Kiêng cữ sau sinh - Thế nào là đúng? pot

Kiêng cữ sau sinh giúp mẹ bầu nhanh hồi phục. (Ảnh minh họa)
Kiêng cữ sau sinh - Thế nào là
đúng?
- Trước đây, phụ nữ sau khi sinh thường tránh ăn canh, không
tắm. Những kiêng cữ đó đúng sai đến mức nào?
Trước đây có nhiều hạn chế áp đặt cho phụ nữ sau sinh liên quan
đến ăn uống, vệ sinh thân thể, vận động và cả quan hệ tình dục.
Những hạn chế đó có nguồn gốc từ niềm tin vào những lý thuyết
cơ bản của y học phương Đông (âm dương, hàn nhiệt) về sức khỏe,
về sinh đẻ và các loại thức ăn.

Theo quan niệm của y học cổ truyền, cần tránh một số thức ăn
“lạnh” và có hại cho bà mẹ sau khi đẻ vì: Nhiệt độ cơ thể của mẹ
thấp hơn do không còn có mạch của trẻ trong tử cung; những thao
tác đã thực hiện sau khi sinh đẻ làm giảm khả năng chống đỡ với
“gió” và làm mất cân bằng âm dương; không thuận lợi cho việc
phục hồi lượng máu đã mất.

Vì sao trước đây phụ nữ sau sinh phải kiêng khem nhiều?

Y học truyền thống phương Đông khuyến cáo riêng nhiều loại rau
quả sau sinh như: dưa chuột, đậu lăng, cà chua, chồi cải bắp (hoa
lơ muộn), bắp cải, cần tây, dưa góp (rau dưa muối), dưa tây (cả
dưa hấu), quả kiwi, táo, dứa. Về đồ uống, kiêng trà thảo dược vì
hầu hết các loại trà đều mang tính “âm” nhưng lại chấp nhận rượu
(rượu vang, rượu gạo, whisky) ở mức độ vừa phải hay thêm vào
những thức ăn khác (tuy nhiên y học hiện đại lại khuyên nếu dùng
đồ uống hay thực đơn có độ cồn thì nên cho bú trước đã hoặc sau
khi dùng cũng cần phải đợi 1- 2 giờ mới cho bú lại).

Những thứ được chấp nhận khác bao gồm: gừng, tỏi, nhân sâm, cà
rốt, nấm tươi và khô, dầu vừng. Có nhiều thực đơn cho phụ nữ sau
sinh được y học truyền thống phương Đông chấp nhận, ví dụ gà
dim với gừng và rượu – chân giò nấu giấm và rượu – cháo gà - vịt
om với nấm nhằm giúp cho máu lưu thông và cơ thể ấm áp. Cháo
nấu với nhân sâm, gà nấu với tỏi và tiêu cũng là những món ăn phổ
biến và dễ chuẩn bị.

Xin lưu ý rằng vùng địa lý nóng hay lạnh không quan trọng mà
những món ăn trên nhằm chủ yếu để duy trì sự cân bằng bên trong
cơ thể, cái không đo được bằng nhiệt kế. Với những phụ nữ mổ đẻ,
thực đơn không dùng các thực phẩm có tính “âm” càng quan trọng.

Cá (cả da) có lợi cho tiến trình làm lành sẹo. Để có thêm lợi ích
của việc ăn cá, các nhà chuyên môn còn khuyên nên rán toàn bộ cá
với nhiều dầu cùng những lát gừng mỏng sau đó rưới nước sốt,
rượu và dầu vừng. Tuy nhiên, với cá thì y học hiện đại lưu ý không
ăn cá có nguy cơ chứa thủy ngân hay độc tố, gồm cá có vẩy, cá
thu, cá ngừ, cá mập. Cá hồi ăn được, dù là cá tự nhiên hay cá nuôi.

Phụ nữ cần kiêng cữ đúng cách sau sinh. (Ảnh minh họa)
Với những nguyên liệu và thực đơn nêu trên thì y học truyền thống
phương Đông xem ra cũng không khắc nghiệt lắm, không phải chỉ
là “gà dim gừng, ruốc” hay “không được ăn rau, ăn canh”. Có lẽ
những thế hệ phụ nữ trước đây đã quá khắt khe trong kiêng khem
sau sinh chủ yếu do không có đầy đủ thông tin, từ đó làm nghèo
nàn đi chế độ dinh dưỡng.

Ngày nay, phụ nữ sau sinh vẫn cần ăn đa dạng, đủ chất để hồi phục

sức khỏe, kể cả rau quả, canh… để tránh táo bón và cung cấp các
vi chất dinh dưỡng. Chỉ kiêng một số chất kích thích và có thể tiết
qua sữa. Cụm từ “hậu sản mòn” hay nói đến trước đây thực chất là
tình trạng phụ nữ sau sinh không được chăm sóc và dinh dưỡng
đầy đủ, kể cả khi đang mang thai.

Vì sao khuyến cáo phụ nữ sau sinh không tắm?

Y lý phương Đông cho rằng tiếp xúc với nước sớm sau sinh làm
suy yếu toàn diện và kéo dài trạng thái suy sụy sức khỏe sau sinh,
tạo thuận lợi phát triển chứng phong thấp, đau xương, đau khớp
sau này…

Y học hiện đại coi trọng giữ vệ sinh sau sinh nhưng phân biệt rõ
những thực hành thích hợp khác nhau (tắm dưới vòi hoa sen, tắm
bồn, tắm ngâm mông) cho các dạng sinh đẻ: sinh thường, sinh có
rách tầng sinh môn hay sinh mổ. Điều cần tuân thủ là tắm sau khi
sinh luôn phải ấm áp, kín gió.

Với sản phụ sinh thường, nếu cảm thấy khó chịu, có thể tắm sớm
24 giờ sau sinh. Có ý kiến cho rằng tắm bồn an toàn, thoải mái hơn
tắm đứng, lại có lợi vì nước ấm làm cho cơ thể và vùng tầng sinh
môn thư giãn

Với sinh thường có vết khâu ở tầng sinh môn, cần chăm sóc hàng
ngày vùng tầng sinh môn và lau mình mẩy. Có thể tắm khi vết
khâu tầng sinh môn lành sẹo tốt, không có dấu hiệu nhiễm khuẩn.
Với sinh mổ, cần chờ cho đến khi vết mổ hoàn toàn lành sẹo.

Khi nào có thể vận động sau sinh?

Vận động sớm sau sinh rất cần thiết, kể cả với mổ đẻ nhằm phòng
ngừa nhiều nguy cơ như huyết khối tĩnh mạch sâu, nghẽn mạch
phổi, hoặc cả táo bón và bí đái. Y học hiện đại cho rằng, trừ những
phụ nữ bị băng huyết hay sinh khó, thì sau khi sinh 6 tiếng là có
thể vận động được. Đi bộ, kể cả sau mổ có thể giúp vượt qua nhiều
khó chịu (khó tiêu hóa, trướng bụng, táo bón) nhờ tăng nhu động
ruột.

Tuy nhiên, tránh vận động thể thao nặng trong hai tháng đầu sau
sinh vì dễ có nguy cơ gây chấn thương cho khớp. Bởi có lợi vì
khớp, vì vú và sàn chậu được nước nâng đỡ.

Tóm lại kiêng cữ sau sinh là một thực hành cần thiết nhưng nhờ sự
tiến bộ của y học, sự kiêng khem ngày nay đã bớt khắt khe và trở
nên có cơ sở khoa học hơn. Một số niềm tin đã ảnh hưởng đến sức
khỏe của phụ nữ sau sinh chủ yếu chỉ do thiếu hiểu biết.