BÀI 17: ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA GEN pps

BÀI 17: ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN
CỦA GEN
I.Mục tiêu.
1. Kiến thức.
- Phân tích được mối quan hệ giữa kiểu gen, môi trường và kiểu hình.
- Nêu được khái niệm và những tính chất của thường biến.
- Nêu được khái niệm mức phản ứng, vai trò của kiểu gen môi trường
đối với năng suất vật nuôi cây trồng.
- Giải thích được mối quan hệ giữa kiểu gen và môi trường trong đó
việc hình thành kiểu hình.
- Thấy được vai trò của kiểu gen và vai trò cua môi trường đối với kiểu
hình.
- Nêu được mối qua hệ giữa kiểu gen , môi trường trong sự hình thành
tính trạng của cơ thể sinh vật và ý nghĩa của mối quan hệ đó trong sản xuất
và đời sống.
2. Kĩ năng.
- Phát triển kĩ năng quan sát và phân tích kiênh hình.
- Hình thành khái niệm về mức phản ứng, sự mềm dẻo về kiểu hình và ý
nghĩa của chúng.
- Hình thành năng lực khái quát hoá.
- Phát triển kĩ năng vận dụng lí thuyết vào thực tiễn sản xuất và đời sống.
II. Thiết bị dạy học
- Hình 17 trong SGK phóng to
III. Tiến trình tổ chức dạy học
1. Kiểm tra bài cũ
- Bằng cách nào để phát hiện được di truyền tế bào chất?
- Vì sao sự di truyền này thuộc dạng di truyền theo dòng mẹ.
- Hãy xác định kết quả F2 Theo ví dụ sau:
Lai thuận: P. o+ Xanh lục x o-> Lục nhạt  F1 100 %
Xanh lục
Lai nghịch: P. o-> Lục nhạt x o+ Xanh lục  F1 100 %

Lục nhạt.
Khi cho: a) Xanh lục ở F1 giao phấn với nhau.
b) Lục nhạt ở F1 giao phấn với nhau.
2. Bài mới
Phương pháp Nội dung
GV : Tính trạng trên cơ thể sinh vật
là do gen quy định có hoàn toàn
đúng hay kh«ng?
HS: §ọc mục I và thảo luận nhãm
I. Mèi quan hÖ gi÷a gen, moi
trêng vµ kiÓu h×nh.
1. ThÝ nghiÖm: c©y hoa anh th¶o
- Hoa ®á (AA) trång ë 35 0C hoa
theo câu lệnh SGK Em có nhận
xét gì về cách phản ứng với nhiệt
độ môi trờng của 2 giống hoa đỏ
và trắng ?
- Có thể rút ra nhận xét gì
về vai trò của KG và ảnh hởng
của mt đối với sự hình thành tính
trạng?
GV:Thc t con ng t gen ti tt
rt phc tp.
KG MT KH

GV: Nhit cao cú nh hng
n s biu hin ca gen nh th
no?
GV: T nhng nhn xột trờn hóy
kt lun v vai trũ ca KG v nh

hng ca mụi trng n s hỡnh
thnh tớnh trng?

trắng 20 0C đỏ.
- Hoa trắng (aa) trồng ở 35 0C
hoa trắng 20 0C trắng
2. Nhận xét:
- ảnh hởng của môi trờng ngoài
đến biểu hiện kiểu hình của
kiểu gen.
+ Giống hoa đỏ thuần chủng cho ra
màu hoa đỏ hay hoa trắng phụ
thuộc vào nhiệt độ môi trờng:
Hoa đỏ ( 200 C) <-> Hoa trắng
(35 0C).
+ Giống hoa trắng thuần chủng
chỉ cho ra màu trắng, không phụ
thuộc vào nhiệt độ của môi trờng
Hoa trắng ( 200 C) <-> Hoa
trắng ( 35 0C).
3. Kết luận.
- Kiểu gen quy định khả năng
phản ứng của cơ thể trớc môi
GV: Hóy tỡm thờm cỏc vớ d v
mc biu hin ca KG ph
thuc vo mụi trng?

GV: Thế nào là tính trạng số lợng
và chất lợng?VD

VD: cây rau mác lá mọc dới nớc
có hình bản dài ,lá mọc trên cạn có
hình mũi mác-> thờng biến


GV: Thờng biến là gì ?

HS: Lấy ví dụ thờng biến


GV: Đặc điểm của thờng biến ?

trờng, còn môi trờng tham gia vào
sự hình thành KH cụ thể. Vì vậy
KH là kết quả tơng tác giữa KG
và môi trờng.
- Bố mẹ không truyền cho con
những tính trạng đã hình thành
sẵn mà truyền đạt 1 KG.
- Các tính trạng số lợng thờng là
những tính trạng đa gen, chịu ảnh
hởng nhiều của môi trờng.

II. Thờng biến.
1. Hin tng.
- Một số loài thú( Thỏ, Chồn,
Cáo,) ở xứ lạnh, mùa đông lông
dày màu trắng vào mùa hè lông
tha hơn chuyển màu vàng hoặc

xám.
2. Khái niệm.
- Thơng biến là những biến đổi ở


HS: c mc III tho lun v s
hỡnh v mi qua h gia 1 KG vi
cỏc MT khỏc nhau trong s hỡnh
thnh cỏc KH khỏc nhau.

GV: Vy mc phn ng l gỡ?

GV: Mi KG cú mc phn ng
khỏc nhau?
GV: Mc phn ng c chia lm
my loi? Đc im ca tng loi.
GV: Gia tớnh trng s lng v
tớnh trng cht lng thỡ loi no cú
mc phn ng rng hn? hóy
chng minh.

GV: Th no l mn do v kiu
hỡnh?
kiểu hình của cùng một kiểu gen,
phát sinh trong đời sống cá thể dới
ảnh hởng của môi trờng, không do
sự biến đổi trong kiểu gen.
3.Tính chất.
- Thờng biến là loại biến dị đồng
loạt theo một hớng xác định đối với

một nhóm cá thể có cùng một kiểu
gen và sống trong điều kiện giống
nhau.
- Thờng biến không biến đổi
kiểu gen nên không di truyền đợc.
- Thờng biến đảm bảo cho sinh
vật thích ứng với môi trờng.

III. Mc phn ng.
1. Khỏi nim
- Tp hp cỏc kiu hỡnh ca cựng 1
Kiểu gen tng ng vi cỏc mụi
trng khỏc nhau gi l mc phn

GV: Có thể dễ dàng xác định mức
phản ứng của một KG hay kh«ng?
GV: Trong sản xuất chăn nuôi
muốn nâng cao năng suất cần phải
làm gì
GV:Vậy mức độ mềm dẻo phụ
thuộc vào yếu tố nào?
GV:Sự mềm dẻo về kiểu hình của
mỗi KG có ý nghĩa gì đối với chính
bản thân sinh vật.
GV: Con người có thể lợi dụng khả
năng mềm dẻo về KH của vật nuôi,
cây trồng trong sản xuất chăn nuôi
như thế nào ?
GV: Từ những phân tích trên hãy
nêu những tính chất và đặc điểm

của sự mềm dẻo KH của sinh vật.
GV: Ph¬ng ph¸p xác định mức
phản ứng?
ứng cña mét kiÓu gen.
VD:Con tắc kè hoa.
- Trên lá cây: da có hoa văn màu
xanh của lá cây
- Trên đá: màu hoa rêu của đá
- Trên thân cây: da màu hoa nâu
2. Đặc điểm:
- Mức phản ứng do gen quy định,
trong cùng 1 KG mỗi gen có mức
phản ứng riêng.
- Có 2 loại mức phản ứng: mức
phản ứng rộng và mức phản ứng
hẹp, mức phản ứng càng rộng sinh
vật càng dễ thích nghi.
- Di truyền được vì do KG quy định.
- Thay đổi theo từng loại tính trạng.
3. Sự mềm dẻo về kiểu hình
- Hiện tượng một KG có thể thay
đổi kiÓu trước những điều kiện m«i
trêng khác nhau gọi là sự mềm dẻo
( Để xác định mức phản ứng của
1KG cần phải tạo ra các cá thể sinh
vËt có cùng 1 KG, với cây sinh sản
sinh dưỡng có thể xác đinh møc
ph¶n øng bằng cách cắt đồng loạt
cành của cùng 1 cây đem trồng và
theo dõi đặc điểm của chúng )

về kiÓu h×nh.
- Do sự tự điều chỉnh về sinh lí giúp
sinh vËt thích nghi với những thay
đổi của m«i trêng.
- Mức độ mềm dẻo về kiểu hình phụ
thuộc vào kiÓu gen.
- Mỗi kiÓu gen chỉ có thể điều
chỉnh kiểu hình của mình trong 1
phạm vi nhất định.

\4.Củng cố.
- Nói : cô ấy được mẹ truyền cho tính trạng má lúm đồng tiền có chính
xác không? tại sao?
nếu cần thì phải sửa lại câu nói đó như thế nào?
- Tại sao các nhà khoa học khuyên nông dân không nên trồng 1 giống lúa
duy nhất trên một diện tích rộng trong 1 vụ ( cho dù đó là giống có năng
suất cao )
- Tại sao cần đặc biệt quan tâm đế bà mẹ khi mang thai?
5. Bài tập về nhà.
- Chuẩn bị câu hỏi 1,2,3, 4, 5 sgk.
- Đọc mục em có biết sgk/ 72.
- chuẩn bị bài tập chương II.