Năm bước của quy trình để soạn giáo án điện tử

Năm bước của quy trình để soạn giáo án điện tử
Giáo án điện tử là gì? Theo phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Công Triêm,
Giáo án điện tử là bản thiết kế cụ thể toàn bộ kế hoạch hoạt động
dạy học của giảng viên trên giờ lên lớp, toàn bộ hoạt động dạy
học đó đã được multimedie hoá một cách chi tiết, có cấu trúc chặt
chẽ và logic được quy định bởi cấu trúc của bài học. Giáo án điện
tử là một sản phẩm của hoạt động thiết kế bài giảng được thể
hiện bằng vật chất trước khi bài giảng được tiến hành.
Để thiết kế một giáo án điện tử, chúng ta theo một quy trình như
sau:
1) Xác định mục đích, yêu cầu của bài giảng:
Đọc kỹ giáo trình, kết hợp với các tài liệu liên quan để tìm hiểu
nội dung của mỗi mục trong bài và cái đích cần đạt tới của mỗi
mục. Trên cơ sở đó, giảng viên xác định cái đích cần đạt tới của
bài về cả 3 mặt kiến thức, kỹ năng và tình cảm- thái độ (mục
đích trên là khi giảng xong, học viên thu nhận được cái gì). Từ
những mục đích trên, giảng viên có thể định ra các yêu cầu trong
quá trình giảng dạy của mình để đạt cái đích đã đề ra ở trên
(giảng như thế nào).
2) Lựa chọn những kiến thức cơ bản, trọng tâm, có tính
khái quát và chắt lọc cao để sắp xếp chúng vào các slide:
Đây là bước quan trọng thể hiện toàn bộ nội dung của bài giảng.
Các nội dung đưa vào các slide phải thật sự chắt lọc từ những
kiến thức cơ bản của từng chương, mục, tiết, đoạn. Dung lượng
thông tin chứa đựng trong một slide là không nhiều (thường
khoảng 3-4 dòng) cho nên đòi hỏi giảng viên phải có tư duy tổng
hợp, khái quát để có thể chọn lựa, chắt lọc kiến thức cơ bản nhất
đưa vào các slide. Bước này, giảng viên làm tốt thì giáo án điện
tử sẽ bảo đảm kiến thức truyền thụ.
3) Thu thập nguồn tài liệu liên quan đến nội dung, xây
dựng kho tư liệu:

Ngoài việc sưu tầm các tài liệu để bổ sung, mở rộng kiến thức từ
sách báo, tài liệu tham khảo có liên quan; điều quan trọng và cần
thiết là phải xây dựng kho tư liệu. Đây là điều kiện cần thiết để
khai thác có hiệu quả chương trình phần mềm PowerPoint, kho tư
liệu càng phong phú thì khả năng khai thác càng cao, càng đa
dạng.
Các nguồn để giảng viên có thể thu thập xây dựng kho tư liệu:
- Các thông tin trên Internet: Đây thực sự là kho thông tin khổng
lồ, chúng ta có thể tìm kiếm thông tin theo chủ đề. Bằng công cụ
tìm kiếm ta vào các Website có liên quan đến chủ đề cần tìm. Sau
khi tìm kiếm được thông tin trên mạng Internet, ta chỉ cần
download vào kho tư liệu để làm tài liệu tham khảo.
- Các thông tin trên các CD-ROM, VCD: Hiện nay các thông tin
trên CD-ROM và VCD hết sức phong phú, có thể lựa chọn những
thông tin cần thiết phục vụ nội dung của bài giảng để nhập vào
kho tư liệu.
- Ngoài ra, các tranh ảnh, thông tin trên sách báo liên quan dến
nội dung bài giảng hết sức phong phú có thể là nguồn tư liệu
quan trọng để chúng ta bổ sung vào kho tư liệu.
4) Xây dựng kịch bản cho bài giảng của giáo án điện tử:
Đây là khâu quan trọng trong việc thiết kế bài giảng. Kịch bản
xây dựng phải bảo đảm các nguyên tắc sư phạm, nội dung kiến
thức cơ bản của bài giảng, đáp ứng mục đích, yêu cầu đã đặt ra.
Điều rất quan trọng mà giảng viên phải hết sức lưu tâm là khi xây
dựng kịch bản cho giáo án điện tử phải căn cứ vào giáo án “nền” (
giáo án “nền” là giáo án dùng cho các bài giảng theo phương
pháp truyền thống- chưa khai thác, sử dụng PowerPoint trong
giảng dạy). Trên cơ sở đó để tìm tòi, phát hiện, khai thác thế
mạnh của PowerPoint nhằm tăng cường tính tích cực hoá quá
trình nhận thức trong hoạt động học tập của học viên.

Kịch bản xây dựng còn phụ thuộc vào các sản phẩm có được
trong kho tư liệu. Giảng viên cần phải biết lựa chọn phù hợp để
xây dựng kịch bản có chất lượng
5) Lựa chọn ngôn ngữ, các phần mềm trình diễn để xây
dựng giáo án điện tử:
Sau khi đã có kho tư liệu, các kiến thức cơ bản được lựa chọn,
giảng viên cần lựa chọn ngôn ngữ và các phần mềm trình diễn để
tiến hành xây dựng giáo án điện tử. Tuỳ theo nội dung cụ thể mà
thông tin trên mỗi slide có thể là văn bản, đồ hoạ, tranh ảnh, âm
thanh, vidio clip. Văn bản cần trình bày ngắn gọn, cô động, chủ
yếu là các tiêu đề và dàn ý cơ bản. Nên dùng một loại font chữ
phổ biến, đơn giản; màu chữ được dùng thống nhất (thống nhất
tuỳ theo mục đích sử dụng khác nhau của văn bản: câu hỏi gợi
mở, dẫn dắt, giảng giải, ghi nhớ, câu trả lời). Khi trình bày nên sử
dụng sơ đồ khối để học viên thấy ngay được cấu trúc logic của
những nội dung cần trình bày.
Đối với mỗi bài giảng nên dùng khung, màu nền thống nhất cho
các slide, Hạn chế sử dụng các màu quá chói hoặc quá tương
phản nhau. Mặt khác cũng không nên quá lạm dụng phần mềm
trình diễn theo kiểu “bay nhảy” nhằm thu hút sự tò mò không cần
thiết cho người học, làm phân tán sự chú ý của học viên. Điều
quan trọng khi sử dụng phần mềm trình diễn là chú ý làm nổi bật
nội dung trọng tâm, khai thác triệt để các ý tưởng tiềm ẩn bên
trong các đối tượng trình diễn thông qua việc nêu vấn đề, hướng
dẫn, tổ chức hoạt động nhận thức nhằm phát triển tư duy của
người học.
Cuối cùng là thực hiện các liên kết giữa các slide một cách hợp lý,
logic. Đây chính là công việc quan trọng tạo ra các ưu điểm của
giáo án điện tử do đó chúng ta cần khai thác tối đa khả năng liên
kết, nhờ khả năng liên kết này mà bài giảng được tổ chức một

cách linh hoạt giúp học viên nắm bắt được kiến thức bài học.
Trong Microsoft Office, PowerPoint là một trong những chương
trình trình diễn cho phép thực hiện hầu hết các yêu cầu trong
giảng dạy theo phương pháp hiện đại; là một chương trình có
nhiều tiện ích đối với việc thiết kế, trình bày bài giảng với nhiều
tính năng đa dạng và phong phú. Để thiết kế một giáo án điện tử
theo chương trình PowerPoint đảm bảo các yêu cầu đúng về nội
dung và đẹp về hình thức, giảng viên nên quan tâm đến năm
bước của quy trình đã nêu trên.
Nguyễn Sung
Q. Trưởng khoa Nhà nước- Pháp luật