Sử dụng quá liều: Thuốc hạ sốt thành... thuốc độc pot

Sử dụng quá liều: Thuốc hạ
sốt thành thuốc độc
Không chỉ thuốc ngủ, thuốc diệt cỏ (paraquat). Thuốc
trừ sâu hay thuốc chuột mới gây ngộ độc, ngay cả
thuốc hạ sốt cũng gây ra những nguy hiểm chết người
nếu sử dụng quá liều…

Không được tự ý dùng thuốc khi trẻ
bệnh mà phải để thầy thuốc khám và
chỉ định toa thuốc. Ảnh: minh họa
Hạ sốt nhanh, bệnh nhi phải vào cấp cứu
Bị sốt 2 ngày liên tiếp không bớt, em Ph.T.B.Ng 6 tuổi,
ngụ tại phường 8, quận 4, TP.HCM được người nhà ra
nhà thuốc Tây tự mua thuốc uống, trong đó có gói thuốc
hạ sốt Paracetamol (Acetaminophen) 250mg. Muốn con
hạ sốt nhanh nên mẹ cho Ng. uống liên tục 4 gói chỉ trong
vòng nửa ngày, nhưng vẫn không hạ nhiệt. Tại một bệnh
viện (BV), em được tiếp tục cho hạ sốt với 2 viên
Efferalgan (Acetaminophen) 150mg nhét hậu môn và còn
được chích 260mg Perfangan (cũng là Acetaminophen).
Sau đó em có triệu chứng ói ra máu và lơ mơ nên được
chuyển đến BV. Nhi Đồng 2. Tại đây, các bác sĩ (BS) ghi
nhận em Ng. đang ở trong tình trạng xuất huyết tiêu hóa
trên, lơ mơ và liên tục co gồng. Một bệnh nhi khác cũng
nhập viện cùng thời điểm là em Đ.Ng 10 tháng, ngụ tại
huyện Bù Đốp, tỉnh Bình phước, có bệnh 3 ngày sốt cao
liên tục, ói và tiêu chảy nhiều lần. Theo lời khai của người
nhà, em được cho uống lên tục 5 liều thuốc hạ sốt, mỗi
lần với Paracetamol 325mg. Sau đó em có triệu chứng co
gồng và được người nhà cho nhập viện BV. Nhi Đồng 2
với tình trạng môi tái, mạch không bắt được, huyết áp

không đo được, có tình trạng suy chức năng gan, thận, rối
loạn đông máu.
Sau khi nhập viện, cả 2 em đều được các BS của khoa
Cấp cứu và Hồi sức của BV. Nhi Đồng 2 tích cực điều trị.
Xét nghiệm và đo nồng độ Acetaminophen trong máu cho
thấy P.T.B.Ng. có nồng độ Acetaminophen trong máu rất
cao là 199,18μ/mL > 12giờ (vượt qua ngưỡng ngộ độc là
50μ/mL giờ thứ 12). Riêng Đ.Ng., dù nồng độ
Acetaminophen trong máu không quá cao, không vượt
qua ngưỡng ngộ độc Acetaminophen, nhưng do tình trạng
nhiễm trùng huyết nặng đồng thời do sử dụng quá liều
thuốc hạ nhiệt Acetaminophen, nên tình trạng suy tế bào
gan càng trầm trọng, rối loạn đông máu càng nặng hơn.
Cả hai đều có triệu chứng tổn thương tế bào gan do ngộ
độc vì uống thuốc quá liều.
Trước đó, vào đầu tháng 3, Khoa cấp cứu BV này cũng
tiếp nhận cùng một lúc 2 em Yến V. (12 tuổi) và Phương
T. (9 tuổi) là học sinh nội trú của một trường tiểu học dân
lập Quốc tế TP.HCM với chẩn đoán là ngộ độc thuốc.
Yến V. đã uống 20 viên Panadol và Phương T. uống 18
viên. Trong vài tháng đầu năm nay, đã có hàng chục ca
nhập BV. Nhi Đồng 2 vì ngộ độc thuốc như thế.
Đưa trẻ nhập viện khi thấy dấu hiệu ngộ độc thuốc
Theo BS. Trịnh Hữu Tùng, BV. Nhi Đồng 2, ngộ độc
thuốc hạ sốt Paracetamol khi dùng quá liều, dùng trên
150mg/kg cân nặng/liều đơn độc ở trẻ em hay trên 7g cho
một người lớn trung bình trong 24 giờ. Tất cả các bệnh
nhân (BN) dùng liều trên 350mg/kg sẽ gây độc cho gan
nặng. Khi ngộ độc thuốc hạ sốt Paracetamol, BN sẽ có
những triệu chứng: buồn nôn hay nôn mửa, vã mồ hôi, tái

nhợt, thẫn thờ, lo âu. Từ 24 - 72 giờ sau uống, BN sẽ có
triệu chứng của tổn thương gan rõ như: đau hạ sườn phải,
gan lớn, tăng các men gan như AST và ALT, tiểu ít và
suy giảm chức năng thận.
Một nghiên cứu của
Trung tâm chống
độc, BV. Bạch Mai,
Hà Nội cách đây vài
Sau 3 ngày, BN có biểu hiện vàng
da, lơ mơ, lú lẫn do bệnh cảnh não
do gan, và có xuất huyết nội tạng,
hạ đường huyết và suy thận cấp do
hoại tử ống thận cấp. Tử vong xảy
ra trong giai đoạn này thường do
suy chức năng đa cơ quan. Từ 4
ngày đến 2 tuần, nếu BN còn sống
sẽ bước vào giai đoạn hồi phục,
thường bắt đầu ngày thứ 4 và hoàn
toàn 7 ngày sau quá liều. Hồi phục
có thể chậm hơn ở BN nặng, những
triệu chứng và và xét nghiệm có thể
không bình thường trong vài tuần.
BS. Tùng khuyến cáo, khi thấy trẻ
có triệu chứng hay nghi ngờ trẻ bị
ngộ độc thuốc hạ sốt Paracetamol,
các bậc phụ huynh cần cho trẻ vào
ngay BV để các BS xử trí cấp cứu.
Để cấp cứu ngộ độc có hiệu quả, điều hết sức quan trọng
là nhận biết kịp thời chất độc hoặc thuốc mà BN đã dùng.
Qua những trường hợp trên, các bậc phụ huynh nên lưu ý

không được “nóng vội” cho trẻ uống quá liều thuốc hạ sốt
Paracetamol (Acetaminophen). Tuân thủ liều điều trị
thông thường là 40 - 60mg/kg/ngày chia 3 - 4 lần hay 10 -
15mg/kg cân nặng/lần. Nếu trẻ dùng liều hạ sốt như trên
mà vẫn không giảm được nhiệt độ, các bậc phụ huynh cần
năm đã cho thấy
tình hình ngộ độc
thuốc Paracetamol
có xu hướng gia
tăng, vì thuốc này
được coi là thuốc an
toàn và BN có thể tự
ý mua và tự điều trị
mà ít cần đơn của
BS. Nghiên cứu
cũng cho thấy, tỷ lệ
ngộ độc
Paracetamol đã
đứng hàng thứ hai
(sau ngộ độc thuốc
ngủ và thuốc an
thần) trong số các
BN ngộ độc thuốc
phải điều trị.
tham khảo ý kiến của BS, chứ không nên tự tiện dùng tiếp
thuốc hạ sốt thêm sẽ dẫn đến quá liều và ngộ độc thuốc.