chương 6- tư tưởng đạo đức, nhân văn, văn hoá hồ chí minh

1
1
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ
MINH
MINH
2
Chương 6
Chương 6
TƯ TƯỞNG ĐẠO ĐỨC, NHÂN VĂN,
TƯ TƯỞNG ĐẠO ĐỨC, NHÂN VĂN,
VĂN HOÁ HỒ CHÍ MINH
VĂN HOÁ HỒ CHÍ MINH
Kết cấu :
Kết cấu :

1.
1.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức.

2.
2.
Tư tưởng nhân văn Hồ Chí Minh.
Tư tưởng nhân văn Hồ Chí Minh.

3.
3.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hoá.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hoá.


4.
4.
Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh…
Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh…

Thời gian quy định: 9 tiết (6 tiết giảng và 3 tiết
Thời gian quy định: 9 tiết (6 tiết giảng và 3 tiết
xêmina)
xêmina)
3
1.
1.
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẠO
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẠO
ĐỨC
ĐỨC


1.1. Quan điểm về
1.1. Quan điểm về
vai trò của đạo đức
vai trò của đạo đức
cách
cách
mạng
mạng

Đạo đức là một trong những vấn đề quan tâm
Đạo đức là một trong những vấn đề quan tâm
hàng đầu

hàng đầu
và toàn diện
và toàn diện
của Hồ Chí Minh trong
của Hồ Chí Minh trong
sự nghiệp cách mạng Việt Nam.
sự nghiệp cách mạng Việt Nam.

“
“
Đối với phương Đông
Đối với phương Đông
,
,
một tấm gương sống có
một tấm gương sống có
giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên
giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên
truyền”. Bác
truyền”. Bác
coi trọng
coi trọng
giáo dục đạo đức với
giáo dục đạo đức với
giáo dục lý tưởng cách mạng. Đạo đức là phẩm
giáo dục lý tưởng cách mạng. Đạo đức là phẩm
chất, là tâm trong sáng của
chất, là tâm trong sáng của
người
người

cách mạng.
cách mạng.
Có tâm, có đức mới giữ được CNMLN và đưa
Có tâm, có đức mới giữ được CNMLN và đưa
CNMLN vào trong cuộc sống.
CNMLN vào trong cuộc sống.
Đạo đức còn là
Đạo đức còn là
biểu hiện lòng cao thượng của con người.
biểu hiện lòng cao thượng của con người.
4

“
“
Đạo đức là những gì góp phần phá huỷ xã
Đạo đức là những gì góp phần phá huỷ xã
hội cũ của bọn bóc lột và góp phần đoàn
hội cũ của bọn bóc lột và góp phần đoàn
kết tất cả những người lao động chung
kết tất cả những người lao động chung
quanh giai cấp vô sản đang sáng tạo ra xã
quanh giai cấp vô sản đang sáng tạo ra xã
hội mới của những người cộng sản”.
hội mới của những người cộng sản”.

Đạo đức là gốc
Đạo đức là gốc
, là nền tảng
, là nền tảng
của người

của người
cách mạng. Phải có cái đức để đi đến cái
cách mạng. Phải có cái đức để đi đến cái
trí, và khi có trí thì cái đức đảm bảo cho
trí, và khi có trí thì cái đức đảm bảo cho
người cách mạng giữ vững được chủ nghĩa
người cách mạng giữ vững được chủ nghĩa
mà mình đã giác ngộ, chấp nhận và đi
mà mình đã giác ngộ, chấp nhận và đi
theo.
theo.
5
1.2. Những phẩm chất đạo đức cơ bản của
1.2. Những phẩm chất đạo đức cơ bản của
con người Việt Nam trong thời đại mới
con người Việt Nam trong thời đại mới
+Trung với nước, hiếu với dân:
+Trung với nước, hiếu với dân:

Quan niệm trước đây…
Quan niệm trước đây…

Quan niệm của Hồ Chí Minh, trung với
Quan niệm của Hồ Chí Minh, trung với
nước, hiếu với dân là suốt đời phấn đấu hy
nước, hiếu với dân là suốt đời phấn đấu hy
sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì chủ
sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì chủ
nghiã xã hội, nhiệm vụ nào cũng hoàn
nghiã xã hội, nhiệm vụ nào cũng hoàn

thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ
thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ
thù nào cũng đánh thắng. Vừa kêu gọi,
thù nào cũng đánh thắng. Vừa kêu gọi,
vừa định hướng chính trị, đạo đức cho mọi
vừa định hướng chính trị, đạo đức cho mọi
người.
người.
6

Nội dung của trung với nước:
Nội dung của trung với nước:

Nội dung của hiếu với dân:
Nội dung của hiếu với dân:
+ Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư
+ Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư

Cần
Cần
là lao động cần cù, siêng năng, lao
là lao động cần cù, siêng năng, lao
động có kế hoạch, sáng tạo năng suất cao
động có kế hoạch, sáng tạo năng suất cao


…
…

Kiệm

Kiệm
là tiết kiệm sức lao động, tiết kiệm
là tiết kiệm sức lao động, tiết kiệm
thì giờ, tiết kiệm tiền của của nhân dân,
thì giờ, tiết kiệm tiền của của nhân dân,
của đất nước, của bản thân mình…
của đất nước, của bản thân mình…

Liêm
Liêm
là “luôn luôn tôn trọng giữ gìn của
là “luôn luôn tôn trọng giữ gìn của
công và của dân; không xâm phạm một
công và của dân; không xâm phạm một
đồng xu, hạt thóc của nhà nước, của nhân
đồng xu, hạt thóc của nhà nước, của nhân
dân”
dân”
…
…

Chính
Chính
là không tà, thẳng thắn, đứng đắn.
là không tà, thẳng thắn, đứng đắn.
Đối với mình, với người, với việc…
Đối với mình, với người, với việc…


7


Cần, kiệm, liêm, chính cần thiết đối với tất
Cần, kiệm, liêm, chính cần thiết đối với tất
cả mọi người. Hồ Chí Minh viết:
cả mọi người. Hồ Chí Minh viết:
Trời có bốn mùa: Xuân, Hạ, Thu, Đông
Trời có bốn mùa: Xuân, Hạ, Thu, Đông
Đất có bốn phương: Đông, Tây, Nam,
Đất có bốn phương: Đông, Tây, Nam,
Bắc
Bắc
Người có bốn đức: Cần, Kiệm, Liêm,
Người có bốn đức: Cần, Kiệm, Liêm,
Chính
Chính
Thiếu một mùa thì không thành trời
Thiếu một mùa thì không thành trời
Thiếu một phương thì không thành đất
Thiếu một phương thì không thành đất
Thiếu một đức thì không thành người.
Thiếu một đức thì không thành người.
8

Chí công vô tư
Chí công vô tư
, là làm bất cứ việc gì cũng
, là làm bất cứ việc gì cũng
đừng nghĩ đến mình trước, chỉ biết vì
đừng nghĩ đến mình trước, chỉ biết vì
Đảng, vì Tổ quốc, vì nhân dân, vì lợi ích

Đảng, vì Tổ quốc, vì nhân dân, vì lợi ích
của cách mạng. Thực hành chí công vô tư
của cách mạng. Thực hành chí công vô tư
là quét sạch chủ nghĩa cá nhân, nâng cao
là quét sạch chủ nghĩa cá nhân, nâng cao
đạo đức cách mạng …
đạo đức cách mạng …
9
10
+ Yêu thương con người:
+ Yêu thương con người:

Tình yêu rộng lớn dành cho
Tình yêu rộng lớn dành cho
t
t
ất
ất
c
c
ả
ả
m
m
ọi
ọi


ng
ng

ười
ười
nh
nh
ất
ất
l
l
à
à


những con người cùng khổ,
những con người cùng khổ,
những người bị áp bức, bóc lột.
những người bị áp bức, bóc lột.

Quan t
Quan t
â
â
m ch
m ch
ă
ă
m lo cu
m lo cu
ộc
ộc
s

s
ống
ống
c
c
ủa
ủa
con ng
con ng
ười
ười
.
.

Tin t
Tin t
ưởng vào phẩm chất tốt đẹp của con
ưởng vào phẩm chất tốt đẹp của con
người.
người.

Đấu
Đấu
tranh gi
tranh gi
ải
ải
ph
ph
óng

óng
con ng
con ng
ười
ười
m
m
ột
ột
c
c
ách
ách
tri
tri
ệt
ệt


để
để
.
.
11
+
+
Có tinh thần quốc tế trong sáng
Có tinh thần quốc tế trong sáng
:
:

Bốn phương vô sản đều là anh em.
Bốn phương vô sản đều là anh em.

Giúp đỡ, ủng hộ lẫn nhau giữa nhân dân
Giúp đỡ, ủng hộ lẫn nhau giữa nhân dân
lao động các nước.
lao động các nước.

Xây dựng khối đoàn kết quốc tế.
Xây dựng khối đoàn kết quốc tế.
12
1.3. Những nguyên tắc xây dựng đạo đức
1.3. Những nguyên tắc xây dựng đạo đức
mới
mới


+ Nói đi đôi với làm, phải nêu gương về
+ Nói đi đôi với làm, phải nêu gương về
đạo đức.
đạo đức.


+ “Xây” đi đôi với “chống”, phải tạo thành
+ “Xây” đi đôi với “chống”, phải tạo thành
phong trào quần chúng rộng rãi.
phong trào quần chúng rộng rãi.

+ Phải tu dưỡng đạo đức suốt đời.
+ Phải tu dưỡng đạo đức suốt đời.
13
2. TƯ TƯỞNG NHÂN VĂN HỒ CHÍ MINH
2. TƯ TƯỞNG NHÂN VĂN HỒ CHÍ MINH


2.1. Con người là vốn quý nhất - nhân tố
2.1. Con người là vốn quý nhất - nhân tố
quyết định thắng lợi của cách mạng
quyết định thắng lợi của cách mạng


+ Hồ Chí Minh
+ Hồ Chí Minh
nhận thức về
nhận thức về
con người cụ
con người cụ
thể, lịch sử
thể, lịch sử
, mang tính xã hội.
, mang tính xã hội.


+
+
Thương yêu và quý trọng con người.
Thương yêu và quý trọng con người.

+
+
Tin vào sức mạnh, phẩm giá và tính sáng
Tin vào sức mạnh, phẩm giá và tính sáng
tạo của con người. T
tạo của con người. T
iết kiệm sức dân, tôn
iết kiệm sức dân, tôn
trọng đức và tài của dân, lắng nghe ý kiến
trọng đức và tài của dân, lắng nghe ý kiến
của dân, chăm lo đời sống của dân.
của dân, chăm lo đời sống của dân.


+ Lòng khoan dung rộng lớn.
+ Lòng khoan dung rộng lớn.
14
2.2. Con người vừa là mục tiêu, vừa là động
2.2. Con người vừa là mục tiêu, vừa là động
lực của cách mạng
lực của cách mạng

Con người là mục tiêu của sự nghiệp cách
Con người là mục tiêu của sự nghiệp cách
mạng.
mạng.
Mục tiêu của cách mạng là giải
Mục tiêu của cách mạng là giải

phóng con người, vì vậy mọi chủ trương
phóng con người, vì vậy mọi chủ trương
của Đảng phải vì dân, bao nhiêu lợi ích
của Đảng phải vì dân, bao nhiêu lợi ích
đều vì dân.
đều vì dân.

Con người là đ
Con người là đ
ộng lực của cách mạng
ộng lực của cách mạng
.
.


C
C
ần
ần
phải tổ chức và thức tỉnh hàng chục triệu
phải tổ chức và thức tỉnh hàng chục triệu
nông dân, phải thức tỉnh và tổ chức toàn
nông dân, phải thức tỉnh và tổ chức toàn
thể giai cấp công nhân
thể giai cấp công nhân
, nhân dân lao
, nhân dân lao
động.
động.
15

16
2.3.
2.3.
Xây dựng con người
Xây dựng con người
là
là
nhi
nhi
ệ
ệ
m v
m v
ụ
ụ


chiến
chiến
lược của cách mạng Việt Nam
lược của cách mạng Việt Nam

“
“
Vì lợi ích mười năm
Vì lợi ích mười năm
th
th
ì
ì

ph
ph
ả
ả
i
i
trồng cây, vì
trồng cây, vì
lợi ích trăm năm
lợi ích trăm năm
th
th
ì
ì
ph
ph
ả
ả
i
i
trồng người”.
trồng người”.

Chiến lược xây dựng con người toàn diện.
Chiến lược xây dựng con người toàn diện.


Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội cần có
Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội cần có
những con người xã hội chủ nghĩa. Nội

những con người xã hội chủ nghĩa. Nội
dung giáo dục phải toàn diện: đức, trí,
dung giáo dục phải toàn diện: đức, trí,
thể, mỹ, lý tưởng và tình cảm cách mạng
thể, mỹ, lý tưởng và tình cảm cách mạng
.
.

Để
Để
trồng người phải có biện pháp, nhưng
trồng người phải có biện pháp, nhưng


giáo dục
giáo dục
là quan trọng.
là quan trọng.
17
3. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VĂN
3. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VĂN
HOÁ
HOÁ
3.1. Những quan điểm của Hồ Chí Minh về
3.1. Những quan điểm của Hồ Chí Minh về
văn hoá
văn hoá

Vì lẽ sinh tồn cũng như mục đích của cuộc
Vì lẽ sinh tồn cũng như mục đích của cuộc

sống, loài người mới sáng tạo và phát minh
sống, loài người mới sáng tạo và phát minh
ra ngôn ngữ, chữ viết, đạo đức, pháp luật,
ra ngôn ngữ, chữ viết, đạo đức, pháp luật,
khoa học tôn giáo, văn học, nghệ thuật,
khoa học tôn giáo, văn học, nghệ thuật,
những công cụ cho sinh hoạt hang ngày về
những công cụ cho sinh hoạt hang ngày về
mặc, ăn, ở và các phương thức sử dụng.
mặc, ăn, ở và các phương thức sử dụng.
Toàn bộ những sáng tạo và phát minh đó tức
Toàn bộ những sáng tạo và phát minh đó tức
là văn hoá. Văn hoá là sự tổng hợp của mọi
là văn hoá. Văn hoá là sự tổng hợp của mọi
phương thức sinh hoạt cùng với biểu hiện
phương thức sinh hoạt cùng với biểu hiện
của nó mà loài người đã sản sinh ra nhằm
của nó mà loài người đã sản sinh ra nhằm
thích ứng những nhu cầu của đời sống và đòi
thích ứng những nhu cầu của đời sống và đòi
hỏi của sự sinh tồn.
hỏi của sự sinh tồn.
18

Vị trí của văn hoá, vai trò chiến sĩ của
Vị trí của văn hoá, vai trò chiến sĩ của
người hoạt động văn hoá.
người hoạt động văn hoá.

Chức năng của văn hoá:

Chức năng của văn hoá:
+ Bồi dưỡng tư tưởng đạo đức đúng đắn
+ Bồi dưỡng tư tưởng đạo đức đúng đắn
và tình cảm cao đẹp cho con người.
và tình cảm cao đẹp cho con người.
+ Nâng cao dân trí.
+ Nâng cao dân trí.
+ Bồi dưỡng phẩm chất tốt đẹp và phong
+ Bồi dưỡng phẩm chất tốt đẹp và phong
cách lành mạnh, hướng con người vươn
cách lành mạnh, hướng con người vươn
tới chân-thiện-mỹ.
tới chân-thiện-mỹ.

Tính chất của văn hoá: Tính dân tộc, tính
Tính chất của văn hoá: Tính dân tộc, tính
khoa học, tính đại chúng. Nền văn hoá mới
khoa học, tính đại chúng. Nền văn hoá mới
có nội dung XHCN và có chất dân tộc.
có nội dung XHCN và có chất dân tộc.
19
3.2. Tư tưởng Hồ Chí Minh về một số lĩnh
3.2. Tư tưởng Hồ Chí Minh về một số lĩnh
vực chính của văn hoá
vực chính của văn hoá
+ Văn hoá giáo dục
+ Văn hoá giáo dục
+ Văn hoá văn nghệ.
+ Văn hoá văn nghệ.
+ Văn hoá đời sống.

+ Văn hoá đời sống.

Xây dựng đời sống mới là quan điểm độc
Xây dựng đời sống mới là quan điểm độc
đáo của Hồ Chí Minh về văn hoá. Đời sống
đáo của Hồ Chí Minh về văn hoá. Đời sống
mới bao gồm cả đạo đức, lối sống mới và
mới bao gồm cả đạo đức, lối sống mới và
nếp sống mới. Ba nội dung ấy có quan hệ
nếp sống mới. Ba nội dung ấy có quan hệ
mật thiết với nhau, trong đó đạo đức đóng
mật thiết với nhau, trong đó đạo đức đóng
vai trò quan trọng.
vai trò quan trọng.
20
4. VẬN DỤNG TƯ TƯỞNG ĐẠO ĐỨC NHÂN
4. VẬN DỤNG TƯ TƯỞNG ĐẠO ĐỨC NHÂN
VĂN, VĂN HOÁ HỒ CHÍ MINH VÀO VIỆC
VĂN, VĂN HOÁ HỒ CHÍ MINH VÀO VIỆC
XÂY DỰNG CON NGƯỜI VIỆT NAM HIỆN
XÂY DỰNG CON NGƯỜI VIỆT NAM HIỆN
NAY
NAY
4.1.
4.1.
Học tập và vận dụng tư tưởng đạo
Học tập và vận dụng tư tưởng đạo
đức Hồ Chí Minh
đức Hồ Chí Minh
- Bồi dưỡng nh

- Bồi dưỡng nh
â
â
n sinh quan của chủ nghĩa
n sinh quan của chủ nghĩa
Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.
Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.
- Nêu cao tinh thần yêu nước, yêu chủ nghĩa
- Nêu cao tinh thần yêu nước, yêu chủ nghĩa
xã hội, có ý chí vươn lên trong lao động,
xã hội, có ý chí vươn lên trong lao động,
học tập, bảo vệ Tổ quốc.
học tập, bảo vệ Tổ quốc.
21
- Biết giữ gìn, đạo đức, nhân phẩm, lương
- Biết giữ gìn, đạo đức, nhân phẩm, lương
tâm, danh dự.
tâm, danh dự.

Về tư tưởng, đạo đức, lối sống
Về tư tưởng, đạo đức, lối sống
. Phải có
. Phải có
thế giới quan, phương pháp luận của
thế giới quan, phương pháp luận của
CNMLN và TTHCM. Yêu nước, yêu CNXH,
CNMLN và TTHCM. Yêu nước, yêu CNXH,
phải có ý chí vươn lên rửa cái nhục đói
phải có ý chí vươn lên rửa cái nhục đói
nghèo, lạc hậu. Giữ gìn đạo đức, nhân

nghèo, lạc hậu. Giữ gìn đạo đức, nhân
phẩm, lương tâm, danh dự. Có nếp sống
phẩm, lương tâm, danh dự. Có nếp sống
giản dị, ít lòng tham về vật chất.
giản dị, ít lòng tham về vật chất.
22
4.2.
4.2.
Học tập và vận dụng tư tưởng nhân
Học tập và vận dụng tư tưởng nhân
văn Hồ Chí Minh
văn Hồ Chí Minh

Bồi dưỡng tinh thần nhân ái, lòng khoan
Bồi dưỡng tinh thần nhân ái, lòng khoan
dung.
dung.
4.3. Vận dụng và phát triển tư tưởng Hồ
4.3. Vận dụng và phát triển tư tưởng Hồ
Chí Minh về văn hoá
Chí Minh về văn hoá

Rèn thói quen tự học, vươn lên chiếm lĩnh
Rèn thói quen tự học, vươn lên chiếm lĩnh
tri thức của thời đại… Giữ gìn bản sắc văn
tri thức của thời đại… Giữ gìn bản sắc văn
hoá dân tộc trong quá trình hội nhập và
hoá dân tộc trong quá trình hội nhập và
giao lưu.
giao lưu.

23
23
HẾT
HẾT


Chóc c¸c em häc tèt
Chóc c¸c em häc tèt