đề thi và hướng dẫn chấm học sinh giỏi các tỉnh lớp 10 tham khảo (14)

Trờng THPT chuyên
Thái Bình
Họ và tên ngời ra đề thi :
Nguyễn Thế Hải
Kỳ thi học sinh giỏi THPT chuyên
duyên hải bắc bộ
Lần thứ III
Đề thi môn : Sinh học - Lớp 10
Thời gian làm bài : 180 phút

Cõu 1: (2,0 im)
a. Phõn bit chc nng ca prụtờin bỏm mng v prụtờin xuyờn mng?
b. Vỡ sao 2 loi prụtờin trờn li quyt nh n tớnh linh hot ca mng sinh
cht?
Cõu 2: (1,5 im).
Hóy tớnh hiu sut tớch ATP ca quy trỡnh ng phõn, chu trỡnh Crep v chui
truyn electron trong hụ hp t bo. Nờu ý ngha ca chu trỡnh Crep.
Cõu 3: (2,0 im).
Ti sao cỏc bin phỏp bo qun nụng sn, thc phm, rau qu u nhm mc
ớch gim ti thiu cng hụ hp. Cú nờn gim cng hụ hp n 0 khụng? Vỡ
sao?
Cõu 4: (1,5 im)
S chuyn húa nng lng c th thc vt 1 s giai on c biu din nh
sau:
E
ATP
(1)
E
hp cht hu c
(2)
E

ATP
a. Vit phng trỡnh cho mi giai on.
b. Giai on (1) din ra t bao nhiờu con ng khỏc nhau? Cho bit iu kin
dn n mi con ng ú.
Cõu 5: (1,0 im).
a. Nờu vai trũ ca dip lc v cỏc sc t ph ca cõy xanh trong quang hp?
b. Nờu mi quan h gia hai pha ca quang hp ?
Cõu 6: (2,0 im).
rui gim, mt t bo tri qua mt s ln nguyờn phõn, tt c s t bo con
ó thc hin gim phõn to giao t, vi hiu sut th tinh l 12,5% ó cú 16 hp t
c hỡnh thnh. Tng s nguyờn liu tng ng vi s nhim sc th n m mụi
trng cung cp l 504. Xỏc nh gii tớnh ca rui gim v s ln nguyờn phõn ca
t bo ban u.
Cõu 7: (2,0 im)
Cú 3 ng nghim ó ỏnh du theo th t 1, 2 v 3.
- ng 1 cha dch phag
1
- Ống 2 chứa dịch vi khuẩn tương ứng
- Ống 3 chứa hỗn dịch của ống 1 và 2
Tiến hành các thí nghiệm sau: Lấy 1 ít dịch từ mỗi ống nghiệm cấy lần lượt lên 3 đĩa
thạch dinh dưỡng. (đã đánh dấu tương ứng.)
a. Nêu các hiện tượng có thể quan sát được ở 3 đĩa thạch.
b. Gọi tên phagơ và tế bào vi khuẩn theo mối quan hệ giữa chúng.
c. Giải thích các hiện tượng.
Câu 8: (1,0 điểm)
Khi dùng xạ khuẩn, vi khuẩn tả, vi khuẩn lactic, vi khuẩn sinh mêtan cấy chích
sâu vào trong các ống nghiệm chứa môi trường thạch đứng bán lỏng sẽ thấy hiện
tượng gì? Vì sao?
Câu 9: (3,0 điểm)
Cho dòng vi khuẩn lắc tíc đồng hình vào bình A, dòng vi khuẩn lắc tíc dị hình

vào bình B (bình A, B đều chứa dung dịch Glucôzơ).
a. Nhận xét kết quả ở 2 bình trên.
b. Khi ứng dụng lên men lactic trong muối dưa rau quả, một học sinh nhận xét
như sau:
- Vi khuẩn lactic phá vỡ tế bào làm cho rau quả tóp lại
- Các loại rau quả đều có thể muối dưa
- Muối dưa càng để lâu càng ngon
- Muối rau quả phải cho một lượng muối để diệt vi khuẩn lên men thối (lượng muối
từ 4-6% khối lượng khô của rau)
Nhận xét trên đúng hay sai? Hãy giải thích?
Câu 10: (1,0 điểm).
Thời gian thế hệ (g) ở vi sinh vật là gì? Thời gian thế hệ phụ thuộc vào những
yếu tố nào?
Câu 11: (1,5 điểm).
Etanol (nồng độ 70%) và penixilin đều được dùng để diệt khuẩn trong y tế.
Hãy giải thích vì sao vi khuẩn khó biến đổi chống được etanol nhưng có thể biến đổi
chống được penixilin?
Câu 12: (1,5 điểm).
a. Thế nào là vi sinh vật nguyên dưỡng, vi sinh vật khuyết dưỡng?
b. Hãy giải thích tại sao có những vi khuẩn khuyết dưỡng không thể sống được
trên môi trường nuôi cấy tối thiểu nhưng khi được nuôi cấy chung với một chủng vi
sinh vật nguyên dưỡng khác thì cả 2 đều sinh trưởng và phát triển bình thường?
Hết
2
Trờng THPT chuyên
Thái Bình
Họ và tên ngời ra đề thi :
Nguyễn Thế Hải
Kỳ thi học sinh giỏi THPT chuyên
duyên hải bắc bộ

Lần thứ III
Đề thi môn : Sinh học - Lớp 10
Thời gian làm bài : 180 phút
P N
Cõu í Ni dung im
1
a
Prụtờin bỏm mng Prụtờin xuyờn mng
- Bỏm vo phớa mt ngoi v
mt trong ca mng
Xuyờn qua mng 1 hay nhiu ln
- Mt ngoi: -> tớn hiu nhn
bit cỏc t bo, ghộp ni cỏc t
bo vi nhau
- Mt trong: -> xỏc nh hỡnh
dng t bo v gi cỏc prụtờin
nht nh vo v trớ riờng
- Pecmeaza, l cht mang vn
chuyn tớch cc cỏc cht ngc
graien nng
- To kờnh giỳp dn truyn cỏc
phõn t qua mng
- Th quan giỳp dn truyn thụng
tin vo t bo
0,25
0,75
b
- Do 2 loi prụtờin trờn cú th thay i v trớ, hỡnh thự trong khụng
gian to nờn tớnh linh hot mm do cho mng
- Cỏc phõn t prụtờin cú kh nng chuyn ng quay, chuyn dch

lờn xung gia 2 lp mng. Ngoi ra khi bỡnh thng cỏc phõn t
prụtờin phõn b tng i ng u trờn mng, nhng khi cú s
thay i no ú ca mụi trng thỡ cỏc prụtờin li cú kh nng di
chuyn to nờn nhng tp hp li vi nhau.
0,5
0,5
2
a.
- ng phõn to 2ATP

7,3 x 2 / 674

2,16% (0,25 im)
- Chu trỡnh Crep 2ATP

7,3 x 2 / 674

2,16% (0,25 im)
- Chui truyn electron

7,3 x 34 / 674

36,82% (0,25 im)
- Hụ hp hiu khớ 38ATP

7,3 x 38 / 674

41,15% (0,25 im)
0,25
0,25

0,25
0,25
b
í ngha chu trỡnh Crep
- Phõn gii cht hu c, gii phúng nng lng, mt phn tớch ly
trong ATP, mt phn to nhit cho t bo, to nhiu NADH, FADH
2
d tr nng lng cho t bo.(0,5 im)
- To ngun C cho cỏc quỏ trỡnh tng hp sn phm hu c trung
gian.(0,5 im)
0,25
0,25
3
Trờng THPT chuyên
Thái Bình
Họ và tên ngời ra đề thi :
Nguyễn Thế Hải
Kỳ thi học sinh giỏi THPT chuyên
duyên hải bắc bộ
Lần thứ III
Đề thi môn : Sinh học - Lớp 10
Thời gian làm bài : 180 phút
P N
3
* Phi gim cng hụ hp vỡ:
- Trong trng hp ny hụ hp lm tiờu hao cht hu c ca i
tng bo qun, do ú lm gim s lng v cht lng sn phm
trong quỏ trỡnh bo qun. Hụ hp lm thay i thnh phn khụng khớ
trong mụi trng bo qun: Khi hụ hp tng thỡ O
2

gim, CO
2
tng.
Khi O
2
gim quỏ mc, CO
2
tng quỏ mcthỡ hụ hp ca i tng
bo qun s chuyn sang dng phõn gii k khớ v i tng bo
qun s b phõn hy nhanh chúng.
- Hụ hp lm tng nhit trong mụi trng bo qun, do ú lm
gim s lng v cht lng trong quỏ trỡnh bo qun.
- Hụ hp lm tng m ca i tng bo qun, do ú lm tng
cng hụ hp ca i tng bo qun. Ngoi ra vic tng m
cũn to iu kin thun li cho vi sinh vt bỏm trờn i tng phỏt
trin, vi sinh vt phõn gii lm hng sn phm
* Khụng nờn gim cng hụ hp n 0 vỡ: nu gim n 0 i
tng bo qun s cht (khụng tt, nht l i vi ht c ging)
0,5
0,5
0,5
0,5
4
a
(1) Pha ti quang hp:
CO
2
+12NADPH
2
+18ATP C

6
H
12
O
6
+6H
2
O+18ADP+12NADP
(2) Quỏ trỡnh hụ hp:
C
6
H
12
O
6
+ 6CO
2
6CO
2
+ 6H
2
O + 38ATP
0,5
0,25
b
Din ra 3 con ng:
- C nh CO
2
thc vt C3 : Trong iu kin ỏnh sỏng, nhit v
CO

2
bỡnh thng
- C nh CO
2
thc vt C4 : Trong iu kin nng CO
2
thp,
núng m.
- C nh CO
2
thc vt CAM: Trong iu kin khụ núng, sa mc
hoc bỏn sa mc.
0,25
0,25
0,25
4
Trờng THPT chuyên
Thái Bình
Họ và tên ngời ra đề thi :
Nguyễn Thế Hải
Kỳ thi học sinh giỏi THPT chuyên
duyên hải bắc bộ
Lần thứ III
Đề thi môn : Sinh học - Lớp 10
Thời gian làm bài : 180 phút
P N
5
a
* Vai trũ ca dip lc trong quang hp:
+ Hp thu v chuyn hoỏ nng lng ỏnh sỏng mt tri

+ Quang phõn ly nc,gii phúng O
2
+ Tng hp ATP,to lc kh NADH cho pha ti
* Vai trũ ca cỏc sc t ph:
+ Hp thu nng lng ỏnh sỏng mt tri cỏc tia cú bc súng ngn
ri truyn cho dip lc a
+ Tham gia quang phõn ly nc gii phúng O
2

+ Bo v dip lc khi b phõn hu lỳc cng ỏnh sỏng mnh
0,25
0,25
b
Mi quan h gia hai pha ca quang hp:
+ Quang hp gm hai pha : pha sỏng v pha ti
+ Pha sỏng chuyn hoỏ quang nng thnh ATP v tng hp lc kh
NADH cung cp cho quỏ trỡnh ng hoỏ CO
2
pha ti
+ Pha ti cung cp NAD v ADP cho pha sỏng,cỏc sn phm hu c
do pha ti tng hp s tham gia cu to cu to dip lc, cht
chuyn in t.enzym cung cp cho pha sỏng.
0.5
6
Xỏc nh s ln nguyờn phõn v gii tớnh
- S giao t to ra : (16 x 100) : 12,5 = 128.
- Gi k l s ln guyờn phõn ca t bo ban u (k nguyờn, dng)
+ S NST mụi trng cung cp cho nguyờn phõn :
(2
k

1)2n = (2
k
1)8
+ S NST cung cp cho quỏ trỡnh gim phõn : 2
k
.2n = 2
k
. 8
T gi thit ta cú : (2
k
1)8 + 2
k
. 8 = 504
S ln nguyờn phõn k = 5
- S t bo to ra qua nguyờn phõn (t bo sinh giao t) : 2
5
= 32
- S giao t sinh ra t mt t bo sinh giao t : 128/32 = 4
Mt t bo sinh giao t qua gim phõn to ra 4 giao t Rui
gim c.
0,25
0,25
0,25
0,25
0,5
7 a - a 1 : Khụng cú s xut hin khun lc
- a 2 : Xut hin khun lc ca vi khun.
- a 3 :
0,75
5

Trờng THPT chuyên
Thái Bình
Họ và tên ngời ra đề thi :
Nguyễn Thế Hải
Kỳ thi học sinh giỏi THPT chuyên
duyên hải bắc bộ
Lần thứ III
Đề thi môn : Sinh học - Lớp 10
Thời gian làm bài : 180 phút
P N
+ TH1 : Ban u xut hin khun lc nhng sau ú to ra nhng vt
trũn trong sut trờn b mt thch.
+ TH2: Xut hin khun lc.
b
+ TH1: Phag c - T bo sinh tan
+ TH2: Phag ụn ho - T bo tim tan
0,5
c
Gii thớch :
- a 1: L a cy dch phag -> cú i sng kớ sinh ni bo bt
buc, khụng sng trờn mụi trng nhõn to => khụng xut hin
khun lc.
- a 2 : Vi khun sinh trng trờn mụi trng dinh dng rn ->
to khun lc.
- a 3:
+ TH1: Do cú s xõm nhp, nhõn lờn ca phag c ban u
khun lc vn xut hin nhng khi s lng phag trong t bo ln,
phỏ v t bo -> khụng cũn khun lc.
+ TH2: Do õy l phag ụn ho khụng gõy tan t bo vi khun =>
khun lc vn xut hin v tn ti.

0,75
8
- ng nghim cy x khun: Chỳng ch mc lp trờn vỡ x
khun l vi sinh vt hiu khớ bt buc
- ng nghim cy vi khun t: Chỳng mc cỏch lp b mt mt ớt
xung phớa di vỡ vi khun t l vsv vi hiu khớ
- ng nghim cy vi khun lactic: Chỳng mc sut xung theo
chiu sõu ca ng nghim vỡ vi khun lactic l vsv k khớ chu oxy
- ng nghim cy vi khun sinh mờtan: Chỳng ch mc ỏy ng
nghim vỡ vi khun sinh mờtan l vsv k khớ bt buc
0,25
0,25
0,25
0,25
a
- Bỡnh A cú quỏ trỡnh lờn men lactic ng hỡnh l quỏ trỡnh lờn men
n gin, ch to thnh axit lactic, khụng cú CO
2
.
- Bỡnh B cú quỏ trỡnh lờn men lactic d hỡnh l quỏ trỡnh lờn men
phc tp, ngoi to ra axit lactic cũn cú ru etylic, axit axetic, CO
2
0,5
0,5
6
Trờng THPT chuyên
Thái Bình
Họ và tên ngời ra đề thi :
Nguyễn Thế Hải
Kỳ thi học sinh giỏi THPT chuyên

duyên hải bắc bộ
Lần thứ III
Đề thi môn : Sinh học - Lớp 10
Thời gian làm bài : 180 phút
P N
b
Gii thớch
- Sai: VK lactic khụng phỏ hoi t bo v cht nguyờn sinh ca rau
qu m cú tỏc dng chuyn glucụz dung dch mui rau qu thnh
axit lactic
- Sai: Cỏc loi rau qu dựng lờn men lactic phi cú mt lng
ng ti thiu sau khi mui cú th hỡnh thnh mt lng axit
lactic 1-2% ( pH=4-4.5%)
- Sai: Khi lõu da quỏ chua vi khun lactic cng b c ch. Nm
men, nm si phỏt trin lm gim chua -> vi khun thi phỏt trin
lm hng da.
- Sai: Mui cú tỏc dng to ỏp sut thm thu, rỳt lng nc v
ng trong rau qu ra dung dch cho vi khun lactic s dng, ng
thi c ch s phỏt trin ca vi khun lờn men thi
0,5
0,5
0,5
0,5
10
* Thi gian th h :
L thi gian s lng t bo trong qun th vi sinh vt tng gp
ụi.
* Yu t nh hng :
- Loi.
- iu kin sng (nuụi cy) :

+ Nhit
+ iu kin dinh dng
+ S cnh tranh vi cỏc vi sinh vt khỏc.
0,25
0,75
11
Do:
- Etanol (nng 70%)
+ Cú tỏc dng gõy bin tớnh prụtờin v phỏ v mng t bo
+ Kiu tỏc ng khụng chn lc v khụng cho sng sút
- Penixilin:
+ Gõy h hi thnh t bo, c ch tng hp lp peptidoglycan trong
thnh t bo vi khun
+ Nhiu vi khun mang gen khỏng khỏng sinh trờn plasmit cú kh
nng tng hp nờn cỏc enzim lm bt hot penixilin
1,5
7
Trờng THPT chuyên
Thái Bình
Họ và tên ngời ra đề thi :
Nguyễn Thế Hải
Kỳ thi học sinh giỏi THPT chuyên
duyên hải bắc bộ
Lần thứ III
Đề thi môn : Sinh học - Lớp 10
Thời gian làm bài : 180 phút
P N
12
a
- Vi sinh vt nguyờn dng l nhng vi sinh vt cú th sinh trng,

phỏt trin trong mụi trng nuụi cy ti thiu (hay l nhng vi sinh
vt khụng nht thit cn cỏc nhõn t sinh trng)
- Vi sinh vt khuyt dng l nhng vi sinh vt khụng th sng
trong mụi trng ti thiu vỡ thiu nhõn t sinh trng no ú m
chỳng khụng th t tng hp c
0,25
0,25
b
- Chng khuyt dng khụng th sng trờn mụi trng nuụi cy ti
thiu cvỡ chỳng thiu nhõn t sinh trng m chỳng khụng th
t tng hp c
- Khi nuụi cy 2 chng nguyờn dng v khuyt dng chung trong
mụi trng ti thiu thỡ chng nguyờn dng tng hp c 1 hp
cht c xem l nhõn t sinh trng i vi chng th 2. Vỡ vy
chng th 2 cng sinh trng v phỏt trin bỡnh thng cựng chng
th nht.
1,0
8