Ghi đơn thuốc bằng tên gốc: Tiện và chưa tiện pdf

Ghi đơn thuốc
bằng tên gốc: Tiện
và chưa tiện
Kê đơn thuốc bằng tên gốc được nêu ra từ rất lâu, nếu chỉ
tạm tính từ khi đưa vào quy chế kê đơn tạm thời cũng ngót
chục năm nay. Song việc thực hiện không dễ dàng, không
được bao nhiêu.
Với thuốc có nhiều hoạt chất, đơn phải ghi đúng biệt dược.
Với thuốc có chứa một hoạt chất, Quy chế kê đơn 1847-
2003 QĐ-BYT (Chương II, Điều 7, tiết 4) qui định: "Viết tên
thuốc theo tên quốc tế DCI " ; Quy chế kê đơn hiện hành
04 -2008/QĐ- BYT (Chương II, điều 7, tiết 5) quy định: "Viết
tên thuốc theo tên chung quốc tế (INN, generic name), hoặc
nếu biệt dược thì phải ghi tên chung quốc tế trong ngoặc
đơn".
Quy định trên tạo cho BS, DS dễ hiểu được ý nhau trong
việc giao dịch: bán (cấp), thay đổi thuốc, trao đổi sai sót có
thể có của mỗi bên.
Với đa số trường hợp tên gốc, tên DCI đã phổ biến (như các
kháng sinh cổ điển, một số kháng sinh mới kháng viêm giảm
đau ) ghi tên gốc, tên DCI là tiện, không bàn thêm. Trong
một số trường hợp khác lại không hẳn như vậy. Sau đây xin
nêu vài dẫn chứng:

Kê đơn biệt dược depersolon, DS hiểu ý BS cần dạng
prednisolon tiêm tĩnh mạch, nếu không có, có thể đề nghị
BS đổi một dạng prednisolon tiêm tĩnh mạch khác. Kê đơn
mazipredon hay depersolon chua thêm chữ mazipredon
trong ngoặc đơn, DS hiểu BS cần một dạng prednisolon cụ
thể, nếu không, thì tìm biệt dược chứa mazipredon khác,
thực tế không có loại biệt dược khác, nên chắc hẳn DS phải

quay về trao đổi với BS giải quyết theo cách đầu hay nếu
ngại BS chỉ cần loại cụ thể đó thôi thì để người bệnh tìm
mua nơi khác. Trong trường hợp này, việc ghi biệt dược
depersolon, không chua thêm tên gốc, cũng không có gì khó
hiểu trở ngại, thậm chí có khi còn làm cho DS hiểu vấn đề
theo kiểu rộng, dễ xử lý hơn.
Nifedipin có các sản phẩm thuộc nhóm giải phóng hoạt chất
nhanh có tên gốc nifedipin như biệt dược Adalat 5mg-10mg,
có các sản phẩm thuộc nhóm giải phóng hoạt chất chậm
như biệt dược Adalat retad (20mg), Adalat LA (30mg). Hai
nhóm này có một số chỉ định chi tiết, độ an toàn, cách dùng
khác nhau. Nếu đơn ghi rõ tên biệt dược adalat retard
20mg hay adalat LA30mg, DS hiểu rõ dụng ý BS phân biệt
sự khác nhau trong chỉ định. BS có ghi thêm tên thuốc gốc,
DS cũng không thể dựa vào đó đề nghị đổi thuốc, người
dùng thuốc cũng không chấp nhận thay biệt dược adalat
retard 20mg hay adalat LA30mg bằng các sản phẩm mang
tên gốc nifedipin
Có những biệt dược đầu tiên như aspisin, paracetamol đã
phổ biến đến mức trừ trường hợp viết sách tra cứu, trong
giao dịch không mấy khi dùng tên DCI (acetyl salicylic,
acetaminophen). Có những biệt dược chưa hẳn là đầu tiên
nhưng sớm có ở các nước khác như ở nước ta, qua 30 - 40
năm dùng, trở thành quen thuộc như depersolon, seduxen,
flucinar, bactrim không mấy khi dùng tên gốc (mazipredon,
diazepam, flucinolon acetonid, co-trimoxazol). Lại có các biệt
dược ngắn gọn dễ đọc như thuốc hỗ trợ chức năng gan
fotex, bedipa trong khi tên DCI lại dài, khó đọc, khó viết đúng
(biphenyldimethyldicarboxylat). Lại có biệt dược như efticol
tên hoạt chất rất đơn giản (natrichlorid) BS, DS nào cũng

biết nhớ nhưng chỉ kê đơn, giao dịch bằng biệt dược (để
tạo tâm lý coi trọng thuốc chăng?). Theo quy định phải viết
đơn bằng tên gốc, tên DCI nếu kê biệt dược thì phải ghi
thêm tên DCI mới được coi là đúng, nhưng trong những
trường hợp này, viết bằng biệt dược không chua tên DCI,
vẫn dễ dàng hiểu nhau.
Trong BV thuốc có cùng hoạt chất, dạng bào chế, hàm
lượng nhưng giá khác nhau thì phải lập thẻ kho riêng cho
từng biệt dược, nếu nhãn mang tên gốc thẻ kho phải ghi
thêm nơi sản xuất. Khoa Dược chủ động đề nghị với BS ghi
bệnh án, kê đơn đúng với tên ấy. Nếu ghi bệnh án, kê đơn,
lập phiếu lĩnh bằng tên gốc mà khi cấp vội vàng không ghi
biệt dược thực cấp vào đơn phiếu thì sẽ tính viện phí cho
người bệnh sai làm mất cân đối lượng- tiền (giữa khoa
dược- buồng bệnh - phòng tài vụ), không quyết toán được.
Đây là tình huống hay gặp. Trong trường hợp này, việc ghi
bệnh án, kê đơn bằng biệt dược là cần. Việc kiểm tra ghi tên
thuốc của BS tại nhà thuốc rất khó (vì không có đơn, vì
không lưu đơn) nên thường chỉ kiểm tra ở bệnh án, đơn cấp
phát. Nếu không chú ý chi tiết này sẽ có kết luận sai.