KỸ THUẬT đặt ỐNG nội KHÍ QUẢN ở NGƯỜI lớn

KỸ THUẬT ĐẶT ỐNG NỘI KHÍ QUẢN Ở NGƯỜI LỚN
Ths. Bs. Lương Quốc Chính
Khoa Cấp cứu - Bệnh viện Bạch Mai
Giải phẫu đường hô hấp trên
Chỉ định
Ngừng thở
Suy hô hấp
Không có khả năng bảo vệ đường hô hấp
Rối loạn ý thức
Duy trì đường hô hấp
Chống chỉ định
Tổn thương thanh khí quản
Không đặt ống nội khí quản đường miệng khi có chấn thương hoặc dị dạng hàm
mặt
Thiết bị
Máy theo dõi điện tim và máy đo nồng độ oxy máu mao mạch
Nguồn oxy
Thiết bị hút đờm
Đèn và lưỡi thanh quản
Lưỡi thẳng (Miller) cỡ 2 và 3 (A)
Lưỡi cong (Macintosh) cỡ 3 và 4 (B)
Ống nội khí quản (nhiều loại cỡ)
+ Nam: đường kính ống 8 - 8,5 mm
+ Nữ: đường kính ống 7,5 - 8 mm
Que dẫn đường
Bơm tiêm 10ml
Thiết bị kiểm tra vị trí ống (vd. thiết bị đo CO
2
cuối thì thở ra, thiết bị phát hiện đặt
ống nội khí quản vào thực quản)
Dụng cụ cố định ống nội khí quản

Thủ thuật
1. Đầu tiên đo nồng độ oxy máu mao mạch và theo dõi điện tim liên tục
a. Chọn ống nội khí quản có cỡ thích hợp và luồn que dẫn đường vào lòng ống
2. Kiểm tra thiết bị bao gồm cuff ống nội khí quản, đèn soi thanh quản và thiết bị
hút đờm
3. Đánh giá giải phẫu đường dẫn khí của bệnh nhân, kích cỡ khoang miệng, chuyển
động của cổ, răng, khoảng cách từ cằm tới sụn thanh quản và hàm răng giả (cần
tháo bỏ răng giả). Sự thoải mái/tự tin trong thăm khám thanh quản tương quan với
khả năng hình dung được vòm miệng mềm, lưỡi gà và các cột yết hầu.
4. Nếu không nghi ngờ tổn thương cột sống cổ, đặt bệnh nhân ở tư thế sniffing và
kê gối dưới chẩm để sắp thẳng trục họng miệng-thanh quản.
Tư thế sniffing
C: Tư thế sniffing đúng
Tư thế đầu thẳng
trong chấn thương cột sống cổ
5. Tăng oxy hoá máu trước bằng oxy 100% trong 1 - 2 phút và hút đờm khoang
miệng là rất cần thiết.
6. Cùng với vị trí thủ thuật viên ở phía đầu bệnh nhân, điều chỉnh độ cao của
giường tới mức thích hợp cho thủ thuật viên.
7. Để đèn soi thanh quản ở bên tay trái và ống nội khí quản ở bên tay phải.
8. Luồn lưỡi đèn vào góc bên phải của miệng bệnh nhân.
a. Nếu sử dụng lưỡi thẳng, đưa thẳng lưỡi đèn xuống tới trung tâm của lưỡi và
dùng đầu lưỡi đèn nâng trực tiếp nắp thanh quản lên.
Luồn lưỡi đèn vào khe nhỏ
và nâng gián tiếp nắp thanh quản lên
b. Nếu sử dụng lưỡi cong, gạt lưỡi sang bên trái của họng miệng, luồn lưỡi đèn vào
khe nhỏ và nâng gián tiếp nắp thanh quản lên.

9. Dùng lực nâng cán đèn soi thanh quản theo hướng tạo một góc 90
0

với lưỡi đèn.
Không bẩy cán đèn ra phía sau vì có thể gây tổn thương răng.
10. Quan sát thấy trực tiếp hai dây thanh âm và luồn ống nội khí quản có que dẫn
đường vào khí quản cho tới khi cuff qua được hai dây thanh âm. Độ sâu chính xác
của ống nội khí quản khoảng chừng 23 cm tính từ góc miệng ở nam giới và 21 cm
ở nữ giới.
11. Cẩn thật rút bỏ que dẫn đường và bơm cuff (bơm 10 cc khí)
12. Kiểm tra vị trí ống nội khí quản bằng cách nghe phổi và các biện pháp khác.
13. Cố định ống nội khí quản.
Biến chứng
Giảm oxy máu
Tăng CO
2
máu
Đặt ống vào thực quản
Đặt ống vào phế quản (chủ yếu đặt vào phế quản gốc phải)
Nội khí quản vào sâu
tới phế quản gốc phải
Rối loạn nhịp tim
Tăng huyết áp
Tăng áp lực nội sọ
Chấn thương răng
Tổn thương niêm mạc
Tuột ống ra sụn phễu
Làm nặng hơn tổn thương cột sống cổ.
Thảo luận
Thuốc, bao gồm thuốc an thần và giãn cơ, được sử dụng phổ biến để tạo thuận cho
đặt ống nội khí quản. Thủ thuật viên phải biết rõ cách sử dụng, chỉ định, chống chỉ
định và biến chứng của thuốc.
Lựa chọn lưỡi đèn soi thanh quản tuỳ thuộc vào sở trường của mỗi người. Lưỡi

cong phổ biến hơn vì nó dễ dàng sử dụng hơn và nó đặc biệt được khuyến cáo cho
những người có ít kinh nghiệm. Lưỡi thẳng ít phổ biến hơn nhưng rất có hiệu quả
với những bệnh nhân có đường dẫn khí ở phía trước (ở cao) hoặc nắp thanh quản
lớn. Thủ thuật viên nên biết rõ cách sử dụng cả hai loại lưỡi này.
Uốn cong đầu ống nội khí quản có que dẫn đường ra phía trước trước khi luồn ống
nội khí quản có thể tạo thuận cho ống vào thanh quản ở phía trước hơn là vào thực
quản ở phía sau.
Phim XQ ngực rất hữu dụng trong việc kiểm tra độ sâu của ống nội khí quản, vì
đầu ống nội khí quản chỉ được vào khoảng 2cm trên carina.
Đặt ống nội khí quản thường được thực hiện bởi kỹ thuật viên (paramedics) ở hiện
trường mà bệnh nhân có ngừng tuần hoàn hoặc suy hô hấp. Những thuốc tạo thuận
cho đặt ống nội khí quản, đặc biệt thuốc giãn cơ, được sử dụng ở một số hoàn cảnh
trước nhập viện. Trong những tình huống này kỹ thuật cấp cứu đường dẫn khí phải
luôn sẵn sang.
Khi bệnh nhân mất ý thức có thể có tổn thương cột sống cổ, nguyên tắc cơ bản là
để bệnh nhân ổn định tư thế thẳng (không kéo) trong khi đặt ống nội khí quản.