Giáo trình hình thành ứng dụng điều phối nền kinh tế thị trường thuần túy trong khối công nghiệp p7 docx

8

QHSX xã hội là cần thiết nhng không thể tiến hành một
cách chủ quan nóng vội nh trớc đây, nghĩa là cải tạo và
củng cố QHSX nhng gắn liền với sự phát triển của LLSX.
Đại hội VII của Đảng cũng chỉ rõ:" phù hợp với sự phát
triển của LLSX, thiết lập từng bớc QHSX xã hội chủ nghĩa
từ thấp đến cao với sự đa dạng về hình thức sở hữu. Phát
triển nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần theo định hớng
xã hội chủ nghĩa, vận hành theo cơ chế thị trờng có sự quản
lý của Nhà nớc"
3

Cải tạo và củng cố QHSX nhng bao giờ cũng phải gắn
liền với sự phát triển của LLSX, và đợc đảm bảo bằng sự
phát triển của LLSX. Đó là điều kiện cơ bản cho cuộc cách
mạng QHSX phát triển vững chắc. Với trình độ của mình
LLSX yêu cầu phải có những QHSXphù hợp với nó mới có
thể bộc lộ hết khả năng của mình và mới có khả năng phát
triển nhanh chóng. Tơng ứng với mỗi trình độ LLSX đòi
hỏi một QHSX, một thành phần kinh tế nhất định nh
Ph.Ăng-ghen viết :" giai cấp T sản không thể biến những
t liệu sản xuất có tính chất hạn chế ấy thành những LLSX
mạnh mẽ đợc nếu không biến những t liệu sản xuất của cá

2
V.I.Lenin Toàn tập ,tập 2
3
Cơng lĩnh xây dựng đất nớc trong thời kỳ quá độ lên CNXH,NXB Sự thật,HN,1991,tr9-10

9

nhân thành những t liệu sản xuất có tính chất xã hội, mà
chỉ một số đông ngời cùng làm mới có thể s dụng đợc"
4
.
Kết hợp từng u thế riêng của từng thành phần kinh tế thông
qua phân cônglao động xã hội là con đờng hiệu quả nhất để
phát triển LLSX, qua đây ta cũng thấy rõ vấn đề cơ bản là
lầm thế nào để QHSX phù hợp với tính chất, trình độ phát
triển của LLSX.
Việc phát triển kinh tế hàng hoá nhiều thành phần ở nớc ta
luôn luôn đợc tiến hành đồng thời với việc không ngừng đổi
mới và hoàn thiện cơ chế quản lý kinh tế nhằm bảo đảm cho
s phát triển đó không xa rời định hớng xã hội chủ nghĩa.
Hiện nay các thành phần kinh tế của ta đang vận động theo
cơ chế thị trờng với sự điều tiết quản lý của Nhà nớc theo
định hớng xã hội chủ nghĩa. Nhà nớc quản lý thị trờng
bằng pháp luật, bằng cơ chế chính sách ,và các đòn bẩy kinh
tế để phát triển để sản xuất phục vụ mọi nhu cầu của xã hội.
c.Những u điểm và hạn chế trong cơ chế kinh tếmới


4
Ph.Ăng-ghen Chống đuy rinh,NXB Sự thật,HN,1971,tr 455



10

* Ưu điểm:
Trong cơ ché kinh tế mới, sự cạnh tranh diễn ra mạnh
mẽ. Do đó tính năng động sáng tạo đơc phát huy, ngời lao
động đã không còn tính ỷ lại vào nhà nớc nh trong cơ ché
tập trung quan liêu bao cấp mà không biết chủ động tìm việc
và tăng thu nhập. Đối với các doanh nghiệp bớc đầu đổi
mới phân phối lợi nhuận, thực hiện cơ chế giá tiêu thụ sản
phẩm theo quan hệ cung cầu trên thị trờng và hoạt động
kinh doanh có hiệu quả .
Do đợc bình đẳng trớc pháp luật nên quan hệ cạnh
tranh trên thị trờng ngày càng tăng, phạm vi độc quyền nà
nớc gắn với các mặt hàng thuộc diện cấm hay hạn chế các
thành phần kinh tế ngoài quốc doanh đã thu hẹp rõ rệt. Các
thành phàn kinh tế có điều kiện tìm tòi sáng tạo và phát triển
.Ví dụ về nghành Bu điện hay Điện lực đây là hai ngành
độc quyền về kinh doanh ở nớc ta hiện nay .
* Hạn chế:

11

Bên cạnh những u điểm là những hạn chế đó là viêc
chuyển sang cơ chế thị trờng còn có nhiều mặt thiếu nhất
quán đặc biệt trong tài chính tiền tệ , quản lý còn lỏng lẻo ,
đội ngũ cán bộ cha theo kịp với yêu cầu của thị trờng mới
, vai trò của Nhà nớc trong quản lý hoạt động đời sống
kinh tế xã hội còn yếu .Trong lĩnh vực kinh doanh. Nhà nớc
cha tạo đợc động lực khuyến khích nâng cao năng suất
kinh doanh . Ngời lao động cha có động lực thờng xuyên
và cha cảm thấy có sự gắn bó đối với sản xuất kinh doanh
và quá trình phát triển của doanh nghiệp.Tình trạng lạm

dụng kinh doanh còn nhiều , thị trờng vốn còn chậm phát
triển, lãi xuất, cha phù hợp với kinh tế thị trờng dẫn đến
hạn chế đầu t phát triển.
2. Giải pháp việc vận dụng quản lý sản xuất phù
hợp với tính chất trình độ của LLSX ở nớc ta cần tập
chung giải quyết các vấn đề sau.
a, Phát triến LLSX ở nớc ta hiện nay.
Yếu tố quân trọng nhất cúa LLSX chính là con
ngời,trình độ LLSX thế hiện trình độ chinh phục tự nhiên

12

cụa con ngời trong từng giai đoạn lịch sử nhất định. Cho dù
t liệu lao động tạo ra từ trớc có sức mạnh đến đâu và yếu
tố đối tợng lao động có phong phú nh thế nào nhng nếu
con ngời không có kỹ năng , kỹ sảo thì cũng trở nên vô tác
dụng. lê nin viết "LLSX hàng đàu của toàn nhân loại là công
nhân , là ngời lao động"
5
. Lịch sử loài ngời đã đanh dấu
bằng những mức quan trọng trong sự phát triển của LLSX
C.Mac và Ph.Ang ghen đã từng nói:"LLSX là kết quả của
năng lực thực tiễn của con ngời, nhng bản thân năng lực
thực tiễn này bị quyết định bởi những điều kiện trong đó
ngời ta sống boửi nhiều LLSX đã đạt đợc bởi hình thái xã
hội đã có trớc họ, không phải do họ tạo ra mà do thế hệ
trớc tạo ra"
6
. Và hiện nay chúng ta đang chứng kiến sự
bùng nổ về cuộc cách mạng khoa học Kỹ thuật .Nhiệm vụ

của chúng ta là xác định đợc những lĩnh vực vần u tiên
dựa trên thế mạnh của mình và dụ báo đúng xu hớng phát
triển của Khoa học kĩ thuật hiện đại.Làm nh vậy mới có
bớc tiến lớn về sự phát triển sản xuất theo kịp trình độ của
các nớc phát triển trên thế giới.

5
V.I.Lênin :Toàn tập, t 38 NXB Tiến bộ 1977, tr 430.
6
C.Mac- Ph Ang-ghen Tuyển tập ,t2 NXB Sự thật , Hà nội 1977, tr 541

13

b,Cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật hiện đại và vấn đề
yếu tố con ngời trong LLSX .
Khoa học kỹ thuật có một sức mạnh kỳ diệu và có ý
nghĩa quyết định đến sự phát triênr sản xuất, nhng không
phải là yếu tố quyết định cua LLSX. Công nghệ hiện đại chỉ
làm tăng sức mạnh chinh phục tự nhiên của con ngời chứ
không làm thay thế hoàn toàn hoạt động sản xuất của con
ngời.Khoa học kỹ thuật phát triển phát triển đến đâu thì con
ngời cũng không bao giờ bị đẩy ra ngoài quá trình sản xuất.
Máy móc dù thông minh đến mấy cũng do con ngời tạo ra
và phụ thuộc vào con ngời. Điều cốt yếu là chúng ta biết
lụa chọn những công nghệ thích hợp với yếu tố con ngời và
tài nguyên đất nớc .Vì thế Mác đã nhận xét "Trong tất cả
những LLSX lớn nhất là bản thân giai cấp Cách mạng".
c, Phát huy yếu tố con ngời trong lực lợng sản xuất.
Trong lịch sử đã và sẽ không tồn tại một hình thức sản
xuất vật chất nào mà lại không có nhân tố con ngời.

C.Mácvà Ph.Ăng-ghen viết :"Bản thân con ngời bắt đầu từ
phân biẹt với súc vật ngay khi con ngời bắt đầu sản xuất ra

14

những t liệu sinh hoạt "
7
. Để nghiên cứu vấn đề này,
chúng ta cần phân tích đặcđiểm hiện trạng của lực lợng lao
động nớc ta nhằm vạch ra những tiềm năng và hạn chế.Qua
đó có những biện pháp, chính sách phù hợp với xu thế phát
triển chung đồng thời phát huy khả năng lao động sản xuất
và sáng tạo của con ngời .
Nớc ta là một nớc đông dân ,dân số năm 2000 gần 77
triệu với 40 triệu lao động .Lực lợng lao động đông đảo này
đã tiếp nhận và phát huy truyền thống lao động cần cù , khả
năng nắm bắt kỹ thuật và nâng cao nghề nhanh tuy còn
nhiều hạn chế :Tìnhtrạng d thừa lao động do sản xuất cha
phát triển .Trong nhận thức của ngời lao động về thang bậc
nghề nghiệp cũng có nhiều quan niệm đánh giá khác nhau.
Tâm lý "ở trong biên chế nhà nớc"vẫn nổi trội hơn so với
tâm lý "giải quyết nhu cầu việc làm".Quan niệm trên đã tác
động mạnh đến sự lựa chọn việc làm , do đó cũng là lực cản
sự cống hiến cho xã hội .
Chúng ta đang tiến hành công cuộc đổi mới toàn diện
trên các lĩnh vực. Để phát huy nhân tố con ngời nh
là"LLSX sản xuất hàng đầu của nhân loại" không thể đặt

7
C.Mác và Ph.Ăng-ghen:tuỷên tập ,t1, NXB Sự thật,HN, 1980,tr268

15

ngoài mối quan hệ biện chứng giã LLSX và QHSX. Xuát
phát trên cơ sở nhận thức lại vai trò, vị trí và yếu tố con
ngời trong LLSX ,Đảng và Nhà nớc đã có những điều
chỉnh đúng đắn trong đờng lối phát triển kinh tế nói chung
và trong chién lợc về con ngời nói riêng.
Con ngời là tổng hoà của những mối quan hệ xã hội.
Để phát triển toàn diện con ngời cần có những biện pháp
tích cực, đồng bộ , những chính sách Kinh tế đúng đắn. Nh
vậy thì yếu tố con ngời mới đợc phát huy một cách triệt để
trong LLSX .
d, Để Khoa học nhanh chóng trở thành LLSX trực tiếp
ở nớc ta.
Việc Khoa học trở thành LLSX trực tiếp là một quy luật
khách quan của sự phát triển xã hội. Ngày nay dự đoán ấy
đang trở thành hiện thực trong nhiều nớc công nghiệp phát
triển.
Trong thực tế,sự phát triển của Khoa học đã giúp con
ngời tăng cờng sức mạnh trong quá trình chinh phục tự

16

nhiên, sử dụng những sức mạnh của nó. Không có khoa học
làm sao con ngời có thể tạo ra năng lợng hạt nhân, phóng
tầu vũ trụ lên thám hiểm các hành tinh hay sản xuất ra máy
điện tử và ngời máy công nghiêpj thay thế nhiều hoạt động
phức tạp của mình. Mác viết" cùng với sản xuất t bản chủ
nghĩa, nhân tố khoa học lần đầu tiên đợc phát triển, vận

dụng và tạo ra một cách có ý thức trong phạm vi mà các thời
đại trớc đó cha hề có ý thức đợc"
8
.
Khoa học là một hình thái ý thức xã hội ,tự nó có thể
gây nên một biến đổi nào cho LLSX khoa học vốn bắt đầu
hoạtđộng lao động
Sản xuất và là kết quả hoạt động nhận nhận thức của
con ngời ,gắn liền và phụ thuộc vào con ngời phải thông
qua hoạt động sản xuất của con
ngời ,khoa học mới có thể trở thành lực lợng trực tiếp
đợc.Ngời có tri thức khoa học sẽ có kỹ năng lao động và
làm việc có hiệu quả hơn những ngời không không nắm
đợc tri thức khoa học. NH vậy khoa học trở thành LLSX
không phải với t cách là một yếu tố độc lập mà nó thâm

8
trích thea tạp chí "ngời cộng sản"(liên xô), số7,1958,tr 23

17

nhập vào tất cả các yếu tố của LLSX .Ngày nay không chỉ có
khoa hoc tự nhiên mà cả khoa học xã hội cũng tham gia
mạnh mẽ trở thành LLSX trực tiếp.
Do vậy,chúng ta nghiên cứu LLSX và các yếu tố hợp
thành LLSX không ngoài mục đích trên, cơ sở lý luận đã
tácđộng đúng tới LLSX, rút ngắn khoảng cách với các nớc
phát triển đa đất nớc ta tới phồn vinh hạnh phúc.
e,Xây dựng quan hệ sản xuất và hoàn thiện mối quan hệ
này ở nớc ta hiện nay.

Tầm vóc trí tuệ của Đảng và nhân dân ta trong quá trình
tìm tòi sáng tạo,đa đất nớc thoát khỏi nghèo nàn lạc hậu ,
tiến lên chủ nghĩa xã hội ngày càng đợc khẳng định nhất là
sau 10 năm thực hiện công cuộc đổi mới ,bắt đầu từ Đại hội
VI của Đảng . Từ đó đến nay quan điểm của chúng ta
vềCNXH đã đợc xác định ngày càng rõ hơn. Nói nh vậy
không có nghĩa là điều mà cuộc sống đặt ra chúng ta đều đã
làm xong còn nhiều vấn đề cần tiếp tục giải quyết. Một trong
những vấn đề đó là việc xây dựng QHSX, phát triển các
thành phần kinh tế.