thăm dò siêu âm-doppler động mạch cảnh

Th¨m dß siªu ©m -
Th¨m dß siªu ©m -
Doppler ®éng m¹ch c¶nh
Doppler ®éng m¹ch c¶nh
Líp siªu ©m m¹ch m¸u - tõ 22/6 ®Õn 3/7/2004
Líp siªu ©m m¹ch m¸u - tõ 22/6 ®Õn 3/7/2004


Giải phẫu
Giải phẫu
- Động mạch cảnh gốc -
- Động mạch cảnh gốc -

Bên trái : từ quai đm chủ, phải: từ thân đm cánh tay đầu.
Bên trái : từ quai đm chủ, phải: từ thân đm cánh tay đầu.

Phía tr ớc là cơ ức đòn chũm, sau là cơ tr ớc đốt sống
Phía tr ớc là cơ ức đòn chũm, sau là cơ tr ớc đốt sống

Tĩnh mạch cảnh trong nằm phía tr ớc ngoài.
Tĩnh mạch cảnh trong nằm phía tr ớc ngoài.

1/3 d ới có đm giáp d ới bắt chéo phía sau.
1/3 d ới có đm giáp d ới bắt chéo phía sau.

Không có nhánh bên.
Không có nhánh bên.

Chỗ phân nhánh ngang mức bờ trên sụn giáp: Đm cảnh
Chỗ phân nhánh ngang mức bờ trên sụn giáp: Đm cảnh
trong nằm ngoài - sau, đm cảnh ngoài nằm trong - tr ớc.

trong nằm ngoài - sau, đm cảnh ngoài nằm trong - tr ớc.
Giải phẫu
Giải phẫu
- Động mạch cảnh trong -
- Động mạch cảnh trong -

H ớng lên trên, ra sau và vào trong, nằm trong bao
H ớng lên trên, ra sau và vào trong, nằm trong bao
cảnh, xuyên qua x ơng sọ, chui ra trong xoang hang. Tại
cảnh, xuyên qua x ơng sọ, chui ra trong xoang hang. Tại
đây tạo thành một đoạn vòng gọi là siphon cảnh.
đây tạo thành một đoạn vòng gọi là siphon cảnh.

Kết thúc ở nền sọ bằng đm não giữa, đm não tr ớc và
Kết thúc ở nền sọ bằng đm não giữa, đm não tr ớc và
đm mạch mạc tr ớc.
đm mạch mạc tr ớc.

Lục giác Willis tạo bởi: đm não tr ớc, não giữa, não sau,
Lục giác Willis tạo bởi: đm não tr ớc, não giữa, não sau,
đm thông tr ớc và 2 đm thông sau.
đm thông tr ớc và 2 đm thông sau.

Đm mắt xuất phát từ Siphon cảnh, h ớng ra phía tr ớc,
Đm mắt xuất phát từ Siphon cảnh, h ớng ra phía tr ớc,
nằm trong bao thị, d ới thần kinh thị, đổ vào hốc mắt.
nằm trong bao thị, d ới thần kinh thị, đổ vào hốc mắt.
Chia nhiều nhánh: đm trung tâm võng mạc, đm lệ, mi
Chia nhiều nhánh: đm trung tâm võng mạc, đm lệ, mi
bên, mi sau, trên hốc mắt

bên, mi sau, trên hốc mắt
Giải phẫu
Giải phẫu
- Động mạch cảnh ngoài -
- Động mạch cảnh ngoài -

H ớng lên trên, ra tr ớc.
H ớng lên trên, ra tr ớc.

Đ ờng kính nhỏ hơn cảnh trong.
Đ ờng kính nhỏ hơn cảnh trong.

Kết thúc bằng:
Kết thúc bằng:

Đm thái d ơng nông
Đm thái d ơng nông

Đm hàm (cho nhánh là đm màng não giữa)
Đm hàm (cho nhánh là đm màng não giữa)

Phân các nhánh bên:
Phân các nhánh bên:

Đm giáp trên
Đm giáp trên

Đm mắt
Đm mắt

Đm chẩm
Đm chẩm

Các nhánh khác: l ỡi, hầu, tai sau
Các nhánh khác: l ỡi, hầu, tai sau
Giải phẫu
Giải phẫu
- Vòng nối giữa cảnh trong và cảnh ngoài -
- Vòng nối giữa cảnh trong và cảnh ngoài -

Đm lệ - Đm màng não giữa
Đm lệ - Đm màng não giữa

Đm lệ - Đm thái d ơng sâu tr ớc (nhánh của đm hàm)
Đm lệ - Đm thái d ơng sâu tr ớc (nhánh của đm hàm)

Đm trên hốc mắt - Đm thái d ơng nông
Đm trên hốc mắt - Đm thái d ơng nông

Đm sống mũi - Đm vòng (nhánh của đm mặt)
Đm sống mũi - Đm vòng (nhánh của đm mặt)

Đm màng não tr ớc - màng não giữa.
Đm màng não tr ớc - màng não giữa.
Khi tắc đm cảnh trong sẽ có các vòng nối thông qua:
Khi tắc đm cảnh trong sẽ có các vòng nối thông qua:

Đm cảnh ngoài
Đm cảnh ngoài

Đm thông tr ớc
Đm thông tr ớc

Đm thông sau
Đm thông sau

Đm sống nền
Đm sống nền
Chỉ định SÂ-Doppler đm cảnh
Chỉ định SÂ-Doppler đm cảnh



Tiếng thổi ở vùng cổ
Tiếng thổi ở vùng cổ

Thiếu máu cục bộ não
Thiếu máu cục bộ não

Thiếu máu cục bộ não thoáng qua
Thiếu máu cục bộ não thoáng qua

Rối loạn thị lực (mù mắt đột ngột một bên, huyết khối
Rối loạn thị lực (mù mắt đột ngột một bên, huyết khối
đm hoặc tm trung tâm võng mạc)
đm hoặc tm trung tâm võng mạc)

Mạch hoặc huyết áp hai tay không đều
Mạch hoặc huyết áp hai tay không đều

Kiểm tra sau điều trị nội khoa - ngoại khoa mạch cảnh
Kiểm tra sau điều trị nội khoa - ngoại khoa mạch cảnh

Kiểm tra trong bệnh lý mạch máu khác (mạch vành,
Kiểm tra trong bệnh lý mạch máu khác (mạch vành,
mach chi d ới, mạch thận kể cả Horton, Takayashu )
mach chi d ới, mạch thận kể cả Horton, Takayashu )
M¸y S¢ - Doppler mÇu
M¸y S¢ - Doppler mÇu

Siªu ©m c¾t líp (Mode - B): H×nh th¸i
Siªu ©m c¾t líp (Mode - B): H×nh th¸i

Doppler: HuyÕt ®éng
Doppler: HuyÕt ®éng

Doppler liªn tôc
Doppler liªn tôc

Doppler xung (pulsÐe): phèi hîp víi B- Mode
Doppler xung (pulsÐe): phèi hîp víi B- Mode

Doppler mÇu
Doppler mÇu

§Çu dß th¼ng, 7.5 MHz
§Çu dß th¼ng, 7.5 MHz
Chuẩn bị
Chuẩn bị

Phòng tối , yên tĩnh
Phòng tối , yên tĩnh

T thế bệnh nhân
T thế bệnh nhân

Nằm ngửa, gi ờng thẳng
Nằm ngửa, gi ờng thẳng

Không gối, đầu hơi ngửa, khi cần lót gối mỏng d ới
Không gối, đầu hơi ngửa, khi cần lót gối mỏng d ới
vai.
vai.

T thế ng ời khám
T thế ng ời khám

Ngồi đầu g ờng
Ngồi đầu g ờng

Ngồi bên nh khám SÂ tim
Ngồi bên nh khám SÂ tim

Tay phải cầm đầu dò (cùng chiều với màn hình)
Tay phải cầm đầu dò (cùng chiều với màn hình)

Bôi gel
Bôi gel
Cắt ngang
Cắt ngang

Cầm ngang đầu dò (vuông góc với đm), l ớt từ nền cổ
Cầm ngang đầu dò (vuông góc với đm), l ớt từ nền cổ
đến góc hàm
đến góc hàm

Đm cảnh gốc có dạng hình tròn, trống âm
Đm cảnh gốc có dạng hình tròn, trống âm

Phía tr ớc ngoài là tĩnh mạch cảnh trong hình tam giác,
Phía tr ớc ngoài là tĩnh mạch cảnh trong hình tam giác,
ấn xẹp
ấn xẹp

1/3 d ới, đm giáp d ới bắt chéo phía d ới
1/3 d ới, đm giáp d ới bắt chéo phía d ới

Ngang với bờ trên sụn giáp, phình to lên, t ơng ứng với
Ngang với bờ trên sụn giáp, phình to lên, t ơng ứng với
máng cảnh
máng cảnh

Sau đó tách ra thành đm cảnh trong và cảnh ngoài.
Sau đó tách ra thành đm cảnh trong và cảnh ngoài.
Cảnh trong to, nằm ngoài - sau, còn cảnh ngoài nhỏ,
Cảnh trong to, nằm ngoài - sau, còn cảnh ngoài nhỏ,
nằm trong - tr ớc.
nằm trong - tr ớc.

Cắt dọc
Cắt dọc

Để hình tròn chính giữa màn hình, xoay đầu dò 90
Để hình tròn chính giữa màn hình, xoay đầu dò 90


, đm
, đm
cảnh gốc sẽ có dạng một băng trống âm, thành gồm 3
cảnh gốc sẽ có dạng một băng trống âm, thành gồm 3
lớp:
lớp:

Trong là một lớp rất mỏng, bình âm
Trong là một lớp rất mỏng, bình âm

Giữa là 1 lớp trống âm
Giữa là 1 lớp trống âm

Ngoài cùng là lớp ngoại mạc tăng âm.
Ngoài cùng là lớp ngoại mạc tăng âm.

Máng cảnh: tăng đ ờng kính, ít khi thấy cùng một lúc đm
Máng cảnh: tăng đ ờng kính, ít khi thấy cùng một lúc đm
cảnh trong và cảnh ngoài, nên phải khám lần l ợt
cảnh trong và cảnh ngoài, nên phải khám lần l ợt

Đm cảnh trong: hơi chếch đầu dò ra ngoài và phía
Đm cảnh trong: hơi chếch đầu dò ra ngoài và phía

sau
sau

Đm cảnh ngoài: chếch nhẹ vào trong
Đm cảnh ngoài: chếch nhẹ vào trong
Doppler
Doppler

Trên nhát cắt dọc, để cửa sổ doppler vào trong lòng
Trên nhát cắt dọc, để cửa sổ doppler vào trong lòng
mạch.
mạch.

Điều chỉnh góc: để đ ờng vạch theo trục của đm
Điều chỉnh góc: để đ ờng vạch theo trục của đm

Phân biệt ba dạng phổ doppler:
Phân biệt ba dạng phổ doppler:

Đm cảnh trong: Nuôi não, là vùng sức cản thấp nên
Đm cảnh trong: Nuôi não, là vùng sức cản thấp nên
có tốc độ tâm tr ơng cao
có tốc độ tâm tr ơng cao

Đm cảnh ngoài: nuôi cơ, là vùng có sức cản cao nên
Đm cảnh ngoài: nuôi cơ, là vùng có sức cản cao nên
tốc độ tâm tr ơng thấp, hoặc bằng không
tốc độ tâm tr ơng thấp, hoặc bằng không

Đm cảnh gốc là dạng trung gian
Đm cảnh gốc là dạng trung gian

Đm mắt cũng là dạng trung gian vì có nhiều nhánh
Đm mắt cũng là dạng trung gian vì có nhiều nhánh
nối với cảnh ngoài.
nối với cảnh ngoài.
Doppler mÇu
Doppler mÇu

ChuyÓn sang chÕ ®é mÇu (FLOW)
ChuyÓn sang chÕ ®é mÇu (FLOW)

§iÒu chØnh mÇu.
§iÒu chØnh mÇu.

MÇu ®á: dßng m¸u ®i ®Õn ®Çu dß, xanh lµ ®i xa ®Çu dß
MÇu ®á: dßng m¸u ®i ®Õn ®Çu dß, xanh lµ ®i xa ®Çu dß

Tèc ®é cµng cao mÇu cµng tr¾ng
Tèc ®é cµng cao mÇu cµng tr¾ng

Kh«ng ®Ó mÇu ra khái lßng m¹ch
Kh«ng ®Ó mÇu ra khái lßng m¹ch
Ph©n biÖt c¶nh trong vµ
Ph©n biÖt c¶nh trong vµ
c¶nh ngoµi

c¶nh ngoµi
C¶nh trong c¶nh ngoµi
§ êng kÝnh To Nhá
VÞ trÝ Ngoµi - sau Trong – tr íc
Ph©n nh¸nh Kh«ng Cã
Doppler Vd cao Vd thÊp
Mảng vữa xơ
Mảng vữa xơ
B - mode
B - mode

Kích th ớc: chiều dài, bề dầy, lan toả hay khu trú
Kích th ớc: chiều dài, bề dầy, lan toả hay khu trú

Đậm độ siêu âm: tăng hay giảm âm (so với nội mạc)
Đậm độ siêu âm: tăng hay giảm âm (so với nội mạc)

Cấu trúc SÂ: đồng nhất hay không đồng nhất
Cấu trúc SÂ: đồng nhất hay không đồng nhất

Bề mặt: đều hay không đều
Bề mặt: đều hay không đều

Canxi hoá: có bóng âm
Canxi hoá: có bóng âm