Giáo án văn lớp 6 mẹ hiền dạy con

NHIỆT LIỆT KÍNH CHÀO QUÝ
THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ THĂM LỚP

Kiểm tra bài cũ ?
Câu hỏi: Nêu ý nghĩa truyện“Con hổ có nghĩa”?

Trả lời: Truyện “Con hổ có nghĩa” thuộc loại truyện
hư cấu,trong đó dùng một biện pháp nghệ thuật quen
thuộc là mượn chuyện loài vật để nói chuyện con
người nhằm đề cao ân nghĩa trong đạo làm người.

Tiết 62: ĐỌC THÊM:
MẸ HIỀN DẠY CON

Tiết 62: ĐỌC THÊM:
MẸ HIỀN DẠY CON
(Trích “Liệt nữ truyện”)
I. Đọc và tìm hiểu chú thích:
1. Đọc:
Tóm tắt : Thầy Mạnh Tử thuở nhỏ là người hay bắt chước nên người mẹ
phải chuyển nhà ở tới ba lần, từ vị trí gần nghĩa địa chuyển đến gần chợ, rồi
đến gần trường học, để có chỗ ở phù hợp với việc học tập của con. Người mẹ
luôn giữ lời, tránh cho con hiểu lầm nhưng vẫn cương quyết trong dạy con. Nhờ
thế, Mạnh Tử học tập chuyên cần, về sau trở thành một bậc đại hiền, nổi tiếng
về đạo đức và hiểu biết rộng.


Đọc to, rõ ràng,
chú ý nhấn
giọng bà mẹ khi

nói với mình, khi
nói với con.
Em hãy tóm tắt
ngắn gọn
truyện “Mẹ
hiền dạy con”?
2. Chú thích:
a.Tác giả:
- Người biên soạn: Lưu Hướng (Học giả Nho gia thời Tây Hán).
- Người dịch: Ôn Như Nguyễn Văn Ngọc và Tử An Trần Lê Nhân.
Em biết gì về tác giả của
truyện?

Tiết 62: ĐỌC THÊM:
MẸ HIỀN DẠY CON
(Trích “Liệt nữ truyện”)
I. Đọc – Chú thích:
1. Đọc:
2. Chú thích:
a. Tác giả:
b. Tác phẩm:
Nêu xuất xứ của
truyện?
-
Bản nguyên tác: Truyện được trích ra từ sách
“Liệt nữ truyện”. Liệt nữ truyện là bộ sách giới
thiệu hành vi của phụ nữ Trung Quốc thời cổ đại,
do tác giả Lưu Hướng biên soạn vào năm 18 trước
Công nguyên, đời Hán đế.
-

Bản dịch: Truyện “Mẹ hiền dạy con” in trong Cổ
học tinh hoa của Nguyễn Văn Ngọc và Trần Lê
Nhân xuất bản năm 1926.

Tiết 62: ĐỌC THÊM:
MẸ HIỀN DẠY CON
(Trích “Liệt nữ truyện”)
c. Từ khó:
Trình bày hiểu biết của
em về Mạnh Tử?
Mạnh Tử
(372 – 289 TCN)
Khổng Tử
(551 – 479 TCN)
* Mạnh Tử (372 – 289 TCN).
-
Tên là Mạnh Kha, tự là Tử Dư.
-
Quê: đất Trâu, nước Lỗ (nay là Sơn
Đông- Trung Quốc).
-
Ảnh hưởng sâu sắc tư tưởng của
Khổng Tử, được suy tôn là Á thánh.
-
Tác phẩm: “Mạnh Tử”.
* Bậc đại hiền: người có đạo đức,
hiểu biết rộng.
Em hiểu thế nào là bậc
đại hiền?
Em hiểu thế nào là giáo dục?

* Giáo dục: dạy dỗ cho nên người.

Tiết 62: ĐỌC THÊM:
MẸ HIỀN DẠY CON
(Trích “Liệt nữ truyện”)
I. Đọc – Chú thích:
II. Hướng dẫn tìm hiểu văn bản:
1. Kiểu văn bản và phương thức biểu đạt:
- Kiểu văn bản: Tự sự.
- Thể loại: Truyện trung đại.
2. Bố cục:
-
Phần 1: Từ đầu đến “Chỗ này là chỗ con ta ở được đây”: Dạy con bằng cách
chuyển chỗ ở.
-
Phần 2: Còn lại: Dạy con bằng cách ứng xử hàng ngày.
Xác định kiểu văn bản và
phương thức biểu đạt?
Văn bản thuộc thể loại
nào?
Giới thiệu về truyện trung đại?
Theo em, truyện có thể chia
làm mấy phần? Ranh giới và
nội dung của từng phần?

Tiết 62: ĐỌC THÊM:
MẸ HIỀN DẠY CON
(Trích “Liệt nữ truyện”)
Sự việc
Con Mẹ

Sự việc 1
Sự việc 2
Sự việc 3
Sự việc 4
Sự việc 5
Lập bảng tóm tắt 5 sự việc đã
diễn ra giữa mẹ con thầy Mạnh
Tử (thuở nhỏ) theo mẫu sau:
*Các sự việc chính:
3. Hướng dẫn phân tích:

BẢNG TÓM TẮT NĂM SỰ VIỆC CHÍNH
S vi cự ệ Con Mẹ
1. Nhà
1. Nhà
ở
ở
g n ầ
g n ầ


ngh a ĩ
ngh a ĩ
đ
đ
a.ị
a.ị
2. Nhà ở gần chợ.
2. Nhà ở gần chợ.
3. Nhà ở gần

3. Nhà ở gần


trường học.
trường học.
4. Hàng xóm
giết lợn.
5. Đang đi học.
5. Đang đi học.
B t ch c: đào, ắ ướ
B t ch c: đào, ắ ướ
chôn, lăn khóc.
chôn, lăn khóc.
Bắt chước: nô nghòch
Bắt chước: nô nghòch
buôn bán điên đảo.
buôn bán điên đảo.
Bắt chước: học
Bắt chước: học
tập, lễ phép.
tập, lễ phép.
Hỏi “Người ta giết
lợn để làm gì thế”.
Bỏ học về nhà chơi
Chuyển
Chuyển
nhµ
nhµ
ra
ra

g n ch .ầ ợ
g n ch .ầ ợ
Dọn nhà đến
Dọn nhà đến
gần trường học.
gần trường học.
Vui lòng.
Nói đùa – hối
Nói đùa – hối
hận-mua thòt cho
hận-mua thòt cho
con ăn thật.
con ăn thật.
Cắt đứt tấm vải.

Tiết 62: ĐỌC THÊM:
MẸ HIỀN DẠY CON
(Trích “Liệt nữ truyện”)
I. Đọc và tìm hiểu chú thích:
II. Hướng dẫn tìm hiểu văn bản:
1. Kiểu văn bản và phương thức biểu đạt:
2. Sự việc chính: 5 sự việc
Ba sự việc đầu có ý nghĩa
giáo dục gì?
* Ba sự việc đầu:
Hai sự việc sau có ý nghĩa giáo
dục gì?
Dạy con bằng cách chuyển nơi ở
*Hai sự việc sau: Dạy con bằng ứng xử hàng ngày
Ở hai sự việc sau, về

ý nghĩa có gì khác với
ba sự việc đầu?
(Gián tiếp dạy con)
(Trực tiếp dạy con)

Tiết 67: HƯỚNG DẪN ĐỌC THÊM:
MẸ HIỀN DẠY CON
(Trích “Liệt nữ truyện”)
3. Hướng dẫn phân tích:
* Ba sự việc đầu:
Vì sao cậu bé Mạnh Tử
sống ở đâu lại bắt
chước cách sống của
người ở nơi đó?
Trước những hành
động bắt chước của
Mạnh Tử, bà mẹ đã
làm gì?
Tại sao mẹ Mạnh Tử
lại quyết định chuyển
chỗ ở đến ba lần như
vậy
Sự
Việc
Con Mẹ
1. Nhà
ở gần
nghĩa
địa.
Bắt chước:

đào, chôn, lăn,
khóc.
Dọn nhà ra
gần chợ.
2. Nhà
ở gần
chợ.
Bắt chước: nô
nghịch cách
buôn bán điên
đảo.
Dọn đến ở
cạnh trường
học.
3. Nhà
ở gần
trường
học.
Bắt chước học
tập lễ phép,
cắp sách vở.
Vui lòng
Tại sao mẹ Mạnh Tử
không chọn cách
khuyên răn hay cấm
đoán con không được
bắt chước mà lại phải
chuyển nhà tốn kém
đến như vậy?
Qua ba sự việc đầu em

thấy ý nghĩa giáo dục
mà bà mẹ muốn nhắn
nhủ mọi người là gì?
Môi trường sống có ảnh hưởng sâu sắc
tới việc hình thành nhân cách của con:
-Môi trường xấu thì bất lợi cho con.
-Môi trường tốt có lợi cho con.
 Chọn môi trường sống có lợi nhất
cho việc hình thành nhân cách của con
mình.
Hãy tìm những câu ca dao, tục
ngữ nói về sự ảnh hưởng của môi
trường sống đến sự hình thành
nhân cách của con người?

Những câu nói về sự ảnh hưởng của môi trường sống đối với sự hình thành
và phát triển nhân cách của con người:
-
Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng.
-
Ở bầu thì tròn, ở ống thì dài.
-
Hãy chỉ cho tôi biết bạn anh là người như thế nào, tôi sẽ nói cho anh biết anh là
người ra sao!
…

Tiết 62: ĐỌC THÊM:
MẸ HIỀN DẠY CON
(Trích “Liệt nữ truyện”)
3. Hướng dẫn phân tích:

* Hai sự việc sau:
Sự Việc Con Mẹ
4. Nhà
hàng
xóm
giết lợn.
Hỏi mẹ:
“Người ta giết
lợn làm gì
thế?”
Nói đùa
-sau hối
hận - mua
thịt lợn về
cho con ăn
thật.
5. Đang
đi học.
Bỏ về nhà
chơi.
Cầm dao
cắt đứt tấm
vải dang
dệt trên
khung.
Theo dõi sự việc 4, ở
sự việc này, bà mẹ đã
làm gì? Mục đích của
việc làm đó?
-

Sự việc 4:
Không được dạy con nói dối, phải dạy
con chữ tín, đức tính thành thật.
Vậy em có suy nghĩ gì
về chữ “tín” trong
cuộc sống?
Hãy tìm một số câu
tục ngữ, thành ngữ
nói về chữ “tín”?
Có ý kiến cho rằng,
việc làm của người
mẹ là nuông chiều
con quá đáng. Ý kiến
của em như thế nào?

Thành ngữ, tục ngữ, ca dao về chữ “tín”:
-
Một sự mất tín, vạn sự mất tin.
-
Nói một đằng, làm một nẻo.
-
Hứa hươu hứa vượn.
-
Quân tử xuất ngôn, tứ mã nan truy.
-
Nói lời phải gữ lấy lời
Đừng như con bướm đậu rồi lại bay.
…

Tiết 67: HƯỚNG DẪN ĐỌC THÊM:

MẸ HIỀN DẠY CON
(Trích “Cổ học tinh hoa”)
3. Hướng dẫn phân tích:
* Hai sự việc sau:
- Sự việc 4:
- Sự việc 5:
Sự việc cuối cùng của
câu chuyện là gì?
Hành động và lời nói
của bà mẹ đã thể
hiện động cơ, thái
độ, tính cách gì của
bà trong khi dạy con?
Tác dụng của hành động
và lời nói đó là gì?
Dạy con phải chuyên cần học
tập.
Qua 5 sự việc chính
của truyện, em thấy kết
quả dạy con của mẹ
Mạnh Tử ra sao?

Tiết 62: ĐỌC THÊM:
MẸ HIỀN DẠY CON
(Trích “Cổ học tinh hoa”)
3. Hướng dẫn phân tích:
-
Dạy con bằng việc chọn nơi ở (3 sự việc đầu)
-
Dạy con bằng ứng xử hàng ngày (2 sự việc sau)

Mẹ Mạnh Tử trở thành một bậc
đại hiền
Qua đây, em hình
dung bà mẹ thầy
Mạnh Tử là người
như thế nào?
Mạnh mẫu là một người mẹ tuyệt
vời: yêu con,thông minh, khéo léo,
nghiêm khắc trong việc dạy dỗ, giáo
dục con thành bậc vĩ nhân.
Mạnh mẫu – một trong 5 người mẹ nổi
tiếng nhất trong lịch sử thế giới
Toàn bộ câu chuyện đều
thuộc lời kể của người kể
chuyện. Riêng câu cuối
cùng: “Thế chẳng…hay
sao?”thì lời kể này có thêm
tính chất gì?
Hãy nêu những đặc trưng
chung của truyện trung đại?
Truyện viết về Mạnh Tử thuở
nhỏ. Vậy, tại sao người viết
truyện lại gọi là “thầy Mạnh
Tử”?

MIẾU THỜ MẠNH TỬ Ở SƠN ĐÔNG – TRUNG QUỐC

Tiết 62: ĐỌC THÊM:
MẸ HIỀN DẠY CON
(Trích “Liệt nữ truyện”)

Từ truyện “Mẹ hiền
dạy con” em rút ra
bài học gì về việc
dạy con?
* Bài học:
-
Dạy con trước hết phải chọn môi trường
sống tốt cho con.
-
Dạy con cũng trước hết phải dạy đạo đức .
-
Dạy đạo đức chưa đủ, còn phải dạy niềm
say mê học tập.
-
Với con, không nuông chiều mà phải
nghiêm khắc, nghiêm khắc phải dựa trên
niềm yêu thương thiết tha muốn cho con
nên người.

Tiết 62: ĐỌC THÊM:
MẸ HIỀN DẠY CON
(Trích “Liệt nữ truyện”)
I. Đọc – Chú thích:
II. Hướng dẫn tìm hiểu văn bản:
1. Kiểu văn bản và phương thức
biểu đạt:
2. Các sự việc chính:
3. Hướng dẫn phân tích:
a. Nghệ thuật:
Em có nhận xét gì

về nghệ thuật viết
truyện của tác giả
“Mẹ hiền dạy con?
-Xây dựng cốt truyện theo mạch thời gian
với năm sự việc chính về mẹ con thầy
Mạnh Tử.
-Có nhiều chi tiết giàu ý nghĩa,gây xúc
động đối với người đọc.
b. Nội dung:


Truyện nêu cao tấm gương sáng về tình
Truyện nêu cao tấm gương sáng về tình
thương và cách dạy con.
thương và cách dạy con.
Qua câu chuyện
“Mẹ hiền dạy con”,
em thấy tác giả
muốn nói lên điều
gì?

* Ghi nhớ: SGK - tr 153

Bà mẹ thầy Mạnh Tử là tấm gơng sáng về tỡnh thơng con và
đặc biệt là cách dạy con:
- Tạo cho con môi trờng sống tốt đẹp.
- Dạy con vừa có đạo đức vừa có chí học hành.
- Thơng con nhng không nuụng chiều, ngợc lại rất kiên quyết.

Truyện Mẹ hiền dạy con đơn giản nhng gây đợc xúc động là

nhờ có nhng chi tiết giàu ý nghĩa.

Tục ng: Gần mực thỡ đen, gần đèn thỡ sáng.

Tiết 62: ĐỌC THÊM:
MẸ HIỀN DẠY CON
(Trích “Liệt nữ truyện”)
III. Luyện tập:
Bài tâp 1: Từ chuyện mẹ con thầy Mạnh Tử xưa, em có suy ngĩ gì về
đạo làm con của mình?
Bài tập 2: Em hãy sưu tầm những bài ca dao, tục ngữ nói về công
lao của cha mẹ và đạo làm con?
Bài tập 3: Có 2 yếu tố Hán Việt đồng âm:
- tử: chết
-tử: con
Hãy cho biết các kết hợp dưới đây được sử dụng với nghĩa nào?
công tử, tử trận, hoàng tử, đệ tử, cảm tử.

Tiết 62: ĐỌC THÊM:
MẸ HIỀN DẠY CON
(Trích “Liệt nữ truyện”)
III. Luyện tập:
Bài tâp 1:
Làm con phải biết vâng lời cha mẹ dạy bảo và phải chăm chỉ
học hành cho nên người để đền đáp công ơn cha mẹ.
Bài tập 2: Những bài ca dao, tục ngữ nói về công lao của cha mẹ và đạo
làm con:

- “Ơn cha nặng lắm ai ơi
Nghĩa mẹ bằng trời chín tháng cưu mang”

- “Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra
Một lòng thờ mẹ kính cha
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con”
- “Có nuôi con mới biết lòng cha mẹ”

Tiết 62: ĐỌC THÊM:
MẸ HIỀN DẠY CON
(Trích “Liệt nữ truyện”)
Bài tập 3:
Tử: con Tử:chết
- công tử
- hoàng tử
- đệ tử
- tử trận
-
bất tử
-
cảm tử

* Hướng dẫn về nhà
- Học bài cũ, làm bài tập 1( trang 153)
- Chuẩn bị bài: Tính từ và cụm tính từ

Bài học kết thúc tại đây!
Bài học kết thúc tại đây!
Cám ơn thầy cô và các
Cám ơn thầy cô và các
em!
em!