Bài giảng ôn tập sinh học 12

Chủ biên tập: Duy Khoa
Sách dùng cho học sinh luyện thi đại học
môn sinh học và sinh viên học sinh học đại
cương 1
1/12/2013
BÀI GIẢNG ÔN TẬP - SINH 12
SINH

HỌC 12
Luyện thi đại học 2013-SINH HỌC

1

PHN I: LÝ THUYT

DI TRUYN HC
 1.  DI TRUYN VÀ BIN D
* Kiến thức cần nắm
1. Gen, mã di truya ADN
a. Gen
- Khái nim: Gen là m n ca phân t ADN mang thông tin mã hóa mt chui
pôlipeptit hay mt phân t ARN.
b. Mã di truyn
- : Là trình t sp xp cnh trình t sp xp ca
các axit amin trong prôtêin.
- m ca mã di truyn
c liên tc t nh theo tng b ba
c hiu.
+ Có tính thoái hóa.
+ Có tính ph bin.
* - Gic mã di truyn là mã b ba
- Tên và chức năng của bộ ba mở đầu và các bộ ba kết thúc.
c. 
- Din bin chính c  sinh v
c 1: Tháo xon phân t ADN
c 2: Tng hp các mch ADN mi
c 3: Hai phân t c to thành.
- Các nguyên tắc nhân đôi của ADN: bổ sung và bán bảo tồn.

* - a ADN  sinh vt nhân thc
+ Thm: Din ra trong pha S ca kì trung gian.
: Ging va ADN  sinh v.
n ra ti nhim khu trong mi phân t (có nhi
v , có nhiu loi enzim tham gia.
2. Phiên mã và dch mã
a. Phiên mã
-  phiên mã
+ Dic: m u, kéo dài và kt thúc.
+  sinh v: c s dng trc ti tng
hp prôtêin;  sinh vt nhân thc, c chnh sa mi to ra ARN
ng thành.
* - Thm, v trí xy ra quá trình phiên mã
b. Dch mã
- : Gn
+ Hot hóa axit amin
+ Tng hp chui pôlipepetit M u
Kéo dài
Kt thúc
Tóm li:  ca hing di truyn  c phân t c th hi sau:
nhân 

ADN
phiên mã
ARN
dch mã
ng

3. u hòa hong ca gen
- Cu trúc ca opêron Lac

Luyện thi đại học 2013-SINH HỌC

2
+ Vùng khng (P): ng phiên mã.
+ Vùng vn hành (O): c ch bám vào, n phiên mã.
+ Cm các gen cu trúc (Z, Y, A): mã hóa các enzim phân gi.
4. t bin gen
a. Khái nim: Là nhng bii trong cu trúc ca gen, liên quan ti mt cp nuclêôtit xy
ra t ADN.
b. Ba dt bim
* Phân lot bin t t bin nhân to
c. Nguyên nhân: ng ca các tác nhân hóa hc, vt lí, sinh hc hoc nhng ri lon
sinh lí, hóa sinh trong t .
d.  phát sinh chung:
- t bin gây ra nh.
* - t bing xy ra trên mt mi dng tit bin, qua các ln nhân
p theo tt bin: t bit bin gen.
* - t bin gen ph thuc vào loi tác nhân, , ling, thng và
cu trúc ca gen.
- Ví d v  phát sinh
+ Do s kt c : G    T.
ng ca 5BU: A     X.
e. Hu qu
- Biến đổi trong dãy nuclêôtit của gen cấu trúc → biến đôi trong dãy nuclêôtit của mARN
→ có thể biến đổi trong dãy axit amin của chuỗi pôlỉpeptit tương ứng → có thể thay đổi cấu
trúc của prôtêin → có trhể làm thay đổi đột ngột, gián đoạn 1 hoặc một số tính trạng trên
một hoặc một số ít cá thể của quần thể.
+ Hậu quả cụ thể của từng dạng.
- Phn lt bim là vô hi, mt s có li, 1 s có hi. M có li hay có hi ph

thuc vào t hu king.
f. 
*g.  biu hin
5. Cu trúc nhim sc th
a.  sinh v: NST là phân t ADN kép, vòng, không liên kt vi prôtêin.
b.  sinh vt nhân thc
- Cu trúc hin vi
+  kì gia ca quá trình phân bào: NST g. , NST có hình que, .
ng kính: 
+ Mi loài có 1 b c trung v s ng, hình thái, cu trúc.
- Cu trúc siêu hin vi:
+ Thành phn cu to
i n (i nhim sc (25 - ng siêu xon
(a (700nm).
* S bii hình thái NST qua các kì phân bào.
6. t bin cu trúc NST
a. Nguyên nhân
b.  chung: t bin quá trình tip hp, i chéo,
c trc tit gãy NST. t bin ci s ng, trình t
các gen, i hình dng NST.
c. Các dt bin cu trúc NST: Mn, ln, n, chuyn.
 mi dng: nêu khái nim, cơ chế, hu qu (có ví d), .
7. t bin s ng NST
a. Nguyên nhân
b. Các dt bin s ng NST
Luyện thi đại học 2013-SINH HỌC

3
- t bin lch bi
+ Khái nim

+ Các dng
 phát sinh chung, trình bày được sơ đồ phát sinh các thể lệch bội.
+ Hu qu
+ Vai trò
- t bii
+ Khái nim
+ Các dng
 phát sinh chung, trình bày được sơ đồ phát sinh thể tự đa bội (thể 3n, 4n)
và thể dị đa bội (thể song nhị bội).
+ Hu qu
+ Vai trò

 II: TÍNH QUI LUT CA HING DI TRUYN

QUI LUT PHÂN LY
I. u di truyn ca Menden:
- Quy trình thí nghim:
- Gii thích kt qu (hình thành gi thuyt):
- Kinh gi thuyt:
II. Hình thành hc thuyt khoa hc:
1. Gi thuyt ca Menden:
2. Chng minh gi thuyt:
3. Ni dung quy lut phân ly:
Mi tính trng do mt cnh, mt có ngun gc t b, mt có ngun gc
t m. Các alen ca b và m tn ti trong t bào c con mt cách riêng r, không
hòa trn vào nhau. Khi hình thành giao t, các thành viên ca mi cng
u v các giao t, nên 50% s giao t cha alen này còn 50% giao t cha alen kia.
Mỗi tính trạng được quy định bởi một cặp alen. Do sự phân ly đồng đều của cặp alen
trong giảm phân nên mỗi giao tử chỉ chứa 1 alen của cặp.
III.  t bào hc ca quy lut phân ly:

Trong t ng bi, NST luôn tn ti thành tng cng, nên gen tn ti
theo tng cng trên cng (v trí ca gen trên NST gi là lôcut).
Khi gim phân, s nu ca cng dn s u
ca cng v các giao t.
QUY LUC LP
I. Thí nghim lai hai cp tính trng:
1. TN:
2. Ni dung ca quy luc lp: Các cặp nhân tố di truyền quy định các tính
trạng khác nhau phân ly độc lập trong quá trình hình thành giao tử.
II.  t bào hc ca quy luc lp:
S c lp ca các cp NST khác nhau trong gim phân dn s phân ly
c lp ca các cp alen v các giao t; s t hp ngu nhiên ca các giao t trong th tinh
s to ra các t hp gen khác nhau.
Gii thích: - Nu ký hiu A: nh ht vàng a: nh ht xanh
B: nh h b: alen nh h
P: AABB (ht vàng,  aabb (ht xanh, 
Luyện thi đại học 2013-SINH HỌC

4
F
1
: AaBb (100% ht vàng, 
G
F1
: AB, Ab, aB, ab
F
2:
SGK
III. a các quy lut Menden:
Khi bic tính trn theo quy lut Menden chúng ta có th tiên

c kt qu lai.
Gii thích s a dng ca th gii sinh vt (to ra vô s bin d t hp)
IV. u kin nghi c lp:
Các cnh các cp tính trng khác nhau phi nm trên các cng
khác nhau.
V. Công thc tng quát: (ging dn h/s cách ng dng trong gii bài tp)

U CA GEN
I. :
- Khái nim: là s ng qua li gia các gen trong quá trình hình thành
mt KH.
- Thc cht: các gen trong t c tip vi nhau mà ch có sn phm
cng qua li v to nên KH.
- Các kiu :
c gia các alen thuc cùng mt gen (c trong các bài v quy lut Menden)
  a các alen thuc các lôcut gen khác nhau (  a các gen
không alen), gm các ki:
1.  sung: TN: P Hoa trng x Hoa trng
F
1 100%
hoa trng
F
2
: 7 hoa trng
G. thích: - F
2
có 16 t hp  F
1
: d hp t v 2 cp gen nm trên 2 cng
khác nhau.

Mà F
2
: không cho t l KH 9: 3: 3: 1 mà cho 2 KH

màu hoa do 2 cnh.
- : có mt c 2 gen tri A, B
Hoa trng: ch có mt 1 gen tri hoc không có gen tri nào.
:
Dòng hoa trng (Aabb) x Dòng hoa trng (aaBB)
F
1
:   )
F
2
: 9A - B - ): 3A - bb (trng) : 3aaB - (trng) : 1aabb (trng)
2. ng gp:
- KN: Khi các alen tri thuc 2 hoc nhii nhau theo kiu mi alen
tri (bt k thu biu hin ca KH lên mt chút ít.
Ví d: i ít nht do 3 gen (A, B, C) nm trên 3 cng khác nhau
chi phi.
- Phn ln các tính trng s ut) là do nhiác theo kiu
cng gnh (sng thóc, sng trng ca gia cng
màu da, chiu cao  i b chi phi bi s ng cng gp ca nhiu gen không alen.
)
II. u ca gen:
KN: Mt gen có th n s biu hin ca nhiu tính trng khác nhau.
u là m  gii thích hing bin d . Khi mu
b t bin thì nó s ng thi kéo theo s bin d  mt s tính trng mà nó chi phi.
VD:

LIÊN KT GEN VÀ HOÁN V GEN:
Luyện thi đại học 2013-SINH HỌC

5
I. LIÊN KT GEN:
1. TN:
2. Gii thích và Vi lai:
3. Kt lun: Các gen nm trên mt NST to thành mt nhóm gen liên kng
di truyn cùng nhau. S nhóm gen liên kt ca mi loài thng bng s ng NST trong b
i.
II. HOÁN V GEN:
1. Thí nghim ca Moocgan và hing hoán v gen:

1
thân xám, , ct
 Fa 495 thân xám, , ct
206 thân xám, cánh c, dài
2.  t bào hc ca hing hoán v gen:
- c cánh nm trên cùng 1 NST.
- Trong gim phân to giao t xy ra tip hp (k u I ca gim phân) di
n NST gia 2 trong 4 cromatit ca cn i cha 1 trong 2 gen
trên)  hoán v gen.
- Tn s hoán v gen (f%) = tng t l % giao t sinh ra do hoán v.
- Tn s hoán v gen (f%) 0%  50% (f%50%)
- Các gen càng gn nhau trên NST thì f % càng nh c li f % càng ln.
3. Kt lun:
- Trong quá trình gim phân, ng có th n cho nhau dn
n hoán v gen, làm xut hin các t hp gen mi.
- Tn s hoán v i gia các gen. Tn
s hoán v gen ng t 0%  50 %

4a hin tng liên kt gen và hoán v gen:
a. a hing liên kt gen:
- Các gen trên cùng 1 NST luôn di truyn cùng nhau nên duy trì s nh ca loài.
- Thun li cho công tác chn ging.
b. a ca hing hoán v gen:
- Do hing hoán v gen  to ra nhiu loi giao t  hình thành nhiu t hp gen
mi to ngun nguyên liu bin d di truyn cho quá trình tin hoá và công tác chn ging.
-  vào tn s hoán v gen  trình t các gen trên NST (xây dc b gen).
- c 1% hoán v gen = 1 cM (centimoocgan)
(Bản đồ di truyền)

DI TRUYN LIÊN KT VI GII TÍNH VÀ DI TRUYN NGOÀI NHÂN
I. Di truyn liên kt vi gii tính: Mt tính trc gi là di truyn liên kt vi gii
tính khi s di truyn ca nó luôn gn vi gii tính.
1. NST gii tính và c ch t bào hc xác nh gii tính bng NST:
a) NST gii tính:
b) Mt s s kiu NST gii tính:
+ Dng XX và XY
- , : i, lp thú, rui gim .
- , : Chim, m .
+ Dng XX và XO: Châu ch, 
c. Mt s c ch xác nh gii tính:
Luyện thi đại học 2013-SINH HỌC

6
-  nh gii tính: do s phân ly ca cp NST gii tính trong gim phân hình
thành giao t  t l c cái  các loài có phân hoá gii tính ng xp x 1: 1
2. Di truyn liên kt vi gii tính:
a. Gen trên NST X: di truyn chéo
- Thí nghim: (SGK)

- Gii thích: (SGK)
b. Gen trên NST Y: di truyn thng
( ng hnh tính trng liên kt vi NST gii tính  ng )
a s di truyn liên kt vi gii tính: (SGK)
II. Di truyn ngoài nhân:
1. Ví d: (cây hoa phn Mirabilis jalapa)
- Lai thun:  c F
1
m.
- Lai nghch: m  c F
1
100% lá xanh.
2. Gii thích:
- Khi th tinh giao t c ch truyn nhân mà hn t bào cht cho trng.
- Các gen nm trong t bào cht ( trong ty th hoc lc lp) ch c m truyn cho con
qua t bào cht ca trng.
- S phân ly kiu hình ci vi các tính trng do gen nm trong t bào cht quy
nh rt phc tp.
- Con lai luôn có kiu hình ging m: là do khi th tinh, giao t c ch truyn nhân mà
hu nh không truyn t bào cht cho trng. Do vy, các gen nm trong t bào cht (trong ty
th hoc trong lc lp) ch c m truyn cho con qua t bào cht ca trng.
* Kết luận: có 2 hệ thống di truyền là di truyền trong nhân và di truyền ngoài nhân (di
truyền theo dòng mẹ)

NH HNG CA MÔI TRNG LÊN S BIU HIN CA GEN
I. Mi quan h gia gen và tính trng:
- Gen (ADN )mARN Pôlipeptit  Prôtêin  tính trng.
II. Mối quan hệ giữa kiểu gen, môi trường và kiểu hình:
1. Ví dụ: Ở cây hoa anh thảo:
KG AA (đỏ): nếu đem trồng cây đỏ t/c ở mt 35

0c
thì ra hoa trắng, thế hệ sau của cây hoa
trắng này trồng ở 20
0c
lại cho hoa đỏ. Trong khi cây hoa trắng có KG aa đem trồng ở mt
35
0c
hay 20
0c
đều chỉ cho hoa màu trắng.
2. Kt lun:
- B m không truyt cho con nhng tính trn, mà truyn
t mt KG.
- nh kh n ng c ng.
- KH là kt qu ca s ng qua li gia KG và MT.
IV. Mc phn ng:
1. Khái nim
Tp hp các kiu hình cng vng khác nhau gi là mc
phn ng ca mt KG
2. m:
- Mc phn nh, trong cùng 1 KG mi gen có mc phn ng riêng
- Có 2 loi mc phn ng: mc phn ng rng và mc phn ng hp, mc phn ng
càng rng sinh vt càng d thích nghi
- Di truynh
Luyện thi đại học 2013-SINH HỌC

7
- i theo tng loi tính trng
3. nh mc phn ng
 nh mc phn ng ca 1KG cn phi to ra các cá th SV có cùng 1 KG ,

vi cây sinh sng có th c phn ng bng cách cng lot cành ca
m ca chúng.
4. S mm do v kiu hình
- Hing mt KG có th c nhu kin MT khác nhau gi
là s mm do v KH (hay còn gng bin)
- Nguyên nhân: Do s t u chnh v sinh lí giúp sv thích nghi vi nhi
ca MT
- Biu hin: M mm do v kiu hình ph thuc vào KG
- Mi KG ch có th u chnh kiu hình ca mình trong 1 phm vi nhnh.
* c im: Có tính ng lot, theo hng xác nh, tng ng vi iu kin môi
trng.
Lưu ý:
- Tính trạng có HSDT thấp là tính trạng có mức phản ứng rộng; thường là các tính trạng
số lượng (năng suất, sản lượng trứng . )
- Tính trạng có hệ số di truyền cao

tính trạng có mức phản ứng hẹp thường là các tính
trạng chất lượng (Tỷ lệ protein trong sữa hay trong gạo . )

 III:
DI TRUYN HC QUN TH CU TRÚC DI TRUYN CA QUN TH
I. Khái nim c trung:
- p hp, 
, u
th
- Mi qun th có mt vc trung, th hin qua các thông s v tn s alen và
thành phn kiu gen:
= 

= 


* Tn s cnh bng các công thc:
Qun th  th h xut phát có các kiu gen là AA, Aa, aa gi h là t l kiu gen AA, d là t
l kiu gen Aa, r là t l kiu gen aa.
Gi P
A
là tn s alen A, q
a
là tn s alen a thì:



: ung
.
II.  .
- Qun th thc vt t th phn, ng vng tính t th tinh.
- , 
.
a qun th t th phn là:





P

100%

2
h

dPA 
2
h
rqa 
Luyện thi đại học 2013-SINH HỌC

8
F
1

25% =
50% =
25% =
F
2




F
3




.



Fn

    =
(
1
1
2
n




)/2

Aa =
1
2
n





aa = (
1
1
2
n





)/2


:

.
III. Qun th giao phi ngu nhiên:
1. Qun th ngu phi:
- Qun th c gi là ngu phi khi các cá th trong qun th la chn b
giao phi mt cách hoàn toàn ngu nhiên
m di truyn ca qun th ngu phi:
- : quá trình giao phi là nguyên nhân làm cho qun th  KG dn
 KH.
- Các cá th trong qun th ging nhau  nhn, khác nhau v nhiu chi
tit.
(Trong QT ngu phi các cá th có kiu gen khác nhau ki nhau 1 cách ngu nhiên
tng bin d di truyn rt ln trong QT làm ngun nguyên liu cho tin hoá và
chn ging).
- c s ng di truyn ca qun th
2. nh lu
nh luanbec thành phn kiu gen, tn s ca các alen ca qun th giao
phi s i t th h này sang th h khác trong nhu kin nhnh.
p
2
AA + 2pqAa +q
2
aa = 1
3. u kin nghi:
- Qun th phc ln
- Các cá th trong qun th phi có sc sng và kh  (ko có chn

lc t nhiên )
- Không xt bin, nu có thì tn s t bin thun bng tn s t bin nghch
- Qun th phc cách ly vi qun th khác (không có s di - nhp gen gia các
qun th)
nh lu:
nh lu gii thích v s nh qua thi gian ca nhng qun
th t c tn s ca các alen, các kiu gen trong qun th.
Nu bit qun th  trng thái cân bng thì t tn s các cá th có KH ln, có th tính c
tn s alen ln, alen tr tn s ca các loi KG trong qun th.
VD: Mt qun th bò có 64% bò lông vàng. Tính thành phn KG ca qun th này, bit
lông vàng là ln, lông en là tri.
Ta có q
2
= 64% q = 0, 8
p + q = 1 p = 1 - 0, 8 = 0,2

Thành phn KG ca qun th là: 0,04 AA + 0,32 Aa + 0,64 aa


 IV. NG DNG DI TRUYN HC


Luyện thi đại học 2013-SINH HỌC

9
I. Kin thc cn nm
Ngun vt li chn ging: Bin d t hp
t bin
ADN tái t hp
1. Chn ging vt nuôi và cây trng da trên ngun bin d t hp

a. To ging thun: c
- To dòng thun chng có kiu gen khác nhau
- Lai gi to ra các t hp gen khác nhau
- Chn lc ra nhng t hp gen mong mun
- Nhng t hp gen mong mun s cho t th phn hoc giao phi g to ra các dòng
thun.
b. To gi lai cao
- Khái ni lai
-  di truyn c lai
- Qui trình to gi lai cao
+ To các dòng thun chng có kiu gen khác nhau.
+ Lai các dòng thun ch to ra các t hp gen khác nhau
(lai khác dòng đơn, lai khác dòng kép, lai thuận nghịch)
+ Chn lc các t h lai cao.
2. To ging bt bin
- c
+ X lí mu vt bt bin thích hp
+ Chn lc các th t bin có kiu hình mong mun
+ To dòng thun chng
* Phân tích từng bước của qui trình
* - Các thành tu to ging bt bin  Vit nam
3. To ging bng công ngh gen
- Khái nim công ngh gen
- Qui trình
+ To ADN tái t hp: Các bước tạo ADN tái tổ hợp
+ Chuyn ADN tái t hp vào t bào nhn
+ Phân lp dòng t bào cha ADN tái t hp.
i n dng t bào gc.
- ng dng công ngh gen: Các thành tu to ging  thc  vi sinh vt.
4. To ging bng công ngh t bào

*a. Khái nim công ngh t bào
b. Công ngh t bào thc vt
- Lai t ng
+ Loi b thành t  bào trn
 bào trn cc bi chúng dung hp vi
nhau to ra t bào lai
 bào lai vào nuôi cc bi chúng phân chia và tái sinh
thành cây lai khác loài.
- Nuôi cy ht phn ho tinh
+ Ht phn ho c nuôi cy trong ng nghi phát trin thành
i
+ Chn lc dòng t c tính mong mun
+ các dòng t c chc nuôi trong ng nghim vi các hóa chc bi
phát tri lí hóa ch tng bi hoàn chnh.
* - Nuôi cy t bào invitro to mô so
* - To ging bng chn dòng t bào xôma có bin d
Luyện thi đại học 2013-SINH HỌC

10
- Ý nghĩa của công nghệ tế bào thực vật: nhân giống vô tính các loại cây tròng quí hiếm
hoặc tạo ra cây lai khác loài
c. Công ngh t ng vt
- Nhân bn vô tính bt chuyn nhân: c
- Cy truyn phôi: c
- Ý nghĩa của công nghệ tế bào động vật: mở ra triển vọng nhân bản được những cá thể
động vật quý hiếm dùng vào nhiều mục đích khác nhau.

 V. DI TRUYN HI
Di truyn y hc
a. Di truyn y hc

- Khái nim di truyn y hc
* - Khái nim bnh, tt di truyn
- Các nhóm bnh di truyn
+ Bnh di truyn phân t: nu khái nim, cho ví d
+ Hi chng liên quan tt bin NST: khái nim, ví d.
Nêu cơ chế tế bào học của các thể lệch bội ở NST 21 và NST giới tính.
b. Bo v vi
- Tng sch nhm hn ch t bin
- Khái nim di truyn y hn
* S dng ch s ADN phân tích các bnh di truyn
- Liu pháp gen
+ Khái nim
+ Các bin pháp ca liu pháp gen
+ M
*+ Nha liu pháp gen
- Di truyn hc v, bnh AIDS và di truy
+ Nguyên nhân, hu qu cnh AIDS
+ H s thông minh và s di truyn t

PHN TIN HÓA.
 I: BNG CH TIN HÓA.
CÁC BNG CHNG TIN HÓA:
I. Bng chng gii phu so sánh:
1. ng:
2. :
3. :
* Nhng bng chng v gii phu hc so sánh cho thy các mi quan h v ngun gc
chung gia các loài, gia cu to và chc phn c, gi ng
trong quá trình tin hóa.
II. Bng chng t bào và sinh hc phân t:

1. Bng chng t bào hc:
- T  c cha m sinh vt.
-  sinh sn ca mi sinh vn phân bào.
+ Vi khun sinh sn theo hình thc trc phân.
+ Các sinh v  n theo hình thc gián phân gm: nguyên phân và gim
phân.
 n vô tính theo hình thc nguyên phân t bào t hay các t
u.
+  các loài sinh sn hu tính, s th tinh ca giao t c và giao t cái to hp t. Hp
t  mi.
Luyện thi đại học 2013-SINH HỌC

11
2. Bng chng sinh hc phân t:
- Mi sinh vc cu to bi protein và axit nucleit (AND, ARN).
- AND cc cu to t 4 loi nucleotit: Adenin (A), Timin (T), Guanin
(G), và Xitozin (X); ARNC c cu to t 4 lo Adenin (A),
Uaxin (U), Guanin (G), và Xitozin (X).
- Mã di truyn  m chung gm tính liên tc, c hiu, tính
thoái hóa và tính ph bin.
- Trình t   nhau  nhng l có quan h h hàng gn
nhau.
VD: Gii và tinh tinh có trình t sp xp các nucleoti ging nhau khong 98%.
- , i axit amin; protein các loài
c trung c nh bi thành phn, s ng và trình t p ca chúng.
* Nhng bng chng nói trên v t bào và sinh hc phân t cho thy ngun gc
chung ca toàn b sinh gii.

HC THUYT TIN HÓA C N
HC THUYT :



1. Nguyên nhân 
hoá
- 


- 



- Bi
- 
kém thích nghi.


          
tr

hoá



THUYT TIN HÓA HII:
I. Hc thuyt tin hóa tng hp hii:
1. Tin hóa nh: Là quá trình bii thành phn kiu gen ca qun th, bao gm s
t bin, s t bin qua giao phi, s chn lt bin có li, s
cách li sinh sn gia qun th i vi qun th gc, kt qu hình thành loài mi.
Quá trình tin hóa nh din ra trong phm vi phân b i hp, trong thi gian lch s

i ngn, có th nghiên cu bng thc nghim.
2. Tin hóa ln: Là quá trình hình thành các nhóm phân lo: chi, h, b,
ngành. Quá trình này din ra trên qui mô rng ln, qua tha cht lâu dài.

CÁC NHÂN T TIN HÓA:
1. t bin:
- i tn s alen và thành phn kiu gen trong qun th 
tin hoá. t bin làm bii tn s ca các alen nhung rt chm.
Luyện thi đại học 2013-SINH HỌC

12
- t bii vi tng gen là nh t 10
- 6
 10
- 4
nhng  có nhiu gen và qun
th li có nhiu cá th nên mi th h có rt nhit bin vì vy tn s t bin v
mi rt ln.
- t bin gen cung cp ngun nguyên lip cho quá trình tin hoá.
2. Di  nhp gen: là s lan truyn gen t qun th này sang qun th khác.
- Di  nhâp gen là nhân t i thành phn kiu gen và tn s alen ca qun th.
3. Giao phi không ngu nhiên: gm giao phi gn (t phi - t th phn) và giao phi có
chn lc
Giao phi gi tn s alen ca qun th nhung li
thành phn kin s king hp t và gim dn s kiu gen
d hp t.
Giao phi có chn li tn s alen.
4. Chn lc t nhiên (CLTN):
a. Tác động của CLTN:
ng trc tip lên KH và gián tip làm bii thành phn KG ca qun th, qua

i tn s ca các alen trong qun th theo mng nhnh.
CLTN có th i tn s alen nhanh hay chm (tu thuc chn lc tu nhiên chng
li alen tri hay alen ln)
Trên thc t, i vi tng gen riêng r i vi toàn b
kiu gen, ng nht; CLTN không ch i vi tng cá
th riêng r i vi c qun th,  có quan h ràng buc vi nhau.
(VD: CLTN  c qun th xy ra  qun th ong )
ng ti s bo tn qun th  khi mà mâu thun ny sinh gia
li ích cá th và qun th thông qua các bin d di truyn.
5. Các yu t ngu nhiên (phiêu bt gen, bing di truyn): làm bii tn s 
i ca các alen và thành phn kiu gen ca qun th mt cách ngu nhiên (c bit qun
th c nh)
- S bin i mt cách ngu nhiên v tn s alen và thành phn kiu gen hay xy ra
i vi nhng qun th c nh.
LOÀI:
1. Khái nim loài sinh hc: (SGK)
2.  cách li:
a. c hp t:
-  (sinh cnh)
- Cách li tp tính.
- c.
- Cách ly thi gian.
b. Cách li sau hp t: n to ra con lai, n to ra con lai hu th.
Mối liên quan giữa các cơ chế cách ly với sự hình thành loài:

QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH LOÀI:
Quá trình hình thành loài:
Hình thành loài bằng con đường địa lý.
Hình thành loài bằng con đường sinh thái.
+ Bn cht ca quá trình hình thành loài mi: là mt quá trình lch s, ci bin

thành phn KG ca qun th ng thích nghi, to ra KG mi cách ly sinh sn
vi qun th gc.
+ Hình thành loài khác khu va lý.
+ Hình thành loài cùng khu va lý: Hình thành loài bng cách ly tp tính, bng
cách ly sinh thái, bi hóa.
Luyện thi đại học 2013-SINH HỌC

13
*Kt lun: Loài mi không xut hin  mt bing có s t t
hp nhit bin, loài mi không xut hin vi mt cá th duy nht mà phi là mt qun
th hay mt nhóm qun th; tn ti phát trit khâu trong h sinh thái, ng vng
qua thi tác dng ca CLTN.

 II: S PHÁT SINH VÀ PHÁT TRIN CA S ST
NGUN GC S SNG:
I. Qúa trình tin hóa hóa hc: (SGK)
1. Quá trình hình thành các cht hn t các ch:
2. Quá trình trùng phân ti phân t h:
II. Tin hoá tin sinh hc:
III. Tin hoá sinh hc:

S PHÁT TRIN CA SINH GIA CHT
I. Hóa thch:
1. Hóa thch là gì?
2. a hóa thch:
II. Sinh va cht:
1. i thái c: (khong 3500 tri
2. i nguyên sinh: (2500 tri
3. i c sinh: (300  542 tri
4. i trung sinh: (200  250 tri

5. i tân sinh: (1, 8  65 tri
(Xem bn)

S I
I. Bng chng v ngun gng vt ci:
- Bng chng v   ng vt.
- Bng chng v phôi sinh hc: n phát trin ci lp li mt
cách ngn gn s phát trin cng vt t thn cao.
- Bng chng v di truyn hc.
II. Nhi:
a. Homo habilis:
b. Homo erectus:
c. i hii (Homo sapiens):
III. Các nhân t chi phi:
1. Tin hoá sinh hc: gm bin d di truyn và chn lc t nhiên:  o
n hoá thi c.
2. Tin hoá xã hi: các nhân t , xã hi (ci tin công c ng, phát trin lc
ng sn xut, quan h xã h thành nhân t quynh ca s phát trin ca con
i và xã hi.

PHN. SINH THÁI HC
 I. CÁ TH VÀ QUN TH SINH VT
1. ng và các nhân t sinh thái
*a. ng
- Khái nim
- Các long sng ch yu
b. Các nhân t sinh thái
- Khái nim
Luyện thi đại học 2013-SINH HỌC

14
- Các nhóm nhân t sinh thái
c. Các qui lut sinh thái: Mi qui lut nêu ni dung và cho ví d
- Qui lut gii hn sinh thái
* - Qui lung tng hp
* - Qui luu.
- S tác ng qua li gia sinh vt và các nhân t sinh thái ng)
d. Phân bi và  sinh thái
e. S thích nghi ca sinh vt vng sng
- S thích nghi ca sinh vt vi ánh sáng
m thích nghi ca các nhóm thc v, và chu bóng.
m thích nghi cng vt hong vt hong ban
.
- S thích nghi ca sinh vt vi nhi: S thích nghi cng vt vi nhi
+ Phân bing vng nhing vt bin nhit
+ Qui tc v  và qui tc din tích b m
*+Công thc tính tng nhit hu hiu  ng vt bin nhit và ng di
sng.
* - S thích nghi ca sinh vt v m
m thích nghi ca các nhóm thc vt chu khô hn, m và trung sinh.
m thích nghi cng vm, 
2. Qun th
a. Khái nim
b. Các mi quan h gia các cá th trong qun th
- Quan h h tr
+ Khái nim, ví d

- Quan h i kháng
+ Quan h cnh tranh: Khái nim, ví d, 
* + Kí sinh cùng loài: ví d

ng loi: ví d
c. c trung n ca qun th
- M cá th ca qun th: Khái nim, 
- S phân b cá th trong qun th: a các kiu phân b cá th trong qun th
- T l gii tính: Khái nim, các yu t ng
- Nhóm tui: 3 nhóm tui ch yu và các yu t ng, .
- c qun th: Khái nim, phân bic ti thic t, các
yu t ng.
* Các nhân t gây ra s bing v c ca qun th
- c ca qun th: Phân bit s c ca qun th
ng không gii hng b gii hn
- ng ca qun th i: n phát trin v dân s nhân loi; tháp dân s
cn, nh, suy gim.
* - Mc sng sót: khái nim
d. Bing s ng cá th ca qun th
- Khái nim
- Phân bit bing s ng cá th theo chu kì và không theo chu kì
- S u chnh s ng cá th ca qun th
* Các nhân t u chnh s ng cá th ca qun th
- Trng thái cân bng ca qun th

 II. QUN XÃ SINH VT
Luyện thi đại học 2013-SINH HỌC

15
I. Kin thc cn nm
1. Khái nim
2. c trung n ca qun xã
- c trung v thành phn loài
+ S ng loài và s ng cá th mi loài

 c trung
- c trung v phân b cá th trong không gian, ví d
3. Quan h gia các loài trong qun xã: m và ví d các quan h
- Cng sinh
- Hp tác
- Hi sinh
- Cnh tranh
- Kí sinh
- c ch - cm nhim
- Sinh vt khác
- Khống chế sinh học: Khái niệm, ví dụ, ý nghĩa
4. Din th sinh thái
- Khái nim
- Nguyên nhân
- Phân bit các loi din th sinh thái
- Tm quan trng ca vic nghiên cu din th

 III. H SINH THÁI, SINH QUYN VÀ BO V NG
1. H sinh thái
- Khái nim, ví d
- Các thành phn ch yu ca h sinh thái
- Các kiu h sinh thái ch yu
2. i vt cht trong h sinh thái
a. i vt cht trong qun xã sinh vt
- Chui th
+ Khái nim
+ Các loi chui th, ví d
- i th: khái nim, ví d
- Bng: Khái nim, ví d
- Thiết lập được chuỗi, lưới thức ăn, xác định được các bậc dinh dưỡng trong chuỗi thức

ăn
- Tháp sinh thái
+ Khái nim
+ Ba loi tháp sinh thái, ví d
b. a hóa
- Khái nim
- a hóa cc, cacbon, .
c. ng trong h sinh thái, hiu sut sinh thái
- Quá trình chuyng trong h sinh thái.
* Sn ng sinh vp, sng sinh vt th cp.
- Hiu sut sinh thái
d. Sinh quyn và các khu sinh ht
- Sinh quyn: khái nim
- Khu sinh hc
+ Khái nim
+ Các khu sinh hc chính
Luyện thi đại học 2013-SINH HỌC

16
e. Tài nguyên thiên nhiên
- Các dng tài nguyên thiên nhiên: Khái nim, ví d
- S khai thác tài nguyên cng ca s n sinh quyn
- Khc phng và s dng bn vng tài nguyên thiên nhiên
+ Các gii pháp
+ S dng bn vng tài nguyên thiên nhiên



PHN II:
MT S CÂU HI T LUN VÀ TRC NGHIM KHÁCH QUAN.

 1
1. Phát bikhông  khi nói v m ca mã di truyn?
A. Mã di truyn có tính thoái hoá. B. Mã di truyn là mã b ba.
C. Mã di truyn có tính ph bin. D. Mã di truyc trung cho tng loài sinh vt.
2. Mã di truyc hi
A. mt axit amin có th ng thi bi nhiu b ba.
B. tt c các sinh vu có chung b mã di truyn.
C. mi b ba ch mã hoá cho mt loi axit amin.
D. các b ba có th b t bin to thành các b ba mi.
3. Mt phân t ADN  sinh vt nhân thc có s nuclêôtit lo chim 20% tng s nuclêôtit.
T l s nuclêôtit loi Guanin trong phân t ADN này là
A. 20%. B. 40%. C. 30%. D. 10%.
4. Theo trình t t n 5' ca mch mã gc, mt gen cu trúc gm các vùng trình t nuclêôtit
là
A. u hòa, vùng mã hóa, vùng kt thúc. B. vùng kt thúc, vùng mã hóa, u hòa.
C. vùng mã hoá, u hòa, vùng kt thúc. D. u hòa, vùng kt thúc, vùng mã hóa.
5. 
A. 32. B. 64. C. 6. D. 25.
*6. n ra ch yu 
A. t bào cht. B. ribôxôm. C. ti th. D. nhân t bào.
7. không mã hóa axit amin (các b ba kt thúc)?
A. UAX, UAG, UGA. B. UXA , UAG, UGA.
C. UAA, UAG, UGA. D. UAA , UGG, UGA.
8. Trong các khái nim v , khái nit?
A. Gen là mn phân t ADN mang thông tin cho vic tng hp mt loi prôtêin quy
nh tính trng.
B. Gen là m n phân t ADN mang thông tin cho vic tng hp mt trong các loi
mARN, tARN, rARN.
C. Gen là m n phân t  u hoà quá trình sinh tng hp
u hoà, gen khng, gen vn hành.

D. Gen là mn phân t ADN mang thông tin mã hoá cho mt chui pôlipeptit hay mt
phân t ARN.
9. Mt gen có chiu dài là 5100A
0
, ng ni bào cn cung cp bao
nhiêu nuclêôtit?
A. 3000 B. 5100 C. 2550 D. 6000
10. Mt gen có cu trúc dng B dài 5100 A
0
có s nuclêôtit là
A. 3000 B. 1500. C. 6000. D. 4500.
11.  (tá
A. .
B. , ,
.
C. .
D.  - .
12. 
Luyện thi đại học 2013-SINH HỌC

17

A. ARN pôlimeraza. B. amilaza. C. ligaza. D. ADN pôlimeraza.
13. B ba m u vi chnh khu dch mã và mã hóa axit amin mêtiônin là
A. AUX. B. AUA. C. AUG. D. AUU.
14. Long ct b các intron ri ni các êxôn li vi nhau?
A. ARN ribôxôm. B. ARN vn chuyn.
C. a sinh vt nhân thc. D. a sinh v.
15. Quá trình dch mã kt thúc khi
A. ribôxôm tip xúc v.

B. ribôxôm ri khi mARN và tr v trng thái t do.
C. ribôxôm tip xúc vi mt trong các mã b ba: UAA, UAG, UGA.
D. ribôxôm gn axit amin mêtiônin vào v trí cui cùng ca chui pôlipeptit.
16. Bit mt s b : GXU Alanin, AAALizin, XUU . Mt
n gen có trình t :
3

 


5

 


Trình t các axit amin trong chuc tng hp t n gen trên là

A. Alanin -  - Lizin - Alanin. B. Alanin -  - Alanin - Lizin.
C.  - Alanin - Alanin - Lizin. D.  - Alanin - Lizin - Alanin.
17. Chiu ca mch mã gc ca gen phiên mã và chiu cc tng hp t gen lt là
A.  . B. .
C. . D. .
18. Antittrên phc hp MettARN (axit amin mêtiônin - tARN) là
A. UGA. B. AUG. C. UAX. D. UXA.
19. Mn mch b sung có trình t nuclêôtit là AGXTTAGXA. n phân t ARN nào
c tng hp t n mch b sung trên.
A. AGXUUAGXA B. UXGAAUXGU C. TXGAATXGT D. AGXTTAGXA
20. Mt bin có chii nhung gim mt liên k. Gen này b t bin
thuc dng
A. thay th mt cp nuclêôtit G - X bng mt cp nuclêôtit A - T. B. mt mt cp nuclêôtit.

C. thay th mt cp nuclêôtit A - T bng mt cp nuclêôtit G - X. D. thêm mt cp nuclêôtit.
21. Mt gen cu trúc có t l t bin gen liên quan ti mt cp nuclêôtit làm chiu dài
ci nhung t l t bin này thuc dng
A. thay th 1 cp G  X bng 1 cp A  T. B. thay th 1 cp A  T bng 1 cp G  X .
C. thay th 1 cp G  X bng 1 cp X - G. D. thay th 1 cp A - T bng 1 cp T - A.
22. Trong các dt bi, dt bin nào gây bii ít nht trong cu trúc chui
t biu khin tng hp?
A. Thay th mt cp nuclêôtit  ngay sau mã m u. B. Mt mt cp nuclêôtit  v trí th 5.
C. Thêm mt cp nuclêôtit  ngay sau mã m u. D.Mt mt cp nuclêôtit  ngay sau mã m u.
23. t bin xy ra  v trí nào trong gen làm cho quá trình dch mã không thc hic?
A. t bin  b ba gn mã kt thúc. B. t bin  mã kt thúc.

C. t bin  mã m u. D. t bin  b ba gia gen.
24. Hoá cht bin 5 - BU (5 - brôm uraxin) khi thm vào t t bin thay th cp
AT thành cp GX. Quá trình thay th c mô t  
A. AX. B. AX.
C. AX. D. A GX.
25. Mc xon 3 trong cu trúc siêu hin vi cng kính
A. 30 nm. B. 11 nm. C. 300 nm. D. 700 nm.
26. Dt bin cu trúc nhim sc th  i mt tính ca enzim amilaza là
A. . B. . C. . D. .
27. Trong chn ging,  loi b mt gen có hi ra khi nhóm gen liên kt
bin
A. ln nh nhim sc th. B. mn nh nhim sc th.
C. ln ln nhim sc th. D. n nhim sc th.
28. Nhim sc th  sinh vt nhân thc cu to ch yu t
Luyện thi đại học 2013-SINH HỌC

18
A. ADN và prôtêin. B. ARN và prôtêin histon.

C. ADN và prôtêin histon. D. ADN và ARN.
29. Mn NST gây hu qu
A.   ng sn phm ca gen.
B. làm mt cân bng gây chi vi th t bin.
C. i nhóm gen liên kt.
D. làm gim kh n ca th t bin.
30. Gi s mt nhim sc th có trình t các gen là EFGHIK b t bin thành nhim sc th có
trình t các gen là EFGHIKIK. t bin cu trúc nhim sc th thuc dng
A. chuyn. B. n. C. mn.

D. ln.
31. Các dt bin ch i v trí ca gen trong phm vi mt NST là
A. n NST và chuyn trên 1 NST. B. ln và mn NST.
C. n và ln NST. D. mn NST và chuy.
32.  lúa có 2n = 24. Có bao nhiêu NST trong t ng ca th bn?
A. 25 B. 23 C. 26 D. 48
33. Th ng gp 
A. vi sinh vt. B. thc vt. C. thc vng vt. D. ng vt bc cao.
34. Cho mt cây cà chua t bi có kiu gen AAaa lai vi mng bi có kiu gen Aa. Quá
trình gim phân  các cây b m xng. T l king hp ln  i con là
A. 1/36. B. 1/6. C. 1/12. D. 1/2
35.          = 36.     
 (
A. 108. B. 37. C. 54. D. 35.
36. B bi hoá, t hp t ng bi kiu gen Aa có th to ra th t bi có kiu
gen
A. Aaaa. B. AAAA. C. AAAa. D. AAaa.
37. Bt ht bio ra

A. th song nh bi. B. th bn. C. th ba. D. th t bi.
38. Th i l
A. ng ADN nhiu gp hai ln so vi th ng bi.
B. có t bào mang b nhim sc th 2n+1.

C. hkhông có kh n hng.
D. có kh n hng.
39. ng hp b ng bi (2n) ca t bào sinh vt nhân chuc
trong mt cc gi là
A. th bn. B. th không. C. th mt. D. th ba.
40. Th song nh bi
A. ch sinh sn vô tính mà không có kh n hu tính.
B. ch biu him ca mt trong hai loài b m.
C. có 2n nhim sc th trong t bào.
D. có t bào mang hai b nhim sc th ng bi ca hai loài b m.
41. Mt loài sinh vt có b NST 2n = 6 (AABBCC), dt bi không?
A. AABC B. AABBCC C. AABB D. ABBC
42. Tính theo lí thuyt, t l các loi giao t c to ra t th t bi có kiu gen AAaa là
A. 1AA: 1aa. B. 1Aa: 1aa. C. 1AA: 4Aa: 1aa. D. 4AA: 1Aa: 1aa.
43. , 
A. . B. . C. . D. .
44. Trong đột biến lệch bội, thể ba được tạo thành từ
A. giao tử n kết hợp với giao tử (n - 1). B. giao tử (n+1) kết hợp với giao tử (n +1).
C. giao tử n kết hợp với giao tử (n+1). D. giao tử n kết hợp với giao tử 2n.
45. Hp t c to ra do s kt hp ca 2 giao t (n + 1) vi nhau có th phát trin thành
A. th ba kép hoc th bn. B. th bn.
C. th tam bi. D. th ba kép.
Luyện thi đại học 2013-SINH HỌC

19

46. Cho bit quá trình gim phân dit bin xy ra. Theo lí thuyt,
ki to ra loi giao t aa vi t l 50%?
A. aaaa. B. AAaa. C. AAAa. D. Aaaa.
47. Trong sn xut nông nghii ta ng dng dt bin tam b

A. to qu không ht. B. to các vc ln, cho tht, trng, sa.
C. n. D. khc phc hing bt th   lai xa.
48. Mt loài thc vt có b nhim sc th 2n = 14. S loi th mt (2n - 1) có th có  loài này là
A. 21. B. 14. C. 42. D. 7.
49.  x lí các hp t ng bi có kic các th t bi. Cho các th
t bi trên giao phn vi nhau, ng hp các cây b m ging, tính theo lí
thuyt t l phân li kiu gen  i con là:
A. 1AAAA: 8AAAa: 18AAaa: 8Aaaa: 1aaaa. B. 1AAAA: 8AAaa: 18AAAa: 8Aaaa: 1aaaa.
C. 1AAAA: 4AAAa: 6AAaa: 4Aaaa: 1aaaa. D. 1AAAA: 8AAAa: 18Aaaa: 8AAaa: 1aaaa.
50. Dt bin cu trúc nhim sc th làm ti nhóm gen liên kt là
A. mn. B. n. C. ln. D. chuyn.
51. Phân t c tip làm khuôn tng hp chui pôlipeptit?
A. ADN. B. mARN. C. tARN. D. rARN.
52. Phiên mã xy ra theo nguyên t?
A. Khuôn mu và b sung. B. Khuôn mu và bán bo toàn.
C. B sung và bán bo toàn. D. Bán bo toàn, khuôn mu và b sung.
53. Thành phkhông trc tip tham gia vào quá trình dch mã?
A. mARN. B. ADN. C. tARN. D. Ribôxôm.
54. Phiên mã là
A. quá trình tng hp mARN t thông tin cha trong ADN.
B. quá trình tng hp các loi ARN t thông tin cha trong ADN.
C. quá trình tng hp rARN t thông tin cha trong ADN.
D. quá trình tng hp ARN pôlimeraza.
55. Mch gc ca mt gen  sinh vt nhân thc gm:
Tên vùng Exon 1 Intron1 Exon2 Intron2 Exon3

S nuclêôtit 100 75 50 70 25
Phân t c sao t mch gc ca gen này dài
A. 175 A
0
. B. 995A
0
. C. 595 A
0
. D. 559 A
0
.
56.  u hòa biu hin gen  sinh v, vai trò cu hòa là
A. p xúc vi enzin ARN - pôlimeraza.
B. n vào ca prôtêin c ch  cn tr hong ca enzim phiên mã.
C. mang thông tin cho vic tng hp prôtêin c ch ng lên vùng khu.
D. mang thông tin cho vic tng hp prôtêin c ch ng lên vùng vn hành.
57. Trong mô hình cu trúc ca opêron Lac, vùng v
A. cha thông tin mã hoá các axit amin trong phân t prôtêin cu trúc.
B. ARN - pôlimeraza bám vào và khu phiên mã.
C. prôtêin c ch có th liên kn s phiên mã.
D. nh cu trúc prôtêin c ch.
58. t bin gen xy ra  sinh vt nào?
A. Sinh v. B. Sinh vt nhân th.
C. Tt c các loài sinh vt. D. Sinh vt nhân th.
59. không có  t bin thay th mt cp nuclêôtit?
A. c phát sinh do s bt cp nhm gia các nuclêôtit (không theo nguyên tc b sung).
B. Hu i vi th t bin.
C. Ch liên quan ti mt b ba.
D. i trình t ca nhiu axit amin trong chui pôlipeptit.
60. Lot bii alen v mn gen ca qun th?

A. t bim. B. t bin d i. C. t bin t i. D. t bin lch bi.
61. Hokhông ph t bin cu trúc NST?
A. S i chéo không cân ca các crômatit.
B. t bit NST.
C. Ri loa ADN.
Luyện thi đại học 2013-SINH HỌC

20
D. Mn NST b n này gn vào v trí khác c.
62. Mt gen có t l A/X = 1/2, có 4800 liên k t bin thành alen mi có 4799 liên kt
. S nuclêôtit mi loi ct bin là
A. A = T = 601; G = X = 1199. B. A = T = 1199; G = X = 601.
C. A = T = 599; G = X = 1201. D. A = T = 600; G = X = 1200.
63. Mt gen dài 510 nm, có 3600 liên k. Gen này b t bin thêm 1 cp nuclêôtit và 
ng 3 liên k. S ng tng loi nuclêôtit ct bin là
A. A = T = 900 ; G = X = 601. B. A = T = 899; G = X = 601.
C. A = T = 901; G = X = 600. D. A = T = 901; G = X = 601.
64. ng hp  to ra hp t phát trii mc hi chng 
A. Giao t cha 2 NST 21 kt hp vi giao t ng.
B. Giao t cha NST 22 b mn kt hp vi giao t ng.
C. Giao t cha 2 NST 23 kt hp vi giao t bình ng.
D. Giao t không cha NST 21 kt hp vi giao t ng.
65.  mt loài thc vt, nh thân cao tri hoàn toàn so vnh thân thp, quá
trình gim phân xng. Cho giao phn gia cây thân cao vi cây thân cao,  i con có
s phân li kiu hình theo t l 11 thân cao: 1 thân thp. Kiu gen ca các cây b, m trong các phép
 cho kt qu trên?
A. Aaaa x AAaa; AAaa x Aa. B. AAaa x AAaa; AAaa x Aa.
C. Aaaa x Aaaa; AAaa x Aa. D. AAaa x AAaa; Aaaa x Aa.
66. T l kiu gen d hp  i con trong phép lai AAaa (4n) x AAAa (4n) là
A. 3/36. B. 18/36. C. 33/36. D. 35/36.

67. Mt loài thc vt có b nhim sc th 2n = 14. S loi th mt kép (2n - 1 - 1) có th có  loài
này là A. 42. B. 21. C. 7. D. 14.
68. S phân t ADN trong nhân ca 1 tinh trùng  ng là
A. 1. B. 2. C. 23. D. 46.
69. u trúc ca mt nuclêôxôm?
A. 8 phân t histôn liên kt vi các vòng ADN.
B. Là mt khi cu có lõi là 8 phân t c qun quanh 7/4 vòng bi mn ADN có
khong 146 cp nuclêôtit.
C. Là mt khi cu có lõi là 8 phân t c qun quanh bi mt phân t ADN.
D. Là mt khi cu có lõi là 8 phân t c qun quanh 7/4 vòng bi mt phân t ADN.
70. S thu gn cu trúc không gian ca NST có vai trò gì?
A. To thun lng tip hp trong quá trình gim phân.
B. To thun li cho các NST không b t bin trong quá trình phân bào.
C. To thun li cho s phân li, t hp các NST trong quá trình phân bào.
D. To thun li cho các NST gi vc cu trúc trong quá trình phân bào.

 II
I. Mt s câu hi lí thuyt
Câu 1. Trong phép lai mt tính trng,  i sau có t l kiu hình xp x 3 tri: 1 ln cn
nhng iu kin sau:
- B m d hp mt cp gen.
- Tri ln hoàn toàn
- S lng cá th con lai phi ln
- Quá trình gim phân và th tinh xy ra bình thng.
- Các cá th có kiu gen khác nhau phi có sc sng nh nhau.
Câu 2.  bit chính xác kiu gen ca mt cá th có kiu hình tri ta thc hin phép lai phân tích.
- Nu F
b
ng tính  c th KH tri  có KG ng hp
- Nu F

b
phân tính  c th KH tri  có KG d hp
Ví d: 
Câu 3.  có TLKH 9: 3: 3: 1 các iu kin cn có sau:
- B m d hp 2 cp gen quy nh 2 cp tính trng phân li c lp
- Tri ln hoàn toàn
- S lng cá th con lai phi ln
- QT gim phân và th tinh xy ra bình thng.
Luyện thi đại học 2013-SINH HỌC

21
- Các cá th có kiu gen khác nhau phi có sc sng nh nhau
Câu 4. Hai alen thuc cùng mt gen có th tng tác vi nhau không? Gii thích.
Hai alen ca cùng mt gen có tng tác vi nhau theo kiu tri ln hoàn toàn hoc tri ln
không hoàn toàn hoc ng tri.
Câu 5. Có th dùng nhng phép lai nào  xác nh khong cách gia 2 gen trên NST? Phép
lai nào hay c dùng hn? vì sao?
-  xác nh khong cách gia 2 gen trên NST có th dùng phng pháp phân tích ging lai
hoc dùng phép lai phân tích.
- Phép lai phân tích hay c dùng hn vì: có 1 trng hp và tính chính xác hn.
Câu 6. Làm th nào  bit c mt bnh nào  ( ngi) là do gen ln nm trên NST X
hay do gen trên NST thng quy nh?
Có th theo dõi ph h  bit c bnh di truyn do gen ln nm trên NST thng hay
trên NST X quy nh nh c im ca s di truyn liên kt vi gii tính.
Câu 7. Nêu c im di truyn ca gen ngoài nhân. Làm th nào  bit c tính trng nào
 là do gen trong nhân hay gen nm ngoài nhân quy nh?
Dùng phép lai thun nghch có th xác nh c tính trng nào  do gen trong nhân hay
gen ngoài nhân quy nh.
Nu kiu hình ca con luôn ging m thì  là do gen ngoài nhân quy nh.
Câu 8. Mun nghiên cu mc phn ng ca mt kiu gen nào   ng vt, ta cn phi làm

gì? Mun nghiên cu mc phn ng ca mt KG nào   V ta cn to ra mt lot các con vt có
cùng mt kiu gen ri cho chúng sng  các môi trng khác nhau. Vic to ra các con vt có cùng
kiu gen có th c tin hành bng cách nhân bn vô tính hoc chia mt phôi thành nhiu phôi nh
ri cho vào t cung ca các con m khác nhau  to ra các con con.

II. Câu hi trc nghim
1. Khi lai b m khác nhau v 1 cp tính trng thun chn thì  th h th hai
A. có s phân l theo t l 3 tri: 1 ln B. u có kiu hình ging b m.
C. có s phân li theo t l 1 tri: 1 ln D. u có kiu hình khác b m.
2. u không thuc bn cht ca qui lut phân li ca Menden là
A. mi tính trng c do nhiu cnh.
B. mi tính trng c do mt cp nhân t di truynh.
C. do s u ca cp nhân t di truyn nên mi giao t ch cha 1 nhân t ca cp
D. các giao t là thun khit.
3. Quy lut phân li không nghiu kin
A. b m thun chng v cp tính tr
B. s ng cá th c ca phép lai ph ln.
C. tính trng do mnh và chu ng cng.
D. tính trng do mi át hoàn toàn gen ln.
4.  cà chua, qu  tri hoàn toàn so vi qu vàng. Khi lai 2 ging cà chua thun chng qu  vi
qu vàng, i lai F
2
c
A. 3 qu : 1 qu vàng B. u qu 
C. 1 qu : 1 qa vàng D. 9 qu : 7 qu vàng.
5.  cà chua, qu  tri hoàn toàn so vi qu vàng. Khi lai 2 ging cà chua qu  d hp vi qu
vàng, t l phân tính i lai là
A. 3 qu : 1 qu vàng B. u qu 
C. 1 qu : 1 qa vàng D. 9 qu : 7 qu vàng.
6. Khi ki mang tính trng trnh là d hp, phép lai phân tích s có kt qu

A. ng tính, các cá th con mang kiu hình ln.
B. ng tính các cá th con mang kiu hình tri.
C. ng tính, các cá th con mang kiu hình trung gian.
D. phân tính, các cá th con mang kiu hình tri và ln vi t l bng nhau.
7. Vi n cp gen d hp t di truyc lp thì s loi giao t F
1
là
A. 2
n
B. 3
n
C. 4
n
D.
n






2
1

8. Vi 4 cp gen d hp di truyc lp thì s ng các loi kiu gen  i lai là
Luyện thi đại học 2013-SINH HỌC

22
A. 8 B. 16 C. 64 D. 81
9. Vi n cp gen d hc lnh n tính trng (tính trng tri không hoàn toàn), thì s

loi kiu hình t th h F
n
có th là
A. 2
n
B. 3
n
C. 4
n
D. n
3

10. Qui luc lp góp phn gii thích hing
A. các gen phân li ngu nhiên trong gim phân và t hp t do trong th tinh.
B. bin d t hp vô cùng phong phú  loài giao phi.
C. hoán v gen.
D. t bin gen.
11. ng hp di truyn liên kt xy ra khi
A. b m thun chng khác nhau v 2 cp tính trn.
B. các gen chi phi các tính trng phi tri hoàn toàn.
C. các cp gen qunh các cp tính trng nm trên cùng mt cng.
D. các cnh các cp tính trng nm trên các cng khác nhau.
12. Trong qui luc lp, nu P thun chng khác nhau bi n cp tính trn. T
l kiu hình  F
n

A. 9: 3: 3: 1 B. 2
n
C. 3
n

D. (3: 1)
n

13. . i gà lông tru thun chc F
1
m. Tip tc cho
gà F
1
giao phi vc F
2
có t l : m: 1 lông trng. Tính trng màu
ln theo quy lut
A. phân li B. tri không hoàn toàn. C. ng cng gp. D. ng b sung.
14. Menden s dng phép lai phân tích trong các thí nghim c
A. nh các cá th thun chng.
B. nh tính trng nào là tri, tính trng nào là ln.
C. ki có kiu hình tri mang cp nhân t di truyng hp t hay d hp t.
D. nh tn s hoán v gen.
15. Kiu gen c vi
A.
ab
AB
B.
aB
Ab
C.
bb
Aa
D.
ab

Ab

16. c tin ca quy luc lp là gì?
A. To ra ngun bin d t hp phong phú cung cp cho chn ging.
B. Gii thích nguyên nhân ca s ng ca nhng loài sinh sn theo li giao phi.
C. Cho thy sinh sn hc tin hoá quan trng ca sinh gii.
D. Ch ra s lai to trong chn ging là cn thit.
17. không i mc phn ng?
A. Mc phn c di truyn
B. Mc phn ng là tp hp các kiu hình ca mt king vi nhu kin
ng khác nhau
C. Tính trng s ng có mc phn ng rng
D. Tính trng chng có mc phn ng hp
18. B di truyn có vai trò gì trong công tác ging?
A. D c tn s các t hp gen mi trong các phép lai
B. c v nh các tính trng có giá tr kinh t
C. c v nh các tính trng không có giá tr kinh t
D. c v nh các tính trng cn loi b
19. u ca gen là
A. mng cng gp v nh nhiu tính trng
B. mng b tr v nh nhiu tính trng
C. mng át ch  nh nhiu tính trng
D. mt nh nhiu tính trng
20. Màu da ci do ít nht mnh theo king cng gp?
A. hai gen B. ba gen C. 4 gen D. 5 gen
21.  th c hình thành ph thuc vào yu t nào?
A. ch  ánh sáng cng B. nhi C.  m D. ch  ng.
Luyện thi đại học 2013-SINH HỌC

23

22. Khi cho giao phn 2 th n ch thm và hoa trng vi nhau, F
1
c
 thm, F
2
 thm: 7/ 16 trng. Bit rng nh tính trng
nm trên Nng. Tính trng trên chu s chi phi ca quy luu
A. cng gp B. b sung C. u D. át ch
23. Khi mu b t bin s dn ti s bin d
A. 1 tính trng B. 1 trong s tính trng mà nó chi phi
C.  1 lot tính trng mà nó chi phi D.  toàn b kiu hình.
24. ng hp dn ti s di truyn liên kt là
A. các tính trng khi phân li làm thành mt nhóm tính trng liên kt
B. các cnh các cp tính trng nm trên các cp NST khác nhau
C. các cnh các cp tính trm trên 1 cp NST.
D. tt c các gen nmt rên cùng 1 NST phi luôn di truyn cùng nhau.
25. S nhóm gen liên kt  mi loài bng s
A. tính trng ca loài. B. ng bi ca loài.
C. NST trong b i n ca loài. D. giao t ca loài.
26.  t bào hc ca hing hoán v gen là
A. ng gia 2 crômatit cùng ngun gc  u I ca gim phân.
B. it khác ngun gc trong cng  u I ca
gim phân.
C. tip hp ging tu ca gim phân.
D. tip hp gia 2 crômatit cùng ngun gc  u I ca gim phân.
27. B di truyn là
A. trình t sp xp và v i ca các gen trên NST ca mt loài.
B. trình t sp xp và khong cách vt lý gia các gen trên NST ca 1 loài.
C. v trí các gen trên NST ca 1 loài.
D. s ng các gen trên NST ca 1 loài.

28.  NST gii tính  i là
A. ch có trong t bào sinh dc.
B. tn ti  cng XX hong hoàn toàn XY.
C. s cp NST bng 1
D. nh gii tính còn có các gen nh tính trng khác.
29. Trong gii d giao XY, tính trng do cá gen  ng ca nh di truyn
A. ging B. thng (b cho con trai)
C. chéo (m cho con trai, b cho con gái) D. theo dòng m
30. Trong gii di giao XY, tính trng do các gen  ng cnh di truyn
A. ging các gen nng B. thng (b cho con trai)
C. chéo (m cho con trai, b cho con gái) D. theo dòng m.
31. Bnh mù màu,  i di truyn
A. ging các gen nng B. thng (b cho con trai)
C. chéo (m cho con trai, b cho con gái) D. theo dòng m.
32.  i bnh mù nàu ( và lt bin ln nm trên NST gii tính X gây nên (X
m
), trên
trnh mng. Mt cp v chc mng
và mt con gái mù màu. Kiu gen ca cp v chng này là
A. X
M
X
M
và X
m
Y B. X
M
X
m
và X

M
Y C. X
M
X
m
và X
m
Y D. X
M
X
M
và X
M
Y
33. Bnh mù màu do gen ln gây nên, ng thy  nam, ít thy  n vì nam gii
A. ch cn 1 gen gây bu hin, n cn mang 2 gen ln mi biu hin.
B. cn mang 2 gen gây bu hin, n cn mang 1 gen ln và gen tri mi biu hin.
C. ch cu hin, n cn 1 gen ln mi biu hin.
D. cu hin, n cn mang 2 gen ln mi biu hin.
34. ADN ngoài nhân có  nhng bào quan
A. Plasmit, lp th, ti th B. nhân con, trung th
C. ribôxôm, i ni cht. D. i ngoi cht, lizôxôm
35. Khi nghiên cu di truyn qua t bào cht, kt lun rút ra t kt qu khác nhau gia lai thun và
lai nghch là
A. nhân t bào có vai trò quan trng nht trong s di truyn.
B.  m có vai trò quynh các tính trng c con.
Luyện thi đại học 2013-SINH HỌC

24
C. phát hic tính tr trong nhân hay do gen trong t bào chnh

D. t bào cht có vai trò nhnh trong di truyn.
36. Lai thun nghc s d phát hin ra qui lut di truyn
A. , tri ln không hoàn toàn.
B. , c lp.
C. liên kng và trên NST gii tính, di truyn qua t bào cht
D. tri, ln hoàn toàn, c lp
37. Kt qu ca phép lai thun nghch khác nhau theo kii con luôn có kiu hình ging m thì
nh tính tr
A. nng. B. nm ngoài nhân.
C. có th nng hoc gii tính D. nm trên NST gii tính.
38. Kiu hình c là kt qu ca
A. s a kiu gen vi môi tr B. t bin
C. s truyt nhng tính trng ca b m cho con cái. D. s phát sinh các bin d t hp
39. Mc phn ng là
A. kh t có th phn c nhu kin bt li cng.
B. m biu hin kic nhu king khác nhau.
C. tp hp các kiu hình ca cùng mt king vng khac nhau.
D. kh i ca sinh vc s i cng.
40. Yu t nh mc phn ng c là
A. u king B. thng
C. kiu gen c D. thi kì phát trin.
41. Tính trng có mc phn ng rng là nhng tính trng
A. chng B. s ng C. tri, ln không hoàn toàn. D. tri, ln hoàn toàn.
42. Trong m, i b mc b, m d hng thì xác xut các
con mc bnh là
A. 100% B. 75% C. 50% D. 25%
43.  ni, bnh bch tng do gen ln nnh. Nu b và m u là th d
hp thì sác xut sinh con bch tng là bao nhiêu?
A. 12, 5% B. 25%. C. 37, 5%. D. 50%
44. B t bin ln a nm trên NST gii tính nh. Gen A:

ng. M mang kiu gen d hp, b có king. Kt qu kiu hình 
con lai là
A. ng: 25% b bnh. B. 75% b bnh: ng.
C. 50% b bnh: ng. D. ng.
45. Cho bit mnh mt tính trng, gen tri là tri hoàn toàn. Theo lí thuyt, phép lai
AABb x i con có
A. 2 kiu gen, 2 kiu hình B. 2 kiu gen, 1 kiu hình
C. 2 kiu gen, 3 kiu hình D. 3 kiu gen 3 kiu hình
46. Binh mt tính trng, gen tri là tri hoàn toàn, c lp và t hp
t do. Theo lý thuyt, phép lai AaBbDd x AaBbDd cho t l kiu hình tri v c 3 cp tính trng 
F
1
là
A. 27/ 64 B. 1/16 C. 9/64 D. 1/3
47. Theo câu trên phép lai AABBDd x AaBbDd cho t l kiu hình tri v c 3 cp tính trng  F
1
là
A. 9/ 16 B. 3/4 C. 2/3 D. 1/4
48.  Ngô, 3 cp gen không alen (Aa, Bb, Dd) nm trên 3 cng gp cùng quy
nh tính trng chiu cao cây. S có mt ca mi gen tri trong kiu gen làm cây cao thêm 5cm.
Cho bit cây thp nht có chiu cao 130cm. Kiu gen ca cây cao 140 cm là
A. AABBDD B. AaBBDD C. AabbDd D. aaBbdd
49. Trong quá trình gim phân  m có kiu gen
ab
AB
y ra hoán v gen vi tn s 32%.
Cho bit không xt bin. T l giao t Ab là
A. 24%_ B. 32% C. 8% D. 16%
50. Lai phân tích cá th d hp hai cp gen liên kt hoàn toàn trên mt cng, t l kiu
c  i con là