BÀI TOÁN 1
TÌM HAI SỐ BIẾT TỔNG VÀ TÍCH CỦA CHÚNG
I. PHƯƠNG PHÁP
Sử dụng định lí Viét đảo:
Nếu u và v là hai số có tổng u + v = S và tích u.v = P thì u và v là hai nghiệm
của phương trình bậc hai X
2
– SX + P = 0 (1)
(với điều kịên S
2
– 4P
0)
Chú ý:Nếu (1) có hai nghiệm x
1
, x
2
thì ta được:
1 2
2 1
&
&
u x v x
u x v x
II. VÍ DỤ MINH HỌA
VD1: Tìm hai cạnh của hình chữ nhật biết chu vi bằng 6m và diện tích
bằng 2m
2
Giải:
Gọi u, v là hai cạnh của hình chữ nhật (u > 0, v > 0), ta có:
2 2 6 3
. 2 . 2
u v u v
u v u v
Khi đó u, v là nghiệm của phương trình
1
2
2
1
3 2 0
2
t
t t
t
Vậy độ dài hai cạnh của hình chữ nhật là 1m và 2m
VD2: Cho phương trình
2
2 2 3 0
mx m x m
(2)
Tìm các giá trị của m để các nghiệm x
1
, x
2
của phương trình thỏa mãn
điều kiện
2 2
1 2
1
x x
Giải:
Điều kiện để phương trình (2) có hai nghiệm là
'
0, 0
m
2
'
'
2 3 4
0 4
m m m m
m
Với
0 4
m
, phương trình đã cho có hai nghiệm x
1
, x
2
. Theo hệ thức Viét ta
có
1 2 1 2
2 2
3
, .
m
m
x x x x
m m
Do đó
2
2
2 2
1 2 1 2 1 2
2
2 2 2
2
4 2 2 3
1 2
4 16 16 2 6
0 10 16
2
8
m m
x x x x x x
m m
m m m m m
m m
m
m
Giá trị m = 8 không thoả mãn điều kiện
0 4
m
Vậy m = 2 là giá trị cần tìm.
VD3: Giải hệ phương trình:
3
3
4
27
x y
xy
Giải:
Xét phương trình thứ nhất của hệ:
3
3
3 3
3 3
3
3 3
4 4
3 64
28
x y x y
x y xy x y
x y
Vậy hệ có dạng:
28
27
x y
xy
Khi đó x, y là nghiệm của phương trình
1
2
2
1
28 27 0
27
t
t t
t
Vậy nghiệm của hệ đã cho là (1, 27) và (27, 1)
III. BÀI TẬP ĐỀ NGHỊ:
Bài 1. Giải hệ phương trình:
2 2 3 3
4
280
x y
x y x y
Bài 2. Giải hệ phương trình:
2 2 5
2
x y
x y
Bài 3. Giải hệ phương trình:
1
2 2 2
x y
x y