khi LLSX x
ã
h
ộ

i hoá cao th
ì
các
h
ì
nh th
ứ
c SH v
ề
TLSX ngày càng tr
ở
nên đa d
ạ
ng. Trong các n
ướ
c tư b
ả
n
phát tri
ể
n c
ũ
ng như trong các n
ướ
c khác
đề
u xu
ấ
t hi
ệ

n r
ấ
t nhi
ề
u h
ì
nh th
ứ
c s
ở

h
ữ
u v
ề
TLSX khác nhau. R
õ
ràng xu h
ướ
ng ngày càng đa d
ạ
ng hoá các h
ì
nh
th
ứ
c s
ở
h
ữ

u v
ề
TLSX g
ắ
n li
ề
n v
ớ
i s
ự
phát tri
ể
n c
ủ
a l
ự
c l
ượ
ng s
ả
n xu
ấ
t c
ủ
a
phân công lao
độ
ng trong x
ã
h

ộ
i là m
ộ
t xu h
ướ
ng t
ấ
t y
ế
u, là m
ộ
t quá tr
ì
nh l
ị
ch


7
s
ử
- t
ự
nhiên và là m
ộ
t quy lu
ậ
t phát tri
ể
n c

ủ
a x
ã
h
ộ
i. Đó c
ũ
ng chính là quá
tr
ì
nh x
ã
h
ộ
i hóa s
ả
n xu
ấ
t c
ả
v
ề
LLSX l
ẫ
n quan h
ệ
s
ả
n xu
ấ

t.


8
K
ẾT

LUẬN

G
ắ
n li
ề
n v
ớ
i quá tr
ì
nh h
ì
nh thành phát tri
ể
n c
ủ
a phân công lao
độ
ng
trong x
ã
h
ộ

i và đa d
ạ
ng hoá các h
ì
nh th
ứ
c s
ở
h
ữ
u là quá tr
ì
nh h
ì
nh thành và
phát tri
ể
n c
ủ
a n
ề
n kinh t
ế
hàng hoá nhi
ề
u thành ph
ầ
n. Chính s
ự
phát tri

ể
n c
ủ
a
LLSX và s
ự
phân công lao
độ
ng x
ã
h
ộ
i, s
ự
đa d
ạ
ng hoá các h
ì
nh th
ứ
c s
ở
h
ữ
u
đã
n
ẩ
y sinh ra n
ề

n kinh t
ế
th
ị
tr
ườ
ng, nó là
độ
ng l
ự
c m
ạ
nh m
ẽ
thúc
đẩ
y s
ự

phát tri
ể
n c
ủ
a l
ự
c l
ượ
ng s
ả
n xu

ấ
t hay nói m
ộ
t cách khác chính s
ự
đa d
ạ
ng hoá
các h
ì
nh th
ứ
c c
ũ
ng là m
ộ
t
độ
ng l
ự
c m
ạ
nh m
ẽ
thúc
đẩ
y quá tr
ì
nh phát tri
ể

n c
ủ
a
LLSX, góp ph
ầ
n nâng cao năng su
ấ
t lao
độ
ng, s
ả
n xu
ấ
t ngày càng phát tri
ể
n
m
ạ
nh m
ẽ
.
Như v
ậ
y, nghiên c
ứ
u quan h
ệ
bi
ệ
n ch

ứ
ng gi
ữ
a s
ự
phát tri
ể
n c
ủ
a l
ự
c
l
ượ
ng s
ả
n xu
ấ
t và đa d
ạ
ng hoá các h
ì
nh th
ứ
c s
ở
h
ữ
u
ở

Vi
ệ
t Nam là h
ế
t s
ứ
c
c
ầ
n thi
ế
t và c
ấ
p bách trong giai đo
ạ
n hi
ệ
n nay.V
ì
qua nghiên c
ứ
u
đề
tài này
chúng ta th
ấ
y
đượ
c: Trong n
ề

n kinh t
ế
th
ị
tr
ườ
ng, s
ự
phát tri
ể
n c
ủ
a l
ự
c l
ượ
ng
s
ả
n xu
ấ
t và đa d
ạ
ng hoá có r
ấ
t nhi
ề
u tác d
ụ
ng m

ạ
nh m
ẽ
, tích c
ự
c
đế
n s
ự
phát
tri
ể
n kinh t
ế
c
ủ
a n
ướ
c nhà. Nó
đã
đưa
đấ
t n
ướ
c ra kh
ỏ
i nghèo nàn l
ạ
c h
ậ

u, ti
ế
n
lên ch
ủ
ngh
ĩ
a x
ã
h
ộ
i nh
ấ
t là sau 10 năm th
ự
c hi
ệ
n công cu
ộ
c
đổ
i m
ớ
i. Tuy
nhiên th
ự
c tr
ạ
ng LLSX
ở

n
ướ
c ta v
ẫ
n c
ò
n trong t
ì
nh tr
ạ
ng th
ấ
p kém so v
ớ
i các
n
ướ
c trên th
ế
gi
ớ
i. Do đó v
ấ
n
đề

đặ
t ra c
ầ
n ph

ả
i gi
ả
i quy
ế
t là n
ắ
m v
ữ
ng và
v
ậ
n d
ụ
ng quy lu
ậ
t quan h
ệ
s
ả
n xu
ấ
t v
ớ
i LLSX, xây d
ự
ng cơ s
ở
v
ậ

t ch
ấ
t k
ỹ

thu
ậ
t và qu
ả
n l
ý
n
ề
n kinh t
ế
ngày m
ộ
t t
ố
t hơn.
Trong quá tr
ì
nh phát tri
ể
n các h
ì
nh th
ứ
c s
ở

h
ữ
u,
để

đả
m b
ả
o
đị
nh
h
ướ
ng XHCN, c
ầ
n gi
ả
i quy
ế
t 2 v
ấ
n
đề
cơ b
ả
n sau:
-Th
ứ
nh
ấ

t: Ph
ả
i
đả
m b
ả
o kinh t
ế
nhà n
ướ
c gi
ữ

đượ
c vai tr
ò
ch
ủ

đạ
o
trong n
ề
n kinh t
ế
, nó ph
ả
i gi
ữ
v

ị
trí then ch
ố
t theo đúng qu
ỹ

đạ
o c
ủ
a CNXH.
-Th
ứ
hai:
Đặ
c bi
ệ
t chú tr
ọ
ng phát tri
ể
n thành ph
ầ
n kinh t
ế
tư b
ả
n nhà
n
ướ
c d

ướ
i m
ọ
i h
ì
nh th
ứ
c. Đây là quá tr
ì
nh phát tri
ể
n t
ấ
t y
ế
u c
ủ
a m
ộ
t chu k
ỳ



9
s
ả
n xu
ấ
t kinh doanh, cho phép phát tri

ể
n m
ạ
nh m
ẽ
l
ự
c l
ượ
ng s
ả
n xu
ấ
t, ti
ế
p
c
ậ
n v
ớ
i văn minh th
ế
gi
ớ
i.
-
ý
ngh
ĩ
a b

ả
n thân: đây là
đề
tài mang m
ộ
t
ý
ngh
ĩ
a sâu s
ắ
c. Qua nghiên
c
ứ
u
đề
tài này giúp em có thêm nh
ậ
n th
ứ
c, hi
ể
u bi
ế
t m
ộ
t cách toàn di
ệ
n v
ề

các
thành ph
ầ
n kinh t
ế
x
ã
h
ộ
i,v
ấ
n
đề
phát tri
ể
n l
ự
c l
ượ
ng s
ả
n xu
ấ
t hi
ệ
n nay c
ủ
a
đấ
t n

ướ
c. Nó h
ế
t s
ứ
c b
ổ
ích cho vi
ệ
c nghiên c
ứ
u và h
ọ
c t
ậ
p c
ủ
a m
ộ
t sinh viên
kinh t
ế

đồ
ng th
ờ
i nó c
ũ
ng giúp cho chúng ta nh
ậ

n th
ứ
c đúng
đắ
n v
ề
n
ề
n kinh
t
ế
n
ướ
c nhà.
II. CƠ
CẤU

SỞ

HỮU
TRONG QÚA
TRÌNH

HÌNH
THÀNH VÀ PHÁT
TRIỂN

KINH
TẾ

THỊ

TRƯỜNG

Ở
V
IỆT
NAM.
1. Cơ c
ấ
u s
ở
h
ữ
u c
ủ
a Vi
ệ
t Nam tr
ướ
c khi ti
ế
n hành
đổ
i m
ớ
i (tr
ướ
c
1986)

a. Giai đo
ạ
n 1945 - 1959
Cách m
ạ
ng tháng tám thành công ngày 02/9/1945 n
ướ
c Vi
ệ
t Nam dân
ch
ủ
c
ộ
ng hoà, m
ộ
t nhà n
ướ
c công - nông
đầ
u tiên
ở
khu v
ự
c Đông Nam á ra
đờ
i v
ớ
i m
ụ

c tiêu xây d
ự
ng m
ộ
t ch
ế

độ
x
ã
h
ộ
i m
ớ
i theo con
đườ
ng phát tri
ể
n
c
ủ
a ch
ủ
ngh
ĩ
a c
ộ
ng s
ả
n. Hi

ế
n pháp 1946
đã
t
ạ
o cơ s
ở
pháp l
ý
và t
ừ
đây quy
ề
n
s
ở
h
ữ
u tài s
ả
n riêng c
ủ
a công dân tr
ở
thành quy
ề
n hi
ế
n
đị

nh. Nhi
ệ
m v
ụ
c
ấ
p
bách c
ủ
a cách m
ạ
ng Vi
ệ
t Nam lúc đó ph
ả
i xoá b
ỏ
quy
ề
n s
ở
h
ữ
u
đố
i v
ớ
i tư
li
ệ

u s
ả
n xu
ấ
t quan tr
ọ
ng c
ủ
a th
ự
c dân Pháp, c
ủ
a các
đế
qu
ố
c khác, các th
ế
l
ự
c
ph
ả
n
độ
ng và thù ngh
ị
ch, c
ủ
a giai c

ấ
p
đị
a ch
ủ
phong ki
ế
n Pháp lu
ậ
t giai đo
ạ
n
1945 - 1959
đã
t
ạ
o ra nh
ữ
ng ti
ề
n
đề
quan tr
ọ
ng trong vi
ệ
c xác l
ậ
p quan h
ệ

s
ở

h
ữ
u m
ớ
i d
ướ
i chính quy
ề
n dân ch
ủ
nhân dân. T
ừ
đó xây d
ự
ng cơ s
ở
v
ậ
t ch
ấ
t
b
ả
o
đả
m cho s
ự

t
ồ
n t
ạ
i và phát tri
ể
n c
ủ
a ch
ế

độ
m
ớ
i. Trong giai đo
ạ
n này ta
đã
dùng chính quy
ề
n vô s
ả
n làm công c
ụ
c
ả
i t
ạ
o x
ã

h
ộ
i thi
ế
t l
ậ
p quan h
ệ
s
ả
n
xu
ấ
t XHCN, chúng ta coi công h
ữ
u là m
ụ
c tiêu.
b. Giai đo
ạ
n 1959 - 1960
Mi
ề
n B
ắ
c ti
ế
n lên CNXH, c
ò
n mi

ề
n nam ti
ế
p t
ụ
c ti
ế
n hành cu
ộ
c cách
m
ạ
ng dân t
ộ
c dân ch
ủ
nhân dân trong đi
ề
u ki
ệ
n m
ớ
i
để
đi
đế
n cu
ộ
c t
ổ

ng ti
ế
n
công và n
ổ
i d
ậ
y ngày 30/4/1975 gi
ả
i phóng mi
ề
n Nam, th
ố
ng nh
ấ
t t
ổ
qu
ố
c, c
ả

n
ướ
c đi lên CNXH.


10
Mi
ề

n B
ắ
c v
ề
cơ b
ả
n hoàn thành c
ả
i t
ạ
o XHCN
đố
i v
ớ
i các thành ph
ầ
n
kinh t
ế
phi XHCN. Nhi
ệ
m v
ụ
ch
ủ
y
ế
u th
ờ
i k

ỳ
này ta xác l
ậ
p và hoàn thi
ệ
n ch
ế

độ
s
ở
h
ữ
u XHCN
ở
mi
ề
n B
ắ
c. Đi
ề
u 12, hi
ế
n pháp 1959 kh
ẳ
ng
đị
nh "Kinh t
ế

qu
ố
c doanh thu
ộ
c s
ở
h
ữ
u toàn dân gi
ữ
vai tr
ò
l
ã
nh
đạ
o n
ề
n kinh t
ế
qu
ố
c dân".
Trong đó t
ồ
n t
ạ
i các h
ì
nh th

ứ
c s
ở
h
ữ
u là: S
ở
h
ữ
u nhà n
ướ
c, s
ở
h
ữ
u c
ủ
a các
nhà tư s
ả
n dân t
ộ
c, s
ở
h
ữ
u c
ủ
a ti
ể

u thương, th
ợ
th
ủ
công, h
ộ
nông dân cá th
ể
;
s
ở
h
ữ
u t
ậ
p th
ể
c
ủ
a các HTX,
đượ
c quy
đị
nh t
ạ
i đi
ề
u 11 Hi
ế
n pháp 1959 th

ự
c
hi
ề
n các Ngh
ị
quy
ế
t
Đạ
i h
ộ
i
Đả
ng, l
ầ
n th
ứ
III, IV, là v
ừ
a xây d
ự
ng v
ừ
a c
ả
i
t
ạ
o, trong c

ả
i t
ạ
o có xây d
ự
ng s
ở
h
ữ
u th
ờ
i k
ỳ
này t
ạ
o ti
ề
n
đề
quan tr
ọ
ng có
ý

ngh
ĩ
a to l
ớ
n cho th
ờ

i k
ỳ
ti
ế
p theo.
c. Giai đo
ạ
n 1980 - 1986
Hi
ế
n pháp 1980 thay th
ế
hi
ế
n pháp 1959
đã
ghi nh
ậ
n ph
ạ
m vi và b
ả
n
ch
ấ
t c
ủ
a s
ở
h

ữ
u toàn dân. Trong đó t
ạ
i các đi
ề
u 18, 19, 23, 24, 27 c
ủ
a hi
ế
n
pháp 1980
đã
quy
đị
nh các h
ì
nh th
ứ
c s
ở
h
ữ
u cơ b
ả
n sau: S
ở
h
ữ
u toàn dân
đố

i
v
ớ
i
đấ
t đai, h
ầ
m m
ỏ
, r
ừ
ng núi sông h
ồ
(Đi
ề
u 19); S
ở
h
ữ
u t
ậ
p th
ể
; s
ở
h
ữ
u c
ủ
a

công dân. Trong đó ưu tiên s
ở
h
ữ
u nhà n
ướ
c và s
ở
h
ữ
u t
ậ
p th
ể
t
ạ
i đi
ề
u 18 hi
ế
n
pháp 1980 quy
đị
nh:"Thi
ế
t lâp và c
ủ
ng c
ố
ch

ế

độ
s
ở
h
ữ
u XHCN v
ề
tư li
ệ
u s
ả
n
xu
ấ
t nh
ằ
m th
ự
c hi
ệ
n m
ộ
t n
ề
n KTQD ch
ủ
y
ế

u có hai thành ph
ầ
n: Thành ph
ầ
n
kinh t
ế
qu
ố
c doanh thu
ộ
c s
ở
h
ữ
u toàn dân và thành ph
ầ
n kinh t
ế
HTX thu
ộ
c
"s
ở
h
ữ
u t
ậ
p th
ể

c
ủ
a nông dân lao
độ
ng".
Tóm l
ạ
i, tr
ướ
c khi ti
ế
n hành
đổ
i m
ớ
i
Đả
ng và Nhà n
ướ
c ta ch
ủ
trương
xây d
ự
ng và hoàn thi
ệ
n ch
ế

độ

s
ở
h
ữ
u XHCN v
ớ
i hai h
ì
nh th
ứ
c s
ở
h
ữ
u toàn
dân và s
ở
h
ữ
u t
ậ
p th
ể
, hơn n
ữ
a c
ò
n cho r
ằ
ng s

ở
h
ữ
u t
ậ
p th
ể
ch
ỉ
là m
ộ
t b
ướ
c
quá
độ

để
đi
đế
n s
ở
h
ữ
u toàn dân. Đánh giá m
ộ
t cách khách quan th
ì
v
ớ

i h
ì
nh
th
ứ
c s
ở
h
ữ
u toàn dân và t
ậ
p th
ể

đã
đóng góp và phát huy vai tr
ò
to l
ớ
n nh
ằ
m
phát huy s
ứ
c m
ạ
nh t
ổ
ng h
ợ

p kinh t
ế
- x
ã
h
ộ
i
để
toàn
Đả
ng, toàn dân, toàn
quân ta chi
ế
n th
ắ
ng trong
đấ
u tranh giành chính quy
ề
n (1945) và trong kháng
chi
ế
n ch
ố
ng
đế
qu
ố
c Pháp, và M
ỹ

Tuy nhiên, xét v
ề
th
ự
c t
ế
n
ướ
c ta quá
độ

lên CNXH t
ừ
m
ộ
t n
ướ
c nông nghi
ệ
p l
ạ
c h
ậ
u, tr
ì
nh
độ
l
ự
c l

ượ
ng s
ả
n xu
ấ
t th
ấ
p
kém, năng su
ấ
t lao
độ
ng th
ấ
p, dân trí th
ấ
p vv C
ò
n v
ề
ch
ủ
quan, do quá nhi
ệ
t
t
ì
nh, c
ộ
ng v

ớ
i s
ự
thi
ế
u hi
ể
u bi
ế
t nh
ậ
n th
ứ
c không đúng nhi
ề
u lu
ậ
n đi
ể
m c
ủ
a
ch
ủ
ngh
ĩ
a Mác - Lênin, nên
đã
tuy
ệ

t
đố
i hoá tính hơn h
ẳ
n c
ủ
a s
ở
h
ữ
u XHCN.
M
ộ
t th
ờ
i gian dài chúng ta
đã

đị
nh ki
ế
n v
ớ
i s
ở
h
ữ
u cá nhân c
ủ
a ng

ườ
i lao
độ
ng, th
ậ
m chí coi nó là h
ì
nh th
ứ
c
đố
i l
ậ
p v
ớ
i XHCN, là m
ầ
m m
ố
ng khôi


11
ph
ụ
c ch
ế

độ
bóc l

ộ
t. Th
ậ
t ra, s
ở
h
ữ
u cá nhân không bi
ế
n thành tư b
ả
n, không
bi
ế
n thành công c
ụ

để
bóc l
ộ
t ng
ườ
i lao
độ
ng. S
ở
h
ữ
u cá nhân ch
ủ

y
ế
u
đố
i v
ớ
i
các v
ậ
t ph
ẩ
m tiêu dùng, nh
ằ
m th
ỏ
a m
ã
n các nhu c
ầ
u c
ủ
a ng
ườ
i lao
độ
ng ph
ụ

thu
ộ

c vào tr
ì
nh
độ
c
ủ
a s
ở
h
ữ
u x
ã
h
ộ
i. Trong "tuyên ngôn
Đả
ng c
ộ
ng s
ả
n"
đã

ch
ỉ
ra "Chúng tôi c
ầ
n g
ì
ph

ả
i xoá b
ỏ
s
ở
h
ữ
u
ấ
y, s
ự
ti
ế
n b
ộ
c
ủ
a công nghi
ệ
p
đã
xoá b
ỏ
và hàng ngày v
ẫ
n ti
ế
p t
ụ
c xoá b

ỏ
cái đó r
ồ
i".
Do nh
ấ
n m
ạ
nh
đề
cao, tuy
ệ
t
đố
i hoá vai tr
ò
và tính ưu vi
ệ
t c
ủ
a kinh t
ế

qu
ố
c doanh và kinh t
ế
t
ậ
p th

ể
(HTX) nên
đế
n m
ộ
t th
ự
c t
ế
: Năng su
ấ
t lao
độ
ng
th
ấ
p kém, hàng hoá khan hi
ế
m thi
ế
u lương th
ự
c, kh
ủ
ng ho
ả
ng kinh t
ế
- x
ã

h
ộ
i.
Tr
ướ
c t
ì
nh h
ì
nh đó
Đả
ng ta
đã
nh
ì
n nh
ậ
n l
ạ
i, nh
ậ
n th
ứ
c l
ạ
i và th
ừ
a nh
ậ
n

sai l
ầ
m khuy
ế
t đi
ể
m do ch
ủ
quan nóng v
ộ
i mu
ố
n có ngay CNXH và v
ậ
n d
ụ
ng
quy lu
ậ
t kinh t
ế
sai (
đặ
c bi
ệ
t là quy lu
ậ
t quan h
ệ
s

ả
n xu
ấ
t - l
ự
c l
ượ
ng s
ả
n
xu
ấ
t). T
ừ
đây,
đườ
ng l
ố
i
đổ
i m
ớ
i toàn di
ệ
n c
ủ
a
Đả
ng c
ộ

ng s
ả
n Vi
ệ
t Nam
đượ
c
t
ậ
p trung trong văn ki
ệ
n
Đạ
i h
ộ
i VI (1986) và ti
ế
p t
ụ
c sau này
đượ
c các
Đạ
i
h
ộ
i VII, VIII kh
ẳ
ng
đị

nh là: Chúng ta xây d
ự
ng n
ề
n kinh t
ế
hàng hoá nhi
ề
u
thành ph
ầ
n, v
ậ
n
độ
ng theo cơ ch
ế
th
ị
tr
ườ
ng có s
ự
qu
ả
n l
ý
c
ủ
a nhà n

ướ
c theo
đị
nh h
ướ
ng XHCN.
2. Cơ c
ấ
u s
ở
h
ữ
u trong n
ề
n kinh t
ế
th
ị
tr
ườ
ng
ở
n
ướ
c ta hi
ệ
n nay:
Chúng ta ti
ế
n hành công cu

ộ
c
đổ
i m
ớ
i, ti
ế
n hành hoàn thi
ệ
n quan h
ệ
s
ả
n
xu
ấ
t XHCN, tr
ướ
c h
ế
t là đi
ề
u ch
ỉ
nh các h
ì
nh th
ứ
c s
ở

h
ữ
u v
ố
n có, là k
ế
t h
ợ
p
m
ộ
t cách t
ố
i ưu các l
ợ
i ích: L
ợ
i ích cá nhân, l
ợ
i ích t
ậ
p th
ể
v
ớ
i l
ợ
i ích c
ủ
a nhà

n
ướ
c. S
ự
đa d
ạ
ng hoá các h
ì
nh th
ứ
c s
ở
h
ữ
u vi
ệ
c phát tri
ể
n n
ề
n kinh t
ế
hàng
hoá nhi
ề
u thành ph
ầ
n không ph
ả
i là"th

ụ
t lùi" không làm "M
ấ
t CNXH" như
m
ộ
t s
ố
ng
ườ
i l
ầ
m t
ưở
ng mà chính là m
ộ
t ch
ủ
trương l
ớ
n
để
khai thác, phát
huy m
ọ
i ti
ề
m năng c
ủ
a toàn x

ã
h
ộ
i c
ũ
ng như tranh th
ủ
các n
ướ
c và các t
ổ

ch
ứ
c qu
ố
c t
ế
. Cơ s
ở
l
ý
lu
ậ
n c
ủ
a vi
ệ
c xác l
ậ

p tính đa d
ạ
ng các h
ì
nh th
ứ
c s
ở

h
ữ
u th
ể
hi
ệ
n
ở
lu
ậ
n đi
ể
m c
ủ
a C.Mác và Ănghen cho r
ằ
ng các h
ì
nh th
ứ
c s

ở

h
ữ
u
đựơ
c xác l
ậ
p b
ở
i tr
ì
nh
độ
x
ã
h
ộ
i hoá s
ả
n xu
ấ
t. V
ì
v
ậ
y, ch
ủ
trương phát
tri

ể
n n
ề
n kinh t
ế
hàng hoá nhi
ề
u thành ph
ầ
n, đa d
ạ
ng hoá s
ở
h
ữ
u là m
ộ
t thành
t
ự
u l
ớ
n c
ả
v
ề
l
ý
lu
ậ

n và th
ự
c ti
ễ
n c
ủ
a công cu
ộ
c
đổ
i m
ớ
i.
V
ớ
i nh
ữ
ng thành t
ự
u đáng m
ừ
ng v
ề
kinh t
ế
- x
ã
h
ộ
i c

ủ
a
đấ
t n
ướ
c ta sau
hơn 10 năm
đổ
i m
ớ
i
đã
ch
ứ
ng t
ỏ

đườ
ng l
ố
i
đổ
i m
ớ
i c
ủ
a
Đả
ng là hoàn toàn
đúng

đắ
n, h
ợ
p l
ý
. Th
ự
c t
ế
c
ũ
ng cho th
ấ
y m
ộ
t n
ề
n kinh t
ế
nhi
ề
u thành ph
ầ
n


12
đương nhiên ph
ả
i bao g

ồ
m nhi
ề
u h
ì
nh th
ứ
c s
ở
h
ữ
u
để
phù h
ợ
p v
ớ
i tính ch
ấ
t
đặ
c đi
ể
m c
ủ
a t
ừ
ng thành ph
ầ
n kinh t

ế
và phù h
ợ
p c
ũ
ng như khai thác, thúc
đẩ
y
đượ
c các y
ế
u t
ố
c
ủ
a l
ự
c l
ượ
ng s
ả
n xu
ấ
t
ở
các tr
ì
nh
độ
khác nhau phát

tri
ể
n. Khi th
ự
c hi
ệ
n chính sách
đổ
i m
ớ
i c
ủ
a
Đả
ng, Nhà n
ứơ
c ta
đã
ban hành
nhi
ề
u văn b
ả
n pháp lu
ậ
t th
ể
ch
ế
hoá v

ề
s
ở
h
ữ
u ph
ả
n ánh tr
ì
nh
độ
x
ã
h
ộ
i hoá
c
ủ
a l
ự
c l
ượ
ng s
ả
n xu
ấ
t n
ướ
c ta c
ò

n th
ấ
p không
đồ
ng
đề
u. V
ì
th
ế

ứ
ng vói nó là
các h
ì
nh th
ứ
c s
ở
h
ữ
u đa d
ạ
ng. B
ở
i v
ì
: phát tri
ể
n n

ề
n kinh t
ế
- x
ã
h
ộ
i, nâng cao
đờ
i s
ố
ng nhân dân, th
ự
c hi
ệ
n dân giàu n
ướ
c m
ạ
nh, x
ã
h
ộ
i công b
ằ
ng văn minh
là m
ụ
c đích cu
ố

i cùng c
ủ
a ch
ế

độ
x
ã
h
ộ
i ta. Trong ph
ạ
m vi h
ẹ
p có th
ể
coi s
ở

h
ữ
u là m
ộ
t trong nh
ữ
ng phương ti
ệ
n
để

đạ
t m
ụ
c tiêu này và b
ướ
c
đầ
u th
ự
c
hi
ệ
n CNH, HĐH
đấ
t n
ướ
c (văn ki
ệ
n h
ộ
i ngh
ị

đạ
i bi
ể
u gi
ữ
a nhi
ệ

m k
ỳ
khoá VII
1/1994) vai tr
ò
c
ủ
a m
ỗ
i h
ì
nh th
ứ
c s
ở
h
ữ
u trong m
ộ
t ch
ế

độ
s
ở
h
ữ
u có
ý
ngh

ĩ
a
và tác d
ụ
ng khác nhau trong n
ề
n kinh t
ế
qu
ố
c dân. Đi
ề
u 15, hi
ế
n pháp 1992,
quy
đị
nh"cơ c
ấ
u kinh t
ế
nhi
ề
u thành ph
ầ
n v
ớ
i các h
ì
nh th

ứ
c t
ổ
ch
ứ
c s
ả
n xu
ấ
t -
kinh doanh đa d
ạ
ng d
ự
a trên ch
ế

độ
s
ở
h
ữ
u toàn dân, s
ở
h
ữ
u t
ậ
p th
ể

, s
ở
h
ữ
u ta
nhân trong đó s
ở
h
ữ
u toàn dân và s
ở
h
ữ
u t
ậ
p th
ể
là n
ề
n t
ả
ng". Ta l
ầ
n l
ượ
t
xem xét xu h
ướ
ng v
ậ

n
độ
ng và bi
ế
n
đổ
i c
ủ
a các h
ì
nh th
ứ
c s
ở
h
ữ
u,
ở
n
ướ
c ta
hi
ệ
n nay.
a. S
ở
h
ữ
u toàn dân:
ở

n
ứơ
c ta hi
ệ
n nay, hi
ế
n pháp 1992 và lu
ậ
t
đấ
t đai
đã
quy
đị
nh r
õ
:"
Đấ
t đai, r
ừ
ng núi, sông h
ồ
, ngu
ồ
n n
ướ
c, tài nguyên trong l
ò
ng
đấ

t, ngu
ồ
n l
ợ
i
ở
vùng biên, th
ề
m l
ụ
c
đị
a và vùng tr
ờ
i Các tài s
ả
n khác mà
pháp lu
ậ
t quy
đị
nh là c
ủ
a nhà n
ướ
c,
đề
u thu
ộ
c s

ở
h
ữ
u toàn dân". Xét v
ề
m
ặ
t
kinh t
ế
,
đấ
t đai là phương ti
ệ
n t
ồ
n t
ạ
i cơ b
ả
n c
ủ
a m
ộ
t c
ộ
ng
đồ
ng ng
ườ

i. Xét v
ề

m
ặ
t x
ã
h
ộ
i,
đấ
t đai là l
ã
nh th
ổ
. Nhưng xét c
ả
hai phương di
ệ
n, có th
ể
nói
đấ
t
đai không th
ể
là
đố
i t
ượ

ng s
ở
h
ữ
u c
ủ
a riêng ai.
Vi
ệ
c
đấ
t đai thu
ộ
c s
ở
h
ữ
u toàn dân mà Nhà n
ướ
c là ng
ườ
i
đạ
i di
ệ
n s
ở

h
ữ

u và qu
ả
n l
ý
không h
ề
mâu thu
ẫ
n v
ớ
i vi
ệ
c trao quy
ề
n cho các h
ộ
nông dân,
k
ể
c
ả
các quy
ề
n
đượ
c chuy
ể
n nh
ượ
ng, quy

ề
n s
ử
d
ụ
ng
đấ
t đai lâu dài
ổ
n
đị
nh.
Vi
ệ
c tách h
ế
t quy
ề
n s
ở
h
ữ
u và quy
ề
n s
ử
d
ụ
ng
đấ

t đai này n
ế
u bi
ế
t gi
ả
i quy
ế
t
s
ẽ
đem l
ạ
i s
ứ
c b
ậ
t cho l
ự
c l
ượ
ng s
ả
n xu
ấ
t phát tri
ể
n.
Văn ki
ệ

n
đạ
i h
ộ
i III c
ủ
a
Đả
ng ta
đã
ch
ỉ
r
õ
:"Trên cơ s
ở
ch
ế

độ
s
ở
h
ữ
u
toàn dân v
ề

đấ
t đai, ru

ộ
ng
đấ
t thu
đượ
c giao cho nông dân s
ử
d
ụ
ng lâu dài.
Nhà n
ướ
c qui
đị
nh b
ằ
ng pháp lu
ậ
t, các v
ấ
n
đề
th
ừ
a k
ế
, chuy
ể
n quy
ề

n s
ử
d
ụ
ng
đấ
t ". Như v
ậ
y, s
ở
h
ữ
u toàn dân
ở
n
ướ
c ta hi
ệ
n nay
đã

đượ
c xác
đị
nh theo


13
n
ộ

i dung m
ớ
i, có nhi
ề
u kh
ả
năng
để
tr
ở
thành ngu
ồ
n l
ự
c phát tri
ể
n kinh t
ế
- x
ã

h
ộ
i.
b. V
ề
s
ở
h
ữ

u nhà n
ướ
c: Trong th
ờ
i k
ỳ
bao c
ấ
p tr
ướ
c đây chúng ta
đã

đồ
ng nh
ấ
t s
ở
h
ữ
u nhà n
ướ
c v
ớ
i s
ở
h
ữ
u toàn dân. Do nh
ầ

m l
ẫ
n như v
ậ
y, có
th
ờ
i gian dài ng
ườ
i ta b
ỏ
quên h
ì
nh th
ứ
c s
ở
h
ữ
u nhà n
ướ
c, ch
ỉ
quan tâm
đặ
c
bi
ệ
t t
ớ

i h
ì
nh th
ứ
c s
ở
h
ữ
u toàn dân v
ớ
i ch
ế

độ
công h
ữ
u t
ồ
n t
ạ
i d
ướ
i hai h
ì
nh
th
ứ
c s
ở
h

ữ
u toàn dân và t
ậ
p th
ể
. Và c
ũ
ng b
ở
i v
ì
s
ở
h
ữ
u toàn dân g
ắ
n k
ế
t v
ớ
i
s
ự
phát tri
ể
n c
ủ
a kinh t
ế

qu
ố
c doanh. V
ì
v
ậ
y mà chúng ta
đã
ra s
ứ
c qu
ố
c
doanh hoá n
ề
n kinh t
ế
v
ớ
i ni
ề
m tin cho r
ằ
ng có như v
ậ
y m
ớ
i có CNXH nhi
ề
u

hơn.
Trong m
ộ
t x
ã
h
ộ
i mà nhà n
ướ
c c
ò
n t
ồ
n t
ạ
i th
ì
s
ở
h
ữ
u toàn dân chưa
có đi
ề
u ki
ệ
n v
ậ
n
độ

ng trên b
ề
m
ặ
t c
ủ
a
đờ
i s
ố
ng kinh t
ế
nói chung. H
ì
nh th
ứ
c
s
ở
h
ữ
u nhà n
ướ
c, xét v
ề
t
ổ
ng th
ể
m

ớ
i ch
ỉ
là k
ế
t c
ấ
u bên ngoài c
ủ
a s
ở
h
ữ
u nhà
n
ướ
c
ở
n
ướ
c ta, có l
ẽ
th
ể
hi
ệ
n ch
ủ
y
ế

u
ở
khu v
ự
c kinh t
ế
qu
ố
c doanh, khu v
ự
c
c
ủ
a doanh nghi
ệ
p nhà n
ướ
c.
c. S
ở
h
ữ
u h
ợ
p tác:
ở
n
ướ
c ta tr
ướ

c đây, h
ì
nh th
ứ
c này ch
ủ
y
ế
u t
ồ
n t
ạ
i
d
ướ
i h
ì
nh th
ứ
c HTX, v
ớ
i n
ộ
i dung là c
ả
giá tr
ị
và giá tr
ị
s

ử
d
ụ
ng c
ủ
a
đố
i
t
ượ
ng s
ở
h
ữ
u
đề
u là c
ủ
a chung mà các x
ã
viên là ch
ủ
s
ở
h
ữ
u. Chính v
ì
v
ậ

y mà
v
ớ
i h
ì
nh th
ứ
c này quy
ề
n mua bán ho
ặ
c chuy
ể
n nh
ượ
ng TLSX di
ễ
n ra r
ấ
t ph
ứ
c
t
ạ
p. Quy
ề
n c
ủ
a các t
ậ

p th
ể
s
ả
n xu
ấ
t th
ườ
ng h
ạ
n ch
ế
, song l
ạ
i có t
ì
nh tr
ạ
ng l
ạ
m
quy
ề
n. S
ự
không xác
đị
nh, s
ự
"nh

ậ
p nh
ằ
ng" v
ớ
i quy
ề
n s
ở
h
ữ
u nhà n
ướ
c và
v
ớ
i s
ở
h
ữ
u tư nhân trá h
ì
nh c
ũ
ng ph
ổ
bi
ế
n.
Để

ho
ạ
t
độ
ng ra kh
ỏ
i t
ì
nh tr
ạ
ng đó,
trong b
ố
i c
ả
nh n
ề
n kinh t
ế
th
ị
tr
ườ
ng hi
ệ
n nay th
ì
ph
ả
i

đị
nh r
õ
quy
ề
n mua bán
chuy
ể
n nh
ượ
ng tư li
ệ
u s
ả
n xu
ấ
t
đố
i v
ớ
i các t
ậ
p th
ể
s
ả
n xu
ấ
t - kinh doanh. Ch
ỉ

như v
ậ
y, s
ở
h
ữ
u t
ậ
p th
ể
m
ớ
i tr
ở
thành h
ì
nh th
ứ
c s
ở
h
ữ
u có hi
ệ
u qu
ả
.
H
ì

nh th
ứ
c s
ở
h
ữ
u h
ợ
p tác là m
ộ
t h
ì
nh th
ứ
c ti
ế
n b
ộ
trong th
ờ
i k
ỳ
quá
độ

lên CNXH. V
ì
v
ậ
y, c

ầ
n ph
ả
i duy tr
ì
và phát tri
ể
n hơn n
ữ
a h
ì
nh th
ứ
c này khi
xây d
ự
ng CNXH, như Lênin nói "ch
ế

độ
c
ủ
a nh
ữ
ng x
ã
viên HTX văn minh là
ch
ế

độ
XHCN".
H
ợ
p tác x
ã
là nhu c
ầ
u thi
ế
t thân c
ủ
a kinh t
ế
h
ộ
gia
đì
nh, c
ủ
a n
ề
n s
ả
n xu
ấ
t
hàng hoá. Khi l
ự
c l

ượ
ng s
ả
n xu
ấ
t trong nông nghi
ệ
p và nông thôn, công
nghi
ệ
p nh
ỏ
phát tri
ể
n t
ớ
i m
ộ
t tr
ì
nh t
ự
nh
ấ
t
đị
nh nó s
ẽ
thúc
đẩ

y quá tr
ì
nh h
ợ
p
tác. Nhu c
ầ
u v
ề
v
ố
n, cung
ứ
ng v
ậ
t tư, tiêu th
ụ
s
ả
n ph
ẩ
m
đò
i h
ỏ
i các h
ộ
s
ả
n

14
xu
ấ
t ph
ả
i h
ợ
p tác v
ớ
i nhau m
ớ
i có kh
ả
năng c
ạ
nh tranh và phát tri
ể
n. Chính
đi
ề
u đó
đã
làm liên k
ế
t nh
ữ
ng ng
ườ

i lao
độ
ng l
ạ
i v
ớ
i nhau và làm n
ả
y sinh
quan h
ệ
s
ở
h
ữ
u t
ậ
p th
ể
.Th
ự
c ti
ễ
n cho th
ấ
y
đã
có nh
ữ
ng h

ì
nh th
ứ
c HTX ki
ể
u
m
ớ
i ra
đờ
i do nhu c
ầ
u t
ồ
n t
ạ
i và phát tri
ể
n trong th
ị
tr
ườ
ng. Đi
ề
u này cho th
ấ
y
k
ế
t c

ấ
u bên trong c
ủ
a t
ậ
p th
ể

đã
thay
đổ
i phù h
ợ
p v
ớ
i n
ướ
c ta hi
ệ
n nay.
d, S
ở
h
ữ
u cá th
ể
:
ở
n
ướ

c ta h
ì
nh th
ứ
c này t
ồ
n t
ạ
i ch
ủ
y
ế
u d
ướ
i h
ì
nh
th
ứ
c kinh t
ế
cá th
ể
, ti
ể
u ch
ủ
. tr
ướ
c đây kinh t

ế
cá th
ể
, ti
ể
u ch
ủ

ở
n
ướ
c ta có
tính ch
ấ
t t
ự
c
ấ
p, t
ự
túc, l
ạ
i b
ị
trói bu
ộ
c b
ở
i cơ ch
ế

qu
ả
n l
ý
. Hi
ệ
n náy nó đang
đượ
c khuy
ế
n khích phát tri
ể
n và đang có xu h
ướ
ng phát tri
ể
n thu
ậ
n l
ợ
i . kinh
t
ế
cá th
ể
có m
ố
i quan h
ệ
ch

ặ
t ch
ẽ
v
ớ
i kinh t
ế
h
ợ
p tác x
ã
, v
ì
th
ế
h
ì
nh th
ứ
c s
ỡ

h
ữ
u cá th
ể
c
ũ
ng có quan h
ệ

khăng khít v
ớ
i h
ì
nh th
ứ
c s
ở
h
ữ
u h
ợ
p tác. kinh t
ế

cá th
ể
, ti
ể
u ch
ủ
có đi
ề
u ki
ệ
n phát huy nhanh và có hi
ệ
u qu
ả
ti

ề
m năng v
ề
v
ố
n,
S
ứ
c lao
độ
ng, tay ngh
ề
c
ủ
a t
ừ
ng nhóm, t
ừ
ng ng
ườ
i dân. T
ạ
i đai h
ộ
i VIII ,
Đả
ng ta
đã
nêu r
õ

: Kinh t
ế
cá th
ể
,ti
ể
u ch
ủ
có v
ị
trí quan tr
ọ
ng, lâu d
ầ
i. Giúp
đỡ
kinh t
ế
chính tr
ị
, ti
ể
u ch
ủ
gi
ả
i quy
ế
t các khó khăn v
ề

v
ố
n, khoa h
ọ
c và
công ngh
ệ
, v
ề
thương tr
ườ
ng tiêu th
ụ
s
ả
n ph
ẩ
m. Ho
ặ
c làm v
ệ
tinh cho các
doanh nghi
ệ
p nhà n
ướ
c hay h
ợ
p tác x
ã

.
Chúng ta
đề
u bi
ế
t kinh t
ế
cá th
ể
, ti
ể
u ch
ủ
v
ề
th
ự
c ch
ấ
t là thành ph
ầ
n kinh
t
ế
s
ả
n xu
ấ
t nh
ỏ

. Nó d
ự
a trên s
ở
h
ữ
u nh
ỏ
v
ề
tư li
ệ
u s
ả
n xu
ấ
t và v
ề
lao
độ
ng
c
ủ
a b
ả
n thân và cho đén nay nó v
ẫ
n
đượ
c coi là s

ở
h
ữ
u cá nhân. Th
ứ
s
ở
h
ữ
u
có nhân đó không ph
ả
i là m
ộ
t ch
ế

độ
s
ở
h
ữ
u
độ
c l
ậ
p. B
ở
i th
ế

, nó không th
ể

t
ạ
o ra quan h
ệ
s
ả
n xu
ấ
t, ho
ặ
c
đạ
i di
ệ
n cho 1 quan h
ệ
s
ả
n xu
ấ
t mà ch
ỉ
là k
ế
t
qu
ả

t
ấ
t y
ế
u c
ủ
a quan h
ệ
s
ả
n xu
ấ
t đâng t
ồ
n t
ạ
i thành ph
ầ
n kinh t
ế
này c
ũ
ng
luôn ch
ị
u s
ự
tác
độ
ng trên nhưng quy lu

ậ
t kinh doanh và luôn b
ị
phân tán v
ì

th
ế
c
ầ
n ph
ả
i có bi
ệ
n pháp kinh t
ế

để
t
ạ
i đây phóng d
ầ
n và các bi
ế
n nó theo
d
ị
nh h
ướ
ng x

ã
h
ộ
i ch
ủ
ngh
ĩ
a.
e, S
ở
h
ữ
u tư b
ả
n tư nhân:

Ở
n
ướ
c ta kinh t
ế
tư b
ả
n tư nhân đang h
ì
nh thành phát tri
ể
n. Đây là
thành ph
ầ

n kinh t
ế
d
ự
a trên ch
ế

độ
s
ở
h
ữ
u t
ự
nhân TBCN v
ề
tư li
ệ
u s
ả
n xu
ấ
t.
Trong đi
ề
u ki
ệ
n n
ề
n kinh t

ế
hàng hoá nhi
ề
u thành ph
ầ
n, s
ở
h
ữ
u tư b
ả
n tư
nhân, bao g
ồ
m c
ả
doanh nghi
ệ
p c
ủ
a các nhà tư s
ả
n và các đơn v
ị
kinh t
ế
mà
ph
ầ
n l

ớ
n. V
ố
n do m
ộ
t ho
ặ
c m
ộ
t s
ố
tư nhân góp l
ạ
i, thuê lao
độ
ng s
ả
n xu
ấ
t-
kinh doanh d
ướ
i h
ì
nh th
ứ
c xí nghi
ệ
p tư doanh hay công ty c
ổ

ph
ầ
n tư nhân.
Nó c
ũ
ng bao g
ồ
m c
ả
h
ì
nh th
ứ
c kinh t
ế
tư b
ả
n tư nhân n
ướ
c ngoài
đầ
u tư


15
100% v
ố
n ho
ặ
c n

ắ
m gi
ữ
t
ỷ
l
ệ
v
ố
n kh
ố
ng ch
ế
. Trong th
ờ
i k
ỳ
quá
độ
phát tri
ể
n
s
ả
n xu
ấ
t TBCN không c
ò
n nguyên v
ẹ

n n
ữ
a. B
ở
i th
ế
, kinh t
ế
tư b
ả
n tư nhân
ở

n
ướ
c ta ch
ỉ
ho
ạ
t
độ
ng v
ớ
i tư cách là m
ộ
t thành ph
ầ
n kinh t
ế
trong n

ề
n kinh t
ế

nhi
ề
u thành ph
ầ
n,
đượ
c Bác hô quy
ề
n s
ở
h
ữ
u và l
ợ
i ích h
ợ
p pháp.
+ S
ở
h
ữ
u h
ỗ
n h
ợ
p.

S
ở
h
ữ
u h
ỗ
n h
ợ
p là h
ì
nh th
ứ
c s
ở
h
ữ
u cơ ch
ế
tham gia c
ủ
a nhi
ề
u lo
ạ
i ch
ủ

th
ể
khác nhau v

ề
tính ch
ấ
t. Có th
ể
nói đây là lo
ạ
i h
ì
nh kinh t
ế
chung gian, có
T/C đem xem gi
ữ
a thành ph
ầ
n kinh t
ế
tư b
ả
n ch
ủ
ngh
ĩ
a và x
ã
h
ộ
i ch
ủ

ngh
ĩ
a.
Hi
ệ
n nay
ở
n
ướ
c ta có ba lo
ạ
i ch
ủ
th
ể
k
ế
t h
ợ
p v
ớ
i nhau thành h
ì
nh th
ứ
c s
ở

h
ữ

u h
ỗ
n h
ợ
p. Đó là Nhà n
ướ
c, t
ậ
p th
ể
và tư nhân
để
t
ạ
o nên các d
ạ
ng s
ử
h
ữ
u
sinh
độ
ng như: Nhà n
ướ
c và nhân dân Nhà n
ướ
c và t
ậ
p th

ể
; Nhà n
ướ
c ; t
ậ
p
th
ể
và tư nhân; t
ậ
p th
ể
và tư nhân v.v Th
ự
c ch
ấ
t đây là các xí nghi
ệ
p (ho
ặ
c
công ty) c
ổ
ph
ầ
n. Đó là các h
ì
nh th
ứ
c t

ổ
ch
ứ
c kinh t
ế
không thu
ộ
c h
ẳ
n vào
m
ộ
t thành ph
ầ
n kinh t
ế
nào.
Hiên nay chúng ta c
ò
n ph
ả
i s
ử
d
ụ
ng ch
ủ
ngh
ĩ
a tư b

ả
n Nhà n
ướ
c hay
h
ì
nh th
ứ
c tư b
ả
n Nhà n
ướ
c làm phương ti
ệ
n và c
ứ
u cách
để
phát tri
ể
n. B
ở
i v
ì

ch
ủ
ngh
ĩ
a tư b

ả
n Nhà n
ướ
c theo Lê -nin là m
ộ
t h
ì
nh th
ứ
c ph
ổ
bi
ế
n trong
TKQĐ và s
ự
t
ồ
n t
ạ
i c
ủ
a nó là c
ầ
n thi
ế
t: Trong n
ề
n kinh t
ế

hàng hoá nhi
ề
u
thành ph
ầ
n m
ỗ
i h
ì
nh th
ứ
c s
ở
h
ữ
u nói trên có v
ị
trí và vai tr
ò
riêng c
ủ
a chúng.
Đị
a v
ị
l
ị
ch s
ử
c

ủ
a chúng ph
ụ
thu
ộ
c vào s
ự
phát tri
ể
n c
ủ
a l
ự
c l
ượ
ng s
ả
n xu
ấ
t
và tr
ì
nh
độ
qu
ả
n l
ý
, vào ti
ế

n tr
ì
nh phát tri
ể
n c
ủ
a n
ề
n kinh t
ế
hàng hoá nhi
ề
u
thành ph
ầ
n theo
đị
nh h
ướ
ng x
ã
h
ộ
i ch
ủ
ngh
ĩ
a.
Đặ
c bi

ệ
t trong th
ờ
i gian này,
Nhà n
ướ
c ta ti
ế
n hành c
ổ
ph
ầ
n hoá đa d
ạ
ng hoá
ở
h
ữ
u m
ạ
nh m
ẽ

đố
i v
ớ
i các
doanh nghi
ệ
p Nhà n

ướ
c làm ăn thua l
ỗ
kéo dài ho
ặ
c doanh nghi
ệ
p không
thu
ộ
c lo
ạ
i Nhà n
ướ
c
độ
c quy
ề
n l
ắ
m gi
ữ
, ngay c
ả
các doanh nghi
ệ
p c
ủ
a T
ổ

ng
công ty 90, T
ổ
ng công ty 91.
III.
Ý

NGHĨA

CỦA

VẤN

ĐỀ
NGHIÊN
CỨU
:
1.
Ý
ngh
ĩ
a l
ý
lu
ậ
n:
S
ở
h
ữ

u là m
ộ
t v
ấ
n
đề
h
ế
t s
ứ
c quan tr
ọ
ng và ph
ứ
c t
ạ
p khi nghiên c
ứ
u xem
xét v
ấ
n
đề
s
ở
h
ữ
u c
ủ
a m

ộ
t
đấ
t n
ướ
c ta. Có th
ể
bi
ế
t
đượ
c
đấ
t n
ướ
c đó đang
trong giai đo
ạ
n phát tri
ể
n nào? cao hay th
ấ
p? có xu h
ướ
ng nào?


16
Vi
ệ

c n
ắ
m v
ữ
ng v
ấ
n
đề
s
ở
h
ữ
u,
đặ
c bi
ệ
t là lu
ậ
n đi
ể
m c
ủ
a ch
ủ
ngh
ĩ
a Mác -
Lênin s
ẽ
là cơ s

ở
l
ý
lu
ậ
n n
ề
n t
ả
ng tư t
ưở
ng cho vi
ệ
c ho
ạ
ch
đị
nh,
đị
nh h
ướ
ng
phát tri
ể
n cho
đấ
t n
ướ
c.
Đó là căn c

ứ

để

đấ
u tranh ch
ố
ng các t ư t
ưở
ng ph
ả
n
độ
ng. Ch
ố
ng
đố
i,
xuyên t
ạ
c như quan đi
ể
m tư s
ả
n cho r
ằ
ng ch
ế

độ

SHTNTNCN là b
ấ
t di
ệ
t.
2.
Ý
ngh
ĩ
a th
ự
c ti
ễ
n:
Ch
ế

độ
s
ở
h
ữ
u v
ớ
i các h
ì
nh th
ứ
c s
ỡ

h
ữ
u đa d
ạ
ng tương
ứ
ng v
ớ
i các
thành ph
ầ
n kinh t
ế
khác nhau hi
ệ
n nay
ở
n
ướ
c ta đang có quá tr
ì
nh hoà
nghuy
ệ
n, dám xem , b
ổ
xung cho nhau
đẻ
phát tri
ể

n trong m
ộ
t hành lang
đị
nh
h
ướ
ng XHXHCN.
Đây là vi
ệ
c l
ự
a ch
ọ
n h
ợ
quy lu
ậ
t và có hi
ệ
u qu
ả
, phát huy
đượ
c vai tr
ò

c
ủ
a các h

ì
nh th
ứ
c s
ở
h
ữ
u.
Để
v
ậ
n hành có hi
ệ
u qu
ả
cơ c
ấ
u s
ở
h
ữ
u
đồ
ng th
ờ
i th
ự
c hi
ệ
n đa d

ạ
ng hoá
các h
ì
nh th
ứ
c s
ở
h
ữ
u và phát huy vai tr
ò
c
ủ
a các thành phàn kinh t
ế
;
1. Nhóm gi
ả
i pháp chính tr
ị
pháp l
ý
:
Đả
ng c
ộ
ng s
ả
n Vi

ệ
t Nam ban
hành các ch
ủ
trương, chính sách s
ở
h
ữ
u đúng
đắ
n, k
ị
p th
ờ
i, phù h
ợ
p Nhà
n
ướ
c k
ị
p th
ờ
i th
ể
ch
ế
hoá chúng thành pháp lu
ậ
t

để
đi
ề
u ch
ỉ
nh các quan h
ệ
s
ở

h
ữ
u x
ã
h
ộ
i v
ậ
n hành t
ố
t. V
ớ
i các chính sách t
ậ
p trung như: chính sách s
ở
h
ữ
u;
chính sách

đố
i v
ớ
i vi
ệ
c s
ử
d
ụ
ng, qu
ả
n l
ý
tài s
ả
n thu
ộ
c s
ở
h
ữ
u nhà n
ướ
c c
ủ
a
các cơ quan, t
ổ
ch
ứ

c cá nhân; hoàn thi
ệ
n pháp lu
ậ
t v
ề
s
ở
h
ữ
u, chính sách
đố
i
v
ớ
i các thành ph
ầ
n kinh t
ế
vv
2. Các gi
ả
i pháp kinh t
ế
- x
ã
h
ộ
i
Nh

ằ
m t
ạ
o ra cơ s
ở
kinh t
ế
- v
ậ
t ch
ấ
t - k
ỹ
thu
ậ
t
để
b
ả
o
đả
m, c
ũ
ng như t
ạ
o
ra môi tr
ườ
ng kinh t
ế

- x
ã
h
ộ
i
ổ
n
đị
nh, lành m
ạ
nh cho các quan h
ệ
s
ở
h
ữ
u t
ự

do v
ậ
n hành trong khuôn kh
ổ
pháp lu
ậ
t trong đó:
- Các thành ph
ầ
n kinh t
ế

nhà n
ướ
c, t
ổ
ch
ứ
c, cá nhân
đề
u b
ì
nh
đẳ
ng trong
th
ị
tr
ườ
ng, có s
ự
qu
ả
n l
ý
c
ủ
a nhà n
ướ
c.
- Giáo d
ụ

c
ý
th
ứ
c pháp lu
ậ
t, trách nhi
ệ
m x
ã
h
ộ
i giáo d
ụ
c truy
ề
n th
ố
ng
l
ị
ch s
ử
và các ki
ế
n th
ứ
c hi
ể
u bi

ế
t v
ề
s
ở
h
ữ
u cho m
ọ
i công dân.
Để
t
ừ
đó có
thái
độ
x
ử
s
ự
đúng
đắ
n, h
ợ
p pháp.
- Gi
ả
i quy
ế
t v

ấ
n
đề
s
ở
h
ữ
u
để
t
ạ
o
độ
ng l
ự
c cho phát tri
ể
n kinh t
ế
trong s
ự

nghi
ệ
p
đổ
i m
ớ
i, th
ự

c hi
ệ
n dân giàu n
ướ
c m
ạ
nh, x
ã
h
ộ
i công b
ằ
ng, văn minh.


17
Như gi
ả
i quy
ế
t v
ấ
n
đề
phân bi
ệ
t r
õ
quy
ề

n s
ở
h
ữ
u, quy
ề
n qu
ả
n l
ý
và quy
ề
n s
ử

d
ụ
ng hay v
ấ
n
đề
c
ổ
ph
ầ
n hoá doanh nghi
ệ
p Nhà n
ướ
c.

3. Trong vi
ệ
c c
ả
i t
ạ
o các quan h
ệ
s
ở
h
ữ
u c
ầ
n lưu
ý
các v
ấ
n
đề
sau:
- V
ấ
n
đề
cơ ch
ế
tác
độ
ng c

ủ
a s
ở
h
ữ
u tái th
ị
tr
ườ
ng
- N
ộ
i dung c
ả
i t
ạ
o các quan h
ệ
s
ở
h
ữ
u.
- V
ấ
n
đề
"phi nhà n
ướ
c hoá" và "tư nhân hoá"

- V
ấ
n
đề
t
ổ
ch
ứ
c và qu
ả
n l
ý
khu v
ự
c kinh t
ế
nhà n
ướ
c.
- Nh
ữ
ng doanh nghi
ệ
p nào là
đố
i t
ượ
ng c
ủ
a tư nhân hoá, c

ổ
ph
ầ
n hoá.


18
C.K
ẾT

LUẬN

V
ấ
n
đề
s
ở
h
ữ
u
đặ
t ra là khách quan mang
ý
ngh
ĩ
a l
ý
lu
ậ

n và th
ự
c ti
ễ
n sâu
s
ắ
c. V
ớ
i tính ch
ấ
t,
đặ
c đi
ể
m c
ủ
a th
ờ
i k
ỳ
quá
độ
lên CNXH c
ủ
a n
ướ
c ta là th
ự
c

hi
ệ
n n
ề
n kinh t
ế
hàng hoá nhi
ề
u thành ph
ầ
n, v
ậ
n
độ
ng theo cơ ch
ế
th
ị
tr
ườ
ng
có s
ự
qu
ả
n l
ý
c
ủ
a nhà n

ướ
c. Trong khi c
ầ
n ph
ả
i thúc
đẩ
y l
ự
c l
ượ
ng s
ả
n xu
ấ
t
c
ò
n th
ấ
p kém phát tri
ể
n th
ì
t
ấ
t y
ế
u ph
ả

i th
ừ
a nh
ậ
n các h
ì
nh th
ứ
c s
ở
h
ữ
u đa
d
ạ
ng t
ồ
n t
ạ
i đan xen, hoà quy
ệ
n v
ớ
i nhau, b
ổ
sung và cùng phát tri
ể
n. Hi
ệ
n

nay vi
ệ
c hoàn thi
ệ
n cơ s
ở
l
ý
lu
ậ
n và t
ổ
ng h
ợ
p th
ự
c ti
ễ
n c
ủ
a "v
ấ
n
đề
s
ở
h
ữ
u" là
v

ấ
n
đề
búc xúc c
ầ
n gi
ả
i quy
ế
t,
để
n
ướ
c ta v
ừ
a phát huy
đượ
c "n
ộ
i l
ự
c", l
ạ
i m
ở

c
ử
a, hoà nh
ậ

p tranh th
ủ
s
ự
giao lưu h
ợ
p tác qu
ố
c t
ế
và ch
ố
ng
đượ
c 4 nguy cơ:
T
ụ
t h
ậ
u, ch
ệ
ch h
ướ
ng, di
ễ
n bi
ế
n hoà b
ì
nh, và tham nh

ũ
ng, buôn l
ậ
u T
ấ
t c
ả

nh
ằ
m phát huy s
ứ
c m
ạ
nh t
ổ
ng h
ợ
p
để
nâng cao
đờ
i s
ố
ng nhân dân, phát tri
ể
n
b
ề
n v

ữ
ng
đấ
t n
ướ
c, nâng cao th
ế
và l
ự
c c
ủ
a Vi
ệ
t Nam trên tr
ườ
ng qu
ố
c t
ế
.
Qua phân tích s
ở
h
ữ
u chúng ta c
ò
n th
ấ
y gi
ữ

a s
ở
h
ữ
u và giá tr
ị
có cơ s
ở

chung th
ố
ng nh
ấ
t. S
ở
h
ữ
u m
ặ
t
đị
nh tính c
ủ
a quan h
ệ
kinh t
ế
, c
ò
n giá tr

ị
là
m
ặ
t
đị
nh l
ượ
ng c
ủ
a các quan h
ệ
này. Như th
ế
s
ở
h
ữ
u đem l
ạ
i n
ộ
i dung cho
các quan h
ệ
giá tr
ị
và th
ị
tr

ườ
ng . Do đó nó b
ộ
c l
ộ
m
ố
i quan h
ệ
gi
ữ
a s
ở
h
ữ
u và
th
ị
tr
ườ
ng. S
ở
h
ữ
u ch
ỉ
t
ồ
n t
ạ

i và phát tri
ể
n trong nh
ữ
ng đi
ề
u ki
ệ
n th
ị
tr
ườ
ng,
nh
ờ
th
ế
h
ì
nh thành cơ ch
ế
tác
độ
ng gi
ữ
a chúng. Đó là cơ ch
ế
th
ự
c hi

ệ
n các
l
ợ
i ích kinh t
ế
c
ủ
a s
ở
h
ữ
u và cơ ch
ế
c
ạ
nh tranh gi
ữ
a các h
ì
nh th
ứ
c s
ở
h
ữ
u.


19

D.DANH
MỤC
TÀI
LIỆU
THAM
KHẢO


1. C.Mác và Ănghen: Tuyên ngông c
ủ
a
Đả
ng c
ộ
ng s
ả
n toàn t
ậ
p, t
ậ
p 4.
2. C.Mác và Ănghen:Toàn t
ậ
p, t
ậ
p 5, t
ậ
p 2
3. V.I Lênin toàn t
ậ

p, t
ậ
p 32, 36, 43, 44, 45 - NXB ti
ế
n b
ộ
Matxcơva.
4. Văn ki
ệ
n
đạ
i h
ộ
i
Đả
ng VI, VII và VIII
5. Kinh t
ế
chính tr
ị
Mác - Lênin, t
ậ
p 1, năm 1997, NXB Giáo d
ụ
c.
6. Kinh t
ế
chính tr
ị
Mác - Lênin, t

ậ
p 2, năm 1990, NXB Giáo d
ụ
c
7. Giáo tr
ì
nh l
ý
lu
ậ
n chung v
ề
nhà n
ướ
c và pháp lu
ậ
t - Tr
ườ
ng
Đạ
i h
ọ
c
Lu
ậ
t Hà N
ộ
i năm 1996.
8. Giáo tr
ì

nh lu
ậ
t dân s
ự
, t
ậ
p 1 và t
ậ
p 2, Tr
ườ
ng
Đạ
i h
ọ
c Lu
ậ
t Hà N
ộ
i
năm 1998.
9. T
ạ
p chí nghiên c
ứ
u kinh t
ế
, s
ố
243 - tháng 8/1998
10. T

ạ
p chí nghiên c
ứ
u kinh t
ế
s
ố
250 - tháng 3/1999
11. T
ạ
p chí nghiên c
ứ
u kinh t
ế
s
ố
220 - tháng 5/1997
12. T
ạ
p chí nghiên c
ứ
u kinh t
ế
s
ố
227 - tháng 4/1997
13. T
ạ
p chí nghiên c
ứ

u kinh t
ế
s
ố
237 - tháng 2/1999
14. T
ạ
p chí nghiên c
ứ
u kinh t
ế
s
ố
244 - tháng 9/1998
15. Lu
ậ
t
đầ
u tư n
ướ
c ngoài t
ạ
i Vi
ệ
t Nam, NXB Chính tr
ị
qu
ố
c gia - Hà
N

ộ
i 1996.
16. Niên giám th
ố
ng kê 1995




M
ỤC

LỤC


Trang
A/P
HẦN

MỞ

ĐẦU

1
B/ Ph
ầ
n n
ộ
i dung
4

I. Nh
ữ
ng v
ấ
n
đề
l
ý
lu
ậ
n v
ề
ph
ạ
m trù s
ở
h
ữ
u
4


20
1. M
ộ
t s
ố
khái ni
ệ
m liên quan

4
a. Chi
ế
m h
ữ
u là g
ì
?
4
b. S
ở
h
ữ
u là g
ì
?
4
c. Quan h
ệ
s
ở
h
ữ
u là g
ì
?
5
d. Các h
ì
nh th

ứ
c s
ở
h
ữ
u
5
e. Quy
ề
n s
ở
h
ữ
u là g
ì
?
6
g. Ch
ế

độ
s
ở
h
ữ
u là g
ì
?
6
2. Hai ch

ế

độ
s
ở
h
ữ
u cơ b
ả
n trong l
ị
ch s
ử

6
a. S
ự
xu
ấ
t hi
ệ
n và t
ồ
n t
ạ
i c
ủ
a ch
ế

độ
s
ở
h
ữ
u tư nhân
6
b. Ch
ế

độ
s
ở
h
ữ
u, x
ã
h
ộ
i v
ề
tư li
ệ
u s
ả
n xu
ấ
t
9
3. S

ự
h
ì
nh thành phát tri
ể
n bi
ế
n
đổ
i c
ủ
a s
ở
h
ữ
u là m
ộ
t qúa tr
ì
nh l
ị
ch s
ử

t
ự
nhiên
10
a. Hai m
ặ

t c
ủ
a n
ề
n s
ả
n xu
ấ
t x
ã
h
ộ
i
10
b. S
ự
tách r
ờ
i gi
ữ
a quy
ề
n s
ở
h
ữ
u, quy
ề
n qu
ả

n l
ý
và quy
ề
n s
ử
d
ụ
ng tư
li
ệ
u s
ả
n xu
ấ
t
12
II. Cơ c
ấ
u s
ở
h
ữ
u trong quá tr
ì
nh h
ì
nh thành và phát tri
ể
n kinh t

ế
th
ị

tr
ườ
ng
ở
Vi
ệ
t Nam
15
1. Cơ c
ấ
u s
ở
h
ữ
u c
ủ
a Vi
ệ
t Nam tr
ướ
c
đổ
i m
ớ
i (1986)
15

a. Giai đo
ạ
n 1945 - 1959
15
b. Giai đo
ạ
n 1959 - 1980
15
c. Giai đo
ạ
n 1980 - 1986
16
2. Cơ c
ấ
u s
ở
h
ữ
u trong n
ề
n kinh t
ế
th
ị
tr
ườ
ng
ở
n
ướ

c ta hi
ệ
n nay
17
a. S
ở
h
ữ
u toàn dân
18
b. S
ở
h
ữ
u nhà n
ứơ
c
19
c. S
ở
h
ữ
u h
ợ
p tác
19
d. s
ở
h
ữ

u tư b
ả
n tư nhân
20
e. S
ở
h
ữ
u tư b
ả
n t
ự
nhiên
20
f. S
ở
h
ữ
u h
ỗ
n h
ợ
p
21
III.
Ý
ngh
ĩ
a v
ấ

n
đề
nghiên c
ứ
u
21
IV. M
ộ
t s
ố
gi
ả
i pháp
để
v
ậ
n hành hi
ệ
u qu
ả
cơ c
ấ
u s
ở
h
ữ
u
ở
n
ướ

c ta
22
1. Nhóm gi
ả
i pháp chính tr
ị
- pháp l
ý

22
2. Nhóm gi
ả
i pháp kinh t
ế
- x
ã
h
ộ
i
22
3. Vi
ệ
c c
ả
i t
ạ
o các quan h
ệ
s
ở

h
ữ
u
23
C. K
ẾT

LUẬN

24
D. Danh m
ụ
c tài li
ệ
u tham kh
ả
o
25








21