hậu sản thường bài giảng

HÁÛU SAÍN THÆÅÌNG
HÁÛU SAÍN THÆÅÌNG
ThS.BS.Lã lam Hæång
ThS.BS.Lã lam Hæång

Muỷc tióu hoỹc tỏỷp:
Muỷc tióu hoỹc tỏỷp:
1. Phỏn bióỷt õổồỹc nhổợng thay õọứi giaới
1. Phỏn bióỷt õổồỹc nhổợng thay õọứi giaới
phỏựu, sinh lyù trong thồỡi kyỡ hỏỷu saớn.
phỏựu, sinh lyù trong thồỡi kyỡ hỏỷu saớn.
2. Mọ taớ õổồỹc cỏỳu taỷo vaỡ tờnh chỏỳt cuớa
2. Mọ taớ õổồỹc cỏỳu taỷo vaỡ tờnh chỏỳt cuớa
saớn dởch,
saớn dởch,
3. Xaùc õởnh õổồỹc nhổợng hióỷn tổồỹng
3. Xaùc õởnh õổồỹc nhổợng hióỷn tổồỹng
lỏm saỡng trong thồỡi kyỡ hỏỷu saớn.
lỏm saỡng trong thồỡi kyỡ hỏỷu saớn.
4. Thổỷc haỡnh õổồỹc chm soùc hỏỷu saớn ồớ
4. Thổỷc haỡnh õổồỹc chm soùc hỏỷu saớn ồớ
cọỹng õọửng.
cọỹng õọửng.



ậNH NGHẫA
ậNH NGHẫA
- Hỏỷu saớn laỡ thồỡi gian 6 tuỏửn kóứ tổỡ
- Hỏỷu saớn laỡ thồỡi gian 6 tuỏửn kóứ tổỡ

sau khi õeớ
sau khi õeớ


- Thồỡi gian trồớ laỷi bỗnh thổồỡng
- Thồỡi gian trồớ laỷi bỗnh thổồỡng
cuớa caùc cồ quan sinh duỷc vóử mỷt
cuớa caùc cồ quan sinh duỷc vóử mỷt
giaới phỏựu vaỡ sinh lyù goỹi laỡ thồỡi
giaới phỏựu vaỡ sinh lyù goỹi laỡ thồỡi
kyỡ hỏỷu saớn (ngoaỷi trổỡ vuù vỏựn tióỳp
kyỡ hỏỷu saớn (ngoaỷi trổỡ vuù vỏựn tióỳp
tuỷc phaùt trióứn õóứ tióỳt sổợa).
tuỷc phaùt trióứn õóứ tióỳt sổợa).



SINH LYẽ HOĩC VAè GIAI
SINH LYẽ HOĩC VAè GIAI
PHU
PHU
HOĩC THèI KYè HU SAN
HOĩC THèI KYè HU SAN


1.
1.
Thay õọứi ồớ tổớ cung
Thay õọứi ồớ tổớ cung
2. Thay õọứi ồớ m õaỷo, ỏm họỹ

2. Thay õọứi ồớ m õaỷo, ỏm họỹ
vaỡ phỏửn phuỷ
vaỡ phỏửn phuỷ
3. Thay õọứi ồớ vuù :
3. Thay õọứi ồớ vuù :
4. Thay õọứi ồớ hóỷ tióỳt nióỷu
4. Thay õọứi ồớ hóỷ tióỳt nióỷu

1. Thay õọứi ồớ tổớ cung
1. Thay õọứi ồớ tổớ cung


Thỏn tổớ cung
Thỏn tổớ cung
- Troỹng lổồỹng tổớ cung luùc naỡy nỷng
- Troỹng lổồỹng tổớ cung luùc naỡy nỷng
khoaớng 1.000gr
khoaớng 1.000gr
- Sau õoù giaớm dỏửn vaỡ vaỡo cuọỳi thồỡi
- Sau õoù giaớm dỏửn vaỡ vaỡo cuọỳi thồỡi
kyỡ hỏỷu saớn trồớ vóử laỷi troỹng lổồỹng
kyỡ hỏỷu saớn trồớ vóử laỷi troỹng lổồỹng
bỗnh thổồỡng nhổ khi chổa coù thai
bỗnh thổồỡng nhổ khi chổa coù thai
(50- 60 g)
(50- 60 g)

Trón lỏm saỡng nhỏỷn thỏỳy coù 3 hióỷn
Trón lỏm saỡng nhỏỷn thỏỳy coù 3 hióỷn
tổồỹng

tổồỹng
- Tổớ cung co cổùng
- Tổớ cung co cổùng
+ Sau khi õeớ, tổớ cung co cổùng
+ Sau khi õeớ, tổớ cung co cổùng
trong vaỡi giồỡ taỷo thaỡnh cỏửu
trong vaỡi giồỡ taỷo thaỡnh cỏửu
an toaỡn, õaùy tổớ cung ồớ ngay
an toaỡn, õaùy tổớ cung ồớ ngay
dổồùi rọỳn.
dổồùi rọỳn.

Tổớ cung co boùp
Tổớ cung co boùp
+ Bióứu hióỷn bồới õau buỷng, ra
+ Bióứu hióỷn bồới õau buỷng, ra
maùu vaỡ saớn dởch chaớy ra
maùu vaỡ saớn dởch chaớy ra
ngoaỡi. Bióứu hióỷn ồớ ngổồỡi con
ngoaỡi. Bióứu hióỷn ồớ ngổồỡi con
raỷ nhióửu hồn ồớ ngổồỡi con so.
raỷ nhióửu hồn ồớ ngổồỡi con so.

- Tổớ cung co họửi
- Tổớ cung co họửi
+ Sau khi õeớ õaùy tổớ cung ồớ trón
+ Sau khi õeớ õaùy tổớ cung ồớ trón
khồùp vóỷ khoaớng 13 cm mọựi
khồùp vóỷ khoaớng 13 cm mọựi
ngaỡy co họửi õổồỹc khoaớng 1cm.

ngaỡy co họửi õổồỹc khoaớng 1cm.
+ Rióng ngaỡy õỏửu coù thóứ co họửi
+ Rióng ngaỡy õỏửu coù thóứ co họửi
õổồỹc khoaớng 2 - 3 cm.
õổồỹc khoaớng 2 - 3 cm.
+ Sau 2tuỏửn lóự seợ khọng sồỡ thỏỳy
+ Sau 2tuỏửn lóự seợ khọng sồỡ thỏỳy
õổồỹc tổớ cung ồớ trón khồùp vóỷ
õổồỹc tổớ cung ồớ trón khồùp vóỷ
nổợa.
nổợa.

1.2. oaỷn dổồùi vaỡ cọứ tổớ cung
1.2. oaỷn dổồùi vaỡ cọứ tổớ cung
- oaỷn dổồùi ngừn laỷi vaỡ thaỡnh eo
- oaỷn dổồùi ngừn laỷi vaỡ thaỡnh eo
tổớ cung vaỡo ngaỡy thổù 5 sau õeớ.
tổớ cung vaỡo ngaỡy thổù 5 sau õeớ.
- Cọứ tổớ cung ngừn vaỡ nhoớ laỷi
- Cọứ tổớ cung ngừn vaỡ nhoớ laỷi
+ Lọự trong õoùng vaỡo ngaỡy thổù 5
+ Lọự trong õoùng vaỡo ngaỡy thổù 5
õóỳn thổù 8.
õóỳn thổù 8.
+ Lọự ngoaỡi õoùng vaỡo ngaỡy thổù 12
+ Lọự ngoaỡi õoùng vaỡo ngaỡy thổù 12
hoỷc heù mồớ.
hoỷc heù mồớ.

Lọỹ tuyóỳn

Lọỹ tuyóỳn


- Coù khi thỏỳy lọỹ tuyóỳn, lọỹ
- Coù khi thỏỳy lọỹ tuyóỳn, lọỹ
tuyóỳn tọửn taỷi tổỡ thaùng thổù
tuyóỳn tọửn taỷi tổỡ thaùng thổù
nhỏỳt õóỳn mọỹt nm sau õeớ.
nhỏỳt õóỳn mọỹt nm sau õeớ.
- Khọng õổồỹc õọỳt õióỷn cọứ tổớ
- Khọng õổồỹc õọỳt õióỷn cọứ tổớ
cung trong thồỡi kyỡ hỏỷu saớn.
cung trong thồỡi kyỡ hỏỷu saớn.

1.3. Nọỹi maỷc tổớ cung
1.3. Nọỹi maỷc tổớ cung
- Traới qua hai giai õoaỷn õóứ trồớ
- Traới qua hai giai õoaỷn õóứ trồớ
laỷi chổùc phỏỷn bỗnh thổồỡng.
laỷi chổùc phỏỷn bỗnh thổồỡng.
- Giai õoaỷn thoaùi trióứn
- Giai õoaỷn thoaùi trióứn


+ Xaớy ra trong 14 ngaỡy õỏửu sau
+ Xaớy ra trong 14 ngaỡy õỏửu sau
õeớ. Lồùp bóử mỷt bở hoaỷi tổớ vaỡ
õeớ. Lồùp bóử mỷt bở hoaỷi tổớ vaỡ
thoaùt ra ngoaỡi cuỡng vồùi saớn
thoaùt ra ngoaỡi cuỡng vồùi saớn

dởch, lồùp õaùy gọửm õaùy tuyóỳn
dởch, lồùp õaùy gọửm õaùy tuyóỳn
vỏựn coỡn nguyón
vỏựn coỡn nguyón

- Giai õoaỷn phaùt trióứn
- Giai õoaỷn phaùt trióứn
+ Dổồùi aớnh hổồớng cuớa
+ Dổồùi aớnh hổồớng cuớa
estrogen vaỡ progesteron sau
estrogen vaỡ progesteron sau
6 tuỏửn lóự nióm maỷc tổớ cung
6 tuỏửn lóự nióm maỷc tổớ cung
õổồỹc phuỷc họửi hoaỡn toaỡn vaỡ
õổồỹc phuỷc họửi hoaỡn toaỡn vaỡ
seợ thổỷc hióỷn chu kyỡ kinh
seợ thổỷc hióỷn chu kyỡ kinh
nguyóỷt õỏửu tión nóỳu khọng
nguyóỷt õỏửu tión nóỳu khọng
cho con buù.
cho con buù.

2. Thay õọứi ồớ m õaỷo, ỏm họỹ
2. Thay õọứi ồớ m õaỷo, ỏm họỹ
vaỡ phỏửn phuỷ
vaỡ phỏửn phuỷ
- m họỹ, ỏm õaỷo bở giaợn cng
- m họỹ, ỏm õaỷo bở giaợn cng
trong khi õe ớcuợng co dỏửn vaỡ
trong khi õe ớcuợng co dỏửn vaỡ

vóử laỷi vở trờ bỗnh thổồỡng vaỡo
vóử laỷi vở trờ bỗnh thổồỡng vaỡo
ngaỡy thổù 15.
ngaỡy thổù 15.
- Maỡng trinh sau khi õeớ bở raùch
- Maỡng trinh sau khi õeớ bở raùch
chố coỡn laỷi di tờch cuớa rỗa
chố coỡn laỷi di tờch cuớa rỗa
maỡng trinh.
maỡng trinh.

- Phỏửn phuỷ trồớ laỷi bỗnh thổồỡng.
- Phỏửn phuỷ trồớ laỷi bỗnh thổồỡng.
- Tỏửng sinh mọn: caùc cồ nọng
- Tỏửng sinh mọn: caùc cồ nọng
vaỡ sỏu lỏỳy laỷi trổồng lổỷc tuyỡ
vaỡ sỏu lỏỳy laỷi trổồng lổỷc tuyỡ
thuọỹc chỏỳt lổồỹng cuọỹc õeớ
thuọỹc chỏỳt lổồỹng cuọỹc õeớ
( cừt tỏửng sinh mọn ) vaỡ thóứ
( cừt tỏửng sinh mọn ) vaỡ thóứ
duỷc sau õeớ.
duỷc sau õeớ.

3. Thay õọứi ồớ vuù :
3. Thay õọứi ồớ vuù :
- Vaỡi ngaỡy sau õeớ vuù phaùt trióứn
- Vaỡi ngaỡy sau õeớ vuù phaùt trióứn
nhanh.
nhanh.

+ Nuùm vuù to vaỡ daỡi ra, tộnh
+ Nuùm vuù to vaỡ daỡi ra, tộnh
maỷch vuù nọứi roợ
maỷch vuù nọứi roợ
+ Tuyóỳn sổợa phaùt trióứn to lón
+ Tuyóỳn sổợa phaùt trióứn to lón
coù khi lan tồùi tỏỷn naùch
coù khi lan tồùi tỏỷn naùch

+ Coù hióỷn tổồỹng tióỳt sổợa,
+ Coù hióỷn tổồỹng tióỳt sổợa,
thổồỡng xaớy ra sau õeớ 2 - 3
thổồỡng xaớy ra sau õeớ 2 - 3
ngaỡy.
ngaỡy.
+ Sổỷ tióỳt sổợa õổồỹc duy trỗ bồới
+ Sổỷ tióỳt sổợa õổồỹc duy trỗ bồới
õọỹng taùc buù.
õọỹng taùc buù.

+ Cồ chóỳ cuớa hióỷn tổồỹng xuọỳng
+ Cồ chóỳ cuớa hióỷn tổồỹng xuọỳng
sổợa laỡ do nọửng õọỹ estrogen
sổợa laỡ do nọửng õọỹ estrogen
tuỷt xuọỳng õọỹt ngọỹt sau õeớ.
tuỷt xuọỳng õọỹt ngọỹt sau õeớ.
+Prolactin õổồỹc giaới phoùng vaỡ
+Prolactin õổồỹc giaới phoùng vaỡ
taùc duỷng lón tuyóỳn sổợa gỏy ra
taùc duỷng lón tuyóỳn sổợa gỏy ra

sổỷ tióỳt sổợa.
sổỷ tióỳt sổợa.

4. Thay õọứi ồớ hóỷ tióỳt nióỷu
4. Thay õọứi ồớ hóỷ tióỳt nióỷu
- Sau khi õeớ thaỡnh baỡng quang vaỡ
- Sau khi õeớ thaỡnh baỡng quang vaỡ
nióm maỷc baỡng quang bở xung
nióm maỷc baỡng quang bở xung
huyóỳt, baỡng quang coù hióỷn tổồỹng
huyóỳt, baỡng quang coù hióỷn tổồỹng
tng dung tờch vaỡ mỏỳt nhaỷy caớm
tng dung tờch vaỡ mỏỳt nhaỷy caớm
tổồng õọỳi vồùi aùp cuớa lổồỹng nổồùc
tổồng õọỳi vồùi aùp cuớa lổồỹng nổồùc
tióứu ồớ trong baỡng quang.
tióứu ồớ trong baỡng quang.
- Coù thóứ bờ tióứu do taùc duỷng cuớa
- Coù thóứ bờ tióứu do taùc duỷng cuớa
thuọỳc gỏy tó tuớy sọỳng.
thuọỳc gỏy tó tuớy sọỳng.

III. NHặẻNG HIN TặĩNG LM
III. NHặẻNG HIN TặĩNG LM
SAèNG
SAèNG


1. Sổỷ co họửi tổớ cung:
1. Sổỷ co họửi tổớ cung:

+ aùy tổớ cung trón vóỷ 13cm vaỡ
+ aùy tổớ cung trón vóỷ 13cm vaỡ
trung bỗnh mọựi ngaỡy thu laỷi 1cm.
trung bỗnh mọựi ngaỡy thu laỷi 1cm.
- Cồn õau tổớ cung
- Cồn õau tổớ cung
+ Do tổớ cung co boùp tọỳng maùu cuỷc
+ Do tổớ cung co boùp tọỳng maùu cuỷc
vaỡ saớn dởch ra ngoaỡi.
vaỡ saớn dởch ra ngoaỡi.
+ Ngổồỡi con raỷ õau nhióửu hồn con
+ Ngổồỡi con raỷ õau nhióửu hồn con
so, thổồỡng cồn õau giaớm dỏửn.
so, thổồỡng cồn õau giaớm dỏửn.

2. Saớn dởch:
2. Saớn dởch:
Cỏỳu taỷo:
Cỏỳu taỷo:
- Laỡ nhổợng maớnh vuỷn cuớa maỡng
- Laỡ nhổợng maớnh vuỷn cuớa maỡng
ruỷng, maùu cuỷc vaỡ maùu loaợng caùc
ruỷng, maùu cuỷc vaỡ maùu loaợng caùc
tóỳ baỡo vaỡ dởch tióỳt ra tổỡ ỏm õaỷo.
tóỳ baỡo vaỡ dởch tióỳt ra tổỡ ỏm õaỷo.
Tờnh chỏỳt:
Tờnh chỏỳt:
- Vọ truỡng, muỡi tanh nọửng, pH
- Vọ truỡng, muỡi tanh nọửng, pH
kióửm.

kióửm.

- Tæì 2 - 3 ngaìy âáöu saín dëch
- Tæì 2 - 3 ngaìy âáöu saín dëch
maìu âoí tæåi vãö sau âoí sáùm.
maìu âoí tæåi vãö sau âoí sáùm.
- Ngaìy 4 - 8 saín dëch loaîng
- Ngaìy 4 - 8 saín dëch loaîng
hån láùn nháöy låì låì maïu caï.
hån láùn nháöy låì låì maïu caï.
- Ngaìy 8 - 12 saín dëch chè laì
- Ngaìy 8 - 12 saín dëch chè laì
cháút nháöy, trong.
cháút nháöy, trong.

-
Vãö säú læåüng : Ngaìy thæï 1 vaì
Vãö säú læåüng : Ngaìy thæï 1 vaì
2 ra nhiãöu, sau 2 tuáön lãù seî
2 ra nhiãöu, sau 2 tuáön lãù seî
hãút hàón.
hãút hàón.
-
Ba tuáön sau sinh coï thãø tháúy
Ba tuáön sau sinh coï thãø tháúy
kinh non.
kinh non.

3. Sổỷ xuọỳng sổợa:
3. Sổỷ xuọỳng sổợa:

ngổồỡi con so, sổỷ xuọỳng sổợa ngaỡy
ngổồỡi con so, sổỷ xuọỳng sổợa ngaỡy
thổù 3, ngổồỡi con raỷ ngaỡy thổù 2:
thổù 3, ngổồỡi con raỷ ngaỡy thổù 2:
- Nhổùc õỏửu, khoù chởu, maỷch hồi
- Nhổùc õỏửu, khoù chởu, maỷch hồi
nhanh, sọỳt nheỷ < 38
nhanh, sọỳt nheỷ < 38
0
0
C, caớm giaùc
C, caớm giaùc
ồùn laỷnh. Toaỡn bọỹ hai vuù cổồng,
ồùn laỷnh. Toaỡn bọỹ hai vuù cổồng,
õau, to.
õau, to.


- Sau 24 giồỡ - 48 giồỡ caùc trióỷu
- Sau 24 giồỡ - 48 giồỡ caùc trióỷu
chổùng mỏỳt.
chổùng mỏỳt.

Caùc hióỷn tổồỹng khaùc
Caùc hióỷn tổồỹng khaùc
- Cồn reùt run
- Cồn reùt run
- Maỷch thổồỡng chỏỷm laỷi khoaớng
- Maỷch thổồỡng chỏỷm laỷi khoaớng
10 nhởp/phuùt vaỡ trồớ laỷi bỗnh

10 nhởp/phuùt vaỡ trồớ laỷi bỗnh
thổồỡng sau 5 ngaỡy.
thổồỡng sau 5 ngaỡy.
- Nhởp thồớ sỏu vaỡ chỏỷm hồn do cồ
- Nhởp thồớ sỏu vaỡ chỏỷm hồn do cồ
hoaỡnh khọng bở õỏứy lón cao nổợa.
hoaỡnh khọng bở õỏứy lón cao nổợa.
- Troỹng lổồỹng cồ thóứ giaớm tổỡ 3 -
- Troỹng lổồỹng cồ thóứ giaớm tổỡ 3 -
5kg
5kg

IV. CHM SOẽC HU SAN
IV. CHM SOẽC HU SAN


Theo doợi saùt saớn phuỷ ngaỡy õỏửu:
Theo doợi saùt saớn phuỷ ngaỡy õỏửu:


- Trong hai giồỡ õỏửu sau õeớ
- Trong hai giồỡ õỏửu sau õeớ
+ Saớn phuỷ phaới õổồỹc nũm theo
+ Saớn phuỷ phaới õổồỹc nũm theo
doợi taỷi phoỡng õeớ
doợi taỷi phoỡng õeớ
+ 15 phuùt/lỏửn trong giồỡ õỏửu vaỡ
+ 15 phuùt/lỏửn trong giồỡ õỏửu vaỡ
30 phuùt/ lỏửn trong giồỡ thổù hai
30 phuùt/ lỏửn trong giồỡ thổù hai

sau õeớ.
sau õeớ.