đại cương về cơ thể sống và hằng định nội môi-update2012

ĐẠI CƯƠNG
VỀ CƠ THỂ SỐNG VÀ
HẰNG TÍNH NỘI MÔI
THS. NGUYỄN HỒNG HÀ
THS. NGUYỄN HỒNG HÀ
ĐẶC ĐIỂM CỦA CƠ THỂ SỐNG
ĐẶC ĐIỂM CỦA CƠ THỂ SỐNG
1.Khả năng thay cũ đổi mới: 2 quá trình
- Quá trình đồng hóa: thu nhận vật chất
biến thành chất dinh dưỡng
- Quá trình dị hóa: phân giải vật chất, tạo
ra năng lượng để cơ thể
Hai quá trình này là 2 mặt thống nhất của
quá trình chuyển hóa, cần ATP và men
ĐẶC ĐIỂM CỦA CƠ THỂ SỐNG
ĐẶC ĐIỂM CỦA CƠ THỂ SỐNG
2. Khả năng chịu kích thích: Là khả năng
của cơ thể đáp ứng với những kích thích
của môi trường sống.
3. Khả năng sinh tồn nòi giống: Là khả
năng sinh sản giống mình, do mã di truyền
quyết định.
NỘI MÔI VÀ HẰNG TÍNH NỘI MÔI
NỘI MÔI VÀ HẰNG TÍNH NỘI MÔI
•
Nội môi:
Nội môi: là môi trường bên trong cơ thể,
hay còn gọi là dịch ngoại bào.
- Dịch nội bào: chiếm 2/3 dịch cơ thể,
chứa chủ yếu K
+

, Mg
++
, Phosphat.
- Dịch ngoại bào: chiếm 1/3 dịch cơ thể,
chứa các chất dinh dưỡng như Oxygen,
Glucose, acid béo, aminoacid, một lượng
lớn Na
+
, Cl
-
và HCO
3
-
.
NỘI MÔI VÀ HẰNG TÍNH NỘI MÔI
NỘI MÔI VÀ HẰNG TÍNH NỘI MÔI
Hằng tính nội môi (Homeostasis): Hằng
tính nội môi là duy trì các trạng thái hoặc
điều kiện hằng định trong nội môi.
NỘI MÔI VÀ HẰNG TÍNH NỘI MÔI
NỘI MÔI VÀ HẰNG TÍNH NỘI MÔI
Ba hệ thống tham gia điều hòa hằng tính
nội môi:
1. Hệ thống tiếp nhận chất dinh dưỡng,
tiêu hóa và chuyển hóa chất dinh dưỡng,
bao gồm:
- Hệ hô hấp: khí
- Hệ tiêu hóa: chất dinh dưỡng
NỘI MÔI VÀ HẰNG TÍNH NỘI MÔI

NỘI MÔI VÀ HẰNG TÍNH NỘI MÔI
Ba hệ thống tham gia điều hòa hằng tính nội
môi:
2.
Hệ thống vận chuyển chất dinh dưỡng:
Hệ thống vận chuyển chất dinh dưỡng:
nhờ tim và hệ mạch. Dịch ngoại bào đóng vai
trò quan trọng nhất trong hệ thống vận chuyển.
Gồm 2 giai đoạn:
•
Giai đoạn 1: Di chuyển dịch trong hệ tuần
hoàn đến các mô.
•
Giai đoạn 2: trao đổi dịch và chất dinh
dưỡng giữa máu và dịch kẽ.
NỘI MÔI VÀ HẰNG TÍNH NỘI MÔI
NỘI MÔI VÀ HẰNG TÍNH NỘI MÔI
Ba hệ thống tham gia điều hòa hằng tính nội
môi:
3. Hệ thống bài tiết các sản phẩm chuyển hóa:
3. Hệ thống bài tiết các sản phẩm chuyển hóa:
bao gồm hô hấp, tiêu hóa, tiết niệu và da.
* Hệ hô hấp: CO
2
* Hệ niệu: nước tiểu
* Hệ tiêu hóa: đào thải ra ngoài dưới
dạng phân.
* Da: hệ thống vừa làm nhiệm vụ bảo vệ cơ
thể vừa là cơ quan bài tiết. Da tham gia điều hòa
thân nhiệt rất quan trọng.

ĐIỀU HÒA CHỨC NĂNG CƠ THỂ
ĐIỀU HÒA CHỨC NĂNG CƠ THỂ
Nhờ hai hệ thống:
1.Điều hòa bằng đường thần kinh: thông
qua các phản xạ, thực hiện nhờ cung phản
xạ, 2 loại phản xạ:
- Phản xạ không điều kiện (PXKĐK): có tính
bản năng, tồn tại vĩnh viễn, di truyền cho đời
sau, với cung phản xạ cố định.
- Phản xạ có điều kiện (PXCĐK)(điều kiện
hóa - conditioning): Được thành lập sau quá
trình tập luyện, và dựa trên cơ sở PXKĐK.
ĐIỀU HÒA CHỨC NĂNG CƠ THỂ
ĐIỀU HÒA CHỨC NĂNG CƠ THỂ
2. Điều hòa bằng đường thể dịch: Do các chất khí,
các ion, đặc biệt là các hormon do các tuyến nội tiết
tiết ra.
- Vai trò của chất khí: Sự thay đổi nồng độ oxy và CO
2
- Vai trò của các ion trong máu:
*Ion Na
+
, K
+
, Ca
++
tham gia vào cơ chế tạo điện thế
màng, dẫn truyền xung thần kinh
* Ion Ca
++

, Mg
++
tham gia vào cơ chế tác dụng và
giải phóng các hormon tại tế bào.
* Ion Ca
++
tham gia vào cơ chế co cơ, đông máu và
ảnh hưởng đến tính hưng phấn của sợi thần kinh.
ĐIỀU HÒA CHỨC NĂNG CƠ THỂ
ĐIỀU HÒA CHỨC NĂNG CƠ THỂ
2. Điều hòa bằng đường thể dịch:
- Vai trò của các hormone:
Hormon được vận chuyển trong dịch
ngoại bào và đến khắp cơ thể giúp điều
hòa chức năng tế bào.
ĐIỀU HÒA CHỨC NĂNG CƠ THỂ
ĐIỀU HÒA CHỨC NĂNG CƠ THỂ
Cơ chế điều khiển ngược: Hầu hết các cơ chế điều
hòa trong cơ thể là điều hòa ngược (feedback): với 2
kiểu âm tính và dương tính
- Điều hòa ngược âm tính: có tác dụng làm tăng nồng
độ của một chất hoặc tăng hoạt động của một cơ quan
khi nồng độ chất đó hoặc hoạt động của cơ quan đó
giảm và ngược lại.
- Điều hòa ngược dương tính: khi một yếu tố nào đó
hay hoạt động của một cơ quan nào đó đang tăng thì
một loạt các phản ứng xảy ra, kết quả làm tăng yếu tố
đó hoặc tăng hoạt động của một cơ quan đó.