Thuốc cầm máu trong xuất huyết tiêu hóa potx

Thuốc cầm máu trong xuất huyết tiêu hóa
Xuất huyết tiêu hoá là hiện tượng máu chảy ra khỏi mạch
máu, mà mạch máu ấy lại nằm trong ống tiêu hoá. Biểu hiện
lâm sàng chủ yếu là nôn ra máu, đi ngoài phân đen. Đây là một
cấp cứu nội khoa và ngoại khoa. Xuất huyết tiêu hoá gặp cả
nam và nữ, gặp ở mọi lứa tuổi nhưng nam giới gặp nhiều hơn
nữ giới; tuổi hay gặp từ 20-50 tuổi, với các yếu tố thuận lợi là
lúc thời tiết chuyển mùa từ xuân - hè, từ thu - đông, sau cảm
cúm, hoặc dùng một số thuốc như aspirin, corticoit , sau các
sang chấn tâm lý mạnh
Có rất nhiều nguyên nhân gây ra xuất huyết tiêu hóa như loét dạ
dày tá tràng, xơ gan mất bù, do dùng thuốc, do ung thư dạ dày và
vì thế ít nhiều chiến thuật điều trị sẽ khác nhau tùy theo nguyên
nhân. Tuy nhiên, trong phạm vi bài viết này chỉ đề cập đến vấn đề
cầm máu trong điều trị xuất huyết tiêu hóa.
Biểu hiện của xuất huyết tiêu hóa
Tùy theo nguyên nhân mà có các biểu hiện khác nhau, tuy nhiên
các biểu hiện thường gặp:
Nôn ra máu: Số lượng từ 100ml - 1.000ml hoặc nhiều hơn nữa tùy
theo mức độ, máu thành cục (hạt ngô, hạt đỗ), màu nâu xẫm, nhờ
nhờ đỏ, lẫn với thức ăn, dịch nhầy loãng.
Trong trường hợp bệnh nhân nôn ra máu cần loại trừ các trường
hợp: Ho ra máu (máu ra ngay sau khi ho, máu đỏ tươi lẫn bọt, máu
ra nhiều lần rải rác trong nhiều ngày có phản ứng kiềm); chảy máu
cam (máu chảy theo đường mũi, đỏ tươi và khạc ra đường mồm)
có khi bệnh nhân nuốt vào nên nôn ra máu cục. Hoặc uống những
thuốc có màu đen (than), ăn tiết canh rồi nôn ra. Muốn phân biệt
cần xem kỹ chất nôn và hỏi kỹ bệnh nhân.
Đi ngoài phân đen: Sền sệt, nát lỏng như bã cà phê, mùi thối khắm
(như cóc chết), 2-3 lần trong vòng 24 giờ.
Dấu hiệu mất máu (sau nôn máu, ỉa phân đen) tùy theo mức độ

mất máu sẽ thấy vã mồ hôi, chân tay lạnh nổi da gà, da niêm mạc
nhợt, có khi vật vã giãy giụa, có khi có ngất xỉu, mạch nhanh nhỏ,
huyết áp tụt, thở nhanh nông, đái ít, có khi vô niệu. Nếu làm các
xét nghiệm thường quy tùy thuộc vào thời gian có thể sẽ thấy hồng
cầu giảm, huyết sắc tố giảm, hematocrit giảm.

Nội soi để phát hiện bệnh ở đường tiêu hóa.

Cầm máu như thế nào?
Nguyên tắc điều trị: Tùy theo mức độ và nguyên nhân mà có
phương án điều trị thích hợp, nhưng trước hết phải theo những mục
tiêu chung: chống shock, cầm máu, khôi phục lưu lượng tuần hoàn,
điều trị triệu chứng, điều trị theo nguyên nhân.
Điều trị cụ thể:
Đặt bệnh nhân nằm nơi yên tĩnh, thoáng nhưng không lộng gió.
Đầu thấp nghiêng về một bên. Không thay đổi tư thế bệnh nhân
nhiều khi thăm khám, theo dõi mạch, huyết áp, nhiệt độ, các chất
thải 1-3 giờ/lần.
Chế độ ăn nếu chảy máu ở mức độ nặng nhịn ăn 24 giờ. Sau đó
cho uống sữa lạnh. Khi ngừng chảy máu cho ăn lỏng, mềm, cuối
cùng cho ăn cơm.
Thuốc sử dụng:
Tinh chất hậu yên: Posthypophyse loại bột màu trắng mỗi ống 5
đơn vị quốc tế (có loại 10 đơn vị). Liều dùng 20-40 đơn vị hoà với
huyết thanh ngọt đẳng trương 5%: 250ml-300ml truyền nhỏ giọt
tĩnh mạch tốc độ 40-50 giọt trong 1 phút. Thuốc có tác dụng co
mạch trung ương giãn mạch ngoại vi làm giảm áp lực tĩnh mạch
gánh. Thuốc dùng 2-5 ngày. Chỉ định tốt trong xuất huyết tiêu hóa
do giãn vỡ tĩnh mạch thực quản. Chống chỉ định: Không dùng cho
bệnh nhân có cơn đau thắt ngực

Vitamin K ống 5mg dùng liều 6,8,12 ống trong 24 giờ tuỳ theo
mức độ xuất huyết tiêu hoá nhẹ, vừa hay nặng. Vitamin K giúp
tăng tạo prothrombin góp phần cầm máu. Chỉ định tốt trong chảy
máu đường mật, nhưng chức năng gan còn tốt.
Hemocaprol: ống 10ml (tương đương với 2gr axít
epsilonaminocaproic) tác dụng ức chế plasminogen ngăn không
cho plasminogen chuyển thành plasmin (plasmin có tác dụng làm
tan cục máu đông). Vì không có plasmin nên cục máu đông chậm
tan, kéo dài thời gian cầm máu. Chỉ dùng 3-4 ngày mỗi ngày 1 ống
tiêm bắp, tĩnh mạch hoặc uống (liều uống phải tăng gấp đôi liều
tiêm). Dùng trong xuất huyết tiêu hoá ở bệnh nhân có rối loạn
đông máu.
Truyền máu tươi cùng nhóm. Liều truyền đầu tiên ít nhất 300ml
mới có hiệu lực cầm máu. Có thể truyền máu dự trữ hoặc truyền
trực tiếp (người cho - người nhận) qua máy.
Chú ý: Không dùng long não (vì làm giãn mao mạch); cafein (vì
tăng tiết toan dạ dày), noradrenalin (vì cung lượng tim trong xuất
huyết tiêu hoá giảm, sẽ làm giảm mạch trung ương (mạch vành )
thuốc làm co mạch ngoại vi máu không về trung ương sẽ gây nguy
hiểm.
Ngoài các biện pháp chung như trên, tùy theo nguyên nhân, điều
kiện trang bị và trình độ nhân viên y tế mà có thể sử dụng các biện
pháp cầm máu khác để điều trị như đặt sonde Blakemore (trong
chảy máu do giãn vỡ tĩnh mạch thực quản), các can thiệp cầm máu
qua nội soi Chỉ xem xét điều trị ngoại khoa khi nội soi thấy máu
chảy thành tia, hoặc khi điều trị cơ bản trong vòng 72 giờ không
cầm được máu, hoặc khi chảy máu nặng tái diễn nhiều lần.