PHÂN TÂM HỌC NHẬP MÔN - TÂM LÝ GIA – 7 pdf

Phên têm hổc nhêåp mưn 91

f. Ngûúâi nùçm mú thêëy mònh trêo lïn mưåt ngổn ni vâ tòm ra
mưåt phong cẫnh rưång mïnh mưng. Chẫ côn gò tûå nhiïn hún, cố vễ
nhû khưng cêìn giẫi thđch nûäa, chó cêìn tòm xem mưåt k niïåm nâo
liïn quan àïën giêëc mú vâ l do nâo àậ lâm cho k niïåm àố sưëng lẩi.
Sai rưìi. Giêëc mú nây cng cêìn àûúåc giẫi thđch nhû bêët cûá giêëc mú
nâo khấc vò thûåc ra nố cng rùỉc rưëi lùỉm. Ngûúâi nùçm mú khưng hïì
nhúá àïën mưåt cåc trêo ni, anh chó nghơ àïën ngûúâi bẩn cho anh
xët bẫn túâ tẩp chđ (Revue tiïëng Àûác lâ Rundschau: nhòn quanh)
nối vïì nhûäng sûå liïn lẩc ca chng ta vúái nhûäng miïì
n xa xưi khấc
trïn trấi àêët. Vêåy trong trûúâng húåp nây tûúãng tiïìm tâng trong
giêëc mú chđnh lâ sûå àưìng hoấ ngûúâi nùçm mú vúái ngûúâi àậ nhòn
chung quanh mònh vâ duåt lẩi khưng gian àố (Rundschuer).
ÚÃ àêy chng ta tòm ra mưåt liïn quan múái giûäa nưåi dung rộ
râng ca giêëc mú vâ nhûäng tûúãng tiïìm tâng trong àố. Nưåi dung
khưng phẫi lâ mưåt hònh thûác bõ biïën dẩng ca thûác tiïìm tâng
nhûng lâ mưåt hònh dung ca nố, hònh dung nưíi bêåt lïn, c thïí bùỉt
ngìn tûâ thïë giúái ca tûâ ngûä. Thûåc ra cng lâ mưåt sûå biïën dẩng vò
khi chng ta nối lïn mưåt tiïëng nâo ào
á, chng ta qụn hùèn hònh
dung c thïí phất sinh ra tiïëng àố, thânh ra khi nố àûúåc thay thïë
bùçng mưåt hònh ẫnh múái thò chng ta khưng nhêån ra nûäa. Vò cấc
giêëc mú thûúâng gưìm nhûäng hònh ẫnh thõ giấc lâ nhûäng tûúãng
hay tiïëng nối nïn chng ta phẫi dânh cho nhûäng liïn quan múái
nây mưåt vai trô quan trổng trong viïåc giẫi thđch. Cấc bẩn thêëy
ngay rùçng trong giêëc mú rộ râng ta cố thïí tẩo ra mưåt sưë hònh ẫnh
dng àïí thay thïë nhûäng tû tûúãng trûâu tûúång, vâ nhûäng hònh ẫnh
nây khưng hïì phẫn trấi vúái nhûäng tûúãng tiïìm tâng trong àố. Àố

lâ k thåt ca chng ta trong viïåc tòm ra giẫi àấp cho cấc bâi
toấn vïì tđnh chêët bđ êín ca nhûäng hònh ẫnh. Nhûng do àêu mâ cố
sûå liïn kïët giûäa hònh ẫnh nây? Àố lâ mưåt vêën àïì khấc mâ chng ta
khưng cêìn xết àïën.
Tưi sệ bỗ qua mưåt lưëi thûá tû vïì sûå liïn quan giûäa nưåi dung rộ
râng ca giêëc mú vâ nhûäng tûúãng tiïìm tâng trong àố. Tưi sệ nối
àïën khi nố tûå xët hiïån trong k thåt ca chng ta. Vò thïë mâ sûå
kï khai ca chng ta sệ thiïëu sốt nhûng trong lc nây chng ta
khưng cêìn gò hún.
Bêy giúâ
bẩn cố can àẫm tòm hiïíu mưåt giêëc mú hoân toân
khưng? Chng ta thûã xem cố à mổi thûá cêìn dng trong cưng viïåc
àố khưng? Têët nhiïn chng ta sệ chổn mưåt giêëc mú tuy khưng àïën
Sigmund Freud 92

nưỵi tùm tưëi lùỉm nhûng cng sệ cố à mổi tđnh chêët ca mưåt giêëc
mú.
Vêåy, mưåt bâ hậy côn trễ, lêëy chưìng tûâ nhiïìu nùm nay, nùçm
mú nhû sau: bâ ta cng chưìng ài xem hất, mưåt phêìn rẩp hất hậy
côn trưëng. Chưìng bâ ta kïí lâ Elise vâ võ hưn phu cng mën ài
xem hất nhûng khưng tòm àûúåc chưỵ tưëi, chó cố nhûäng chưỵ tưëi khưng
nhêån àûúåc (ba chưỵ giấ mưåt florin vâ 50 kreuzer). Bâ ra nghơ rùçng
àiïìu àố cng chùèng cố gò àấng tiïëc hïët.
Àiïìu àêìu tiïn bâ ta kïí cho tưi nghe chûáng tỗ rùçng l do ca
giêëc mú nây nùçm ngay trong nưåi dung rộ râng rưì
i. Chưìng bâ ta quẫ
thûåc cố kïí cho bâ ta nghe lâ Elisa L., mưåt ngûúâi bẩn cng lûáa tíi
vûâa múái àđnh hưn xong. Vêåy giêëc mú chđnh lâ mưåt phẫn ûáng àưëi vúái
tin nây. Chng ta àậ biïët rùçng trong nhiïìu trûúâng húåp ngûúâi ta rêët
dïỵ tòm thêëy trong nhûäng biïën cưë xẫy ra trong ngay l do ca giêëc

mú, vâ l do nây dïỵ dâng àûúåc cấc ngûúâi nùçm mú xấc nhêån. Bâ
nùçm mú nây cng hiïën cho chng ta nhûäng tin tûác cng loẩi àïí
hiïíu nhûäng ëu tưë khấc ca giêëc mú. Do àêu mâ cố chi tiïët vïì sûå
rẩp hất vùỉng khấch? Chi tiïë
t nây ấm chó àïën mưåt sûå viïåc cố thûåc
xẫy ra úã tìn trûúác. Àõnh ài xem mưåt vúã kõch bâ ta mua vế trûúác
rêët lêu, lêu àïën nưỵi phẫi trẫ thïm tiïìn giûä chưỵ. Nhûng khi àïën rẩp
hất bâ ta thêëy rùçng mònh mua vế trûúác lâ mưåt àiïìu dẩi dưåt vò phêìn
lúán rẩp hất côn trưëng. Giấ cố àúåi àïën têån ngây trònh chiïëu múái mua
vế cng chùèng thiïåt hẩi gò. Ưng chưìng bâ ta cng nối àa vúái bâ vïì
sûå hêëp têëp quấ lo xa àố. Thïë côn àêu cố chi tiïët vïì sưë tiïìn 1fl 50kr?
Chi tiïët nây cng bùỉt ngìn úã mưåt sûå viïå
c cố thêåt xẫy ra trûúác
ngây nùçm mú tuy khưng dđnh dấng gò àïën viïåc vûâa kïí úã trïn.
Ngûúâi em gấi chưìng bâ vûâa àûúåc chưìng bâ cho mưåt mốn tiïìn 150 fl,
vưåi vâng àem ngay ra hiïåu kim hoân mua mưåt mốn àưì nûä trang.
Thïë côn chi tiïët vïì con sưë ba (3 chưỵ ngưìi trong rẩp hất)? Vïì vêën àïì
nây bâ ta khưng biïët giẫi thđch ra sao, chó nối rùçng cố lệ con sưë 3 lâ
do viïåc ngûúâi bẩn bâ ta chó kếm bâ ta cố ba thấng mâ mậi nùm nay
múái àđnh hưn trong khi bâ ta àậ lêëy chưìng mûúâi nùm rưìi. Thïë tẩi
sao chó cố hai ngûúâi mâ mua têån ba vế? Bâ khấch khưng nối cho
biïët vâ tûâ chưëi khưng chõu nhúá
lẩi gò thïm.
Nhûng nhûäng àiïìu bâ ta cho chng ta biïët à àïí cho ta rộ
àêu lâ nhûäng tûúãng tiïìm tâng trong giêëc mú, bâ khấch àậ nhiïìu
lêìn cho ta biïët nhûäng chi tiïët cố liïn quan àïën nhiïìu sûå viïåc cng
mưåt lc. Trûúác hïët nhûäng chi tiïët nây cố tđnh chêët thúâi gian. Bâ ta
àậ nghơ àïën viïåc mua vế quấ súám, àậ mua vế trûúác quấ súám, vâ do
Phên têm hổc nhêåp mưn 93

àố phẫi trẫ àùỉt hún thûúâng lïå; ngûúâi em chưìng àậ quấ vưåi vâng
trong viïåc ài mua nûä trang chó súå khưng mua àûúåc thưi. Nïëu bêy
giúâ chng ta thïm vâo nhûäng sûå viïåc quấ súám, quấ vưåi vâng,
nhûäng sûå viïåc dđnh dấng àïën ngûúâi bẩn gấi chó kếm mònh ba thấng
vûâa àđnh hưn vúái mưåt ngûúâi rêët khấ, viïåc trấch cư em chưìng quấ
vưåi vâng, chng ta cố thïí tòm ra nhûäng tûúãng tiïìm tâng sau àêy
trong giêëc mú trong khi nưåi dung giêëc mú chó lâ mưåt sûå biïën dẩng
ca nhûäng tûúãng àố thưi.
“Tưi lêëy chưìng vưåi vâng quấ lâ mưåt àiïìu vư tđch sûå. Cư bẩn
gấ
i vûâa àđnh hưn xong àậ cho tưi thêëy lâ giấ mònh cố chúâ àïën têån
ngây nay múái lêëy chưìng cng chùèng thiïåt thôi gò. (Sûå vưåi vậ àûúåc
diïỵn tẫ trong giêëc mú bùçng sûå viïåc mua vế quấ súám, cư em chưìng
quấ vưåi vậ trong viïåc ài mua nûä trang. Côn viïåc lêëy chưìng thò àûúåc
thay bùçng viïåc cng chưìng ài xem hất). chđnh ca giêëc mú lâ nhû
thïë. Chng ta cố thïí tiïëp tc nhûng khưng àûúåc chùỉc chùỉn nhû
trïn, búãi vò nhûäng àiïìu dûúái àêy khưng àûúåc chđnh miïång bâ ta xấc
nhêån “vâ vúái cng mưåt sưë tiïìn àấng lệ tưi phẫi mua àûúåc mưåt thûá
gò àấng giấ trùm lêì
n hún (150 fl bùçng mưåt trùm lêìn sưë tiïìn 1fl 50).”
Nïëu thay chûä tiïìn bùçng chûä hưìi mưn ta sệ hiïíu lâ vúái sưë tiïìn hưìi
mưn chng ta cố thïí mua àûúåc mưåt ngûúâi chưìng: mốn àưì nûä trang
vâ nhûäng vế xem hất lâ nhûäng khấi niïåm thay thïë khấi niïåm
ngûúâi chưìng. Khưng biïët cố phẫi lâ con sưë 3 vế cng dđnh dấng àïën
mưåt ngûúâi àân ưng nâo khưng? Nhûng khưng cố chi tiïët nâo cho
phếp chng ta ài xa nhû thïë. Chng ta chó cêìn tòm thêëy lâ giêëc mú
chûáng tỗ rùçng bâ khấch nây khưng u chưìng vâ hưëi rùçng àậ lêëy
chưìng quấ súá
m”.
Theo tưi thò kïët quẫ ca sûå giẫi thđch nây lâm chng ta ngẩc

nhiïn bưëi rưëi hún lâ thoẫ mận. Cố nhiïìu àiïìu xët hiïån ra quấ
khiïën chng ta khưng biïët àûúâng nâo mâ mô. Ngay tûâ lc nây
chng ta àậ thêëy lâ khưng thïí nâo hiïíu àûúåc hïët nhûäng quy tùỉc
àố. Chng ta hậy rt ra nhûäng dûä kiïån mâ ta cho lâ chùỉc chùỉn múái
lẩ:
Thûá nhêët: Àiïìu ngẩc nhiïn lâ tûúãng quấ vưåi vâng cố trong
cấc tûúãng tiïìm tâng mâ khưng cố nưåi dung rộ râng ca giêëc mú.
Nïëu khưng phên tđch cố
lệ chùèng bao giúâ ngûúâi ta ngúâ lâ cố ëu tưë
àố. Tûác lâ cố thïí rùçng, àiïím chđnh trong mưåt giêëc mú, trung têm
àiïím ca cấc tûúãng vư thûác, khưng hiïån ra trong nưåi dung rộ
râng ca cấc giêëc mú, vâ àiïìu nây thay àưíi sêu rưång nhûäng cẫm
giấc mâ giêëc mú àïí lẩi trong têm trđ ta.
Sigmund Freud 94

Thûá hai: Trong giêëc mú cố àiïím thûåc khố hiïíu: tẩi sao ba vế
mâ chó cố 1fl 50? Chng ta tòm thêëy trong nhûäng ca giêëc mú lúâi
giẫi thđch: lêëy chưìng quấ súám lâ àiïìu dẩi dưåt. Chng ta cố thïí ph
nhêån rùçng kiïën àố lâ àiïìu dẩi dưåt àûúåc hònh dung bùçng cấch àûa
ra mưåt sûå dẩi dưåt vâo trong giêëc mú khưng?
Thûá ba: Chó cêìn nhòn sú qua chng ta cng thêëy rùçng nhûäng
liïn quan giûäa nhûäng ëu tưë tiïìm tâng vâ nưåi dung giêëc mú khưng
àún giẫn tđ nâo: d sao thò cng khưng phẫi lc nâo mưåt ëu tưë rộ
râng cng thay thïë mưåt ëu tưë tiïì
m tâng. Cố thïí lâ giûäa hai thûá àố
cố nhûäng liïn quan vïì toân thïí, mưåt ëu tưë rộ râng vâ cố thïí thay
thïë nhiïìu ëu tưë rộ râng.
Chng ta cng cố nhiïìu àiïìu àấng ngẩc nhiïn vïì nghơa ca
giêëc mú vâ vïì thấi àưå ca ngûúâi nùçm mú àưëi vúái giêëc mú. Bâ khấch
quẫ cố gip àúä chng ta trong cưng viïåc giẫi thđch nhûng khưng

khỗi ngẩc nhiïn. Bâ ta khưng biïët lâ àưëi vúái chưìng bâ, bâ lẩi cố
tûúãng khưng kđnh trổng nhû thïë: bâ ta cng khưng biïët nhûäng l
do àậ lâm cho bâ ta coi thûúâng chưìng nhû thïë. Côn cố
nhiïìu àiïím
khưng hiïíu àûúåc. Tưi cho rùçng chng ta chûa à trang bõ àïí giẫi
thđch cấc giêëc mú, chng ta côn cêìn nhiïìu chó dêỵn vâ côn cêìn
chín bõ nhiïìu nûäa.
NHÛÄNG GIÊËC MÚ CA TRỄ CON
Chng ta cố cẫm tûúãng lâ àậ ài quấ nhanh. Hậy li lẩi àùçng
sau mưåt cht. Trûúác khi dng k thåt ca chng ta vûúåt qua àûúåc
nhûäng khố khùn bùỉt ngìn tûâ sûå thay hònh àưíi dẩng ca cấc ëu
tưë trong giêëc mú, chng ta hậy tûå nh lâ nïn xoay quanh cấc khố
khùn àố thò hún, bùçng cấch hậy xết cấc giêëc mú cố rêët đt biïën dẩng
hay nïëu cố thò nhûäng sûå biïën dẩng àố cng chùèng cố gò quan trổng.
Phûúng sấch nây trấi lẩi vúái lõch sûã phất triïín ca sûå khẫo sất ca
chng ta, vò sûå thûåc chđnh vò àậ ấp dng k thåt giẫi thđch vâo
ca
ác giêëc mú bõ biïën dẩng, chđnh vò àậ phên tđch rêët k lûúäng vâ àêìy
à nhûäng giêëc mú nhû thïë mâ chng ta múái àïí àïën sûå cố mùåt ca
nhûäng giêëc mú khưng biïën dẩng.
Nhûäng giêëc mú chng ta tòm trong lc nây lâ nhûäng giêëc mú
trễ con, nhûäng giêëc mú ngùỉn ngi, rộ râng, cố àêìu cëi, dïỵ hiïíu,
khưng lâm cho hiïíu lêìm, nhûäng giêëc mú thûåc sûå. Ngay cẫ trong
nhûäng giêëc mú nây cng cố nhiïìu àiïìu thay àưíi, ngay cẫ nhûäng
àûáa côn đt tíi mâ àậ cố nhûäng giêëc mú ngûúâi lúán. Nhûng nïëu
Phên têm hổc nhêåp mưn 95

chng ta giúái hẩn vâo khoẫng tíi múái bùỉt àêìu cố nhûäng hoẩt àưång
tinh thêìn lâ bưën hay nùm tíi thò nhûäng giêëc mú ca nhûäng àûáa
trễ nây cố àùåc tđnh ca nhûäng giêëc mú cố thïí gổi lâ giêëc mú trễ con.

Nhûäng giêëc mú nây cng cố khi thêëy úã nhûäng àûáa trễ lúán tíi hún
vâ ngay cẫ úã nhûäng ngûúâi lúán nûäa.
Phên tđch nhûäng giêëc mú trễ con nây, chng ta biïët àûúåc rêët
nhiïìu àiïìu vïì tđnh chêët giêëc mú nối chung mưåt cấch dïỵ dâng chùỉc
chùỉn, cố tđnh quët àõnh vâ cố giấ trõ phưí thưng.
1/Àïí
hiïíu nhûäng giêëc mú nây chng ta khưng cêìn phên tđch
mâ cng chùèng cêìn k thåt gò cẫ. Chng ta khưng nïn hỗi trễ em
trong lc nố kïí lẩi giêëc mú. Nhûng chng ta phẫi bưí tc nhûäng
àiïíu nố nối bùçng nhûäng tâi liïåu cố dđnh dấng àïën nố. Trong giêëc
mú bao giúâ cng cố mưåt biïën cưë trong ngây can dûå vâo. Giêëc mú
chđnh lâ phẫn ûáng ca giêëc ng àưëi vúái nhûäng biïën cưë trong ngây.
Àêy lâ vâi thđ d:
a. Mưåt ch bế 22 thấng phẫi àem biïëu mưåt ngûúâi quen mưåt
giỗ anh àâo. Ch bế quẫ thûåc khưng mën lâm nhû thïë ch
t nâo
tuy rùçng ngûúâi ta hûáa sệ cho ch mưåt đt anh àâo. Sấng hưm sau
ch kïí lẩi lâ ch nùçm mú thêëy mònh chến hïët nhûäng quẫ anh àâo
àố.
b. Mưåt em bế gấi 3 nùm 3 thấng lêìn àêìu tiïn ài tâu trïn biïín.
Lc àïën bïën em khưng mën lïn búâ vâ khốc nûác núã. Em cố cẫm
tûúãng nhû cåc du lõch kïët thc quấ súám. Sấng hưm sau em kïí lẩi:
“Àïm qua em àûúåc ài chúi trïn biïín”. Chng ta cêìn bưí tc cho em
thïm lâ cåc ài chúi nây lêu hún em mën nối.
c. Mưåt em trai nùm tíi rûúäi àûúåc dêỵn ài chúi úã Escherntal
gêìn Hallsalt. Em àậ nghe nối rùçng Hallsalt úã gêìn chên ni
Daschtein mâ em rêë
t thđch. Tûâ trong nhâ em úã Aussee em cố thïí
trưng thêëy ni Daschtein vâ dng mưåt viïỵn kđnh nhòn thêëy ngổn
Symonyhutte. Ch bế àậ nhiïìu lêìn thêëy viïỵn kđnh ra xem nhûng

khưng ai biïët kïët quẫ ra sao. Cåc ài chúi vò thïë àưëi vúái ch bế rêët
vui, lông tô mô àûúåc kđch thđch. Mưåt lêìn nhòn thêëy mưåt ngổn ni
ch lẩi hỗi: “Cố phẫi Daschtein àêëy khưng? ”. Mưåt lêìn àûúåc trẫ lúâi
lâ khưng phẫi ch câng im lùång hún, sau cng ch khưng hỗi nûäa.
Mổi ngûúâi tûúãng ch mïåt nhûng sấng hưm sau ch vui vễ kïí lẩi:
“Àïm qua em nùçm mú thêëy ài chúi ni Simonyhutte”. Nhû thïë tûác
lâ ch àậ ài chúi ni chó cưët ài thùm Simonyhutte thưi. Vïì cấc chi
Sigmund Freud 96

tiïët ch chó nối ch àûúåc nghe nối àïën mưåt cấi lïìu trïn ngổn ni vâ
mën ài lïn àố phẫi trêo ni trong sấu giúâ.
Ba giêëc mú nây à cho chng ta nhûäng chi tiïët cêìn dng:
2/ Nhû cấc bẩn àậ thêëy: nhûäng giêëc mú trễ con nây khưng
phẫi lâ khưng cố nghơa: àố lâ nhûäng hoẩt àưång tinh thêìn, àêìy à,
dïỵ hiïíu, cấc bẩn hậy nhúá lẩi nhûäng àiïìu tưi nối vïì nhûäng kiïën
ca cấc võ bấc sơ àưëi vúái nhûäng giêëc mú, vïì sûå so sấnh vúái ngốn tay
mâ nhẩc sơ chẩy trïn nhûäng phđm àân. Chùỉc cấc bẩn cng nhòn
thêëy rộ sûå phẫ
n trấi giûäa nhûäng giêëc mú trễ con vúái nhûäng quan
niïåm nây. Nhûng àiïìu ngẩc nhiïn lâ nhûäng àûáa bế cng cố nhûäng
hoẩt àưång tinh thêìn àêìy à trong giêëc ng, trong khi ngûúâi lúán,
cng trong nhûäng àiïìu kiïån àố, lẩi cố nhûäng phẫn ûáng rêët khấc
nhau. Chng ta cố à l do àïí cho rùçng giêëc ng trễ con ngon hún
vâ say hún.
3/ Vò nhûäng giêëc mú trễ con khưng bõ biïën dẩng nïn khưng
cêìn giẫi thđch. Nưåi dung vâ nhûäng tûúãng tiïìm tâng úã àêy chó lâ
mưåt. Vêåy sûå biïën dẩng khưng phẫi lâ tđnh chêët tûå nhiïn ca giêëc
mú. Tưi hy vổng lâ àiïìu nâ
y sệ cêët khỗi ngûåc bẩn mưåt sûác nùång.
Nhûng tưi phẫi nối trûúác lâ d vêåy, khi suy nghơ k hún chng ta

cng cố thêëy mưåt sûå biïën dẩng rêët nhỗ, mưåt sûå khấc biïåt nâo àố
giûäa nưåi dung vâ tûúãng tiïìm tâng.
4/ Giêëc mú trễ con lâ phẫn ûáng ca mưåt biïën cưë trong ngây
lâm cho àûáa bế cố àiïìu gò tiïëc rễ, bìn rêìu, khưng thoẫi mấi. Giêëc
mú àem àïën cho àûáa bế sûå thûåc hiïån khưng cêìn giêëu giïëm mën
khưng àûúåc thoẫ mận trong ngây. Bêy giúâ cấc bẩn hậy nhúá lẩi
nhûäng àiïìu chng ta àa
ä nối vïì vai trô ca nhûäng sûå kđch àưång bïn
trong bïn ngoâi ca thên thïí àûúåc coi nhû hay lâm rưëi loẩn giêëc
ng vâ gêy giêëc mú. Chng ta àậ hổc àûúåc nhiïìu sûå kiïån chùỉc chùỉn
nhûng chó cố đt sûå kiïån cố thïí àûúåc giẫi thđch thưi. Trong giêëc mú
trễ con nây khưng cố gò chûáng tỗ lâ àậ cố mưåt sûå kđch àưång vïì cú
thïí; vïì àiïím nây khưng côn gò lâ nghi ngúâ nûäa vò nhûäng giêëc mú
nây àïìu dïỵ hiïíu, thoẩt nhòn lâ hiïíu ngay. Nhûng àố khưng phẫi lâ
mưåt l do àïí bỗ rúi sûå giẫi thđch àêìu tiïn bùçng nhûäng cấch kđch
àưång. Chng ta chó cêì
n tûå hỗi tẩi sao ngay tûâ lc àêìu chng ta lẩi
qụn phùỉt ài rùçng giêëc ng cố thïí bõ qëy rưëi bùçng nhûäng sûå kđch
àưång, khưng nhûäng vïì cú thïí mâ côn vïì tinh thêìn nûäa. Vêåy mâ
chng ta biïët rộ lâ chđnh nhûäng sûå kđch àưång àố àậ ngùn cẫn
khưng cho hổ thûåc hiïån àûúåc àiïìu kiïån tinh thêìn ca giêëc ng,
nghơa lâ gip hổ qụn àûúåc hïët thïë giúái bïn ngoâi. Ngûúâi lúán
Phên têm hổc nhêåp mưn 97

khưng ài ng vò do dûå khưng mën tẩm ngûâng cåc àúâi hoẩt àưång
ca mònh, hay sûå lâm viïåc ca mònh vúái nhûäng gò mònh thđch. Àưëi
vúái trễ con thò àiïìu lâm cho nố ng khưng n chđnh lâ mën
chûa àûúåc thoẫ mận, vâ giêëc mú lâ sûå biïíu lưå phẫn ûáng ca nố.
5/ Ài tûâ àiïím àố, chng ta chổn con àûúâng ngùỉn nhêët àïí ài
àïën nhûäng kïët lån vư nhiïåm v ca giêëc mú. Vúái tđnh cấch lâ sûå

phẫn ûáng àưëi vúái nhûäng kđch àưång vïì tinh thêìn, giêëc mú cố nhiïåm
v gẩt bỗ sûå kđch àưång nây ra mưåt bïn àïí cho giêëc ng àûúåc tiïëp
t
c. Giêëc mú lâm thïë nâo àïí hoân thânh nhiïåm v àố? Àố lâ àiïìu
chng ta khưng biïët: nhûng chng ta cố thïí nối rùçng, tûâ bêy giúâ
trúã ài giêëc mú khưng hïì qëy rưëi giêëc ng nhû ngûúâi ta thûúâng
tûúãng, trấi lẩi chđnh nố giûä gòn cho giêëc ng àûúåc n lânh bùçng
cấch gẩt ra mưåt bïn nhûäng sûå qëy rưëi giêëc ng. Khi tûúãng rùçng
nïëu khưng cố giêëc mú thò chng ta khưng thïí ng àûúåc tđ nâo.
Chđnh nhúâ nhûäng giêëc mú chng ta ng ngon hún, chng ta àậ
nhêìm: sûå thûåc lâ nïëu khưng cố giêëc mú thò chng ta múái ng àûúåc
cht đt. Giêëc mú àố khưng thïí
nâo khưng lâm rưån chng ta cht đt
y nhû ngûúâi gấc àïm bùỉt båc phẫi húi êìm ơ mưåt cht khi mën
àíi nhûäng kễ lâm êìm ơ trong lc mổi ngûúâi àang ng.
6/ Lông ham mën chđnh lâ sûå kđch àưång ca giêëc mú: sûå
thûåc hiïån lông ham mën nây chđnh lâ nưåi dung giêëc mú: àố lâ mưåt
trong nhûäng tđnh chêët cú bẫn ca giêëc mú. Mưåt tđnh chêët khấc
cng bêët biïën nhû thïë, lâm cho giêëc mú khưng nhûäng chó diïỵn tẫ
mưåt tû tûúãng khưng thưi mâ côn thïí hiïån mưåt sûå ham mën àậ
àûúåc thoẫ mận dûúái hònh thûác mưåt biïë
n cưë tinh thêìn thåc vïì ẫo
giấc. Tưi mën ài du lõch trïn biïín: àố lâ lông ham mën kđch àưång
trong giêëc mú. Nhû vêåy, ngay trong giêëc mú trễ con rêët giẫn dõ
cng cố sûå khấc biïåt giûäa mưåt giêëc mú tiïìm tâng vâ mưåt giêëc mú rộ
râng, mưåt sûå biïën dẩng ca tû tûúãng tiïìm tâng trong giêëc mú: àố
chđnh lâ sûå biïën àưíi ca nghơ thânh mưåt biïën cưë sưëng àưång.
Trong khi giẫi thđch chng ta hậy bỗ qua nhûäng biïën dẩng nhỗ bế.
Nïëu thûåc ra àố lâ mưåt trong cấc tđnh chêët chung cho cấc giêëc mú
thò trong mưåt phêìn giêëc mú kïí trïn, cêu “tưi thêëy em tưi bõ nhưët

trong cấi rûúng” àấ
ng lệ àậ àûúåc giẫi thđch bùçng cêu: “em tưi giẫm
búát chi tiïu” thò phẫi àûúåc giẫi thđch bùçng cêu “em tưi phẫi giẫm
búát chi tiïu” hay "tưi mën em tưi phẫi giẫm búát chi tiïu". Trong
hai tđnh chêët chung vûâa kïí, tđnh chêët thûá hai cố nhiïìu hy vổng
àûúåc chêëp nhêån mâ khưng bõ phẫn àưëi hún. Chó sau khi àậ khẫo
sất sêu rưång vúái nhiïìu tâi liïåu, ta múái cố thïí chûáng tỗ rùçng cấc kễ
Sigmund Freud 98

kđch àưång giêëc mú bao giúâ cng lâ mưåt mën chûá khưng phẫi lâ
mưåt sûå lo nghơ, mưåt àiïìu dûå tđnh hay mưåt lúâi trấch mốc. Nhûng
àiïìu nây vêỵn giûä ngun tđnh chêët ca cấc giêëc mú, tđnh chêët nây
àấng lệ lùåp lẩi mưåt cấch àún giẫn sûå kđch àưång, lẩi hu bỗ, gẩt ra
mưåt bïn hay tiïu diïåt dêìn ài sûå kđch àưång àố bùçng mưåt sûå àưìng
hoấ.
7/ Dûåa vâo hai tđnh chêët nây ca giêëc mú, chng ta cố thïí
tiïëp tc so sấnh giêëc mú vâ hânh vi sai lẩc. Trong hânh vi sai lẩc
chng ta phên biïåt mưåt khuynh hûúáng gêy rưëi vâ mưåt bõ gêy rưëi,
rưìi cố mưåt sûå dung hoâ
giûäa hai khuynh hûúáng nây. Trong giêëc mú
sûå viïåc khuynh hûúáng bõ gêy rưëi cng lâ khuynh hûúáng ài ng.
Côn khuynh hûúáng bõ gêy rưëi lâ sûå kđch àưång tinh thêìn, nghơa lâ
mën àûúåc thoẫ mận: thûåc ra chng ta khưng biïët cố sûå kđch àưång
nâo khấc cố thïí qëy rưëi giêëc ng nûäa. Vêåy giêëc mú cng lâ kïët
quẫ ca mưåt sûå dung hoâ, sûå àiïìu àònh giûäa hai khuynh hûúáng.
Trong khi ng chng ta thoẫ mận mưåt mën: chđnh vò thoẫ mận
mën àố mâ chng ta tiïëp tc ng. Cố mưåt sûå thoẫ mận nûãa vúâi
vâ mưåt sûå hu diïå
t nûãa vúâi ca hai khuynh hûúáng.
8/ Cấc bẩn hậy nhúá lẩi cố lêìn chng ta hy vổng cố thïí dng

sûå kiïån cố nhûäng giêëc mú trong lc thûác àïí giẫi thđch cấc giêëc mú.
Thûåc tïë, nhûäng giêëc mú trong khi thûác nây chẫ lâ gò hún sûå hoân
thânh nhûäng mën vïì tham vổng hay tònh ấi: nhûng cố àiïìu
nhûäng ham mën àố chó lâ nhûäng nghơ chûá khưng xët hiïån dûúái
hònh thûác ẫo giấc ca àúâi sưëng tinh thêìn. Vò thïë trong tđnh chêët
ca giêëc mú chng ta chó giûä lẩi tđnh chêët nâo khưng àûúåc chùỉc
chùỉn trong khi tđnh chêët kia biïë
n mêët vò thåc giêëc ng vâ khưng
thïí àûúåc thûåc hiïån trong khi thûác. Ngay trong lúâi nối thưng
thûúâng, ngûúâi ta cng cố vễ cho rùçng tđnh chêët cú bẫn trong giêëc
mú lâ sûå thûåc hiïån nhûäng ham mën. Vêåy, nïëu nhûäng biïën cưë sưëng
àưång trong giêëc mú chó lâ nhûäng biïíu ngûä bõ biïën dẩng vâ súã dơ cố
àûúåc lâ nhúâ cố tònh trẩng giêëc ng, nghơa lâ nhûäng giêëc mú trong
khi thûác vïì àïm, thò chng ta hiïíu rùçng sûå hoân thânh giêëc mú
àûa lẩi hêåu quẫ lâ hu bỗ nhûäng sûå kđch àưång ban àïm vâ thoẫ
mận ham mën, búã
i vò hoẩt àưång ca nhûäng giêëc mú trong khi
thûác cng ng mưåt sûå thoẫ mận ham mën vâ súã dơ xẫy ra lâ chó
cưët thoẫ mận sûå ham mën nây thưi.
Nhûäng lưỵi khấc cng diïỵn tẫ mưåt tûúãng tûúng tûå. Ai chùèng
biïët cêu tc ngûä: “Con lúån mú bêo, con mêo mú chåt” vâ cêu hỗi:
“Thïë con gâ thò mú gò? vâ cêu trẫ lúâi: Con gâ mú thốc ”. Nhû vêåy,
Phên têm hổc nhêåp mưn 99

tûác lâ ngay cẫ khi xëng thêëp mưåt bêåc nûäa, nghơa lâ tûâ àûáa bế
xëng àïën giưëng vêåt, ngay chđnh cêu tc ngûä cng thêëy rùçng nưåi
dung ca giêëc mú lâ sûå thoẫ mận mưåt nhu cêìu. Rưìi côn biïët bao
nhiïu cêu nối cng mưåt nghơa “Àểp nhû trong mú” hay “tưi chûa
bao giúâ mú thïë bao giúâ”, hay lâ “Àố lâ mưåt àiïìu tưi chûa bao giúâ
dấm nghơ àïën ngay cẫ khi trong nhûäng giêëc mú tấo bẩo nhêët”. Rộ

râng lâ ngûúâi ngoâi phưë àậ nghơ vïì giêëc mú ca mònh nhû thïë nâo
rưìi. Cng cố nhûäng giêëc mú hậi hng, nhûäng giêëc mú cố nưåi dung
bìn rêìu khưí súã, nhûng qìn chng khưng chêë
p nhêån cho àố lâ
giêëc mú. Qìn chng cng cố nghơ àïën nhûäng giêëc mú bûåc mònh
nhûng trong àêìu ốc qìn chng thò giêëc mú ct thun ln vêỵn lâ sûå
thoẫ mận mưåt ham mën dïỵ chõu nâo àố. Chûa hïì bao giúâ cố
nhûäng giêëc mú trong àố nhûäng chố, lúån hay anh ngưỵng mú thêëy
mònh bõ àem thổc tiïët cẫ.
Cố àiïìu khố hiïíu lâ tẩi sao tûâ trûúác túái nay nhûäng nhâ khẫo
cûáu nhûäng giêëc mú khưng hïì àïí rùçng nhiïåm v chđnh ca nhûäng
giêëc mú lâ thûåc hiïån mưåt ham mën. Hổ quẫ cố àïí àïën àùå
c tđnh
nây nhûng khưng mưåt ai àậ cố nghơ cưng nhêån rùçng chđnh nố lâ
mưåt tđnh cấch bao quất vâ dng lâm khúãi àiïím cho viïåc giẫi thđch
cấc giêëc mú. Tưi hiïíu àiïìu gò àậ ngùn hổ lâm thïë.
Bêy giúâ cấc bẩn hậy nghơ àïën nhûäng kïët quẫ qu bấu mâ
chng ta àậ àẩt àûúåc mưåt cấch dïỵ dâng trong khi khẫo sất nhûäng
giêëc mú trễ con. Chng ta biïët rùçng nhiïåm v ca cấc giêëc mú lâ
trưng nom cho giêëc ng, rùçng giêëc mú lâ kïët quẫ ca sûå gùåp nhau
giûäa hai khuynh hûúáng trấi ngûúåc: mưåt khuynh hûúáng nhu cêìu
ng, khưng thay àưíi trong khi khuynh hûúáng kia tòm cấch thoẫ
mận mưåt sûå
kđch àưång tinh thêìn. Chng ta cố bùçng chûáng chûáng tỗ
rùçng giêëc mú lâ mưåt hânh vi tinh thêìn cố nghơa, chng ta biïët
giêëc mú cố hai tđnh chêët chđnh: sûå thoẫ mận mưåt ham mën vâ àúâi
sưëng tinh thêìn ẫo giấc. Àûúåc biïët cấc khấi niïåm àố, hún mưåt lêìn
chng ta cố vễ nhû qụn rùçng mònh àang khẫo cûáu vïì phên têm
hổc. Ngoâi viïåc so sấnh vúái nhûäng hânh vi sai lẩc, chng ta chûa
lâm àûúåc gò àùåc biïåt. Bêët cûá mưåt nhâ têm l hổc nâo, d khưng hïì

biïët àïën phên têm hổc chùng nûäa, cng cố thïí giẫi thđch cấc giêë
c
mú trễ con nhû chng ta vûâa lâm. Nhûng tẩi sao chûa cố mưåt nhâ
têm l hổc nâo lâm viïåc àố cẫ?
Nïëu chó cố trễ con múái nùçm mú thưi thò vêën àïì àậ àûúåc giẫi
quët rưìi. Chng ta chùèng côn gò phẫi lâm nûäa, chẫ cêìn phẫi hỗi
han gò ngûúâi nùçm mú, chẫ cêìn phẫi àûa vư thûác vâo lâm gò, chùèng
Sigmund Freud 100

cêìn phẫi àûa sûå tûå do liïn tûúãng ra lâm gò. Chng ta àậ nhiïìu lêìn
nhêån thêëy rùçng cố nhiïìu àùåc tđnh lc àêìu tûúãng rùçng cố tđnh chêët
tưíng quất nhûng thûåc ra chó thåc vâo mưåt loẩi giêëc mú nâo àố
thưi. Chng ta cêìn biïët lâ nhûäng àùåc tđnh chung trong nhûäng giêëc
mú trễ con cố vûäng chùỉc hún hay khưng, cố liïn hïå gò àïën nhûäng
giêëc mú khưng àûúåc rộ râng hún khưng vâ nưåi dung cố dđnh dấng gò
àïën nhûäng biïën cưë xẫy ra ban ngây khưng? Theo quan niïåm ca
chng ta thò nhûäng giêëc mú àố àậ bõ biïën dẩng ài quấ nhiïìu khiïën
cho chu
áng ta khưng thïí cố kiïën gò chùỉc chùỉn vïì chng ngay àûúåc.
Chng ta sệ thêëy lâ mën cùỉt nghơa nhûäng biïën dẩng àố chng ta
cêìn dng àïën k thåt phên têm mâ chng ta khưng dng àïën
trong khi tòm hiïíu nhûäng giêëc mú trễ con.
Tuy nhiïn, cng cố cẫ mưåt loẩt nhûäng giêëc mú khưng biïën
dẩng giưëng nhû nhûäng giêëc mú trễ con xët hiïån nhû nhûäng sûå
thûåc hiïån ca ham mën. Àố lâ nhûäng giêëc mú do nhûäng nhu cêìu
vïì cú thïí gêy ra trong cåc àúâi ca mưỵi ngûúâi: àối khất, dc tònh.
Nhûäng giêëc mú àố lâ sûå thûåc hiïån nhûäng ham më
n do nhûäng kđch
àưång bïn trong gêy nïn. Mưåt em bế gấi 19 thấng mú thêëy mưåt thûåc
àún trong àố em àậ thïm tïn vâo (Anna F dêu, quẫ mêm xưi,

trûáng trấng, canh): giêëc mú nây lâ kïët quẫ ca mưåt ngây nhõn àối
sau khi ùn khưng tiïu vò àậ ùn quấ nhiïìu dêu vâ quẫ mêm xưi. Bâ
em bế nây, 70 tíi, àậ phẫi nhõn ùn sët ngây vò àau thêån, nùçm
mú thêëy àûúåc múâi ài ùn tiïåc úã nhâ bẩn bê vâ ùn nhûäng mốn rêët
ngon. Nhûäng quan sất àûúåc thđ nghiïåm àưëi vúái nhûäng ngûúâi t,
hay nhûäng ngûúâi trong àoân thấm hiïím chõu nhiïìu thiïëu thưën
chûáng tỗ rùçng nhûäng giêëc mú ca hổ àïìu diïỵn tẫ sûå thûåc hiïån cấc
nhu cê
ìu khưng àûúåc thoẫ mận trong àúâi thûåc. Trong cën
Antarctic (Cën 1, trang 336, 1904), Otto Nordenskjold nối vïì
nhûäng ngûúâi trong àoân thấm hiïím nhû sau: “Nhûäng giêëc mú ca
chng tưi, nhiïìu hún bao giúâ, àêìy nghơa úã chưỵ bao giúâ chng cng
cho biïët lông ham mën ca chng tưi hûúáng vïì cấi gò. Ngay cẫ
nhûäng ngûúâi bẩn xûa nay rêët đt khi nùçm mú cng kïí cho chng tưi
nghe nhûäng giêëc mú rêët dâi mưỵi bíi sấng khi chng tưi hổp nhau
lẩi àïí trao àưíi nhûäng kinh nghiïåm múái nhêët trong viïåc khẫo sất trđ
tûúãng tûúång. Nhûäng giêëc mú nây àïìu liïn quan àïën thïë giúái bïn
ngoâi l
c àố úã xa chng tưi hâng ngân dùåm nhûng cng liïn quan
àïën àúâi sưëng hiïån tẩi ca chng tưi. Nhûäng giêëc mú àố ln ln
xoay quanh vêën àïì ùn vâ ëng. Mưåt ngûúâi xûa nay thûúâng mú
àûúåc dûå mưåt bûäa tiïåc to, rêët khoan khoấi nïëu sấng ra anh àûúåc kïí
lẩi cho chng tưi nghe lâ àïm qua anh àậ nùçm mú thêëy mưåt bûäa
Phên têm hổc nhêåp mưn 101

ùn gưìm cố ba mốn, mưåt ngûúâi khấc nùçm mú thêëy àûúåc ht nhûäng
ni thëc, mưåt ngûúâi khấc nùçm mú thêëy tâu mònh chẩy bon bon
trïn nhûäng dông sưng tûå do. Mưåt ngûúâi khấc nùçm mú thêëy rêët
nghơa: anh châng bûu tđn viïn àïën àûa thû vâ cùỉt nghơa tẩi sao
anh lêu àïën thïë, ngun do lâ anh àậ àûa lêìm àõa chó thânh ra

mậi múái tòm àûúåc nhûäng lấ thû àậ lêìm. Têët nhiïn lâ trong khi ng
chng ta bêån bõu vïì nhiïìu àiïìu khố lâm hún nûäa, nhûng trong giêëc
mú ca chđnh tưi vâ ca cấc bẩn, tưi thêëy trđ tûúãng tûúång nghêo
nân àïën lâm mònh ngẩc nhiïn. Nïëu chng ta ghi lẩi àûúåc têët cẫ
nhû
äng giêëc mú àố, chng ta sệ cố nhûäng tâi liïåu cố đch hún cho têm
l hổc. Nhûng mổi ngûúâi àïìu hiïíu dïỵ dâng lâ giêëc ng ca chng
tưi àûúåc chng tưi hoan nghïnh ghï lùỉm vò chng àậ cho chng tưi
nhûäng àiïìu ham mën ca lông mònh ”. Tưi trđch lẩi àêy mêëy dông
nûäa ca Du Prel : “Mungo Park, mưåt trong chuën du lõch qua Phi
chêu, trong khi bõ àối lẫ vêỵn mú mâng àïën nhûäng thung lng vâ
vng cỗ xanh núi qụ hûúng. Trenck, bõ àối cng mú thêëy mònh
ngưìi trong nhâ trûúác mưåt cấi bân àêìy mốn ùn ngon. George Back,
ngûúâi dûå vâo cåc thấm hiïím àêìu tiïn ca Franklin ln ln vâ
àïìu àùån nùçm mú thêëy mònh àûúåc ùn nhûäng bûä
a cúm linh àònh, vâ
sau nây vò quấ thiïëu thưën àậ chïët àối”.
Nhûäng ai bíi chiïìu ùn nhiïìu gia võ, bõ khất, thûúâng mú thêëy
mònh àang ëng nûúác. Têët nhiïn khưng thïí nâo dng giêëc mú àïí
bỗ àûúåc cấi cẫm giấc àối khất, lc tónh dêåy bao giúâ ngûúâi ta cng
phẫi ùn hay ëng thûåc sûå. Vïì phûúng diïån thûåc tïë, giêëc mú trong
nhûäng trûúâng húåp nây chẫ gip gò cho chng ta cẫ, hay gip rêët đt,
nhûng thûåc sûå giêëc mú gip cho giêëc ng àûúåc tiïëp tc mùåc dêìu
nhûäng kđch àưång ln ln cưë lâm cho ta tónh dêåy. Khi nhu cêìu
kếm cûúâng àưå thò tấc dng ca giêëc mú cng kếm ài.
Bõ a
ãnh hûúãng ca cấc sûå kđch àưång vïì tònh dc, giêëc mú hiïën
cho ngûúâi nùçm mú nhûäng sûå thoẫ mận cố vâi tđnh chêët àùåc biïåt
cêìn ch . Nhu cêìu sinh l khưng bõ ph thåc vâo àưëi tûúång ca
nố mưåt cấch chùåt chệ nhû àối vâ khất, cố thïí àûúåc thoẫ mận thûåc

sûå bùçng cấch xët tinh. Nhûng vò mưåt vâi sûå khố khùn liïn quan
àïën àưëi tûúång nây, giêëc mú ài cng vúái sûå thoẫ mận nhu cêìu thûåc
sûå thûúâng cố nưåi dung mú hưì biïën dẩng. Viïåc vư tònh xët tinh lâm
cho viïåc xët tinh rêët cố đch cho sûå khẫo sất cấ
c sûå biïën dẩng ca
giêëc mú. Têët cẫ cấc giêëc mú ca ngûúâi lúán mâ àưëi tûúång lâ nhûäng
nhu cêìu, ngoâi sûå thoẫ mận nhu cêìu côn cố mưåt cấi gò thïm nûäa
bùỉt ngìn úã nhûäng sûå kđch àưång tinh thêìn cêìn àûúåc giẫi thđch.
Sigmund Freud 102

Chng ta khưng hïì khùèng àõnh rùçng, nhûäng giêëc mú ngûúâi
lúán rêåp theo kiïíu nhûäng giêëc mú trễ con chó lâ nhûäng phẫn ûáng àưëi
vúái nhûäng nhu cêìu thc bấch àậ kïí trïn. Chng ta biïët lâ cố
nhûäng giêëc mú ngûúâi lúán ngùỉn ngi rộ râng chõu sûå ẫnh hûúãng ca
mưåt vâi tònh trẩng àùåc biïåt cng bùỉt ngìn úã nhûäng sûå kđch àưång
rộ râng ca tinh thêìn. Vđ d nhû nhûäng giêëc mú mâ trong àố ngûúâi
ta chúâ àúåi mưåt sûå gò: sau khi sûãa soẩn xong xi àïí ài du lõch, hay
thu xïëp àïí ài dûå mưåt bíi dẩ hưåi, hay mưåt bíi diïỵn thuët hay ài
chúi thùm ai, chng ta nùçm mú lâ àậ àẩ
t àûúåc mc àđch, àang dûå
dẩ hưåi hay àang nối chuån vúái ngûúâi àõnh ài thùm. Vđ d nhû
nhûäng giêëc mú mâ ngûúâi ta cố l khi gổi lâ nhûäng giêëc mú lûúâi
biïëng: nhiïìu ngûúâi mën kếo dâi thïm giêëc ng, nùçm mú thêëy
mònh bûúác ra khỗi giûúâng, rûãa mùåt, àấnh rùng, lâm viïåc nây viïåc
nổ, trong khi thûåc sûå vêỵn tiïëp tc nùçm ng. Àiïìu àố chûáng tỗ hổ
chó thđch dêåy trong mú hún lâ dêåy thûåc. Nhu cêìu ng thûúâng lâ
mưåt ëu tưë trong sûå cêëu thânh giêëc mú, thûúâng tỗ ra rộ râng trong
loẩi giêëc mú kïí trïn vâ àûúåc coi lâ ëu tưë chđnh. Nhu cêìu ng cng
àûúåc xïëp ngang hâng vúái nhûäng nhu cêìu khấc ca cú thïí.
Tưi àûa cấc bẩn xem bẫn sao mưåt bûác tranh ca Shwind hiïån

úã hânh lang Schack úã Munich àïí cho cấc bẩn biïët vúái mưåt sûác
mẩnh trûåc giấc nâo nhâ hổa s àậ cho thêëy ngìn gưëc ca mưåt giêëc
mú lâ do mưåt tònh trẩng àùåc biïåt. Àố lâ bûác: “Giêëc mú ca ngûúâi t”
vâ têët nhiïn khưng cố nưåi dung nâo khấc hún lâ sûå vûúåt ngc. Àiïìu
mâ nhâ hổa s àậ diïỵn tẫ àûúåc mưåt cấch tâi tònh àố lâ sûå vûúåt ngc
pha
ãi bùỉt ngìn tûâ cấi cûãa sưí, vò chđnh ấnh sấng ngoâi cûãa sưí lâ sûå
kđch àưång chêëm dûát giêëc mú ca ngûúâi t. Nhûäng anh ln àûáng lïn
vai nhau tûúång trûng cho nhûäng võ trđ liïn tiïëp mâ ngûúâi t cêìn cố
àïí nêng mònh àïën cûãa sưí, vâ nïëu tưi khưng lêìm thò anh châng ln
trïn cao nhêët àang cûa cấi chêën song, àiïìu mâ ngûúâi t mën lâm
quấ, trưng rêët giưëng anh ta.
Trong têët cẫ cấc giêëc mú, trûâ nhûäng giêëc mú trễ con hay cố
tđnh cấch trễ con, sûå biïën dẩng chđnh lâ mưåt sûå trúã lûåc cho chng
ta. Chng ta khưng thïí nối rùçng chng lâ nhûä
ng sûå thûåc hiïån cấc
àiïìu ham mën nhû chng ta mën tûúãng: nưåi dung rộ râng ca
chng khưng cho biïët gò vïì sûå kđch àưång tinh thêìn phất sinh ra
chng, chng ta cng khưng thïí chûáng tỗ rùçng cố phẫi chng
mën gẩt bỗ hay tiïu hu sûå kđch àưång nây hay khưng. Nhûäng
giêëc mú nây cêìn àûúåc giẫi thđch, phên tđch, sûå biïën dẩng cêìn àûúåc
lêåp lẩi, nưåi dung rộ râng ca chng phẫi àûúåc thay thïë bùçng nưåi
Phên têm hổc nhêåp mưn 103

dung tiïìm tâng: chó lc àố chng ta múái cố thïí biïët rộ râng nhûäng
dûå kiïån cố giấ trõ àưëi vúái giêëc mú trễ con cố giấ trõ àưëi vúái mổi giêëc
mú hay khưng?
9. SÛÅ KIÏÍM DUÅT GIÊËC MÚ
Sûå khẫo sất cấc giêëc mú trễ con àậ cho chng ta biïët ngìn
gưëc, àùåc tđnh vâ nhiïåm v ca giêëc mú. Giêëc mú lâ mưåt phûúng tiïån

tiïu hu nhûäng sûå kđch àưång (tinh thêìn) qëy rưëi vïì giêëc ng, sûå
tiïu hu nây àûúåc tiïën hânh nhúâ sûå thoẫ mận cố tđnh cấch ẫo giấc.
Vïì nhûäng giêëc mú ngûúâi lúán, chng ta chó múái cùỉt nghơa àûúåc cố
mưåt loẩi, àố lâ nhûäng giêëc mú cố tđnh chêët trễ con. Côn vïì nhûäng
giêëc mú khấc, chng ta khưng hïì biïët gò vïì chng, tưi cố thïí nối
rùçng chng ta khưng hiïíu chng. Chu
áng ta àẩt àûúåc mưåt kïët quẫ
tẩm thúâi mâ chng ta khưng nïn coi thûúâng: mưỵi khi cho mưåt giêëc
mú nâo dïỵ hiïíu thò giêëc mú àố xët hiïån nhû mưåt sûå thoẫ mận mưåt
nhu cêìu cố tđnh cấch ẫo giấc. Sûå trng húåp nây khưng thïí lâ ngêỵu
nhiïn hay khưng àấng àïí .
Khi àûáng trûúác mưåt giêëc mú loẩi àố, chng ta thûúâng cho
rùçng àố lâ mưåt sûå biïën dẩng ca mưåt nưåi dung mâ chng ta chûa
hïì biïët. Cưng viïåc ca chng ta lâ phên tđch, tòm hiïíu sûå biïën dẩng
nây.
Sûå biïën dẩng ca giêëc mú lâm cho giêëc mú cố vễ nhû k lẩ vâ
khố hiïíu. Chu
áng ta mën biïët nhiïìu àiïìu lùỉm: vïì ngìn gưëc, tđnh
cấch sưëng àưång ca sûå biïën dẩng nây, nố tiïën hânh ra sao vâ cố
mc àđch gò. Chng ta cố thïí nối rùçng sûå biïën dẩng ca giêëc mú lâ
kïët quẫ ca cưng viïåc lâm trong giêëc mú. Chng ta mư tẫ cưng viïåc
vâ tòm xem nhûäng àưång lûåc nâo àậ thc àêíy cưng viïåc àố.
Cấc bẩn hậy nghe àêy, mưåt giêëc mú do bâ bấc sơ V.Hug kïí lẩi
mâ ngûúâi nùçm mú lâ mưåt bâ giâ, hổc rưång vâ àûúåc mổi ngûúâi qu
mïën. Giêëc mú nây chûa tûâng àûú
åc mổi ngûúâi giẫi thđch. Bâ bấc sơ
cho rùçng àưëi vúái nhûäng ngûúâi khẫo cûáu vïì phên têm hổc thò khưng
cêìn cố sûå giẫi thđch. Ngay ngûúâi nùçm mú cng khưng giẫi thđch
nhûng àậ xết àoấn rưìi kïët ấn lâm nhû bâ ta cố thïí giẫi thđch àûúåc
vêåy. Chđnh bâ ta tun bưë: “Mưåt ngûúâi àân bâ 50 tíi mâ mú mưång

k quấi, kinh khng nhû vêåy, tưi lâ mưåt ngûúâi àân bâ chùèng côn cố
àiïìu gò lo nghơ hún lâ lo cho con”.
Sigmund Freud 104

Vâ bêy giúâ àêy giêëc mú lâ nhûäng cưng viïåc lâm trong tònh ấi:
“Bâ ta àïën nhâ thûúng qn àưåi, bẫo ngûúâi tu phấi lâ mën gùåp
ưng y sơ trûúãng xin viïåc lâm. Bâ nhêën mẩnh àïën chưỵ cưng viïåc àïën
nưỵi ngûúâi hẩ sơ quan cho ngay rùçng àố lâ nhûäng cưng viïåc vïì tònh
ấi. Thêëy ngûúâi àậ cố tíi, anh ta húi ngêåp ngûâng trûúác khi cho bâ
ta vâo. Nhûng thay vò ài vâo phông ưng y sơ trûúãng, bâ lẩi vâo
trong mưåt phông bïn trong cố nhiïìu viïn sơ quan vâ bấc sơ qn y
khấc àûáng hay ngưìi quanh mưåt cấi bân dâi. Bâ nối vúái mưåt ngûúâi
trong bổn hổ vâ ngûúâi nây hiïíu ngay. Bâ
nối nhû sau: “Tưi vâ
nhiïìu bẩn gấi khấc trong thânh phưë Viïn chng tưi sùén sâng cho
binh sơ, sơ quan khưng phên biïåt ” Nối xong bâ ta (vêỵn trong giêëc
mú) nghe tiïëng xò xâo”.
Nhûng vễ mùåt nhđ nhẫnh, ngûúång ngng ca cấc sơ quan cho
bâ ta thêëy lâ hổ hiïíu bâ mën gò. Bâ ta tiïëp tc : “Tưi biïët lâ quët
àõnh ca chng tưi cố vễ húi k lẩ nhûng chng tưi rêët àûáng àùỉn.
Ngûúâi ta khưng hỗi nhûäng ngûúâi lđnh xem hổ cố mën chïët hay
khưng?” Mưåt pht n lùång nùång nïì. Ưng bấc sơ ưm bâ ta nối:
“Thûa bâ, nïëu quẫ nhiïn chng ta tiïën àïën àố ” (cố tiïëng xò xâo).
Nghơ rùçng ưng nây hay ưng khấc thò cng thï
ë thưi, bâ àậ gúä tay
ưng kia ra vâ trẫ lúâi: “Tưi àậ cố tíi rưìi. Tưi chûa tûâng úã trong tònh
thïë nây bao giúâ. D sao cng phẫi cố mưåt àiïìu kiïån: cêìn àïí àïën
tíi tấc, khưng nïn cho mưåt ngûúâi trễ tíi vâ mưåt bâ giâ (tiïëng xò
xâo) Vò nhû thïë thò kinh quấ ”. Ưng bấc sơ trẫ lúâi: “Tưi hiïíu
lùỉm”. Vâi sơ quan trong àố cố mưåt ngûúâi àậ tấn tónh bâ hưìi bâ côn

trễ phấ lïn cûúâi, bâ khấch mën àûúåc dêỵn àïën chưỵ ưng y sơ trûúãng
àïí cho cưng viïåc àûúåc rộ râng. Nhûng bâ chúåt nhêån thêëy rùçng
mònh khưng nhúá tïn ưng nây. Nhûng ưng bấc sơ cng kđnh cêín va
â
lõch sûå chó cho bâ mưåt cêìu thang bùçng sùỉt, chêåt hểp , xoấy chưn ưëc
múâi bâ lïn gấc hai. Trong lc trêo lïn bâ ta nghe thêëy cố ngûúâi nối:
“Thûåc lâ mưåt quët àõnh ghï gúám, d giâ hay trễ cng vêåy thưi”.
Vúái cẫm giấc lâ mònh àûúng lâm nhiïåm v, bâ ta trêo mậi mâ
khưng hïët cêìu thang.
“Giêëc mú àố àûúåc thêëy lẩi hai lêìn nûäa cấch nhau vâi tìn,
chó cố thay àưíi cht đt vò chùèng côn quan hïå gò”.
Giêëc mú àố diïỵn biïën nhû mưåt àiïìu k lẩ ban ngây. Giêëc mú
đt khi àûát quậng vâ cố nhiïìu chi tiïët cố thïí hiïíu àûúåc nïëu chõu khố
tòm hiïíu. Nhûng àiïìu th
võ vâ quan trổng nhêët àưëi vúái chng ta
lâ nố cố mưåt vâi khe húã khưng phẫi úã trong nhûäng àiïìu nhúá lẩi,
nhûng úã trong nưåi dung. Cố ba lêìn nưåi dung nây hònh nhû àậ nối
Phên têm hổc nhêåp mưn 105

hïët, lêìn nâo lúâi nối ca bâ ta cng bõ ngùỉt búãi lúâi xò xâo. Vò khưng
hïì àûúåc phên tđch vâ giẫi thđch nïn chng ta khưng thïí nối gò vïì
nghơa ca tiïëng xò xâo. D sao cng cố nhûäng sûå ấm chó, vđ d nhû
nhûäng chûä cưng viïåc ấi tònh cố thïí àûa túái mưåt vâi kïët lån, hay
nhûäng mêíu chuån ngay trûúác khi bõ tiïëng xò xâo cùỉt quậng cêìn
àûúåc bưí tc. Thu xïëp lẩi chng ta thêëy lâ mën lâm mưåt cưng viïåc
u nûúác, bâ khấch mën dng bẫn thên mònh àïí thoẫ mận nhûäng
nhu cêìu tònh ấi ca binh sơ vâ sơ quan. Àố lâ mưåt kinh khng
nhê
ët, mưåt sûå phất minh ghï gúám nhêët, chó cố àiïìu lâ àố khưng
àûúåc diïỵn tẫ trong giêëc mú. Trong nhûäng lc tûúãng àố àûúåc diïỵn

tẫ thò cêu nối àûúåc thay bùçng mưåt tiïëng xò xâo khưng rộ rïåt, bõ bỗ
ài hay xoấ ài.
Bẩn hùèn biïët rùçng chđnh vò quấ tấo bẩo mâ nhûäng àoẩn àố bõ
bỗ ài. Nhûng úã àêu mònh nhòn thêëy xẫy ra mưåt cấch lâm viïåc
tûúng tûå nhû thïë? Ngây nay (nhû bâi hổc ca Freud nây àûúåc
giẫng khi chiïën tranh àang tiïëp diïỵn) chng ta chùèng cêìn tòm àêu
xa. Cûá viïåc múã bêët cûá túâ bấo chđnh trõ nâo ra bẩn sệ thêëy cố nhûäng
chưỵ àïí trùỉng cùỉt ngang bâ
i do lïåch kiïím duåt. Trïn khoẫng àïí
trùỉng, tûác lâ cố nhûäng àoẩn khưng lâm vûâa lông nhûäng nhâ chûác
trấch trưng nom vïì kiïím duåt. Cấc bẩn sệ tiïëc rễ, nhûäng bâi bõ
àc trùỉng múái lâ nhûäng bâi hay, th võ nhêët.
Ngây xûa ngûúâi ta thûúâng khưng kiïím duåt cẫ mưåt àoẩn
nhû thïë. Tấc giẫ, sau khi àûúåc bấo lâ àoẩn nâo àố khưng lâm vûâa
lông cấc nhâ kiïím duåt, thûúâng viïët lẩi cho nhể hún ài, thay àưíi
cht đt, hay nối lúâ múâ ấm chó àïën nhûäng àiïìu àõnh viïët. Trong túâ
bấo vêỵn cố nhûäng àiïím trùỉng nhûng àổc nhûäng do
âng chûä côn lẩi,
nhûäng àoẩn lú mú ấm chó, ngûúâi ta cng cố thïí àoấn ra àûúåc
nhûäng cưë gùỉng ca tấc giẫ àïí thoất khỗi mi kếo ca kiïím duåt.
Bêy giúâ chng ta xem xết sûå giưëng nhau nây. Chng ta cho
rùçng nhûäng àoẩn nâo bâ khấch khưng nối hay bõ thay thïë bùçng
nhûäng tiïëng xò xâo lâ bõ kiïím duåt. Chng ta nối àïën mưåt sûå
kiïím duåt nâo àố ca giêëc mú vâ sûå kiïím duåt nây phẫi giûä mưåt
vai trô trong sûå biïën dẩng ca giêëc mú. Mưỵi khi nưåi dung ca giêëc
mú cố khe húã nâ
o thò chđnh àố lâ lưỵi ca kiïím duåt. Chng ta cố
thïí ài xa hún vâ nối rùçng mưỵi khi cố mưåt àoẩn nâo trong giêëc mú
mâ khưng rộ râng, lú mú trong khi cố nhûäng àoẩn khấc rộ râng thò
àng lâ chng ta àậ bõ kiïím duåt. Nhûng sûå kiïím duåt khưng

lâm mưåt cấch quấ lưå liïỵu vâ ngêy thú nhû trong giêëc mú ca bâ
khấch. Kiïím duåt lâm viïåc theo lưỵi thûá hai, nghơa lâ cố nhûäng cưë