đồ án tốt nghiệp phần mềm quản lý thư viện và ứng dụng thực tế

Trường Đại Học Khoa Học Tự Nhiên
Khoa Công Nghệ Thông Tin
Đồ án môn học Xây Dựng Phần Mềm Hướng Đối Tượng
PHẦN MỀM QUẢN LÝ THƯ VIỆN
GVGD :Trần Minh Triết
SVTH :Phan Thi Hồng Phấn
MSSV :02HC372
LỚP :02HCB
Tháng 1 năm 2005
Đồ án môn học Xây Dựng Phần mềm hướng đối tượng
Mục lục:
SVTH:Phan Thị Hồng Phấn – 02HC372 2
Đồ án môn học Xây Dựng Phần mềm hướng đối tượng
Chương 1: KHẢO SÁT HIỆN TRẠNG VÀ XÁC ĐỊNH YÊU
CẦU
a.
SVTH:Phan Thị Hồng Phấn – 02HC372 3
Đồ án môn học Xây Dựng Phần mềm hướng đối tượng
Khảo sát hiện trạng
Một thư viện cần quản lý việc đăng ký, mượn và trả sách của các bạn đọc thư viện. Sau
đây là phần mô tả theo các nghiệp vụ hàng ngày của thư viện:
Thủ thư gọi sách là đầu sách (dausach). Mỗi đầu sách có một ISBN để phân biệt với các
đầu sách khác. Các đầu sách có cùng tựa (tuasach) sẽ có ISBN khác nhau nếu chúng được
dịch ra nhiều thứ tiếng (ngonngu) khác nhau và được đóng thành bìa (bia) khác nhau.
Mỗi tựa sách có một mã tựa sách để phân biệt với các tựa sách khác. (Mã số được đáng
số tự động, bắt đầu từ 1,2,3,…). Mỗi đầu sách có thể có nhiều bản sao (cuonsach) ứng với
đầu sách đó. Mỗi tựa sách của một tác giả (tacgia) và có một bản tóm tắt nội dung
(tomtat) của sách (có thể là một câu hay vài trang). Khi bạn đọc muốn biết nội dung của
cuốn sách nào, thì thủ thư sẽ xem phần tóm tắt của tựa sách đó và trả lời bạn đọc.
Để trở thành đọc giả (docgia)của thư viện, thì bạn đọc phải đăng ký và cung cấp thông
tin cá nhân cũng như địa chỉ và điện thoại của mình. Thủ thư sẽ cung cấp cho bạn đọc

một thẻ điện tử, trên đó có mã số thẻ chính là mã số bạn đọc để phân biệt các bạn đọc
khác. (Mã số được đánh số tự động, bẳt đầu từ 1,2,3,…). Thẻ này có giá trị trong 6 tháng
kể từ ngày đăng ký. Một tháng trước ngày hết hạn thẻ, thủ thư sẽ thông báo cho bạn đọc
biết để đến gia hạn thêm.
Có 2 loại đọc giả (X,Y). Tưổi đọc giả từ 18 đến 55.
Đăng ký:
Nếu bạn đọc muốn mượn một cuốn sách, nhưng cuốn này đang được một bạn đọc khác
đang mượn, thì người này có thể đăng ký chờ. Khi cuốn sách đó được trả về thì thủ thư sẽ
thông báo đến người đăng ký trước nhất đến mượn.
Mượn sách:
Một đọc giả mượn tối đa 5 quyển sách trong 4 ngày.
Trả sách:
Khi đọc giả trả sách thì thủ thư cập nhật thông tin ngay lập tức bằng cách xóa thông tin
mượn trước đó.
Phát sinh báo cáo thống kê:
Có bao nhiêu phiếu mượn sách trong năm qua?
Tỷ lệ một độc giả mượn ít nhất một cuốn sách?
Số lượng sách nhiều nhất mà một người đã mượn?
Tỷ lệ sách được mượn ít nhất một lần năm ngoái?
Tỷ lệ những phiếu mượn nào trả sách quá hạn?
Thời gian trung bình mượn một cuốn sách là bao nhiêu?
Bạn đọc mượn sách nhiều nhất lúc mấy giờ?
Các quy định hoạt động của hệ thống:
QĐ1: Thay đổi tuổi tối thiểu, tuổi tối đa, thời hạn có giá trị của thẻ.
QĐ2: Thay đổi số lượng và tên các thể loại. Thay đổi khoảng cách năm xuất bản.
QĐ4: Thay đổi số lượng sách mượn tối đa, số ngày mượn tối đa.
QĐ-1: Mã tựa sách là số thứ tự của các tựa sách có trong hệ thống bắt đầu từ 1. Khi thêm
mới phải kiểm tra có những số thứ tự bị xoá thì bổ sung vào những số thứ tự bị trống này.
Nếu không có (nghĩa là những số thứ tự liên tục với nhau) thì thêm với số tự nhiên tiếp
theo. Trong trường hợp xoá thì không phải chỉnh sửa lại số thứ tự của các tựa sách ở phía

sau.
QĐ-2: Mã độc giả là số thứ tự của các độc giả có trong hệ thống bắt đầu từ 1. Khi thêm
mới phải kiểm tra có những số thứ tự bị xoá thì bổ sung vào những số thứ tự bị trống này.
SVTH:Phan Thị Hồng Phấn – 02HC372 4
Đồ án môn học Xây Dựng Phần mềm hướng đối tượng
Nếu không có (nghĩa là những số thứ tự liên tục với nhau) thì thêm với số tự nhiên tiếp
theo. Trong trường hợp xoá thì không phải chỉnh sửa lại số thứ tự của các tựa sách ở phía
sau.
QĐ-3: Nếu độc giả mượn những đầu sách không còn trong thư viện thì hệ thống sẽ
chuyển qua bảng dữ liệu đăng ký.
QĐ-4: Nếu độc giả trả sách thì thông tin mượn sẽ chuyển sang quá trình mượn.
b.
SVTH:Phan Thị Hồng Phấn – 02HC372 5
Đồ án môn học Xây Dựng Phần mềm hướng đối tượng
Yêu cầu chức năng
Danh sách các yêu cầu nghiệp vụ:
STT TÊN YÊU CẦU BIỂU MẪU QUY ĐỊNH GHI CHÚ
1 Lập thẻ đọc giả BM1 QĐ1 Xóa, cập nhật
2 Nhận sách mới BM2 QĐ2 Xóa, cập nhật
3 Tra cứu sách BM3
4 Lập phiếu mượn BM4 QĐ4 Xóa, cập nhật
5 Nhận trả sách
6 Thay đổi quy định QĐ6
7 Số phiếu mượn sách
trong năm
8 Số lượng sách nhiều
nhất mà một người đã
mượn
9 Tỷ lệ những phiếu
mượn sách quá hạn

10 Thời gian trung bình
mượn sách
11 Giờ bạn đọc mượn
sách nhiều nhất
12 Gia hạn thẻ
13 Đăng nhập
SVTH:Phan Thị Hồng Phấn – 02HC372 6
Đồ án môn học Xây Dựng Phần mềm hướng đối tượng
Danh sách các quy định:
STT MÃ SỐ TÊN QUY ĐỊNH MÔ TẢ CHI TIẾT GHI CHÚ
1 QĐ1 Quy định thẻ độc giả -Có 2 loại độc giả (Người
lớn,Trẻ em).
-Tuổi độc giả từ 18 đến 55.
-Thẻ có giá trị 6 tháng.
-QĐ-2
2 QĐ2 Quy định sách -Có 3 thể loại (A,B,C).
-Chỉ nhận các sách xuất bản
trong vòng 8 năm.
-QĐ-1
3 QĐ4 Quy đinh phiếu mượn
sách
-Chỉ cho mượn với thẻ còn hạn
và sách không có người đang
mượn.
-Mỗi độc giả mượn tối đa 5
quyển sách trong 4 ngày.
4 QĐ6 Người dùng có thể thay đổi
các quy định sau:
- QĐ1: Thay đổi tuổi tối
thiểu, tuổi tối đa, thời hạn

có giá trị của thẻ.
- QĐ2: Thay đổi số lượng và
tên các thể loại. Thay đổi
khoảng cách năm xuất bản.
- QĐ4: Thay đổi số lượng
sách tối đa, số ngày mượn
tối đa.
SVTH:Phan Thị Hồng Phấn – 02HC372 7
Đồ án môn học Xây Dựng Phần mềm hướng đối tượng
Yêu cầu hiệu quả
STT YÊU CẦU MÔ TẢ CHI TIẾT GHI CHÚ
1 Lập thẻ độc giả 100 thẻ / 1 giờ Hẹn ngày cấp thẻ độc
giả
2 Nhận sách mới 100 sách / 1 giờ
3 Tra cứu sách Xử lý ngay
4 Lập phiếu mượn Xử lý ngay Các thông báo cần
thiết
5 Nhận trả sách Xử lý ngay Tính tiền phạt nếu trả
sách quá hạn
6 Thay đổi quy định Xử lý ngay Độc giả không có
quyền thay đổi quy
định
7 Số phiếu mượn sách trong
năm
Xử lý ngay
8 Số lượng sách nhiều nhất mà
một người đã mượn
Xử lý ngay
9 Tỷ lệ những phiếu mượn
sách trả quá hạn

Xử lý ngay
10 Thời gian trung bình mượn
sách
Xử lý ngay
11 Giờ mượn sách nhiều nhất Xử lý ngay
12 Gia hạn thẻ Xử lý ngay Các thông báo cần
thiết khi gia hạn
13 Đăng nhập Xử lý ngay Chỉ có thủ thư mới có
quyền đăng nhập vào
hệ thống.
Độc giả chỉ có quyền
tra cứu sách
SVTH:Phan Thị Hồng Phấn – 02HC372 8
Đồ án môn học Xây Dựng Phần mềm hướng đối tượng
Bảng trách nhiệm yêu cầu nghiệp vụ:
STT YÊU CẦU NGƯỜI DÙNG PHẦN MỀM GHI CHÚ
1 Lập thẻ độc giả Cung cấp thông tin theo
BM1
Kiểm tra QĐ1 và
ghi nhận
2 Nhận sách mới Cung cấp thông tin theo
BM2
Kiểm tra QĐ2 và
ghi nhận
3 Tra cứu sách Cung cấp tên sách hay
thể loại sách
Tìm và xuất theo
BM3
4 Lập phiếu mượn Cung cấp thông tin theo
BM4

Kiểm tra QĐ4 và
ghi nhận
5 Nhận trả sách Cung cấp mã số sách trả Ghi nhận sách đã
trả.
6 Thay đổi quy định Thay đổi các quy định
theo QĐ6
Cập nhật quy định.
7 Số phiếu mượn sách
trong năm.
Tính số phiếu mượn
trong năm
8 Số lượng sách
nhiều nhất mà một
người đã mượn.
Tính số lượng sách
mà một người đã
mượn
9 Tỷ lệ những phiếu
mượn trả sách quá
hạn
Tính tỷ lệ phiếu
mượn sách trả quá
hạn
10 Thời gian trung
bình mượn sách
Tính thời gian trung
bình mượn sách
11 Giờ bạn đọc mượn
sách nhiều nhất
Thống kê giờ bạn

đọc mựơn sách
nhiều nhất
12 Gia hạn thẻ Cung cấp thông tin độc
giả, thẻ đọc giả
Kiểm tra và ghi
nhận
13 Đăng nhập Nhập tên và mật khẩu
đăng nhập
Kiểm tra quyền
đăng nhập
c. Yêu cầu chất lượng:
 Tính tiện dụng
 Yêu cầu bảo mật
 Phân quyền
 Yêu cầu an toàn
SVTH:Phan Thị Hồng Phấn – 02HC372 9
Đồ án môn học Xây Dựng Phần mềm hướng đối tượng
Danh sách các biểu mẫu:
SVTH:Phan Thị Hồng Phấn – 02HC372 10
Đồ án môn học Xây Dựng Phần mềm hướng đối tượng
Chương 2: PHÂN TÍCH
a.
SVTH:Phan Thị Hồng Phấn – 02HC372 11
Đồ án môn học Xây Dựng Phần mềm hướng đối tượng
Mô hình dòng dữ liệu:
Lập thẻ độc giả:
Thuật toán:
Bước 1: Nhận D1 từ người dùng
Bước 2: Kết nối CSDL
Bước 3: Đọc D4 từ bộ nhớ phụ

Bước 4: Kiểm tra loại độc giả có thuộc danh sách các loại độc giả không
Bước 5: Kiểm tra tuổi
Bước 6: Nếu thoả các quy định thì :
Tính ngày hết hạn của thẻ
Lưu D3 xuống CSDL
Bước 7: Đóng kết nối CSDL
SVTH:Phan Thị Hồng Phấn – 02HC372 12
Đồ án môn học Xây Dựng Phần mềm hướng đối tượng
Nhận sách mới:
Thuật toán:
Bước 1: Thủ thư chọn chức năng nhận sách mới
Nhập thông tin sách cần nhập
Bước 2: Kiểm tra các thông tin của sách có hợp lệ không dựa vào QĐ2
Bước 3: Nếu hợp lệ thì nhập thông tin của sách và lưu xuống CSDL
Bước 4: Nếu không hợp lệ thì không nhận sách và thông báo không thành công
Tra cứu sách:
SVTH:Phan Thị Hồng Phấn – 02HC372 13
Đồ án môn học Xây Dựng Phần mềm hướng đối tượng
Thuật toán:
Bước 1: Người sử dụng chọn chức năng tra cứu sách
Bước 2: Nhập các thông tin cần tra cứu
Bước 3: Có thể tra cứu chính xác hoặc gần đúng
Bước 4: Nếu người sử dụng là thủ thư thì có thêm quyền cập nhật sách
Bước 5: Xuất kết quả tra cứu cho người sử dụng xem.
Lập phiếu mượn:
SVTH:Phan Thị Hồng Phấn – 02HC372 14
Đồ án môn học Xây Dựng Phần mềm hướng đối tượng
Thuật toán:
Bước 1: Thủ thư chọn chức năng lập phiếu mượn
Bước 2: Kiểm tra thẻ độc giả có còn hạn sử dụng

Bước 3: Kiểm tra sách có còn được cho mượn không
Bước 4: Nếu thỏa thì lập phiếu mượn cho độc giả, ghi xuống CSDL
Bước 5: Nếu không thì có các thông báo cần thiết, không cho độc giả mượn sách.
SVTH:Phan Thị Hồng Phấn – 02HC372 15
Đồ án môn học Xây Dựng Phần mềm hướng đối tượng
Nhận trả sách:
Thuật toán:
Bước 1: Thủ thư chọn chức năng nhận trả sách
Bước 2: Kiểm tra sách được mượn có quá hạn hay không
Bước 3: Nếu sách quá hạn, tính tiền phạt, thông báo cho độc giả
Bước 4: Ghi nhận việc trả sách, lưu xuống CSDL
Bước 5: Kiểm tra thẻ độc giả có hết hạn sử dụng chưa, thông báo cần thiết
Bước 6: Đóng CSDL
SVTH:Phan Thị Hồng Phấn – 02HC372 16
Đồ án môn học Xây Dựng Phần mềm hướng đối tượng
Thay đổi quy định:
Thuật toán:
Bước 1: Thủ thư chọn chức năng thay đổi quy định
Bước 2: Nhập các quy định cần thay đổi
Bước 3: Kiểm tra các quy đinh cần thay đổi có thỏa các quy đinh của thư viện hay không
Bước 4: Nếu thỏa thì ghi xuống CSDL và thông báo thay đổi thành công
Bước 5: Nếu không thỏa thì thông báo thay đổi không thành công
SVTH:Phan Thị Hồng Phấn – 02HC372 17
Đồ án môn học Xây Dựng Phần mềm hướng đối tượng
Số phiếu mượn sách trong năm:
Thuật toán:
Bước 1: Người sử dụng chọn chức năng tính số phiếu mượn sách trong năm
Bước 2: Chọn năm cần tính số phiếu mượn sách.
Bước 3: Mở CSDL ứng với năm truyền vào.
Bước 4: Tính số phiếu mượn sách.

Bước 5: Xuất kết quả của việc tính toán ra bên ngoài.
Bước 6: Đóng kết nối CSDL.
Số lượng sách nhiều nhất mà một người đã mượn:
SVTH:Phan Thị Hồng Phấn – 02HC372 18
Đồ án môn học Xây Dựng Phần mềm hướng đối tượng
Thuật toán:
Bước 1: Người sử dụng chọn mục thống kê số lượng sách nhiều nhất mà một người đã
mượn
Bước 2: Chọn năm cần thống kê
Bước 3: Mở CSDL ứng với năm truyền vào
Bước 4: Duyệt CSDL tìm số lượng sách nhiều nhất mà một người đã mượn
Bước 5: Xuất ra kết quả thống kê
Bước 6: Đóng CSDL.
SVTH:Phan Thị Hồng Phấn – 02HC372 19
Đồ án môn học Xây Dựng Phần mềm hướng đối tượng
Tỷ lệ những phiếu mượn trả quá hạn:
Thuật toán:
Bước 1: Người sử dụng chọn chức năng tính toán tỷ lệ những phiếu mượn trả quá hạn
Bước 2: Chọn năm cần tính toán
Bước 3: Mở kết nối CSDL ứng với năm truyền vào.
Bước 4: Tính toán tỷ lệ những phiếu mượn trả quá hạn
Bước 5: Xuất kết quả tính toán
Bước 6: Đóng kết nối CSDL
Thời gian trung bình mượn sách:
SVTH:Phan Thị Hồng Phấn – 02HC372 20
Đồ án môn học Xây Dựng Phần mềm hướng đối tượng
Thuật toán:
Bước 1: Người sử dụng chọn chức năng tính thời gian trung bình mượn sách của độc giả
Bước 2: Chọn năm cần tính toán.
Bước 3: Mở kết nối CSDL ứng với năm truyền vào.

Bước 4: Tính toán thời gian trung bình mượn sách của một độc giả.
Bước 5: Xuất kết quả tính toán
Bước 6: Đóng kết nối CSDL
SVTH:Phan Thị Hồng Phấn – 02HC372 21
Đồ án môn học Xây Dựng Phần mềm hướng đối tượng
Giờ bạn đọc mượn sách nhiều nhất:
Thuật toán:
Bước 1: Người sử dụng chọn chức năng thống kê giờ bạn đọc mượn sách nhiều nhất
Bước 2: Chọn năm thống kê
Bước 3: Mở kết nối CSDL ứng với năm truyền vào.
Bước 4: Duyệt CSDL thống kê được giờ bạn đọc mượn sách nhiều nhất
Bước 5: Xuất kết quả thống kê được
Bước 6: Đóng kết nối CSDL.
Đăng nhập:
Thuật toán:
SVTH:Phan Thị Hồng Phấn – 02HC372 22
Đồ án môn học Xây Dựng Phần mềm hướng đối tượng
Bước 1: Thủ thư chọn chức năng đăng nhập hệ thống
Bước 2: Nhập các thông tin đăng nhập
Bước 3: Mở kết nối CSDL
Bước 4: Kiểm tra thông tin đăng nhập
Bước 5: Nếu đăng nhập thành công, cho vào hệ thống
Bước 6: Nếu đăng nhập thất bại, thông báo đăng nhập thất bại
Bước 7: Đóng kết nối CSDL.
SVTH:Phan Thị Hồng Phấn – 02HC372 23
Đồ án môn học Xây Dựng Phần mềm hướng đối tượng
Gia hạn thẻ:
Thuật toán:
Bước 1: Người sử dụng chọn chức năng gia hạn thẻ
Bước 2: Nhập các thông tin gia hạn thẻ

Bước 3: Mở kết nối CSDL
Bước 4: Kiểm tra việc gia hạn thẻ
Bước 5: Nếu gia hạn thành công, thông báo, cập nhật lại CSDL
Bước 6: Nếu gia hạn không thành công, thông báo.
Bước 7: Đóng kết nối CSDL.
b.
SVTH:Phan Thị Hồng Phấn – 02HC372 24
Đồ án môn học Xây Dựng Phần mềm hướng đối tượng
Sơ đồ lớp
Sơ đồ lớp ở mức phân tích - vẽ sơ đồ:
SVTH:Phan Thị Hồng Phấn – 02HC372 25