Bài giảng điện tử môn tin học: Làm việc với CSDL Quan Hệ pptx

1
Làm việc với CSDL Quan Hệ
Relational Database :RDB
4
4
2
I. Thiết kế CSDL:
I. Thiết kế CSDL:
1. Khái niệm
1. Khái niệm
•
Thiết kế CSDL là bước vô cùng quan trọng bấc nhất
Thiết kế CSDL là bước vô cùng quan trọng bấc nhất
•
Quá trình thiết kế CSDL độc lập với RDBMS
Quá trình thiết kế CSDL độc lập với RDBMS
(Relational Database Management System)
(Relational Database Management System)
•
Một số lưu ý khi thiết kế CSDL:
Một số lưu ý khi thiết kế CSDL:

Các Bảng và tên của bảng (thực thể)
Các Bảng và tên của bảng (thực thể)

Tên các Cột của Bảng (thuộc tính)
Tên các Cột của Bảng (thuộc tính)

Các đặc tính của cột: giá trị duy nhất, null, kiểu
Các đặc tính của cột: giá trị duy nhất, null, kiểu


Khóa chính (Primary key): mỗi bảng chỉ có một khóa
Khóa chính (Primary key): mỗi bảng chỉ có một khóa
chính, mặc dù không bắt buộc nhưng nên có
chính, mặc dù không bắt buộc nhưng nên có

Các quan hệ (Relationship) giữa các bảng, những phụ
Các quan hệ (Relationship) giữa các bảng, những phụ
thuộc trong các bảng gọi là quan hệ. Để định nghĩa 1
thuộc trong các bảng gọi là quan hệ. Để định nghĩa 1
quan hệ ta dùng khòa ngoại (forein key) tham chiếu
quan hệ ta dùng khòa ngoại (forein key) tham chiếu
đến khóa chính của bảng khác.
đến khóa chính của bảng khác.
3
2. Các kiểu quan hệ:
2. Các kiểu quan hệ:
a.
a.
One-to-One:
One-to-One:
Quan hệ 1 dòng trong bảng có quan
Quan hệ 1 dòng trong bảng có quan
hệ đến chỉ 1 dòng trong bảng quan hệ
hệ đến chỉ 1 dòng trong bảng quan hệ
4
One-to-Many:
One-to-Many:
Mỗi dòng trong bảng được liên quan
Mỗi dòng trong bảng được liên quan
đến một hoặc nhiều dòng trong bảng quan hệ.

đến một hoặc nhiều dòng trong bảng quan hệ.
5
c.
c.
Many-to-Many:
Many-to-Many:
Nhiều dòng trong bảng liên
Nhiều dòng trong bảng liên
quan đến nhiều dòng trong bảng khác
quan đến nhiều dòng trong bảng khác
•
VD1: 1 quyển sách có thể có nhiều tác giả, một
VD1: 1 quyển sách có thể có nhiều tác giả, một
tác giả có thể có nhiều quyển sách.
tác giả có thể có nhiều quyển sách.


•
VD1: 1 sản phẩm có nhiều người mua, 1 người
VD1: 1 sản phẩm có nhiều người mua, 1 người
có thể mua nhiều sản phẩm
có thể mua nhiều sản phẩm
Ghi chú:
Ghi chú:


QH
QH
Many-to-Many
Many-to-Many

khi truy xuất dữ liệu
khi truy xuất dữ liệu
không thể chính xác và đúng đắn theo yêu cầu.
không thể chính xác và đúng đắn theo yêu cầu.
Do đó quan hệ
Do đó quan hệ
Many-to-Many
Many-to-Many
không thể tồn tại
không thể tồn tại
trong thiết kế CSDL, do đó ta phải phân tích QH
trong thiết kế CSDL, do đó ta phải phân tích QH
Many-to-Many
Many-to-Many
thành QH
thành QH
One-to-Many
One-to-Many
6
Phân tích QH
Phân tích QH
Many-to-Many
Many-to-Many
thành QH
thành QH
One-to-
One-to-
Many
Many
bằng cách tạo một table thứ 3 (gọi là table

bằng cách tạo một table thứ 3 (gọi là table
chức năng). Các khóa chính của table 1 và 2 đưa
chức năng). Các khóa chính của table 1 và 2 đưa
sang table 3 làm khóa ngoại và thêm thuộc tính (cột)
sang table 3 làm khóa ngoại và thêm thuộc tính (cột)
chức năng cho table 3
chức năng cho table 3
7
3. Các dạng chuẩn của RDB:
3. Các dạng chuẩn của RDB:
Trong thiết kế CSDL, việc tuân thủ ngặt nghèo
Trong thiết kế CSDL, việc tuân thủ ngặt nghèo
những chuẩn là việc hết sức quan trọng, nó giúp cho
những chuẩn là việc hết sức quan trọng, nó giúp cho
việc quản trị dữ liệu có hiệu quả, khắc phục dư thừa,
việc quản trị dữ liệu có hiệu quả, khắc phục dư thừa,
thông tin không trùng lắp, có tính nhất quán cao,
thông tin không trùng lắp, có tính nhất quán cao,
thuận lợi trong quản trị dữ liệu lớn, hiệu quả với dữ
thuận lợi trong quản trị dữ liệu lớn, hiệu quả với dữ
liệu phức tạp
liệu phức tạp
a. Dạng chuẩn 1:
a. Dạng chuẩn 1:
Tất cả các thuộc tính ở dạng giá trị
Tất cả các thuộc tính ở dạng giá trị
đơn hoặc không ở dạng lặp lại (VD-GT-T.31)
đơn hoặc không ở dạng lặp lại (VD-GT-T.31)
Khắc phục bằng cách tạo ra một bảng lưu trữ danh
Khắc phục bằng cách tạo ra một bảng lưu trữ danh

sách tác giả của sách
sách tác giả của sách
ID TenSach NXB TacGia_1 TacGia_2
8
b. Dạng chuẩn 2:
b. Dạng chuẩn 2:
Là dạng chuẩn 1 đồng thời tất cả các
Là dạng chuẩn 1 đồng thời tất cả các
thuộc tính không khóa phụ thuộc đầy đủ vào khóa
thuộc tính không khóa phụ thuộc đầy đủ vào khóa
chính (VD-GT-T31)
chính (VD-GT-T31)
Xem xét trong bảng trên ta thấy mỗi hàng phụ thuộc
Xem xét trong bảng trên ta thấy mỗi hàng phụ thuộc
vào khóa
vào khóa Sach_ID
và
và SinhVien_ID
, nhưng thông tin
, nhưng thông tin
HocLucSV
không phụ thuộc vào
không phụ thuộc vào Sach_ID
, nên thông
, nên thông
tin này cần chuyển sang bảng về thông tin của sinh
tin này cần chuyển sang bảng về thông tin của sinh
viên
viên
Sach_ID SinhVien_ID NgayMuon HocLucSV

9
c. Dạng chuẩn 3:
c. Dạng chuẩn 3:
Tất cả các thuộc tính không khóa phụ
Tất cả các thuộc tính không khóa phụ
thuộc đầy đủ vào khóa và không phụ thuộc bắc cầu
thuộc đầy đủ vào khóa và không phụ thuộc bắc cầu
hoặc
hoặc
Dạng chuẩn 3 là Dạng chuẩn 2 và không phụ
Dạng chuẩn 3 là Dạng chuẩn 2 và không phụ
thuộc bắc cầu (VD-GT-T31)
thuộc bắc cầu (VD-GT-T31)
Bảng trên bạn thấy mỗi lần sinh viên mượn sách số
Bảng trên bạn thấy mỗi lần sinh viên mượn sách số
lượng sách có mã Sach_ID mà sinh viên có mã
lượng sách có mã Sach_ID mà sinh viên có mã
SinhVien_ID sẽ tăng lên và tổng số là Số lượng đã
SinhVien_ID sẽ tăng lên và tổng số là Số lượng đã
mượn, thông tin này là thông tin tích lũy theo Sach_ID,
mượn, thông tin này là thông tin tích lũy theo Sach_ID,
SinhVien_ID, NgayMuon.
SinhVien_ID, NgayMuon.
Sach_ID SinhVien_ID NgayMuon SoLuongMuon
Sach_ID SinhVien_ID SoLuongMuon
Sach_ID SinhVien_ID NgayMuon
10
II. Cấu trúc CSDL của SQL Server:
II. Cấu trúc CSDL của SQL Server:


Như đã trình bày ở các bài trước một trong những
Như đã trình bày ở các bài trước một trong những
đặc điểm của SQL
đặc điểm của SQL
Server
Server
2000 là Multiple-Instance
2000 là Multiple-Instance
nên khi nói đến một (SQL)
nên khi nói đến một (SQL)
Server
Server
nào đó là ta nói
nào đó là ta nói
đến một Instance của SQL Server 2000, thông thường
đến một Instance của SQL Server 2000, thông thường
đó là Default Instance. Một Instance của SQL Server
đó là Default Instance. Một Instance của SQL Server
2000 có
2000 có
4 system databases
4 system databases
và một hay nhiều user
và một hay nhiều user
database. Các system databases bao gồm:
database. Các system databases bao gồm:

Master:
Master:
Chứa tất cả những thông tin cấp hệ thống

Chứa tất cả những thông tin cấp hệ thống
(system-level information) bao gồm thông tin về các
(system-level information) bao gồm thông tin về các
database khác trong hệ thống như vị trí của các data
database khác trong hệ thống như vị trí của các data
files, các login account và các thiết đặt cấu hình hệ
files, các login account và các thiết đặt cấu hình hệ
thống của SQL Server (system configuration
thống của SQL Server (system configuration
settings).
settings).
11

Tempdb:
Tempdb:
Chứa tất cả những table hay stored
Chứa tất cả những table hay stored
procedure được tạm thời tạo ra trong quá trình làm
procedure được tạm thời tạo ra trong quá trình làm
việc bởi user hay do bản thân SQL Server engine. Các
việc bởi user hay do bản thân SQL Server engine. Các
table hay stored procedure này sẽ biến mất khi khởi
table hay stored procedure này sẽ biến mất khi khởi
động lại SQL Server hay khi ta disconnect.
động lại SQL Server hay khi ta disconnect.

Model:
Model:
Database này đóng vai trò như một khuôn
Database này đóng vai trò như một khuôn

mẫu (template) cho các database khác. Nghĩa là khi
mẫu (template) cho các database khác. Nghĩa là khi
một user database được tạo ra thì SQL Server sẽ copy
một user database được tạo ra thì SQL Server sẽ copy
toàn bộ các system objects (tables, stored
toàn bộ các system objects (tables, stored
procedures ) từ Model database sang database mới
procedures ) từ Model database sang database mới
vừa tạo.
vừa tạo.

Msdb:
Msdb:
Database này được SQL Server Agent sử dụng
Database này được SQL Server Agent sử dụng
để hoạch định các báo động và các công việc cần làm
để hoạch định các báo động và các công việc cần làm
(schedule alerts and jobs).
(schedule alerts and jobs).
12
II. Cấu trúc CSDL của SQL Server: (tt)
II. Cấu trúc CSDL của SQL Server: (tt)
•
Cấu trúc Logic một CSDL của SQL Server là tập hợp
Cấu trúc Logic một CSDL của SQL Server là tập hợp
các Bảng (table) dùng để chứa dữ liệu và các đối
các Bảng (table) dùng để chứa dữ liệu và các đối
tượng khác như: View, Index, Store Procedure,
tượng khác như: View, Index, Store Procedure,
Constrains và Trrigers

Constrains và Trrigers
•
Cấu trúc vật lý của CSDL SQL Server gồm các file:
Cấu trúc vật lý của CSDL SQL Server gồm các file:
Data (*.mdf, or *.ndf) và file Log (*.ldf)
Data (*.mdf, or *.ndf) và file Log (*.ldf)
–
Theo ngầm định data file là: *.mdf (Primary
Theo ngầm định data file là: *.mdf (Primary
files)có thể không hoặc có nhiều file *.ndf
files)có thể không hoặc có nhiều file *.ndf
(secondary files)
(secondary files)
–
Log file: Có ít nhất một log file chức thông tin
Log file: Có ít nhất một log file chức thông tin
phục hồi các giao tác (transaction) *.log
phục hồi các giao tác (transaction) *.log
13
Transaction Log làm việc thế nào?
Transaction Log làm việc thế nào?
Transaction log file trong SQL Server dùng để ghi lại các
Transaction log file trong SQL Server dùng để ghi lại các
thay đổi xảy ra trong database:
thay đổi xảy ra trong database:

Đầu tiên khi có một sự thay đổi data như Insert,
Đầu tiên khi có một sự thay đổi data như Insert,
Update, Delete được yêu cầu từ các ứng dụng,
Update, Delete được yêu cầu từ các ứng dụng,


SQL Server sẽ tải (load) data page tương ứng lên
SQL Server sẽ tải (load) data page tương ứng lên
memory (vùng bộ nhớ này gọi là data cache), Sau đó
memory (vùng bộ nhớ này gọi là data cache), Sau đó
data trong data cache được thay đổi (những trang bị
data trong data cache được thay đổi (những trang bị
thay đổi còn gọi là dirty-page).
thay đổi còn gọi là dirty-page).

Tiếp theo mọi sự thay đổi đều được ghi vào Transaction
Tiếp theo mọi sự thay đổi đều được ghi vào Transaction
log file (gọi là write-ahead log).
log file (gọi là write-ahead log).

Cuối cùng thì một quá trình gọi là Check Point Process
Cuối cùng thì một quá trình gọi là Check Point Process
sẽ kiểm tra và viết tất cả những transaction đã được
sẽ kiểm tra và viết tất cả những transaction đã được
commited (hoàn tất) vào dĩa cứng (flushing the page).
commited (hoàn tất) vào dĩa cứng (flushing the page).


14
15
16
III. Tạo, hiệu chỉnh CSDL trong SQL Server:
III. Tạo, hiệu chỉnh CSDL trong SQL Server:
a. Vài điều xem xét trước khi tạo CSDL:
a. Vài điều xem xét trước khi tạo CSDL:


CSDL nên được thiết kế theo đúng dạng chuẩn 3
CSDL nên được thiết kế theo đúng dạng chuẩn 3



Quyền tạo trước hết phải là thành viên sysadmin hoặc
Quyền tạo trước hết phải là thành viên sysadmin hoặc
user được cấp quyền tạo
user được cấp quyền tạo

User: người tạo ra CSDL trở thành chủ (Owner) CSDL
User: người tạo ra CSDL trở thành chủ (Owner) CSDL
đó
đó

Tên CSDL phải tạo theo nguyên tắc định danh
Tên CSDL phải tạo theo nguyên tắc định danh
b. Tạo CSDL:
b. Tạo CSDL:
Có ba cách tạo và hiệu chỉnh CSDL:
Có ba cách tạo và hiệu chỉnh CSDL:

C1: Dùng Enterprise Manager (GT-T.35)
C1: Dùng Enterprise Manager (GT-T.35)

C2: Dùng Create Database Vizard (GT-T.36)
C2: Dùng Create Database Vizard (GT-T.36)

C3: Dùng câu lệnh

C3: Dùng câu lệnh
Create DataBase
Create DataBase
(T-SQL)
(T-SQL)
17
Tạo CSDL bằng lệnh
Tạo CSDL bằng lệnh
Create DataBase
Create DataBase
(T-SQL)
(T-SQL)
CREATE DATABASE database_name
CREATE DATABASE database_name
[ ON
[ ON


[ < filespec > [ , n ] ]
[ < filespec > [ , n ] ]


[ , < filegroup > [ , n ] ]
[ , < filegroup > [ , n ] ]
]
]
[ LOG ON { < filespec > [ , n ] } ]
[ LOG ON { < filespec > [ , n ] } ]
[ COLLATE collation_name ]
[ COLLATE collation_name ]

[ FOR LOAD | FOR ATTACH ]
[ FOR LOAD | FOR ATTACH ]
< filespec > ::=
< filespec > ::=
[ PRIMARY ]
[ PRIMARY ]
( [ NAME = logical_file_name , ]
( [ NAME = logical_file_name , ]


FILENAME = 'os_file_name'
FILENAME = 'os_file_name'


[ , SIZE = size ]
[ , SIZE = size ]


[ , MAXSIZE = { max_size | UNLIMITED } ]
[ , MAXSIZE = { max_size | UNLIMITED } ]


[ , FILEGROWTH = growth_increment ] ) [ , n ]
[ , FILEGROWTH = growth_increment ] ) [ , n ]
< filegroup > ::=
< filegroup > ::=
FILEGROUP filegroup_name < filespec > [ , n ]
FILEGROUP filegroup_name < filespec > [ , n ]
18
Tạo CSDL bằng lệnh

Tạo CSDL bằng lệnh
Create DataBase
Create DataBase
(T-SQL)
(T-SQL)
CREATE DATABASE SalesDB
CREATE DATABASE SalesDB
ON
ON
(
(
NAME = Sales_dat,
NAME = Sales_dat,
FILENAME = 'd:\data\sale_data.mdf',
FILENAME = 'd:\data\sale_data.mdf',
SIZE = 10,
SIZE = 10,
MAXSIZE = 50,
MAXSIZE = 50,
FILEGROWTH = 5 )
FILEGROWTH = 5 )
LOG ON
LOG ON
(
(
NAME = 'Sales_log',
NAME = 'Sales_log',
FILENAME = 'd:\data\sale_log.ldf',
FILENAME = 'd:\data\sale_log.ldf',
SIZE = 5MB,

SIZE = 5MB,
MAXSIZE = 25MB,
MAXSIZE = 25MB,
FILEGROWTH = 5MB )
FILEGROWTH = 5MB )
GO
GO
19



Kiểm tra sự tồn tại
Kiểm tra sự tồn tại
C1: Enterprise Manager kiểm tra sự tồn tại trong
C1: Enterprise Manager kiểm tra sự tồn tại trong
nhánh Database
nhánh Database
C2: T-SQL:
C2: T-SQL:
sp_helpDB <TênCSDL>
sp_helpDB <TênCSDL>
VD: sp_helpDB SalesDB
VD: sp_helpDB SalesDB



Xem, thay đổi thuộc tính
Xem, thay đổi thuộc tính
C1: Enterprise Manager:
C1: Enterprise Manager:

C2: T-SQL
C2: T-SQL
c. Thao tác trên CSDL của SQL Server:
c. Thao tác trên CSDL của SQL Server:
thường
thường
dùng
dùng
Enterprise Manager hoặc T-SQL trong Query Analyzer
Enterprise Manager hoặc T-SQL trong Query Analyzer
20
Systax:
Systax:
•
ALTER DATABASE
ALTER DATABASE
database
database
{ ADD FILE < filespec > [ ,
{ ADD FILE < filespec > [ ,
n
n
] [ TO FILEGROUP
] [ TO FILEGROUP
filegroup_name
filegroup_name
]
]
| ADD LOG FILE < filespec > [ ,
| ADD LOG FILE < filespec > [ ,

n
n
]
]
| REMOVE FILE
| REMOVE FILE
logical_file_name
logical_file_name


| ADD FILEGROUP
| ADD FILEGROUP
filegroup_name
filegroup_name
| REMOVE FILEGROUP
| REMOVE FILEGROUP
filegroup_name
filegroup_name
| MODIFY FILE < filespec >
| MODIFY FILE < filespec >
| MODIFY NAME =
| MODIFY NAME =
new_dbname
new_dbname
| MODIFY FILEGROUP
| MODIFY FILEGROUP
filegroup_name
filegroup_name
{
{

filegroup_property
filegroup_property
| NAME =
| NAME =
new_filegroup_name
new_filegroup_name
}
}
|
|
SET < optionspec > [ ,
SET < optionspec > [ ,
n
n
] [ WITH < termination > ]
] [ WITH < termination > ]
| COLLATE <
| COLLATE <
collation_name
collation_name
>
>
}
}
•
< filespec > ::=
< filespec > ::=
•
( NAME =
( NAME =

logical_file_name
logical_file_name
[ , NEWNAME =
[ , NEWNAME =
new_logical_name
new_logical_name
]
]
[ , FILENAME = '
[ , FILENAME = '
os_file_name
os_file_name
' ]
' ]
[ , SIZE =
[ , SIZE =
size
size
]
]
[ , MAXSIZE = {
[ , MAXSIZE = {
max_size
max_size
| UNLIMITED } ]
| UNLIMITED } ]
[ , FILEGROWTH =
[ , FILEGROWTH =
growth_increment
growth_increment

] )
] )
21
VD1:
VD1:
ALTER DATABASE SalesDB
ALTER DATABASE SalesDB
MODIFY FILE (NAME = 'Sales_Log', SIZE = 10MB)
MODIFY FILE (NAME = 'Sales_Log', SIZE = 10MB)
GO
GO
VD2:
VD2:
ALTER DATABASE SalesDB
ALTER DATABASE SalesDB
ADD FILE
ADD FILE
( NAME = 'Sales_Data2',
( NAME = 'Sales_Data2',
FILENAME = 'd:\Data\Sales_Data.ndf '
FILENAME = 'd:\Data\Sales_Data.ndf '
SIZE = 10MB,
SIZE = 10MB,
MAXSIZE = 20MB)
MAXSIZE = 20MB)
GO
GO
VD3:
VD3:
ALTER DATABASE SalesDB

ALTER DATABASE SalesDB
MODIFY NAME = Sales
MODIFY NAME = Sales
GO
GO
22
d. Xóa Database:
d. Xóa Database:
Có 2 cách tạo và hiệu chỉnh CSDL:
Có 2 cách tạo và hiệu chỉnh CSDL:

C1: Dùng Enterprise Manager (GT-T.39)
C1: Dùng Enterprise Manager (GT-T.39)

C2: Dùng T-SQL
C2: Dùng T-SQL
Syntax: DROP DATABASE <db_name> [, n …]
Syntax: DROP DATABASE <db_name> [, n …]
Tham số n chỉ ra là danh sách các database sẽ xóa
Tham số n chỉ ra là danh sách các database sẽ xóa
Vd1: DROP DATABASE SalseDB
Vd1: DROP DATABASE SalseDB
Vd2: DROP DATABASE SalseDB, SinhVienDB
Vd2: DROP DATABASE SalseDB, SinhVienDB
23
e. Đổi tên Database:
e. Đổi tên Database:
Dùng T-SQL với hàm sp_rename theo syntax:
Dùng T-SQL với hàm sp_rename theo syntax:
sp_renamedb [ @dbname = ] '

sp_renamedb [ @dbname = ] '
old_name
old_name
' ,
' ,
[ @newname = ] '
[ @newname = ] '
new_name
new_name
‘
‘
Return Code Values 0 (success) or a nonzero number
Return Code Values 0 (success) or a nonzero number
(failure)
(failure)
Vd: EXEC sp_renamedb 'accounting', 'financial'
Vd: EXEC sp_renamedb 'accounting', 'financial'
24
IV. Tạo Script cho database và các Object:
IV. Tạo Script cho database và các Object:
(Xem giáo trình trang 39-42)
(Xem giáo trình trang 39-42)