BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ SỨC KHỎE TÂM THẦN CỦA THANH NIÊN VIỆT NAM

iu tra Quc gia v V thành niên và anh niên Vit Nam ln th 2
BÁO CÁO CHUYÊN 
SC KHE TÂM THN CA
V THÀNH NIÊN VÀ THANH NIÊN
VIT NAM
TS. Nguyn anh Hương
Trưng i hc Y t Công cng
Hà Ni 2010
Sc khe tâm thn ca thanh thiu niên Vit Nam
3
Li nói u
S phát trin ca v thành niên và thanh niên luôn là vn  ưc quan
tâm hàng u  Vit Nam cng như nhiu quc gia trên th gii. ây là th h
quyt nh n tương lai và vn mnh ca t nưc.  Vit Nam, v thành niên
và thanh niên tui t 14 – 25 là nhóm dân cư ông nht, chim gn mt phn
tư dân s c nưc (khong trên 20 triu ngưi – Tng cc ng kê, iu tra
dân s và nhà  nm 2009). Vic nm bt ưc nhng c im cơ bn liên
quan n i sng xã hi, thái , nguyn vng, nhng thách thc trong s
phát trin ca nhóm dân s này là iu ht sc quan trng.
Trong khuôn kh D án phòng chng HIV/AIDS cho anh niên, Tng
cc Dân s - K hoch hóa gia ình (TCDS-KHHG) và Tng cc ng kê
ã thc hin cuc iu tra quc gia v V thành niên và anh niên Vit Nam
(Survey Assessment of Vietnamese Youth- gi tt là SAVY) ln th 2.
iu tra Quc gia v V thành niên và anh niên (ln 1 và 2) là cuc
iu tra ln và toàn din nht v thanh thiu niên Vit Nam. Cuc iu tra ln
2 có s phi hp gia nhiu cơ quan, t chc trong nưc và quc t, t trung
ương n a phương, vi s tham gia ca 10.044 thanh thiu niên t 14 - 25
tui ti 63 tnh/thành ph, t ô th ti nông thôn và min núi xa xôi ho

lánh. Kt qu SAVY 2 mang li mt bc tranh khá toàn din v gii tr Vit
Nam hin nay cng như nhng thay i ca h so vi nhng ngưi cùng la 5
nm trưc ây. SAVY2 giúp chúng ta thy ưc các vn  liên quan n s
phát trin ca v thành niên và thanh niên như giáo dc, vic làm, tình trng
sc kho - sc kho sinh sn, HIV/AIDS, s dng các cht kích thích, tai nn
thương tích, bo lc. Bên cnh nhng mt tích cc, SAVY2 cng cho thy
thanh thiu niên hin ang phi i mt vi nhng thách thc nhm thích ng
vi môi trưng kinh t xã hi ang ngày càng bin chuyn sâu rng. Nhóm
thanh thiu niên các dân tc thiu s, vùng sâu, vùng xa còn phi ương u
vi nhng khó khn v iu kin vt cht, hc tp và vic làm. Cuc iu tra
giúp chúng ta hiu sâu sc thêm suy ngh, thái , mong ưc và hoài bão ca
gii tr Vit Nam trong cuc sng hin ti và hưng n tương lai. Kt qu
chung ca SAVY2 ưc công b vào tháng 6/2010.
Trên cơ s d liu ca cuc iu tra, ưc s h tr v tài chính ca Ngân
hàng phát trin châu Á và h tr k thut ca Qu Dân s Liên hp quc
(UNFPA), Tng cc DS-KHHG ã phi hp vi các nghiên cu viên trong
nưc biên son 9 báo cáo phân tích sâu theo ch  và 9 tài liu tóm tt chính
sách. Các ch  bao gm:
Sc khe tâm thn ca thanh thiu niên Vit Nam
4
1.Giáo dc
2.Vic làm ca thanh thiu niên Vit Nam
3.Dy thì-Sc khe tình dc và sc khe sinh sn  thanh thiu niên
Vit Nam
4. Sc khe tâm thn ca v thành niên và thanh niên Vit Nam
5.anh thiu niên Vit Nam vi vic tip cn và s dng các phương tin
truyn thông i chúng
6. ái  ca thanh thiu niên Vit Nam v mt s vn  xã hi
7. Chn thương và bo lc  thanh thiu niên Vit Nam
8. S dng rưu bia và thuc lá trong thanh thiu niên Vit Nam.

9. Kin thc và thái  ca thanh thiu niên Vit Nam v HIV/AIDS và
nhng ngưi có HIV/AIDS.
Chúng tôi hi vng rng nhng phát hin v cuc sng xã hi, thái , hoài
bão ca v thành niên và thanh niên Vit Nam và nhng khuyn ngh v chính
sách trong 9 báo cáo này s góp phn hu ích trong vic hoch nh và thc
thi các chính sách và chương trình nâng cao sc khe và phát trin toàn din
ca thanh thiu niên nưc nhà.
Tng cc DS-KHHG trân trng cm ơn Ngân hàng phát trin châu Á
ã tài tr cho cuuc iu tra. Chúng tôi xin trân trng cám ơn Qu Dân s
Liên hp quc (UNFPA) ã h tr k thut cho vic xây dng các báo cáo
chuyên  và tóm tt chính sách SAVY2; cm ơn giáo sư Robert Blum, i hc
Johns Hopkins (M) và các chuyên gia Vit Nam ã h tr k thut và óng
góp nhiu ý kin quý báu trong quá trình phân tích s liu và hoàn thin các
báo cáo.
Chúng tôi ánh giá cao s tn tâm và say mê ca các tác gi ca 9 báo cáo
là Ts.V Mnh Li (Vin Xã hi hc); Ts.Nguyn Hu Minh, s.Trn 
Hng (Vin Gia ình và Gii); Ts.Nguyn anh Hương, Ts.Lê C Linh (i
hc Y t Công cng); Ts.Bùi Phương Nga (Chuyên gia c lp); s. Nguyn
 Mai Hương (Trung tâm Nghiên cu phát trin Y t cng ng), s.
Nguyn ình Anh (V Truyn thông và giáo dc- Tng cc Dân s-
KHHG), s. Ngô Qunh An (i hc Kinh t quc dân), s.Nguyn
anh Liêm, s. Nguyn Hnh Nguyên, s.V Công Nguyên (Vin Xã hi
hc), Bs. ào Xuân Dng (Chuyên gia c lp).
Sc khe tâm thn ca thanh thiu niên Vit Nam
5
Dù ã có nhiu c gng song các báo cáo phân tích sâu theo ch  này
không tránh khi nhng thiu sót. Tng cc DS-KHHG rt mong nhn ưc
ý kin óng góp quý báu ca các cá nhân, các t chc trong và ngoài nưc quan
tâm n th h tr Vit Nam  các báo cáo ưc hoàn thin hơn.
Chúng tôi hân hnh gii thiu các báo cáo phân tích sâu theo ch  và

khuyn ngh chính sách ti tt c các nhà qun lý, các nhà khoa hc, các t
chc trong nưc và quc t quan tâm n s nghip chm sóc sc khe và phát
trin toàn din ca v thành niên và thanh niên Vit Nam.
Ts. Dương Quc Trng
Tng cc trưng
Tng cc Dân s- K hoch hóa gia ình
Sc khe tâm thn ca thanh thiu niên Vit Nam
6
DANH SÁCH BAN IU HÀNH IU TRA QUC GIA
V V THÀNH NIÊN VÀ THANH NIÊN VIT NAM
LN TH 2
Ts.Nguyn Bá Thu, Th trưng B Y t, Trưng ban
Ts.Dương Quc Trng, Tng Cc trưng Tng cc Dân s - K hoch hoá
gia ình, Phó trưng ban
Ông Ngô Khang Cưng, Nguyên V trưng V Truyn thông và Giáo dc,
Tng cc Dân s- K hoch hoá gia ình, Phó trưng ban
Bà Trn Th Thanh Mai, V trưng V Truyn thông và Giáo dc, Tng
cc Dân s- K hoch hoá gia ình
Ông Nguyn Duy Khê, V trưng V bo v Bà m Tr em, B Y t.
Bà Nguyn Th Hoà Bình, U viên oàn Ch tch, Giám c Trung tâm
h tr ph n phòng chng HIV/AIDS và chm sóc sc kho sinh sn -
Hi Liên hip ph n Vit Nam
Ông Phùng Khánh Tài, U viên Thưng v Trung ương oàn Thanh niên
Cng sn H Chí Minh
Ông Nguyn Vn Kính, Nguyên Phó Cc trưng Cc Phòng chng
HIV/AIDS, Vin trưng Vin Y hc lâm sàng các bnh nhit i, B Y t
Bà Lê Th Hà, Phó Cc trưng Cc phòng chng t nn xã hi - B Lao
ng - Thương binh và Xã hi
Ông Nguyn ình Chung, Phó V trưng V Thng kê Xã hi và Môi
trưng, Tng cc Thng kê, B K hoch - u tư

Ông Lã Quý ôn, Phó V trưng V Công tác hc sinh - sinh viên, B
Giáo dc và ào to
Sc khe tâm thn ca thanh thiu niên Vit Nam
7
NHÓM TÁC GI VIT BÁO CÁO CHUYÊN  VÀ TÓM
TT CHÍNH SÁCH IU T QUC GIA V V THÀNH
NIÊN VÀ THANH NIÊN VIT NAM
Ths. Ngô Qunh An, i hc Kinh t Quc dân
Ths. Nguyn ình Anh, Phó V trưng V Truyn thông và Giáo dc,
Tng cc Dân s- K hoch hoá gia ình
Bs. ào Xuân Dng, Chuyên gia c lp
Ths. Trn Th Hng, Vin Gia ình và Gii
Ts. Nguyn Thanh Hương, i hc Y t Công cng
Ths. Nguyn Mai Hương, Giám c Trung tâm Nghiên cu Phát trin Y
t cng ng (CCRD)
PGs.Ts. V Mnh Li, Trưng phòng Xã hi hc Gia ình, Vin Xã hi
hc, Vin Khoa hc Xã hi Vit Nam
PGs. Ts.Lê C Linh, i hc Y t công cng
Ths. Nguyn Thanh Liêm, Vin Dân s, Sc khe và Phát trin
Ts. Nguyn Hu Minh, Vin trưng Vin Gia ình và Gii
Ts. Bùi Phương Nga, Chuyên gia c lp
Ths. Nguyn Hnh Nguyên, Vin Dân s, Sc khe và Phát trin
Ths. V Công Nguyên, Vin Dân s, Sc khe và Phát trin
Chuyên gia quc t:
Giáo sư Robert Blum, chuyên gia h tr k thut, i hc Johns Hopkins
Sc khe tâm thn ca thanh thiu niên Vit Nam
8
MC LC
1. GII THIU CHUNG V IU T QUC GIA V V THÀNH
NIÊN VÀ THANH NIÊN VIT NAM SAVY 9

2. TÌNH HÌNH SC KHE TÂM THN CA THANH THIU NIÊN
VÀ CÁC CHÍNH SÁCH LIÊN QUAN 10
2.1. Khái nim sc kho tâm thn 10
2.2 Các yu t liên quan (yu t bo v và nguy cơ) i vi sc khe tâm
thn ca VTN&TN 11
2.3 Sc khe tâm thn ca VTN&TN và các chính sách liên quan 12
3. CÁC KT QU CHÍNH 14
3.1 S lc quan và các yu t liên quan 14
3.2 Lòng t trng và các yu t liên quan 19
3.3 S bun chán và các yu t liên quan 22
3.4 T gây thương tích và các yu t liên quan 26
3.5 T t và các yu t liên quan 30
4. KT LUN VÀ KHUYN NGH 33
TÀI LIU THAM KHO 37
Sc khe tâm thn ca thanh thiu niên Vit Nam
9
1. Gii thiu chung v iu tra Quc gia v V thành niên và
anh niên Vit Nam (SAVY)
Nm 2003, B Y t hp tác vi các t chc quc t ã thc hin mt cuc iu tra u tiên v
V thành niên và anh niên (VTN&TN) vi qui mô ln và toàn din chưa tng có  Vit Nam,
ưc bit n vi tên gi là SAVY1. Nghiên cu này ưc tin hành vi s tham gia ca 7584 i
tưng thanh thiu niên, tui t 14 n 25 sinh sng  42 tnh, thành ph trên toàn quc. Mc ích
cơ bn ca iu tra là tìm hiu các thông tin nhiu mt v thanh thiu niên, giúp hoch nh các
chính sách, các chương trình nâng cao sc khe và phát trin toàn din ca gii tr Vit Nam. 
tip tc có ưc các thông tin ánh giá mt cách toàn din và cp nht v thanh thiu niên sau 5
nm SAVY2 ã bt u ưc trin khai vào nm 2008. Nghiên cu chn mu da trên h gia ình
theo khung mu ca iu tra mc sng Vit Nam (VNLSS 2008). anh thiu niên tham gia vào
SAVY2 sinh sng trên toàn b 63 tnh, thành ph ca c nưc. S liu ưc thu thp trong tháng
5 và tháng 6 nm 2009. Cng tương t như SAVY1, thanh thiu niên tham gia iu tra ưc mi
n mt a im trung tâm ca mi a bàn nghiên cu  tr li phng vn trc tip cng như

cung cp thông tin qua phiu phng vn t in. Trong s nhng thanh thiu niên ưc mi có
10,044 ngưi ã ng ý tham gia iu tra, t t l 86%. B câu hi s dng trong SAVY2 ưc
thit k da trên b câu hi ã s dng trong SAVY1  m bo có th so sánh ưc kt qu gia
2 cuc iu tra. Ni dung ca b câu hi  cp n nhiu ch : nhân khu hc, giáo dc, vic
làm, dy thì, hn hò và các mi quan h, sc khe sinh sn, HIV/AIDS, chn thương, bnh tt và
sc khe th cht, kin thc/thái /nim tin liên quan n mt lot các vn , bo lc, sc khe
tâm thn, truyn thông i chúng, và ưc mơ, nguyn vng ca VTN&TN.
Bn báo cáo chuyên  này nm trong khuôn kh mt lot các báo cáo  cp n các vn 
ni bt mà VTN&TN cng như xã hi Vit Nam ang phi i mt và nhng thay i trong 5 nm
va qua. Trong tng bn
báo cáo, các chuyên gia
phân tích sâu các s liu
ca SAVY nhm hiu k
hơn các yu t nguy cơ
(có nh hưng không tt)
và các yu t bo v (có
nh hưng tích cc) i
vi nhóm i tưng
VTN&TN trưc nhng
vn  khác nhau. Mc
ích ca chúng tôi không
ch ơn thun mô t s
lưng VTN&TN có liên
quan n mt s hành vi,
hay vn  mà là  tìm
hiu các yu t tác ng
Sc khe tâm thn ca thanh thiu niên Vit Nam
10
ti mc  tt hay xu ca các kt qu cng như nhng thay i trong thi gian 5 nm sau SAVY1.
Qua ó, chúng tôi mong mun cung cp các thông tin hu ích cho vic xây dng các chương trình

và chính sách  c cp quc gia và a phương.
Mi báo cáo chuyên  u ưc vit theo mt nh dng chung gm: Gii thiu, mc tiêu,
tình hình hin ti, kt qu phân tích s liu bao gm các yu t nguy cơ, yu t bo v cng như tác
ng ca các kt qu ưc bàn ti trong bn báo cáo i vi các h qu v sc khe khác. Cui
cùng là phn kt lun và khuyn ngh.
Mc dù báo cáo phân tích sâu v chuyên  sc khe tâm thn không ưc son tho sau khi
công b kt qu ca SAVY1, da trên nhng thông tin chúng ta ã bit v cuc sng và sc khe
ca VTN&TN Vit Nam t kt qu ca cuc iu tra nm nm trưc, bn báo chuyên  này nhm
các mc tiêu c th sau:
1 Mô t mt s ch s th hin tình hình sc khe tâm thn ca thanh thiu niên Vit Nam
hin nay và so sánh vi mt s kt qu ca SAVY1 nm nm trưc ây.
2 Xác nh mt s yu t liên quan (yu t nguy cơ và bo v) i vi vn  sc khe tâm
thn ca thanh thiu niên Vit Nam da trên s liu ca SAVY2.
3  xut mt s gi ý v chính sách nhm tng cưng các yu t bo v và gim thiu các
yu t nguy cơ i vi vn  sc khe tâm thn ca VTN&TN Vit Nam.
2. Tình hình sc khe tâm thn ca thanh thiu niên và các chính
sách liên quan
2.1. Khái niệm sức khoẻ tâm thần
Sc khe tâm thn (mental health) ã ưc T chc Y t  gii ưa vào khái nim ni ting
v sc khe: “… là trng thái hoàn toàn thoi mái v th cht, tâm thn và xã hi ch không ch là
tình trng không bnh tt hay au yu.” nh ngha này th hin rt rõ ràng rng: sc khe tâm
thn là mt phn không th tách ri ca sc khe nói chung; sc khe tâm thn là mt khái nim
rng ch không phi ch là không có bnh tâm thn (mental illnesses); và sc khe tâm thn có
mi liên quan mt thit vi sc khe th cht và hành vi. ưa ra nh ngha v sc khe tâm thn
là rt quan trng mc dù không d dàng  có ưc s thng nht do nhng khác bit v giá tr và
vn hóa gia các quc gia. Nm 2003, T chc Y t  gii ã ưa ra khái nim sc khe tâm thn:
“… là trng thái khe mnh ca mi cá nhân  h nhn bit ưc các kh nng ca bn thân, có
th ương u vi nhng cng thng thông thưng trong cuc sng, có th hc tp và làm vic mt
cách hiu qu và có th tham gia, góp phn vào các hot ng ca cng ng.”[1]
nh ngha này ã th hin ý ngha tích cc ca sc khe tâm thn, ó là nn tng ca s khe

mnh và thc hin chc nng mt cách hiu qu ca mi cá nhân và cng ng. Da trên nh ngha
này, sc khe tâm thn bao gm c nhng biu hin tình cm mang tính tích cc như cm giác hnh
phúc, lc quan, lòng t trng ch không ch ch yu hưng vào bnh tâm thn như trưc ó.
Sc khe tâm thn ca thanh thiu niên Vit Nam
11
Các chuyên gia tâm thn hc ca Vit Nam cng có nhng khái quát tương t v khái nim
sc khe tâm thn. Sc khe tâm thn không ch là trng thái không có ri lon v tâm thn mà
còn là mt trng thái tâm thn hoàn toàn thoi mái. Mun có trng thái tâm thn như vy thì cn
ưc nuôi dưng tt, có ưc s cân bng và hòa hp gia cá nhân và môi trưng t nhiên – xã hi
xung quanh. Da vào các tiêu chí chính v sc khe tâm thn mà WHO ã nêu ra [2], tác gi
Nguyn Vit iêm (2002) cng ã nhn mnh sc khe tâm thn  cng ng t ưc hay không
khi tha mãn các tiêu chí sau [3]:
· Có cuc sng tht s thoi mái.
· Có ưc nim tin vào giá tr bn thân, vào phm cht và giá tr ca ngưi khác.
· Có kh nng cân bng cm xúc, hành vi hp lí trưc mi tình hung.
· Có kh nng to dng, duy trì và phát trin tha áng các mi quan h.
· Có kh nng t hàn gn  duy trì cân bng khi có stress hay các s c gây cng thng.
Các tiêu chí nêu trên th hin tính toàn din ca sc khe tâm thn và nêu bt ý ngha ca
khái nim này, ng thi cng gi m vic la chn và s dng các ch s v sc khe tâm thn
trong iu tra cng ng và các chương trình can thip nâng cao sc khe tâm thn. Da trên các
s liu thu thp ưc ca SAVY1 và SAVY2, báo cáo chuyên  v “Sc khe tâm thn ca v thành
niên và thanh niên Vit Nam” la chn các bin s gm: s lc quan, lòng t trng, s bun chán,
t gây thương tích, ngh n t t và tìm cách t t  phân tích nhm bưc u phn ánh bc tranh
khái quát v sc khe tâm thn ca VTN&TN Vit Nam.
2.2 Các yếu tố liên quan (yếu tố bảo vệ và nguy cơ) đối với sức khỏe tâm thần của
VTN&TN
Sc khe tâm thn ca VTN&TN là mt vn  ang ngày càng thu hút s quan tâm ca các
cán b qun lý, cán b y t và cng ng. Sc khe tâm thn ưc ánh giá là mt cu phn quan
trng trong sc khe tng th ca th h tr. Sc khe tâm thn trong thi k VTN&TN có mi
liên quan cht ch vi s t trng, các hành vi, kt qu hc tp và làm vic, mi quan h xã hi, các

cơ hi trong cuc sng…, nhng iu này có th gây nh hưng tc thì hoc lâu dài ti sc khe
th cht cng như tâm thn khi trưng thành.
 h tr ngày nay cng ang phi i mt vi rt nhiu áp lc và thách thc. Có rt nhiu
yu t tác ng ti kh nng ca thanh thiu niên trong vic gii quyt nhng thách thc này cng
như duy trì ưc s khe mnh v tâm thn. Trong ó, nhng yu t tác ng tích cc làm gim
nh các tác ng tiêu cc, tng cưng sc khe tâm thn ưc gi là yu t bo v. Bên cnh ó có
nhng yu t có tác ng tiêu cc, làm tng kh nng xut hin các vn  sc kho tâm thn ưc
gi là yu t nguy cơ. Xác nh rõ các yu t này giúp chúng ta xây dng ưc các gii pháp can
thip thích hp  ci thin vn  sc khe tâm thn cho VTN&TN. Các yu t nguy cơ và bo
v có th thuc các lnh vc: sinh hc, tâm lí và xã hi bao gm các yu t v gia ình (s quan tâm
ca cha m, mi quan h ca các thành viên trong gia ình…), trưng hc (s gn kt vi nhà
Sc khe tâm thn ca thanh thiu niên Vit Nam
12
trưng, vn  bo lc ti trưng hc…), và cng ng (mi gn kt vi cng ng nơi sinh sng
và làm vic, các dch v gii trí, các dch v tư vn ca xã hi…). Bn báo cáo chuyên  này s xác
nh mt s yu t bo v và yu t nguy cơ i vi 6 ch s phn ánh sc khe tâm thn ca
VTN&TN ưc  cp  trên làm cơ s cho vic gi ý nh hưng can thip trong thi gian ti.
2.3 Sức khỏe tâm thần của VTN&TN và các chính sách liên quan
iu tra Quc gia v V thành niên và anh niên ln 1 (SAVY1) công b nm 2005 cho thy
mt bc tranh lc quan v gii tr Vit Nam vng vàng, cn cù lao ng, gn bó vi gia ình, hy
vng v tương lai, t tin, ánh giá cao bn thân và thy mình có giá tr…
Hu ht VTN&TN ưc hi (98,4%) u thy mình có mt s phm cht tt. a s
VTN&TN có nhng ưc vng lc quan v hnh phúc gia ình (82,5%). Tương t như vy, có ti
77,4% cho rng h s có vic làm mà h thích và 20% ng ý mt phn vi iu ó. Có mt t l
khá ln gii tr ng tình vi li phát biu: “Tôi s có cơ hi làm nhng gì mà tôi mun” và “Tôi s
có thu nhp tt  sng thoi mái”. Mt thông tin áng quan tâm là khi ưc hi VTN&TN có suy
ngh gì v cuc sng vt cht trong tương lai, có n 71,6% VTN&TN cho rng cuc sng vt cht
ca h s tt hơn trong 3 nm ti. Trên 90% ng ý hoàn toàn và ng ý mt phn vi nhn xét
“Tôi có kh nng làm ưc nhng vic mà ngưi khác làm ưc” và khong ba phn tư VTN&TN
t hào v bn thân [4].

T chc Y t  gii d oán rng nhng vn  tâm thn và bnh tâm thn s là gánh nng
bnh tt hàng u ca thi k sau nm 2020 [5]. Nm 2002, nghiên cu dch t hc bnh tâm thn
ca Trn Vn Cưng trên 7 vùng kinh t-vn hóa-xã hi ca Vit Nam cho kt qu 2,8% dân s có
biu hin trm cm, 2,6% dân s có biu hin lo âu và ri lon hành vi  thanh thiu niên chim
0,9% dân s [6]. Mt nghiên cu khác trên i tưng là các ca cp cu do t t ti bnh vin à
Nng nm 2004 cho thy t l nhóm tui có hành vi t t cao nht tp trung  la tui t 15-24
[7]. eo iu tra SAVY1 tuy a s nhóm tui tr có tình trng sc kho tâm thn kh quan, mt
phn ba trong nhóm h (c 3 ngưi li có 1 ngưi) vn ôi khi cm thy chán nn không hy vng
vào tương lai ca mình [4]. SAVY1 cng tìm hiu tình hình t gây thương tích, tng ngh n t t
và tìm cách t t trong VTN&TN. Kt qu cho thy các t l này là khá thp, c th ch có 2,8% ã
tng c ý gây thương tích cho bn thân, 3,4% tng ngh ti t t và 0,55% tng tìm cách t t [8].
Tuy nhiên, nghiên cu gn ây trên gn 3000 v thành niên hc sinh tui t 13-18 ti Hà Ni và
Hi Dương cho thy t l cao hơn áng k so vi SAVY1. Xp x 9% hc sinh cho bit có ý nh t
t và 6% hc sinh ã có k hoch t t. Kt qu cng cho thy t l hc sinh n có cm giác bun
chán và tuyt vng, có ý ngh t t và chun b cho hành vi t t cao hơn so vi nam gii tương t
như SAVY1 [9].
Nhiu vn  liên quan n sc khe tâm thn cng ang ni lên trong nhóm hc sinh nói
riêng và VTN&TN nói chung như: bun chán, trm cm, có suy ngh và d nh t t. eo B Y
t, kt qu mt kho sát gn ây, có n 19,46% hc sinh trong  tui 10-16 gp trc trc v sc
khe tâm thn. Trong s các trưng hp t t, 10%   tui 10-17 [10]. eo s liu ca B Y t
Sc khe tâm thn ca thanh thiu niên Vit Nam
13
nm 2005, t l có vn  v sc khe tâm thn hin nay  Vit Nam là 10-20%, trong ó t l cao
nht  nhóm 20-29 tui (11,8%) sau ó là các nhóm 10-19 tui và 30-39 tui [11]. Mt nghiên
cu va ưc công b nm 2009 tin hành ánh giá sc khe tâm thn ca 1368 v thành niên tui
t 11-18 ti mt s tnh, s dng b câu hi SDQ (Strengths and Dicuties Questionnaire) cho
kt qu 9,1% v thành niên có vn  v sc khe tâm thn. Tui, tôn giáo và kinh t ca gia ình
có mi liên quan có ý ngha vi tình trng sc khe tâm thn ca v thành niên [12]. Nghiên cu
v vn  sc khe tâm thn ca hc sinh  mt s trưng trung hc cơ s ti Lng Sơn và thành
ph Hà Ni (2007) có mt s phát hin áng chú ý, ó là t l hc sinh có biu hin lo âu là 12,3%

và trm cm là 8,4% [13].
Các vn  sc kho tâm thn  VTN&TN nu không ưc quan tâm phòng nga và can
thip phù hp s  li hu qu cho c bn thân cá nhân VTN&TN và gia ình ca h. Mt trong
nhng hu qu nghiêm trng ca vn  là VTN&TN có th có ý nh t t và thc hin hành vi
t t. Vn  sc khe tâm thn cng có th nh hưng ti mi quan h ca cá nhân vi các thành
viên trong gia ình, vi bn bè, nh hưng n kt qu hc tp ti trưng, nng sut lao ng cng
như s phát trin cá nhân. Vì vy, nhn thc úng n, xác nh rõ ràng vn  sc kho tâm thn
và phòng nga, chm sóc, iu tr cho VTN&TN có tm quan trng và ý ngha to ln.
Tm quan trng ca sc khe tâm thn không phi là mi. Chính ph Vit Nam ã có nhng
n lc áng k trong lnh vc này. Chương trình Mc tiêu Quc gia v sc khe tâm thn ưc bt
u t nm 1999. Ngày 17 tháng 7 nm 2007  tưng chính ph ã ban hành Quyt nh
108/2007/Q-g phê duyt Chương trình mc tiêu quc gia phòng, chng mt s bnh xã hi
giai on 2006-2010 trong ó có “D án bo v sc khe tâm thn cng ng”. Chương trình có
mc tiêu: trin khai trên toàn b các tnh/thành trong c nưc; 70% xã/phưng trin khai mô hình
lng ghép ni dung chm sóc sc khe tâm thn cng ng vào hot ng ca trm y t; Phát trin
và qun lý iu tr ti cng ng cho 50% s bnh nhân tâm thn, bao gm tâm thn phân lit, trm
cm và ng kinh; iu tr n nh cho 70% s bnh nhân tâm thn ưc phát hin, h tr ngưi
bnh sng hòa nhp vi gia ình và cng ng [14]. Chương trình ã tp trung vào xây dng "mô
hình chm sóc sc khe tâm thn da vào cng ng". Cho n nay mô hình ã bao ph trên toàn b
63 tnh thành vi khong 40% xã/phưng ca Vit Nam [15]. Nh có mô hình này nhng ngưi b
tâm thn phân lit và ng kinh ã ưc qun lý ti cng ng và s mit th ã ưc gim bt. iu
này óng góp phn rt ln trong vic gim au kh và vt v cho c bnh nhân và gia ình h.
Tuy nhiên, các bnh tâm thn khác – c bit là trm cm – chưa ưc qun lý trong mô hình.
Hơn na, khái nim v ri lon tâm thn – tình trng ban u ca bnh tâm thn chưa ưc nhn
thc y . Kt qu là các vn  v sc khe tâm thn ch ưc xem như là các vn  ca ngành
y t và chương trình sc khe tâm thn hin nay có xu hưng chú trng vào khía cnh lâm sàng hơn
là nâng cao sc khe tâm thn, phát hin sm và phòng nga bnh phát sinh vi s tham gia ca
các ban ngành khác và ca toàn xã hi.
i vi vic chm sóc sc khe cho thanh thiu niên ang i hc, Chính ph ã ban hành Ch
th s 23/CT-g ngày 23/07/2006 v vic tng cưng công tác y t trong trưng hc [16]. Tuy

nhiên, sc khe tâm thn chưa ưc th hin rõ trong vn bn chính sách này.
Sc khe tâm thn ca thanh thiu niên Vit Nam
14
Nm 2006 B Y t ã ban hành “K hoch tng th quc gia v bo v, chm sóc và nâng cao
sc khe ca v thành niên và thanh niên Vit Nam, giai on 2006-2010 và tm nhìn 2020”. Trong
ó “Sang chn v tinh thn và các vn  khác liên quan n sc khe tâm thn” ưc coi là mt
trong các nguy cơ chính i vi sc khe ca VTN&TN Vit Nam hin nay. ng thi sc khe
tâm thn ưc xp là mt trong 5 vn  ưu tiên cn gii quyt ca K hoch trong giai oan 2006-
2010 [17]. Mc dù vy do nhng hn ch v ngun lc cng như ưu tiên trong công tác trin khai
k hoch tng th, các can thip nâng cao sc khe tâm thn, c bit là can thip trên la tui hc
sinh nói riêng và thanh thiu niên nói chung cho n nay còn rt hn ch.
3. Các kt qu chính
3.1 Sự lạc quan và các yếu tố liên quan
Lc quan là mt c im nhân cách và là mt trong các nhân t kích thích nhng suy ngh và
hành vi tích cc. Vì vy lc quan có vai trò quan trng trong cuc sng và có nh hưng áng k ti c
sc khe th cht và tâm thn. Mc dù lc quan là c im tương i n nh, các bng chng nghiên
cu cho thy nó có th ưc tng cưng thông qua các hot ng can thip phù hp. Tuy nhiên cho
n nay các nghiên cu v vn  này c bit là vi i tưng VTN&TN Vit Nam còn rt ít.
iu tra SAVY ã tìm hiu mc  lc quan ca VTN&TN thông qua bn nhn nh ó là:
1) Bn s có mt gia ình hnh phúc trong tương lai; 2) Bn s có công vic làm mà bn thích; 3)
Bn s có cơ hi  làm iu bn mun; 4) Bn s có thu nhp cao  sng thoi mái, vi các phương
án tr li ng ý, ng ý mt phn, không ng ý và không bit.  ánh giá mc  lc quan mi
câu tr li mang tính tích cc ưc tính 1 im, tng s im cho các nhn nh v mc  lc
quan s t 0 (ít lc quan nht) n 4 (lc quan nht). Kt qu cho thy VTN&TN Vit Nam hin
nay lc quan hơn so vi 5 nm v trưc vi im trung bình v mc  lc quan ca thanh thiu
niên trong iu tra SAVY2 là 3,2, cao hơn áng k so vi SAVY1 - ch 1à 2,8 im (p<0,001).
Tương t như SAVY1, kt qu
ca iu tra SAVY2 cho thy không
có s khác bit áng k v mc  lc
quan gia n thanh niên và nam

thanh niên, gia khu vc thành th và
nông thôn, gia VTN&TN dân tc
Kinh/ Hoa vi VTN&TN dân tc
thiu s và gia các nhóm thanh niên
có trình  hc vn khác nhau. Tuy
nhiên, mc  lc quan có xu hưng
tng theo nhóm tui. Nhóm thanh
niên  tui 22-25 có s im trung
Sc khe tâm thn ca thanh thiu niên Vit Nam
15
HÌNH 1: Tỷ lệ (%) hoàn toàn đồng ý với 4 nhận định lạc quan (kết quả SAVY1 và SAVY2)
Tôi s có thu nhp tt 
sng thoi mái
Tôi có cơ hi làm iu
mình mun
Tôi s có công vic mình
yêu thích
Tôi s có mt gia ình
hnh phúc
SAVY 2
SAVY 1
0 20
40
60
80
100
86.1
82.6
81.1
77.4

79.6
76.3
67.3
59
bình cao nht vi 3,3 im. Nhóm thanh niên  tui 14-17 có s im thp nht vi 3,1 im. S
khác bit không phi là ln nhưng cng rt áng lưu tâm.
Mc dù không có s khác bit v mc  lc quan gia VTN&TN sinh sng  nông thôn và
thành th song VTN&TN sng  khu vc phía nam có xu hưng lc quan hơn VTN&TN sng 
các khu vc khác. im trung bình mc  lc quan ca thanh thiu niên khu vc ông Nam B
cao nht (3,4), tip n là ng bng sông Cu Long (3,3), ông Bc, ng bng sông Hng
(3,1), và thp nht là khu vc Bc Trung B (2,8).
T l VTN&TN hoàn toàn ng ý i vi mi nhn nh th hin s lc quan là khá cao. iu
ó cho thy mt xu hưng nhìn cuc sng khá lc quan nói chung trong VTN&TN Vit Nam. Kt
qu này khá tương ng vi công b ca vn phòng UNICEF khu vc iu tra trên khong 10.000
tr em và v thành niên tui t 9-17 trên 17 quc gia. Kt qu cng cho thy Vit Nam cùng vi
Trung Quc và ông Timor là 3 quc gia có t l các em có suy ngh lc quan cao trên 90% khi
cho rng cuc sng ca các em s tt hơn hoc tt hơn rt nhiu so vi cha m mình [18]. Phân
tích sâu hơn kt qu iu tra SAVY2 cho thy VTN&TN có xu hưng lc quan v cuc sng gia
ình trong tương lai hơn so vi vn  liên quan n thu nhp. Có 86,1% ngưi hoàn toàn ng ý
rng mình s có mt gia ình hnh phúc. Trong khi ó, t l hoàn toàn ng ý vi vic mình s có
thu nhp tt  sng thoi mái ch là 67,3%.
So vi kt qu ca SAVY1, t l VTN&TN hoàn toàn ng ý vi nhng nhn nh mang tính
lc quan cao hơn  tt c các nhn nh (Hình 1). Tng hp t l VTN&TN ng ý vi tt c 4
nhn nh th hin s lc quan ca SAVY2 (61,4%) là cao hơn rt nhiu so vi SAVY1 (45,0%)
(p<0,001).
Sc khe tâm thn ca thanh thiu niên Vit Nam
16
Không có s khác bit áng k trong t l hoàn toàn ng ý vi các nhn nh mang tính lc
quan gia n gii và nam gii trong SAVY2. Trong khi ó  SAVY1, t l nam thanh niên la chn
phương án “hoàn toàn ng ý” cao hơn n thanh niên  c 4 nhn nh (p <0,01). iu này dưng

như phn ánh phn nào s tin b v vn  gii trong VTN&TN trong 5 nm va qua.
T l hoàn toàn ng ý vi tt c 4 nhn nh lc quan phân theo tui, gii, khu vc và dân tc
ưc th hin trong Hình 2. Không có s khác bit v t l ng ý vi c 4 nhn nh mang tính lc
quan gia nhóm dân tc Kinh/Hoa và nhóm dân tc khác, gia VTN&TN sng  khu vc thành
th và khu vc nông thôn.
Phân tích t l hoàn toàn ng ý vi nhng nhn nh lc quan chia theo nhóm tui ca ngưi
tr li khng nh mt ln na mc  lc quan có xu hưng tng theo la tui (p<0,001).  c
bn nhn nh, nhóm thanh niên  tui 22-25 luôn có t l hoàn toàn ng ý cao nht. S chênh
lch rõ nht th hin  nhn nh “Tôi s có thu nhp tt  sng thoi mái”. C th, t l hoàn
toàn ng ý vi nhn nh này  nhóm thanh niên 22-25 tui là 67,8%, cao hơn 4,3% so vi nhóm
thanh niên 18-21 tui và cao hơn nhóm thanh thiu niên 14-17 là 13,2%.
Như vy nhìn chung VTN&TN Vit Nam có xu hưng nhìn nhn cuc sng tương i lc
quan và iu nay vn ưc duy trì và phát trin qua 2 cuc iu tra.
HÌNH 2: Tỷ lệ (%) hoàn toàn đồng ý với tất cả 4 nhận định lạc quan (chia theo giới, tuổi,
dân tộc và khu vực)
Nam N
%
68.0
61.9
60.9
57.2
63.4
66.9
62.1
61.6
62.8
61.0
66.0
64.0
62.0

60.0
58.0
56.0
54.0
52.0
14-17 18-21 22-25
Kinh, Hoa, Dân
tc khác
ành
th
Nông
thôn
Sc khe tâm thn ca thanh thiu niên Vit Nam
17
BNG 1: Các yếu tố ảnh hưởng đến sự lạc quan của thanh thiếu niên Việt Nam (Mô hình phân
tích cho toàn bộ mẫu nghiên cứu)
Bin c lp B Wald p value OR
Bun chán
Có -0,23 10,14 0,001 0,80 (0,69-0,92)
Không (*)    1
Nhóm tui
14-17*    1
18-21 0,21 6,87 <0,05 1,23 (1,05-1,44)
22-25 0,35 11,32 0,001 1,42 (1,16-1,74)
Vùng sinh thái
ng bng sông Hng (*)    1
ông Bc 0,15 2,49 <0,05 1,16 (0,97-1,40)
Tây Bc 0,35 4,88 <0,05 1,42 (1,04-1,92)
Bc Trung B -0,54 39,31 0,001 0,59 (0,50-0,69)
Duyên hi Nam Trung B 0,45 17,92 0,001 1,57 (1,27-1,93)

Tây Nguyên 0,21 3,32 >0,05 1,23 (0,99-1,54)
ông Nam B 0,73 65,95 0,001 2,07 (1,74-2,47)
ng bng sông Cu Long 0,37 19,74 0,001 1,45 (1,23-1,71)
S dng Internet
Có -0,20 9,06 <0,05 0,82 (0,72-0,93)
Không (*)    1
T ánh giá tình trng sc khe
Rt tt*    1
Tt -0,25 9,93 <0,05 0,78 (0,67-0,91)
Bình thưng -0,40 24,57 0,001 0,67 (0,57-0,79)
Yu -0,22 1,18 >0,05 0,81 (0,55-1,19)
Tình trng kinh t
p*    1
Trung bình 0,21 9,65 <0,05 1,24 (1,08-1,41)
Cao 0,22 10,04 <0,05 1,25 (1,09-1,43)
Gn kt vi gia ình
Mnh 0,24 17,71 0,001 1,28 (1,14-1,43)
Tiếp theo trang 18
Sc khe tâm thn ca thanh thiu niên Vit Nam
18
Nhm xác nh nhng yu t liên quan ti suy ngh lc quan ca VTN&TN, mô hình hi qui
ưc thc hin vi các nhóm yu t sau ưc ưa vào mô hình: Dân s-kinh t-xã hi; bin s v
trng thái tâm lý và hành vi cá nhân; bin s v môi trưng gia ình, v quan h bn bè và môi
trưng xung quanh. Trong các mô hình phân tích này lc quan ưc nh ngha là ng ý vi tt c
4 nhn nh và không lc quan là ch ng ý t 3 nhn nh tr xung. Bng 1 trình bày kt qu
ca mô hình phân tích cho toàn b mu nghiên cu. Kt qu mt ln na khng nh suy ngh lc
quan tng theo nhóm tui. Nhìn chung, so vi VTN&TN sng  khu vc ng bng sông Hng
VTN&TN sng  các khu vc khác có suy ngh lc quan hơn tr VTN&TN sng  khu vc Bc
Trung B. Cm giác bun chán, có s dng internet, có nguy cơ t bn bè là nhng yu t nguy cơ
trong khi ó gia ình có kinh t t trung bình tr lên, t ánh giá có sc khe tt, gn kt mnh vi

gia ình, có mi quan h tt vi cha và là thành viên ca mt t chc xã hi là các yu t bo v.
Vì VTN&TN hin ang i hc có nhng c im khác vi nhng VTN&TN không còn n
trưng, mô hình phân tích riêng cho nhóm VTN&TN ang i hc cng ưc thc hin  xác
nh các yu t liên quan vi suy ngh lc quan ca nhóm i tưng này. Kt qu cho thy ngoài
nhng yu t nguy cơ và bo v (tr yu t là thành viên ca t chc xã hi) tương t như mô hình
phân tích chung cho toàn b mu iu tra, lòng t trng và s gn kt vi trưng hc ni lên là 2
yu t có liên quan vi s lc quan ca VTN&TN ang i hc. So vi VTN&TN có lòng t trng
thp và không gn kt vi trưng hc VTN&TN có lòng t trng cao và gn kt vi trưng hc có
suy ngh lc quan tương ng gp 2,4 (p<0,001) và 1,39 ln (p<0,05). Kt qu này khng nh vai
trò quan trng ca nhà trưng trong vic nh hưng ti suy ngh tích cc ca VTN&TN.
Yu*    1
Mi quan h vi cha
Rt tt*    1
Tt -0,32 13,87 0,001 0,73 (0,62-0,86)
Bình thưng 0,001 0,66 (0,53-0,82)
Nguy cơ t bn bè
Có -0,23 12,39 0,001 0,79 (0,70-0,90)
Không (*)    1
Là thành viên ca t chc xã hi
Có 0,16 9,17 <0,05 1,18 (1,06-1,31)
Không (*)    1
N = 7.603 (*) = Nhóm so sánh.
Hosmer & Lemeshow test χ
2
= 10,527; df=8 ; p=0,230.
Sc khe tâm thn ca thanh thiu niên Vit Nam
19
3.2 Lòng tự trọng và các yếu tố liên quan
Lòng t trng là mt trong nhng thành t quan trng th hin s khe mnh ca sc khe
tâm thn. Các nghiên cu ã ch ra rng lòng t trng thp có th là mt trong nhng nguyên nhân

dn n trm cm, lo âu, ri lon hành vi và b hc  VTN&TN [19].
Trong iu tra SAVY2 lòng t trng ca VTN&TN ưc ánh giá thông qua mc  ng ý
ca h i vi 5 nhn xét v bn thân, bao gm: 1) Bn có mt s phm cht tt; 2) Bn không t
hào v bn thân mình; 3) Bn tin rng mình có kh nng làm ưc vic mà ngưi khác làm ưc;
4) Có lúc bn ngh mình chng ra gì; 5) Bn ngh bn có ích cho gia ình, vi các phương án tr li
là: Hoàn toàn ng ý, ng ý mt phn, không ng ý. Nhng câu tr li mang tính tích cc s tính
1 im và im cho mi ngưi tr li cho 5 nhn xét v bn thân giao ng t 0 (lòng t trng thp
nht) n 5 (lòng t trng cao nht). im trung bình ánh giá lòng t trng ca VTN&TN trong
SAVY2 là 2,7. im s này thp hơn áng k (p<0,001) so vi mc im trung bình ca VTN&TN
ti SAVY1 (3,4 im). iu này không hn phn ánh rng VTN&TN ngày nay có lòng t trng kém
hơn hn so vi nhóm VTN&TN nm nm v trưc mà có th là do trong bi cnh phát trin ca xã
hi và trưc nhng áp lc ca nhà trưng, gia ình và xã hi VTN&TN ngày nay k vng nhiu hơn
v bn thân mình, v nhng iu mà mình phi t ưc  khng nh bn thân.
 tin hành phân tích sâu hơn, VTN&TN ưc chia thành 2 nhóm da trên im trung bình
ánh giá lòng t trng: Nhóm có lòng t trng cao (có im bng hoc ln hơn im trung bình)
(60,2%) và nhóm có lòng t trng thp (có im nh hơn im trung bình) (39,8%).
Không có s khác bit v t l VTN&TN có lòng t trng cao gia 2 gii và gia nhóm sng
 nông thôn và nhóm sng  thành th. T l có lòng t trng cao ca nhóm VTN&TN dân tc
Kinh/ Hoa cao hơn nhóm dân tc thiu s (63,9% so vi 56,2%) (p<0,01). Tuy nhiên, t l
VTN&TN có lòng t trng cao tng dn theo  tui và trình  hc vn (p<0,05). Phi chng
thi gian tri nghim nhiu hơn trong cuc sng giúp VTN&TN nhn ra giá tr ca bn thân nhiu
hơn. Rõ ràng, hc vn cao luôn là mt trong nhng giá tr  khng nh bn thân ca VTN&TN
vi gia ình và xã hi. iu này th hin mi quan h cht ch và tương ng gia 2 ch s quan
trng ca sc khe tâm thn, ó là lc quan và lòng t trng.
Mô hình hi qui cng ưc thc hin  xác nh nhng yu t liên quan vi lòng t trng
ca VTN&TN. Các nhóm yu t sau ã ưc ưa vào mô hình: Dân s-kinh t-xã hi; bin s v
trng thái tâm lý và hành vi cá nhân; bin s v môi trưng gia ình; và bin s v quan h bn bè
và môi trưng xung quanh. Bng 2 trình bày kt qu ca mô hình phân tích cho toàn b mu nghiên
cu. Kt qu mt ln na khng nh lòng t trng tng theo nhóm tui. So vi VTN&TN sng 
khu vc ng bng sông Hng, VTN&TN sng  các khu vc Tây Bc, Duyên hi Nam Trung B

và ng bng sông Cu Long có lòng t trng cao hơn ln lưt là 1,50; 1,32; và 1,28 ln. Cm giác
bun chán, có s dng internet, ang hút thuc lá là nhng yu t nguy cơ trong khi ó tp th dc
thưng xuyên, t ánh giá có sc khe tt, gn kt mnh vi gia ình, có mi quan h tt vi cha
và là thành viên ca t chc xã hi là các yu t bo v.
Sc khe tâm thn ca thanh thiu niên Vit Nam
20
BNG 2: Các yếu tố ảnh hưởng đến lòng tự trọng của thanh thiếu niên Việt Nam (Mô hình
phân tích cho toàn bộ mẫu nghiên cứu)
Bin c lp B Wald p value OR
Bun chán
Có -0,71 116,04 0,001 0,49 (0,43-0,56)
Không (*)    1
Nhóm tui
14-17*    1
18-21 0,01 1,90 >0,05 1,11 (0,96-1,28)
22-25 0,22 5,12 <0,05 1,25 (1,03-1,51)
Vùng sinh thái
ng bng sông Hng (*)    1
ông Bc -0,11 1,63 >0,05 0,89 (0,75-1,06)
Tây Bc 0,41 7,32 <0,05 1,50 (1,12-2,02)
Bc Trung B 0,12 2,10 >0,05 1,13 (0,96-1,33)
Duyên hi Nam Trung B 0,28 7,91 <0,05 1,32 (1,09-1,60)
Tây Nguyên -0,28 6,70 <0,05 0,76 (0,62-0,94)
ông Nam B 0,002 0,01 >0,05 1,00 (0,86-1,17)
ng bng sông Cu Long 0,25 10,30 0,001 1,28 (1,10-1,49)
S dng Internet
Có -0,19 10,41 0,001 0,82 (0,73-0,93)
Không (*)    1
Tp th dc
Không bao gi*    1

Không thưng xuyên 0,12 2,25 >0,05 1,12 (0,97-1,31)
ưng xuyên 0,41 21,51 0,001 1,51 (1,27-1,80)
Hút thuc lá
Chưa tng hút*    1
Hin ang hút -0,24 9,21 <0,05 0,79 (0,67-0,92)
Sc khe tâm thn ca thanh thiu niên Vit Nam
21
Mô hình phân tích riêng cho nhóm VTN&TN ang i hc cng ưc thc hin  xác nh
các yu t liên quan vi lòng t trng ca nhóm i tưng này. Kt qu phân tích cng khng nh
các yu t nguy cơ và bo v (tr yu t là thành viên ca t chc xã hi) tương t như mô hình
phân tích chung cho toàn b mu iu tra. Ngoài ra mô hình phân tích cho i tưng ang i hc
còn cho thy ba mi liên quan quan trng vi lòng t trng ca VTN&TN ó là: So vi VTN&TN
không sng cùng vi cha m, các em sng cùng vi cha hoc m và vi c cha và m có lòng t
trng cao hơn 1,66 và 1,79 ln (p<0,05), gn kt vi nhà trưng có th làm tng lòng t trng ca
VTN&TN lên 1,43 ln (p<0,05). So vi VTN&TN không chu áp lc t cha m, các em chu áp
lc hc tp và các áp lc khác t cha m có nguy cơ có lòng t trng thp hơn khong 10-20%
(p<0,05). Kt qu này cng tương t như mt s nghiên cu ưc tin hành trên qui mô nh vi
v thành niên  trưng hc ưc tin hành gn ây  Vit Nam [9] và mt ln na khng nh vai
trò quan trng ca gia ình và nhà trưng trong vic h tr VTN khng nh giá tr ca bn thân.
ã b -0,16 2,19 >0,05 0,86 (0,70-1,05)
T ánh giá tình trng sc khe
Rt tt*    1
Tt -0,22 8,32 <0,05 0,80 (0,69-0,93)
Bình thưng -0,58 57,47 0,001 0,56 (0,48-0,65)
Yu -0,74 17,62 0,001 0,48 (0,34-0,68)
Gn kt vi gia ình
Mnh 0,36 47,26 0,001 1,44 (1,30-1,60)
Yu*    1
Nhn nh v mi quan h vi cha
Rt tt 0,50 26,54 0,001 1,65 (1,37-2,00)

Tt 0,25 10,14 0,001 1,29 (1,09-1,51)
Bình thưng*    1
Là thành viên ca t chc xã hi
Có 0,30 35,04 0,001 1,34 (1,22-1,48)
Không (*)    1
N = 8.981 (*) = Nhóm so sánh.
Hosmer & Lemeshow test χ
2
= 7,611; df=8 ; p=0,472.
Sc khe tâm thn ca thanh thiu niên Vit Nam
22
3.3 Sự buồn chán và các yếu tố liên quan
SAVY2 ánh giá s bun chán ca VTN&TN qua s tri nghim ca h (có hay không) vi
4 nhn nh: 1) Bn có bao gi thy bun chán; 2) Bn có bao gi có cm giác rt bun hoc thy
mình là ngưi không có ích n ni làm bn không mun hot ng như bình thưng; 3) Có bao
gi bn thy hoàn toàn tht vng v tương lai không; 4) Bn có bao gi ngh n chuyn t t
không
1
.
Kt qu cho thy có 73,1% ngưi tng có cm giác bun chán. Trên mt phn tư VTN&TN
(27,6%) ã tri qua cm giác rt bun hoc thy mình là ngưi không có ích n ni không th
hot ng như bình thưng. T l VTN&TN ã tng cm thy hoàn toàn tht vng v tương lai là
21,3% và ch có 4,1% ngưi ã tng ngh n chuyn t t. So sánh kt qu gia SAVY1 và SAVY2
có th thy t l thanh thiu niên tri qua cm giác bun chán hin nay so vi trưc ây có s tng
lên  c 4 nhn nh và c bit là  tri nghim cm giác ngh n chuyn t t (tng lên khong
30%) (Hình 3) là iu rt áng quan tâm. Kt qu này gi ý rng cn phi có s quan tâm c bit
n nhng nhu cu v sc khe tinh thn ca gii tr.
1
Có sự khác biệt nhỏ trong một câu hỏi để đánh giá mức độ buồn chán giữa 2 cuộc điều tra SAVY. Ở SAVY1 câu hỏi đầu tiên là
“Bạn có bao giờ cảm thấy buồn chán về cuộc đời nói chung không?”.

HÌNH 3: Tỷ lệ (%) VTN & TN trải qua cảm giác buồn chán qua hai cuộc điều tra
Có bao gi bn ngh n chuyn t t
không
Có bao gi bn cm thy hoàn toàn tht
vng vi tương lai không
4.1
3.4
21.3
20
27.6
25.4
73.1
32.6
0 10 20 30 40 50 60 70 80
Bn có bao gi có cm giác rt bun hoc
thy mình là ngưi không có ích n ni làm
bn không mun hot ng như bình tưng
Bn có bao gi có cm bun chán không
SAVY 2
SAVY 1
Sc khe tâm thn ca thanh thiu niên Vit Nam
23
N VTN&TN và nhng ngưi sng 
khu vc thành th có t l tri qua cm giác
bun chán nhiu hơn nam VTN&TN và
nhng ngưi sinh sng  khu vc nông thôn.
Có 77,9% n VTN&TN ã tng tri qua
cm giác bun chán trong khi ó  nam
VTN&TN là 68,4% (p<0,01). c bit, có
5,9% n VTN&TN ã tng ngh n chuyn

t t. T l này cao gp hơn 2 ln so vi nam
VTN&TN (p<0,001).
Cm gi bun chán và tht vng v
tương lai dưng như ph bin hơn  khu vc thành th. Có 78,9% VTN&TN thành th ã tng
cm thy bun chán, cao hơn khong 7% so vi t l này  nông thôn (p<0,05). T l VTN&TN
thành th cm thy tht vng v tương lai là 23,5% so vi  nông thôn là 20,6% (p<0,05). Mc dù
s khác bit không phi là rt ln nhưng có ý ngha và iu này cho thy có l cuc sng thành th
vi nhiu vn  xã hi phc tp ang to nhiu áp lc hơn i vi VTN&TN so vi  khu vc
nông thôn.
 tin hành phân tích sâu hơn v các yu t liên quan, thang o s bun chán ưc xây dng
da trên kt qu ca 4 nhn nh mà cuc iu tra ưa ra. Do tính cht tng dn mc  bun chán
ca 4 nhn nh, thang o này ưc xây dng vi phương thc tính im t 1-4, tng dn cho mi
nhn nh. Như vy, im ti thiu ca thang o này là 0 và im ti a là 10. im càng cao th
hin s bun chán càng cao. im trung bình thang o s bun chán trong iu tra SAVY2 là 2,27,
cao hơn áng k so vi im trung bình ca SAVY1 là 1,57 (p<0,001).
Tip theo, thang o v s bun chán ưc nhóm li thành 2 mc. Nhng ngưi có s im t
0-4 ưc xp vào nhóm không bun chán. Nhng ngưi có s im t 5 tr lên thuc nhóm có
tâm trng bun chán. Kt qu cho thy, có 14,3% thanh thiu niên có tâm trng bun chán, còn li
85,7% có tâm trng tích cc.
Các nghiên cu trưc ây ã cho thy cm giác bun chán có liên quan vi rt nhiu các yu
t thuc v cá nhân (như gii tính, tình trng hôn nhân, ang i hc hay không…), gia ình, mi
quan h xã hi và môi trưng xung quanh. Vì vy  xác nh các yu t liên quan n cm giác
bun chán mô hình hi qui ã ưc xây dng riêng cho các nhóm nam/n; ang i hc/không i
hc. Các nhóm yu t sau ã ưc ưa vào các mô hình: Dân s-kinh t-xã hi; bin s v trng
thái tâm lý và hành vi cá nhân; bin s v môi trưng gia ình; và bin s v quan h bn bè và môi
trưng xung quanh. Bng 3 trình bày kt qu ca mô hình phân tích các yu t nguy cơ và bo v
i vi s bun chán riêng cho nam và n. Kt qu cho thy không có s khác bit nhiu v mt s
yu t nguy cơ và bo v i vi s bun chán gia nam và n. Có 10 trong tng s 13 bin  bng
3 u có mi liên quan vi tình trng bun chán ca c hai gii. S dng internet và b ép buc
quan h tình dc là yu t nguy cơ i vi nam gii vi OR ln lưt là 1,29 và 7,59. Trong khi ó

có di cư, là dân tc Kinh/Hoa và ã tng b chn thương do bo lc trong gia ình là yu t nguy
cơ i vi n (OR ln lưt là 1,30; 1,60 và 2,73).