Các cách chụp ảnh chuyên nghiệp

Vận dụng tốc độ chụp
Nếu đã từng học qua Vật lý phổ thông, chắc hẳn bạn đọc còn nhớ rằng khái niệm về
chuyển động và vận tốc đều chỉ mang tính tương đối. Một vật chuyển động hay đứng
im, có vận tốc bao nhiêu còn phụ thuộc vào vật dùng để làm mốc. Ví dụ người ngồi
trên ô tô đang chạy với vận tốc 60 km/h sẽ có vận tốc 60 km/h với chiếc cột đèn bên vệ
đường, nhưng lại có vận tốc bằng 0 so với chính chiếc xe ô tô đó.
Vận dụng tính tương đối đó vào trong nhiếp ảnh, bạn đọc có thể sử dụng tốc độ chụp
như một thứ công cụ vô cùng lợi hại để miêu tả lại mọi sự chuyển động của vật thể theo
ý mình. Biến một dòng thác đang tung bọt trắng xóa thành những làn khói mỏng manh,
hay khiến chúng vỡ vụn ra thành hàng trăm nghìn giọt nước nhỏ… đều trở thành những
việc hết sức đơn giản. Và cụ thể hơn, ở bài viết này GenK sẽ hướng dẫn các bạn cách
vận dụng tốc độ chụp vào hai mục đích chụp chuyển động chính:
“Đóng băng” một chuyển động
“Đóng băng” một chuyển động, tức là khi ghi lại dưới dạng ảnh chụp, vật thể đó dù
đang di chuyển với tốc độ nhanh đến bao nhiêu đi chăng nữa cũng trở thành bất động.
Để làm được điều đó, tốc độ chụp phải nhanh bằng, hoặc tốt hơn hết là nhanh hơn vận
tốc của vật thể cần chụp.
Trào lưu chụp ảnh bay rầm rộ một thời, về bản chất chính là “đóng băng” một chuyển
động trên không.
1
Ở bài viết về Các thông số cơ bản trong nhiếp ảnh, ta đã biết rằng tốc độ chụp là thời
gian tính từ lúc màn trập mở ra cho tới khi nó đóng lại. Giá trị tốc độ chụp trên máy
ảnh có thể lớn hoặc nhỏ hơn 1 giây:
- Các giá trị nhỏ hơn 1 giây, ví dụ 1/4s, 1/20s, 1/250s,… được ký hiệu dưới dạng thập
phân như trên, hoặc chỉ ghi mẫu số.
Cách hiển thị giá trị nhỏ hơn 1s (bên phải là thông số về độ mở ống kính) trên màn hình
máy ảnh.
- Các giá trị lớn hơn 1 giây, ví dụ 2s, 10s, 30s,… được ký hiệu dưới dạng 2”, 10”,
2
30”…
Cách hiển thị giá trị lớn hơn 1s trên màn hình máy ảnh.

Muốn đóng băng một chuyển động, trước tiên cần phải ước lượng được tốc độ của
chuyển động đó. Tiếp theo là xác định phương của chuyển động. Ví dụ một người đang
đi xe máy chạy ngang qua theo phương vuông góc với hướng máy ảnh sẽ có tốc độ (xin
lưu ý rằng khái niệm “tốc độ” ở đây – như đã nói ở trên – chỉ mang tính tương đối)
chuyển động nhanh hơn so với một chiếc ô tô đang chạy theo hướng trực diện về phía
máy ảnh. Từ đó, ta xác định một tốc độ chụp sao phù hợp. “Giá trị phù hợp” ở đây có
thể phải thử đi thử lại nhiều lần cho tới khi bạn tự rút ra được kinh nghiệm cho bản thân
trong từng tình huống chụp cụ thể, chứ không có một “con số vàng” nào sẵn trước.
Để điều chỉnh được tốc độ chụp trên máy ảnh ống kính rời, ta có thể sử dụng chế độ
chụp Ưu tiên tốc độ (Shutter-speed Priority). Chế độ này thường được ký hiệu bởi chữ
S, hoặc T, hoặc Tv.
Chế độ chụp Ưu tiên khẩu độ được ký hiệu bằng chữ Tv trên máy. Chế độ chụp Thể
thao có hình người đang chạy.
Sử dụng các phím chức năng tùy theo từng máy (bạn đọc nên đọc hướng dẫn sử dụng
đi kèm với chiếc máy của mình bởi mỗi mẫu máy lại có một thiết kế khác nhau) để
điều chỉnh tốc độ.
3
Lấy nét vào chủ thể đang chuyển động và nhấn chụp. (*)
Với các máy du lịch không có chế độ tùy chỉnh tốc độ thủ công, các bạn có thể sử dụng
chế độ chụp Thể thao (Sport) hoặc chụp Trẻ em / Thú cưng (Baby / Kid / Pet) để thay
thế. Cũng giống như các chế độ chụp Chân dung, Phong cảnh đã nói tới ở bài trước,
các chế độ chụp này về bản chất được máy thiết lập sẵn một tốc độ chụp tương đối cao,
kèm theo các phương thức tính toán về canh nét bám theo chủ thể (object
tracking) (**) và sử dụng đèn flash (***) để bắt đứng hình.
(*)(**) Để đạt được kết quả cao nhất trong thể loại ảnh chụp chuyển động, ngoài tốc
độ chụp, bạn cần phải kiểm soát được một tính năng nữa gọi là Tùy chọn lấy nét
(Auto-focus settings). Thông thường chúng được chia làm 2-3 loại:
- Single auto-focus (AF-S): Tự động lấy nét một lần. Bạn hướng máy về chủ thể, nhấn
nút chụp xuống một nửa để máy lấy nét, và nhấn tiếp đến kịch nút để chụp. Trong
khoảng thời gian từ sau khi nhấn nửa nút chụp đến nhấn hết, máy không lấy nét thêm

lần nào nữa dù chủ thể có rời khỏi vị trí ban đầu.
- Continuous auto-focus (AF-C): Tự động lấy nét liên tục. Điểm khác biệt so với AF-S
là trong khoảng thời gian từ lúc nhấn nửa nút chụp cho tới khi nhấn hết, máy liên tục
tái thực hiện việc lấy nét. Đây là loại bạn sẽ thường sử dụng khi chụp ảnh chuyển
động.
- Automatic auto-focus (AF-A): Máy tự nhận biết dạng chủ thể là tĩnh hay động để
chọn hoặc AF-S hoặc AF-C.
Ở các mẫu máy Canon, việc phân loại Tùy chọn lấy nét có thể hơi khác. Cụ thể:
- One-shot AF: tương tự AF-S ở trên
- AI Servo: tương tự AF-C
- AI Focus: tương tự AF-A
Chọn AI Servo (hoặc AF-C) trong AF mode để chụp chuyển động đạt hiệu quả tốt hơn.
(***) Trong nhiều trường hợp, khi tốc độ chụp đã được đẩy lên rất nhanh rồi mà độ
mở ống kính và độ nhạy sáng không thể mở rộng hoặc tăng lên để đáp ứng theo được
thì ảnh sẽ bị thiếu sáng (tối). Lúc này, bạn buộc phải sử dụng flash như một nguồn
sáng bổ sung để đảm bảo bắt đứng được chủ thể đang chuyển động.
Một tính năng khác sẽ hỗ trợ bạn “đóng băng” một chuyển động thành công, đó là sử
dụng chế độ chụp liên tiếp (Continuous Shot). Trên máy ảnh du lịch, tính năng này
thường được bố trí ngay trên phím cứng có hình chiếc đồng hồ. Khi bấm vào đây, máy
sẽ hiện ra menu tùy chọn bao gồm các chế độ: Single shot (chụp đơn), Continuous shot
4
(chụp liên tiếp) và Self-timer shot (chụp hẹn giờ). Bạn hãy chọn Continuous shot. Lúc
này, máy sẽ chụp liên tiếp nhiều tấm hình cho đến khi ngón tay bạn nhả khỏi nút chụp.
Còn trên máy ảnh ống kính rời, chế độ này thường được đặt trong phím cứng có ghi
chữ Drive.
Bấm vào đây và bạn sẽ có các tùy chọn Single shot, Continuous shot (một số máy còn
chia thành Low Continuous shot và High Continuous shot, trong đó High Continuous
shot cho tốc độ chụp liên tiếp nhanh hơn nhưng độ phân giải ảnh sẽ bị giảm), Self-timer
shot, Remote-control shot (chụp với điều khiển từ xa, là một phụ kiện phải mua thêm).
Drive mode trên máy. Từ trái qua phải: Chụp đơn, Chụp liên tiếp tốc độ cao,

Chụp liên tiếp, Chụp hẹn giờ, Chụp hẹn giờ tùy chỉnh thời gian.
Các bạn cũng cần chú ý rằng mỗi máy có khả năng chụp liên tiếp số tấm hình khác
nhau, ví dụ Canon 1D-X mới ra mắt có thể chụp liên tiếp tới 10 tấm hình/giây, trong
khi Nikon D3000 thuộc dòng máy bình dân chỉ chụp được tối đa 3 hình/giây. Và sau
khi chụp xong, máy sẽ mất một khoảng thời gian khá lâu để lưu tất cả hình vừa chụp
vào thẻ nhớ. Một thẻ nhớ với tốc độ đọc/ghi nhanh sẽ hữu ích trong trường hợp này.
Miêu tả một chuyển động
Trái ngược với “đóng băng” một chuyển động, miêu tả một chuyển động là phương
pháp tạo ra các hiệu ứng mờ nhòe chủ thể một cách cố ý. Mục đích của nó, đúng như
tên gọi, là để người xem có thể cảm nhận được về không gian, phương hướng, tính chất
của chuyển động. Ví dụ như trong một cuộc đua mô tô phân khối lớn, việc làm nhòe
với từng vệt ánh sáng lớn kéo theo đuôi xe sẽ giúp người xem cảm nhận được tốc độ,
hướng chuyển động và sức mạnh của bộ môn thể thao này. Trong khi đó với bộ môn
múa nghệ thuật, một vài chuyển động mờ nhòe nơi cánh tay, vạt áo của diễn viên giúp
người xem hình dung được sự uyển chuyển, sống động của vở múa. Tương tự như vậy,
miêu tả ngọn gió – vốn là thứ vô hình – đang thổi trên cánh đồng cỏ lau, chỉ có thể
bằng cách tạo ra những mờ nhòe rất nhẹ để người xem biết được rằng có gió khiến
những ngọn lau này lung lay.
5
Miêu tả sự hiện diện và tính chất của gió bằng cách làm chậm chuyển động của các
ngọn cỏ lau.
Cách chụp thể loại ảnh này cũng giống như trên, chỉ có điều thay vì thiết lập tốc độ
nhanh hơn, ta sẽ chọn một tốc độ chụp chậm hơn tốc độ chuyển động của chủ thể sao
cho đạt được kết quả vừa ý nhất.
Trong bài viết tuần sau, GenK sẽ giới thiệu với các bạn một số loại hình nhiếp ảnh
chuyển động đặc sắc trên thế giới và cách thực hiện chúng. Còn bây giờ, mời các bạn
hãy thử đoán xem những tấm hình sau được chụp như thế nào?
6
7
8

9
Blur motion với chủ thể đứng yên là người đàn ông cầm ô (dù).
Bản chất của thể loại ảnh này là miêu tả các chuyển động thông qua việc so sánh chúng
với một chủ thể đứng yên. Bằng cách đó, người chụp có thể tạo ra ấn tượng sâu sắc về
sự vận động của cuộc sống và dòng chảy của thời gian. Cách chụp rất đơn giản:
- Cần một chủ thể đứng yên làm cột mốc, xung quanh là các vật thể chuyển động theo
một hoặc nhiều quỹ đạo khác nhau tùy chủ ý người chụp.
- Chọn chế độ Ưu tiên tốc độ (xem lại bài viết số trước), thiết lập tốc độ chụp chậm hơn
tốc độ di chuyển của các vật thể chuyển động (thường thấp hơn 1/10s).
- Đảm bảo máy không rung bằng cách đặt chúng lên một mặt phẳng cố định hoặc sử
dụng tripod.
10
- Lấy nét vào chủ thể đứng yên và bấm chụp.
Ảnh panning (lia máy)
Panning với chủ thể là người bán hàng rong đạp xe trên phố khuya.
Ảnh panning hay kỹ thuật chụp lia máy là một kỹ thuật khó trong nhiếp ảnh. Ngay cả
những nhiếp ảnh gia nổi tiếng cũng khó dám cam đoan mọi tấm hình mình chụp với kỹ
thuật này đều thành công. Về bản chất, panning là việc đóng băng một chủ thể đang
chuyển động, trong khi lại tạo ra cảm giác về sự chuyển động cho hậu cảnh theo
phương chuyển động của chủ thể. Cách chụp như sau:
- Cần một chủ thể chuyển động, tốt nhất là theo phương nằm ngang trên khung hình.
- Cần một khung cảnh đủ rộng để có thể đảm bảo chủ thể sẽ nằm trọn trong khung hình
trong quá trình chụp.
- Hậu cảnh nên có sự đồng nhất nhưng không trống trải để có thể nhìn rõ hiệu ứng
nhòe.
- Không có các vật thể khác làm vướng khung hình.
- Thiết lập máy ở chế độ chụp Ưu tiên tốc độ, chọn tốc độ tương đối bằng với tốc độ
chuyển động của chủ thể. Thông thường, với người đi bộ là 1/10s, với người đi xe đạp
là 1/15s – 1/20s, với người đi xe máy và ô tô là 1/60s hoặc nhanh hơn.
11

- Chọn chế độ lấy nét tự động liên tục (AF-C / AI Servo) để bám nét chủ thể trong suốt
quá trình lấy nét và chụp (object tracking).
- Chọn chế độ chụp đơn.
- Đứng ở vị trí vuông góc với khung hình ước lượng sẽ chụp.
- Bắt đầu lấy nét chủ thể (nhấn nửa nút chụp) từ trước khi chủ thể tiến vào khung hình
sẽ chụp, giữ nét (giữ nguyên nửa nút chụp, không nhả tay ra hay bấm hết).
- Bấm chụp (nhấn hết nút chụp) khi chủ thể bắt đầu tiến vào khung hình.
- Lia máy theo phương nằm ngang, song song cùng chiều với hướng chuyển động của
chủ thể cho tới khi máy chụp xong.
Yếu tố quan trọng tạo nên một tấm hình panning thành công là tốc độ ban đầu bạn chọn
phải tương đối bằng với tốc độ chuyển động của chủ thể, và trong quá trình lia máy
phải đều tay (không giật khựng, không lúc nhanh lúc chậm, không lúc lên lúc xuống),
bám sát theo chủ thể (không vượt lên trước, không bị hụt lại đằng sau chủ thể). Trong
một số trường hợp chủ thể chuyển động quá nhanh hoặc điều kiện chụp thiếu sáng quá
nhiều, bạn có thể dùng thêm đèn flash để “đóng băng” chủ thể được tốt hơn.
Ảnh chụp tốc độ cao
Ảnh chụp tốc độ cao nhằm “đóng băng” một chuyển động cực nhanh, giúp ta quan sát
thấy những gì mà mắt thường không kịp nhìn thấy. Cách chụp cực kỳ đơn giản, ví dụ
như với tấm hình này:
12
- Chọn chế độ chụp Ưu tiên tốc độ (Tv).
- Chọn chế độ lấy nét liên tục (AF-C / AI Servo) và chế độ chụp liên tục tốc độ cao
(Continuous shooting / High continuous shooting).
- Thiết lập máy ở ISO cao (ISO 800 trở lên) hoặc vào Menu, chọn ISO Auto với
Minimum Shutter Speed là 1/500s.
- Nên có một nguồn sáng mạnh rọi vào quả trứng (chủ thể) để đảm bảo ảnh đủ sáng ở
tốc độ cao, hoặc sử dụng đèn flash rời có công suất lớn, nạp điện nhanh để đánh sáng
liên tục.
- Chăng phía sau quả trứng một phông nền đồng màu (ở đây là tấm vải màu đen) để
tăng thêm hiệu quả cho ảnh chụp.

- Lấy nét vào quả trứng, khóa nét (giữ phím AF lock hoặc giữ nửa nút chụp, không
buông tay ra).
- Đếm 3… 2… 1, ngay khi bóp cò súng thì đồng thời nhấn hết nút chụp và giữ không
buông tay cho tới khi quả trứng vỡ tan ra.
- Xem lại hình đã chụp, bạn sẽ được một loạt hình từ khi quả trứng còn nguyên cho tới
khi viên đạn chạm vào nó, xuyên qua nó (ảnh trên) và làm vỡ hoàn toàn quả trứng.
Chọn tấm hình mà bạn muốn, thế là xong.
Ảnh phơi sáng
Những tấm hình phơi sáng mà bạn thường gặp đa số được chụp từ trên cao tại các cung
đường đẹp, nhằm ghi lại “vũ điệu” của xe cộ thông qua các vệt đèn pha kéo dài.
13
Ảnh phơi sáng ở hầm Kim Liên.
Tuy nhiên đó không phải là chủ đề duy nhất của ảnh phơi sáng. Người ta thậm chí có
thể phơi sáng vào… giữa buổi trưa, để ghi lại chuyển động của những đám mây vốn
bay với tốc độ rất chậm (thực chất có thể rất nhanh nhưng do khoảng cách quá xa nên
khiến ta cảm giác chúng như mấy con rùa đang bò) hoặc biến dòng nước đang chảy
thành những làn khói mỏng manh. Về bản chất, ảnh phơi sáng là cưỡng ép máy ảnh
chụp với tốc độ chụp cực chậm (từ vài giây tới vài chục giây, thậm chí là tính theo đơn
vị phút hoặc giờ) để tấm hình được ghi lại đủ sáng, thông qua việc khép độ mở ống
kính lại thật sâu, và do đó tạo ra một tấm hình với vùng DOF cực dày, nét đến từng chi
tiết. Cách chụp cũng tương tự như với ảnh blur motion nhưng phức tạp hơn và yêu cầu
một số thiết bị hỗ trợ:
- Chọn một nguồn sáng làm nguồn sáng chuẩn của tấm hình. Nghĩa là khi lên hình,
nguồn sáng đó sẽ có giá trị EV bằng giá trị EV mong muốn cho cả tấm hình. Thông
thường trong ảnh phơi sáng, đặc biệt là phơi sáng buổi tối, nguồn sáng chuẩn nên có
EV thấp hơn giá trị 0. Bạn có thể thử nhiều lần, ví dụ EV = -1/3, -2/3, -1,… cho tới khi
đạt được hiệu quả như mong muốn.
- Thiết lập ISO nhỏ nhất có thể (100, 200 hoặc 50 tùy từng máy). Chuyển máy về chế
độ đo sáng điểm (spot metering), chế độ chụp Programme (ký hiệu chữ P). Ở chế độ
chụp này, máy cho phép ta tự thiết lập ISO, máy sẽ tính toán cặp thông số độ mở ống

kính – tốc độ chụp sao cho ảnh đủ sáng.
- Nếu ống kính sử dụng là ống kính dải tiêu cự thì đẩy ra đến tiêu cự dài nhất, lấy nét
vào nguồn sáng đã chọn làm chuẩn ở trên
- Trong quá trình lấy nét, máy sẽ đồng thời đo sáng cho nguồn sáng đã chọn. Cặp thông
số độ mở ống kính / tốc độ chụp máy chọn sẽ hiển thị trong khung ngắm. Sử dụng vòng
xoay trên máy để điều chỉnh cặp thông số này sao cho tốc độ chụp từ 15s trở lên, độ
mở ống kính càng nhỏ càng tốt, thậm chí là f/22.
- Ghi nhớ cặp thông số này.
- Chuyển máy về chế độ chụp Manual (ký hiệu chữ M) và thiết lập sẵn cặp thông số tốc
độ chụp – độ mở ống kính vừa ghi nhớ (*).
- Tắt bỏ chống rung trên ống kính, tắt bỏ tính năng khử nhiễu khi chụp ở phơi sáng dài
(Long Exposure Noise Reduction), tháo bỏ kính lọc UV trên ống kính nếu có.
- Đặt máy trên tripod hoặc mặt phẳng vững chắc, vì thời gian chụp rất dài, tay người
không thể giữ nổi, chuyển máy sang chế độ chụp hẹn giờ(**).
- Điều chỉnh ống kính về tiêu cự như mong muốn, lấy nét vào chủ thể mình chọn (nhấn
nửa nút chụp), vẫn giữ nguyên nửa nút chụp bằng ngón trỏ tay phải, tay trái cùng lúc
14
gạt máy (hoặc ống kính) sang chế độ lấy nét bằng tay (manual focus). Sau đó có thể
buông tay khỏi nút chụp(***).
- Bố cục hình theo ý muốn, chú ý lúc này không được di rời máy ra khỏi khoảng cách
tới chủ thể đã đặt lúc lấy nét, nếu không ảnh sẽ mất nét.
- Bấm chụp, vì là chụp hẹn giờ nên máy sẽ đếm ngược một khoảng thời gian trước khi
chính thức chụp. Quá trình chụp diễn ra rất dài (vài chục giây) nên cần đảm bảo không
có bất cứ tác động nào làm rung máy cho tới khi ảnh review hiện lên trên màn hình
LCD.
(*) Sở dĩ ta phải sử dụng 2 chế độ chụp phức tạp như vậy là vì:
- Chế độ chụp Programme về bản chất gần giống chế độ chụp Auto, chỉ thêm ở chỗ ta
có thể tự thiết lập điểm lấy nét, ISO, cân bằng trắng và đèn flash mà thôi. Bằng cách
sử dụng chế độ chụp Programme, ta nhờ máy tính toán hộ thông số về độ mở ống kính
và tốc độ chụp. Lưu ý là ở lần lấy nét này (lấy nét lần 1), ta lấy nét vàonguồn sáng

chuẩn của tấm hìnhsẽ chụp chứ không phải lấy nét vào chủ thể của tấm hình(lấy nét
lần 2), mục đích là để máy thực hiện việc đo sáng và cho ta cặp thông số cần thiết mà
thôi.
- Nếu vẫn sử dụng chế độ chụp này để thực hiện lần lấy nét thứ 2 thì vì tính chất auto
của nó, máy sẽ lặp lại quy trình đo sáng thêm lần nữa. Bởi vì ánh sáng của chủ thể
tấm hìnhvà ánh sáng của nguồn sáng chuẩnkhông phải lúc nào cũng là một, nên lần
đo sáng thứ 2 này vô tình sẽ làm mất đi cặp thông số mà ta cần ở bước trước.
- Chế độ chụp Manual giúp ta giải quyết vấn đề đó. Bởi đây là chế độ chỉnh tay hoàn
toàn, nên ta có thể thiết lập cho máy cặp thông số đã ghi nhớ từ lần lấy nét 1, và máy
sẽ không tự động đo sáng lại trong lần lấy nét 2 nữa.
(**) Trong quá trình bấm chụp, ta có thể vô tình ấn mạnh tay khiến máy bị rung lắc
theo chiều chúi xuống, kết quả là ảnh sẽ bị nhòe do tốc độ chụp vốn đã rất chậm. Sử
dụng chế độ chụp hẹn giờ là để máy có quãng thời gian (từ lúc nhấn chụp và thả tay
cho tới khi thực sự chụp) triệt tiêu sự rung máy này. Tuy nhiên với chế độ chụp hẹn giờ
trên máy, tốc độ chụp lâu nhất mà máy đạt được thông thường chỉ ở mức 30s. Trong
khi đó trong nhiều hoàn cảnh đặc biệt, thời gian chụp có thể phải lên đến hàng giờ mới
tạo được hiệu ứng về ánh sáng như mong muốn. Lúc này bạn sẽ cần một dây bấm
mềm, là một tay cầm điều khiển (remote) gắn liền với máy. Bạn thiết lập tốc độ chụp
trên tay cầm điều khiển này, bấm chụp cũng trên tay cầm điều khiển này, nên không
cần phải đặt máy ở chế độ hẹn giờ nữa.
(***) Khi chúng ta thực hiện thao tác lấy nét, thấu kính bên trong ống kính sẽ xê dịch
tới vị trí mà chủ thể đạt được độ nét tối đa. Lúc này, chuyển máy (hoặc ống kính) sang
chế độ lấy nét tay nhằm mục đích cố định thấu kính ở vị trí đã lấy nét. Bởi trong quá
15
trình chụp (vốn rất dài), bất cứ một vật thể không ngờ đến nào đó vô tình lạc vào
khung hình cũng có thể khiến máy lầm tưởng đó là chủ thể mới, và tự động thực hiện
lại việc lấy nét vào đối tượng mới đó. Kết quả là hình chụp ra không nét vào cái gì cả.
Hình chụp phơi sáng nghe có vẻ rất phức tạp, nhưng thực hiện thử vài lần (có thể bỏ
qua 1 bước nào đó ở trên hoặc thay đổi chúng theo hướng bạn suy nghĩ rằng như thế
mới đúng) và dựa vào sự sai khác về kết quả đạt được, bạn sẽ tự hiểu ra những điều còn

khúc mắc. Cũng cần lưu ý rằng đây là kinh nghiệm chụp phơi sáng của bản thân tác
giả, và Genk lựa chọn theo tiêu chí đảm bảo mức độ thành công cao nhất cho bạn đọc,
còn với nhiều người khác, trong nhiều điều kiện chụp khác nhau có thể sẽ có các cách
phơi sáng của riêng họ.
Để phơi sáng được vào giữa buổi trưa, bạn đọc sẽ cần một kính lọc gọi là ND filter.
Kính lọc này gần giống như một chiếc kính râm chất lượng cao, gắn vào thấu kính
trước của ống kính, khiến ống kính tối đi như thể đang chụp buổi đêm vậy. Và do đó
thời gian chụp sẽ bị kéo dài ra so với thực tế ánh sánh tại thời điểm chụp.
chúng ta đã tìm hiểu về kĩ thuật chụp ảnh phơi sáng, ảnh chụp tốc độ cao, lia máy
(panning) và blur motion. Như đã hứa, trong bài viết này tôi sẽ gửi đến độc giả cách
chụp ảnh bay - trào lưu đã từng "gây sốt" một thời và một số kỹ thuật khác.
Ảnh Light Painting hay “vẽ tranh” bằng ánh sáng
Light Painting là một kỹ thuật kết hợp giữa sử dụng đèn hay vật liệu phát sáng nào đó
để vẽ hình hoặc viết chữ trong không trung và phơi sáng trong thời gian dài. Chúng ta
đều biết tốc độ chụp chính là khoảng thời gian từ khi màn trập mở ra cho tới khi đóng
lại. Và trong suốt quãng thời gian này, bất kỳ nguồn ánh sáng nào từ bên ngoài lọt vào
trong máy ảnh đều sẽ được cảm biến ghi lại. Bằng cách kéo dài thời gian phơi sáng,
một người có thể viết lần lượt từng chữ cái để tạo thành một từ dài – miễn làm sao bắt
đầu và kết thúc trong khi màn trập còn đang mở - và máy ảnh sẽ ghi lại được hết trên
một tấm hình. Cách chụp như sau:
- Nên chụp vào buổi tối, chọn nơi có hậu cảnh đơn giản, đồng màu, hạn chế các nguồn
sáng, chủ thể không liên quan.
- Người vẽ hình (viết chữ) mặc trang phục đồng màu với hậu cảnh là tốt nhất.
- Người vẽ hình (viết chữ) sử dụng đèn LED hoặc đèn pin có nguồn sáng tập trung,
đứng vào khung hình.
- Người chụp thiết lập máy ở chế độ M (chỉnh tay hoàn toàn), thời gian chụp là vài giây
tùy theo độ dài của hình vẽ (chữ viết). Người vẽ hình (viết chữ) nên vẽ (viết) thử vài
16
lần để người chụp đếm giờ trước.
- Người chụp thiết lập máy ở ISO Auto, độ mở ống kính từ f/3.5-5.6 để đảm bảo vùng

DOF đủ dày, bao trọn được toàn bộ hình vẽ (chữ viết).
- Người vẽ hình (viết chữ) đứng vào trong khung hình đã bố cục cẩn thận. Người chụp
lấy nét vào người vẽ hình (viết chữ) và đo sáng sao cho EV = -1. Chuyển máy sang chế
độ MF (manual focus).
- Người chụp hình ra hiệu bắt đầu chụp thì người vẽ hình (viết chữ) bắt đầu vẽ (viết),
sao cho thời gian bắt đầu và kết thúc nằm trọn trong khoảng thời gian màn trập mở ra
rồi đóng lại. Và phải canh làm sao để khung hình đủ rộng để bao trọn được hết cả hình
vẽ (chữ viết).
- Nếu người vẽ hình (viết chữ) di chuyển đủ nhanh và nhịp nhàng thì khi chụp xong,
hình chụp sẽ có chữ viết với độ sáng đều nhau, người vẽ (viết) sẽ chỉ là một chiếc bóng
lờ mờ lẫn vào trong hậu cảnh. Nếu người vẽ (viết) hiện ra quá rõ, có thể dùng phần
mềm để xử lý hậu kỳ rất đơn giản. Đây cũng là lý do người vẽ (viết) cần phải mặc trang
phục đồng màu với hậu cảnh, và hậu cảnh nên đơn giản, tối màu.
17
Trong hình minh họa thứ 2, ta vẫn có thể thấy có bóng người di chuyển liên tục đằng
sau hình vẽ.
Ảnh bay
Có lẽ bây giờ mới nói về ảnh bay thì đã không còn hợp thời nữa. Tuy nhiên, GenK vẫn
xin được hướng dẫn các bạn cách chụp ảnh một thời rất thịnh hành này, để nắm được
rõ hơn sức mạnh và cách sử dụng tốc độ chụp sao cho hữu ích.
Ảnh bay đơn giản là ảnh “đóng băng” một chuyển động trên không trung. Điều quan
trọng nhất nằm ở sự tự nhiên trong chuyển động của chủ thể, và các chi tiết hợp lý, ăn
khớp với không gian xung quanh (ví dụ tóc không bị bay ngược lên phía trên…) Điều
này đòi hỏi chủ thể phải thực sự biết “diễn”, động tác bay phải thanh thoát, khi bật lên
độ cao tối đa trong không trung phải đạt được tư thế thoải mái và thần thái gương mặt
tự nhiên như khi đang đứng trên mặt đất.
Về phía người chụp, khi chọn khung cảnh cần lưu ý góc chụp sao cho có sự tách biệt
thật rõ ràng giữa phần mặt đường bên dưới và chủ thể đang bay. Bởi nếu không, vì tính
chất 2D của ảnh chụp, người xem sẽ không nhận thấy rõ ràng rằng chủ thể đang bay
trên không trung.

18
Ở ảnh bay này, gương mặt và dáng điệu của chủ thể hơi cứng, và đặc biệt
vì phần mặt đất bên dưới lấp hết chiều ngang khung hình cũng như trải
dài về phía sau theo hướng dốc dần lên, nên dễ gây cảm giác rằng chủ thể chỉ
cách phần cao nhất của mặt đất một chút xíu. Nguồn ảnh: Internet.
19
Cũng vẫn như vậy, nhưng ở một góc chụp cao hơn và song song hơn so với mặt đất,ảnh
này
không khiến người xem có cảm giác “phi lý” về độ cao trên không trung của người
bay.
Cách chụp ảnh bay như sau:
- Chủ thể không nên chọn những bộ trang phục có quá nhiều chi tiết dễ bị hất ngược
lên trên trong lúc bay như vòng cổ, dây thắt lưng dài,…
- Người chụp bố cục khung hình, bàn luận với người bay về hành động họ sẽ làm trong
không trung sao cho phù hợp với khung cảnh xung quanh.
- Chuyển máy về chế độ Tv (Ưu tiên tốc độ chụp), thiết lập tốc độ chụp 1/250s hoặc để
ISO auto sao cho tốc độ chụp tối thiểu (minimun shutter speed) là 1/250s. Chế độ bắt
nét liên tục (AF-C hay AI Servo). Chế độ chụp liên tục (Continuous shooting).
- Người bay đứng vào khung hình theo tư thế chuẩn bị bật nhảy. Người chụp lấy nét và
khóa nét vào phần đỉnh đầu của người bay. Mục đích là để khi người bay bật nhảy lên
cao, máy sẽ không phải căn chỉnh lại nhiều để bám theo đối tượng lấy nét.
- Đếm 1… 2… 3, người bay vừa nhún chân xuống để bật nhảy là người chụp bấm chụp
liên tục luôn cho tới khi người bay chạm đất.
- Để ảnh bay đạt được hiệu quả ưng ý, máy ảnh cần phải là loại có khả năng chụp
20
nhanh (từ 4 khung hình/giây trở lên). Cũng nên lựa chọn loại thẻ nhớ có tốc độ đọc/ghi
cao nếu không muốn sau khi chụp xong, phải ngồi đợi một lúc cho tới khi máy ghi
xong dữ liệu vào thẻ.
- Có rất nhiều bạn thử cố gắng chụp ảnh bay bằng máy du lịch nhưng không thành
công. Nguyên nhân chủ yếu là do tốc độ chụp liên tiếp của máy du lịch quá thấp, và độ

trễ từ khi canh nét – bấm chụp tới khi máy thực sự chụp là rất lớn.
Bởi vậy nên nếu muốn chụp ảnh bay bằng máy du lịch (không có các chế độ chụp Ưu
tiên và chỉnh tay hoàn toàn), bạn đọc nên chuyển máy về chế độ chụp Sport (hoặc Pet /
Baby) và thử trước vài lần, mỗi lần từ lúc canh nét – bấm chụp tới khi máy thực sự
chụp hãy lẩm nhẩm đếm trong đầu để ước lượng khoảng thời gian trễ giữa chúng. Vì
máy du lịch không thể chụp liên tiếp ở tốc độ cao nên cần phải “tiết kiệm” số lần chụp.
Thay vì bấm và giữ nút chụp ngay từ lúc người bay nhún chân giậm nhảy, hãy đợi tới
khi người bay bắt đầu bật chân lên thì hãy bấm máy. Cũng tránh đứng từ xa zoom máy
lại gần, vì càng zoom xa thì độ mở ống kính càng khép lại, tốc độ chụp sẽ càng bị giảm
xuống.
Ảnh chụp pháo hoa
Pháo hoa về bản chất cũng là một cảnh chuyển động, và một tấm hình chụp pháo hoa
đẹp là tấm hình ghi lại được chuyển động đó. Tuy nhiên, các loạt pháo hoa thường
được bắn nối tiếp nhau, và nếu chọn thời gian chụp quá dài thì sẽ dễ dẫn đến hiện
tượng chồng chéo hình, không đẹp. Vì thế, thời gian chụp phải dài nhưng vừa đủ. Cách
chụp như sau:
- Sử dụng tripod vì thời gian chụp thường kéo dài vài giây.
- Thiết lập ISO thấp nhất có thể.
- Đưa máy về chế độ lấy nét bằng tay (manual focus), vặn vòng lấy nét về biểu tượng +
∞.
- Chuyển máy về chế độ chụp Manual. Thiết lập độ mở ống kính từ f/8 – f/11.
- Sử dụng dây bấm mềm để có thể lựa chọn thiết lập tốc độ dạng Bulb (ký hiệu bằng
chữ B). Tốc độ chụp Bulb là tốc độ chụp mà máy không giới hạn khoảng thời gian cụ
thể. Màn trập mở ra khi ta bấm chụp rồi giữ nguyên phím chụp, và đóng lại khi ta nhả
phím chụp ra. Để chụp ảnh pháo hoa, ta bấm phím chụp ngay khi pháo hoa sắp sửa nổ
21
(thường nghe thấy tiếng rít chíu chíu), nhớ giữ nguyên tay bấm phím chụp cho đến khi
pháo nổ vào rơi thành từng dải xuống, lúc đấy hãy nhả nút chụp ra. Khoảng thời gian
này thường kéo dài khoảng vài giây. Bạn cũng có thể thử nghiệm với từng mức thời
gian định sẵn để xem kết quả, nhưng thời gian tự định sẽ giúp bạn được chủ động hơn.

Với máy du lịch không thể thực hiện được cách chụp trên, bạn đọc có thể sử dụng chế
độ chụp Fireworks,
vẫn nên có tripod để đảm bảo ảnh chụp không bị rung nhòe.
22