tính tất yếu, nội dung và hình thức của đấu tranh giai cấp trong thời kỳ quá độ ở nước ta hiện nay

Trường đại học công nghiệp TP. Hồ Chí Minh
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta hiện nay là một xã hội có giai
cấp, mà trong xã hội có giai cấp tất yếu nảy sinh đấu tranh giai cấp. V.I.Lênin
định nghĩa đấu tranh giai cấp là “cuộc đấu tranh của quần chúng bị tước hết
quyền, bị áp bức và lao động, chống bọn có đặc quyền, đặc lợi, bọn áp bức và
bọn ăn bám, cuộc đấu tranh của những người công nhân làm thuê hay những
người vô sản chống những người hữu sản hay giai cấp tư sản”.
Thực chất của đấu tranh giai cấp là cuộc đấu tranh giải quyết mâu thuẫn về
mặt lợi ích giữa quần chúng bị áp bức, vô sản đi làm thuê chống lại giai cấp
thống trị, chống lại bọn đặc quyền, đặc lợi, những kẻ đi áp bức bóc lột.
Đấu tranh giai cấp có nguyên nhân khách quan từ sự phát triển mang tính xã
hội hoá ngày càng sâu rộng của lực lượng sản xuất với quan hệ chiếm hữu tư
nhân về tư liệu sản xuất. Biểu hiện của mâu thuẫn này về phương diện xã hội:
Mâu thuẫn giữa một bên là giai cấp cách mạng, tiến bộ, đại diện cho phương
thức sản xuất mới, với một bên là giai cấp thống trị bóc lột đại biểu cho những
lợi ích gắn với quan hệ sản xuất lỗi thời, lạc hậu.
Là nhiệm vụ của môn học cũng như bổ sung những kiến thức cho bản thân
mình, việc tìm hiểu về “ tính tất yếu, nội dung và hình thức của đấu tranh giai
cấp trong thời kỳ quá độ ở nước ta hiện nay” là cần thiết.
2. Mục đích nghiên cứu đề tài
Trong xã hội Việt Nam hiện nay là một xã hội có giai cấp, một xã hội tồn tại
tất yếu sẽ nãy sinh đấu tranh giai cấp, vì vậy mục đích của việc nghiên cứu là
tìm hiểu về tính tất yếu, nội dung và hình thức của đấu tranh giai cấp trong xã
hội ở nước ta như thế nào? Vận dụng học thuyết về giai cấp và đấu tranh giai
cấp của chủ nghĩa Mác vào thực tiễn cách mạng Việt Nam, bằng quan điểm lịch
sử - cụ thể.
GVHD: Bùi Ngọc Hải Lớp : DHKT5TLTH
SVTH: Đỗ Thị Hồng Trang1 Nhóm: 07
Trường đại học công nghiệp TP. Hồ Chí Minh

NỘI DUNG
I. NỘI DUNG ĐỀ TÀI
1. Tính tất yếu của đấu tranh giai cấp trong thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội ở nước ta hiện nay
Ở Việt Nam, đấu tranh giai cấp trong giai đoạn quá độ hiện nay cũng là một
tất yếu. Do bối cảnh lịch sử của quá trình hình thành giai cấp và điều kiện mới
của xu hướng quốc tế hoá, đấu tranh giai cấp ở Việt Nam có những đặc điểm
riêng.
Hiện nay và cả trong thời kỳ quá độ của cả nước ta còn tồn tại một cách khách
quan các giai cấp và đấu tranh giai cấp. Nhưng đấu tranh giai cấp ở nước ta hiện
nay phải nhận thức cho đúng, nó diễn ra trong điều kiện mới với những nội dung
mới và hình thức mới. Bởi vì cùng với những biến đổi to lớn về kinh tế xã hội,
dưới sự lãnh đạo của Đảng và sự quản lý của Nhà nước, cơ cấu giai cấp, nội
dung, tính chất, vị trí của các giai cấp trong xã hội ta cũng đã thay đổi nhiều,
khác với thời kỳ cách mạng dân tộc dân chủ trong những năm đầu chúng ta mới
giành được chính quyền. Mối quan hệ giữa các giai cấp, sự phát triển của các
giai cấp trong sự nghiệp xây dựng đất nước, bảo vệ Tổ quốc dưới sự lãnh đạo
của Đảng và sự quản lý của Nhà nước không còn như trước đây. Ngày nay, mối
quan hệ giữa các giai cấp, các tầng lớp chủ yếu là mối quan hệ hợp tác và đấu
tranh trong nội bộ nhân dân nhằm tăng cường đoàn kết trong sự nghiệp xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc dưới sự lãnh đạo của Đảng. Lợi ích giai cấp công nhân
thống nhất với lợi ích toàn dân tộc trong mục tiêu chung là độc lập dân tộc gắn
liền với chủ nghĩa xã hội dân, giàu nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn
minh.
Cuộc đấu tranh giai cấp, đấu tranh giữa hai con đường xã hội chủ nghĩa và tư
bản chủ nghĩa gắn liền với cuộc đấu tranh bảo vệ độc lập dân tộc, chống áp bức
GVHD: Bùi Ngọc Hải Lớp : DHKT5TLTH
SVTH: Đỗ Thị Hồng Trang2 Nhóm: 07
Trường đại học công nghiệp TP. Hồ Chí Minh
bất công, chống bóc lột chống nghèo nàn lạc hậu đấu tranh chống tình trạng đói

nghèo, kém phát triển. Vì vậy, nội dung chủ yếu của đấu tranh giai cấp trong
giai đoạn hiện nay ở nước ta là thực hiện thắng lợi sự nghiệp công nghiệp hoá,
hiện đại hoá theo định hướng xã hội chủ nghĩa, khắc phục tình trạng nước nghèo
kém phát triển, thực hiện công bằng xã hội, chống áp bức, bất công, đấu tranh
ngăn chặn, khắc phục những tư tưởng và hành động tiêu cực, sai trái, đấu tranh
làm thất bại mọi âm mưu và hành động chống phá của các thế lực thù địch; bảo
vệ độc lập dân tộc, xây dựng nước ta thành một nước xã hội chủ nghĩa phồn
vinh, nhân dân hạnh phúc. Đồng thời Đảng ta cũng khẳng định: Động lực chủ
yếu để phát triển đất nước là đại đoàn kết toàn dân trên cơ sở liên minh giữa
công nhân với nông dân và trí thức do Đảng lãnh đạo, kết hợp hài hoà các lợi ích
cá nhân, tập thể và xã hội, phát huy mọi tiềm năng và nguồn lực của các thành
phần kinh tế, của toàn xã hội .
2. Nội dung của đấu tranh giai cấp trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa
xã hội ở nước ta hiện nay
Trong thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta, xã hội vẫn tồn tại lâu
dài các giai cấp, các mâu thuẫn giai cấp. Đấu tranh giai cấp là thực tế khách
quan không thể tránh danh từ đấu tranh giai cấp, mà là nhận thức cho đúng tính
chất, nội dung, hình thức của cuộc đấu tranh, xử lý đúng đắn các quan hệ xã hội
- giai cấp.
Đỉnh cao của cuộc đấu tranh giai cấp tất yếu sẽ dẫn đến cách mạng xã hội,
thế phương thức sản xuất cũ bằng một phương thức sản xuất mới tiến bộ hơn.
Phương thức sản xuất mới ra đời mở ra địa bàn mới cho sự phát triển của sản
xuất xã hội. Sản xuất phát triển sẽ là động lực thúc đẩy sự phát triển của toàn bộ
đời sống xã hội. Dựa vào tiến trình phát triển của lịch sử, C.Mác và Ph.Ăngghen
đã chứng minh rằng, đỉnh cao của đấu tranh giai cấp là cách mạng xã hội. Cách
mạng xã hội như là đòn bẩy thay đổi các hình thái kinh tế - xã hội. Đấu tranh
giai cấp góp phần xoá bỏ các thế lực phản động, lạc hậu, đồng thời cải tạo cả
GVHD: Bùi Ngọc Hải Lớp : DHKT5TLTH
SVTH: Đỗ Thị Hồng Trang3 Nhóm: 07
Trường đại học công nghiệp TP. Hồ Chí Minh

bản thân giai cấp cách mạng. Giai cấp nào đại biểu cho phương thức sản xuất
mới, giai cấp đó sẽ lãnh đạo cách mạng. Thành tựu mà loài người đạt được trong
tiến trình phát triển của lực lượng sản xuất, cách mạng khoa học và công nghệ,
cải cách về dân chủ và tiến bộ xã hội không tách rời cuộc đấu tranh giai cấp
giữa các giai cấp tiến bộ chống các thế lực thù địch, phản động Đấu tranh giai
cấp giữa giai cấp vô sản và giai cấp tư sản là cuộc đấu tranh sau cùng trong lịch
sử xã hội có giai cấp. Nó là cuộc đấu tranh khác về chất so với các cuộc đấu
tranh trước đó trong lịch sử. Bởi vì mục tiêu của nó là thay đổi về căn bản sở
hữu tư nhân bằng sở hữu xã hội . Trước khi giành được chính quyền, nội dung
của đấu tranh giai cấp giữa giai cấp vô sản và giai cấp tư sản là đấu tranh kinh
tế, đấu tranh tư tưởng, đấu tranh chính trị. Sau khi giành chính quyền, thiết lập
nền chuyên chính của giai cấp vô sản, mục tiêu và hình thức đấu tranh giai cấp
cũng thay đổi. V.I.Lênin viết "Trong điều kiện chuyên chính vô sản,
những hình thức đấu tranh giai cấp của giai cấp vô sản không thể giống như
trước được
Trong cuộc đấu tranh này, giai cấp vô sản phải biết cách sử dụng tổng hợp
mọi nguồn lực, vận dụng linh hoạt các hình thức đấu tranh. Mục tiêu của cuộc
đấu tranh này là giữ vững thành quả cách mạng, xây dựng và củng cố chính
quyền của nhân dân; tổ chức quản lý sản xuất, quản lý xã hội, bảo đảm tạo ra
một năng suất lao động xã hội cao hơn, trên cơ sở đó thủ tiêu chế độ người bóc
lột người, xây dựng một xã hội mới, công bằng, dân chủ và văn minh. Vì vậy,
trong khi khẳng định rằng đấu tranh giai cấp tất yếu dẫn đến chuyên chính vô
sản C. Mác cũng chỉ rõ: bản thân nền chuyên chính này chỉ là bước quá độ tiến
tới thủ tiêu mọi giai cấp và tiến tới xã hội không có giai cấp ở Việt Nam, đấu
tranh giai cấp trong giai đoạn quá độ hiện nay cũng là một tất yếu. Nội dung chủ
yếu của đấu tranh giai cấp trong giai đoạn hiện nay ở nước ta là thực hiện thắng
lợi sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa theo định hướng xã hội chủ nghĩa,
khắc phục tình trạng nước nghèo, kém phát triển, thực hiện công bằng xã hội
chống áp bức, bất công, đấu tranh ngăn chặn, khắc phục những tư tưởng và hành
GVHD: Bùi Ngọc Hải Lớp : DHKT5TLTH

SVTH: Đỗ Thị Hồng Trang4 Nhóm: 07
Trường đại học công nghiệp TP. Hồ Chí Minh
động tiêu cực, sai trái, đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu và hành động chống
phá của các thế lực thù địch; bảo vệ độc lập dân tộc, xây dựng nước ta thành một
nước xã hội chủ nghĩa phồn vinh, nhân dân hạnh phúc. Đồng thời Đảng ta cũng
khẳng định: Động lực chủ yếu để phát triển đất nước là đại đoàn kết toàn dân
trên cơ sở liên minh giữa công nhân với nông dân và trí thức do Đảng lãnh đạo,
kết hợp hài hoà các lợi ích cá nhân, tập thể và xã hội, phát huy mọi tiềm năng và
nguồn lực của các thành phần kinh tế, của toàn xã hội.
3. Hình thức của đấu tranh giai cấp trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa
xã hội ở nước ta hiện nay
Để thực hiện mục tiêu cách mạng là dâu giàu, nước mạnh, xã hội công bằng
văn minh, điều cơ bản là phải phát triển mạnh mẽ nền kinh tế nhiều thành
phần vận động theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước, bảo đảm định
hướng xã hội chủ nghĩa; thực hiện công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước. Xây
dựng chủ nghĩa xã hội phải đi đôi với bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ chính quyền
nhân dân và pháp chế xã hội chủ nghĩa. Toàn bộ sự nghiệp trên đây là lợi ích
căn bản của dân tộc và nhân dân lao động. Tuyệt đại đa số trong cộng đồng dân
tộc Việt Nam bao gồm giai cấp công nhân, giai cấp nông dân, tầng lớp trí thức,
các tầng lớp lao động khác, tầng lớp tư sản dân tộc, các nhân sĩ yêu nước tán
thành mục tiêu nói trên. Tuy nhiên một bộ phận nhỏ trong xã họi vì quyền lợi
ích kỷ, vì hận thù giai cấp, đã và đang liên kết với các thế lực phản động quốc
tế chống lại sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta. Vì vậy, đấu tranh giai cấp
trong thời kỳ quá độ ở nước ta trước hết là cuộc đấu tranh dưới nhiều hình thức
giữa một bên là quần chúng nhân dân lao động, các lực lượng xã hội đi theo
con đường dẫn đến mục tiêu dân giàu nước mạnh, xã hội công bằng van minh,
đoàn kết trong mặt trận thống nhất dân tộc do Đảng lãnh đạo, với một bên là các
thế lực, các tổ chức, các phần tử chống độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội,
chống Đảng, Nhà nước và pháp luật, phá hoại trật tự xã hội va an ninh quốc gia.
GVHD: Bùi Ngọc Hải Lớp : DHKT5TLTH

SVTH: Đỗ Thị Hồng Trang5 Nhóm: 07
Trường đại học công nghiệp TP. Hồ Chí Minh
Các thế lực phản động trong nước và quốc tế chống độc lập dân tộc và chủ
nghĩa xã hội chủ yếu thông qua “diễn biến hoà bình” nhằm thủ tiêu sựlãnh đạo
của Đảng cộng sản, làm tan rã về hệ tư tưởng tiến tới lật độ chính quyền nhân
dân bằng hình thức này hay hình thức khác.
Cuộc “đấu tranh giữa hai con đường”, con đường xã hội chủ nghĩa và con
đường tư bản chủ nghĩa cũng là biểu hiện của đấu tranh giai cấp trong thời kỳ
quá độ ở nước ta. Đây là cuộc đấu tranh giữa các nhân tố thúc đẩy đất nước phát
triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa với các nhân tố thúc đẩy đất nước dịch
chuyển theo định hướng tư bản chủ nghĩa. Các nhân tố tự phát tưbản chủ nghĩa
này được những thế lực chống độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội lợi dụng phục
vụ mục tiêu của chúng. Cuộc đấu tranh giữa hai khuynh hướng phát triển trên
đây diễn ra hàng ngày hàng giờ trên tất cả các lĩnh vực, trước hết là lĩnh vực
kinh tế, lĩnh vực tư tưởng và lĩnh vực trật tự xã hội.
Trong cơ cấu giai cấp - xã hội ở nước ta hiện nay, ngoài công nhân, nông
dân, trí thức và các tầng lớp tư sản, tầng lớp này có điều kiện phát triển trong
nền kinh tế thị trường. Đương nhiên có mâu thuẫn về lợi ích giữa những người
lao động làm thuê với tầng lớp tư sản và có mâu thuẫn giữa sự phát triển theo
con đường xã hội chủ nghĩa với khuynh hướng tự phát của thành phần kinh tế
tư bản tư nhân. Đây là nhân dân lao động với tầng lớp tư sản. Mâu thuẫn giữa
giai cấp công nhân, nhân dân lao động với tầng lớp tư sản, tuy mang tính chất
mâu thuẫn giữa lao động vdà bóc lột lao động, song trong điều kiện thời kỳ quá
độ nước ta lại là mâu thuẫn trong nội bộ nhân dân. Kinh tế nhiều thành phần và
tầng lớp tư sản có vai trò tích cực trong sự nghiệp phát triển kinh tế, có khả
năng tham gia tích cực vào sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
Trong xã hội ta hiện nay, lợi ích hợp pháp của các nhà tư sản căn bản thống
nhất với lợi ích chung của cộng đồng. Đây là mặt thống nhất giữa giai cấp công
nhân, nhân dân lao động với tầng lớp tư sản. Quan hệ giữa giai cấp công nhân,
nhân dân lao động với tầng lớp tư sản là quan hệ vừa hợp tác vừa đấu tranh; đấu

GVHD: Bùi Ngọc Hải Lớp : DHKT5TLTH
SVTH: Đỗ Thị Hồng Trang6 Nhóm: 07
Trường đại học công nghiệp TP. Hồ Chí Minh
tranh với những khuynh hướng tiêu cực của tầng lớp tư sản cũng để thực hiện
hợp tác, đoàn kết xây dựng xã hội dân giàu, nước mạnh, công bằng văn minh.
Trong xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa phải
nắm vững quan điểm giai cấp của chủ nghĩa Mác - Lênin. Đó là quan điểm cách
mạng và khoa học. Sự tuyệt đối hoá đấu tranh giai cấp, sự cường điệu đấu tranh
giai cấp cũng như sự mơ hồ về đấu tranh giai cấp đều trái với quan điểm giai
cấp Mác - Lênin, đều gây tổn hại cho sự nghiệp xây dựng chủnghĩa xã hội.
II. VẬN DỤNG
Đảng ta đã biết kết hợp một cách hài hòa quan hệ giữa giai cấp - dân tộc, giải
quyết một cách khoa học lợi ích giai cấp và lợi ích dân tộc, luôn giương cao
ngọn cờ đại đoàn kết toàn dân - coi đó là đường lối chiến lược, là nguồn sức
mạnh và động lực to lớn để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Đặc điểm to lớn nhất, bao trùm nhất của nước ta trong thời kỳ quá độ là “từ
một nước nông nghiệp lạc hậu tiến thẳng lên chủ nghĩa xã hội không phải kinh
qua giai đoạn phát triển tư bản chủ nghĩa”. Chính đặc điểm to lớn và bao trùm
đó nói lên thực chất của quá trình cách mạng Việt Nam, quy định nội dung, thực
chất cuộc đấu tranh giai cấp ở nước ta trong suốt thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã
hội.
Ngay trước thời kỳ đổi mới, tại Đại hội lần thứ IV (tháng 12-1976), Đảng
Cộng sản Việt Nam đã chỉ ra tính chất của quá trình cách mạng xã hội chủ nghĩa
ở nước ta là “quá trình đấu tranh giai cấp gay go, phức tạp giữa hai giai cấp tư
sản và vô sản, giữa hai con đường tư bản chủ nghĩa và xã hội chủ nghĩa. Quá
trình đó là quá trình thực hiện ba cuộc cách mạng: cách mạng về quan hệ sản
xuất, cách mạng khoa học - kỹ thuật và cách mạng tư tưởng và văn hóa, trong đó
cách mạng khoa học - kỹ thuật là then chốt”. Trong quá trình đó, chúng ta phải
kết hợp chặt chẽ giữa cải tạo với xây dựng. Trong cải tạo có xây dựng và trong
xây dựng có cải tạo, trong đó xây dựng là chủ yếu. Chúng ta vừa xóa bỏ cái cũ,

vừa xây dựng cái mới “từ gốc đến ngọn. Phải tạo ra cả lực lượng sản xuất mới
GVHD: Bùi Ngọc Hải Lớp : DHKT5TLTH
SVTH: Đỗ Thị Hồng Trang7 Nhóm: 07
Trường đại học công nghiệp TP. Hồ Chí Minh
lẫn quan hệ sản xuất mới; tạo ra cả cơ sở kinh tế mới lẫn kiến trúc thượng tầng
mới”.
Sau 5 năm thực hiện những nhiệm vụ và mục tiêu do Đại hội lần thứ V của
Đảng vạch ra, “nhân dân ta anh dũng phấn đấu, khắc phục khó khăn, vượt qua
trở ngại, đã đạt được những thành tựu quan trọng trong công cuộc xây dựng chủ
nghĩa xã hội”. Tuy nhiên, do đánh giá tình hình cụ thể về các mặt kinh tế, xã hội
của đất nước có nhiều thiếu sót; vì vậy, trong mười năm (1975 - 1985), chúng ta
đã phạm sai lầm trong việc xác định mục tiêu và bước đi về xây dựng cơ sở vật
chất - kỹ thuật, cải tạo xã hội chủ nghĩa và quản lý kinh tế.
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI (tháng 12 - 1986) đã đánh dấu cột mốc
quan trọng trong sự nghiệp cách mạng của Đảng. Với thái độ “nhìn thẳng vào sự
thật, đánh giá đúng sự thật, nói rõ sự thật, ngoài việc đánh giá khách quan
những thành tích đã đạt được, Đại hội đã chỉ ra những yếu kém, phân tích sâu
sắc những sai lầm và khuyết điểm, vạch rõ nguyên nhân, nêu ra biện pháp khắc
phục, xác định nhiệm vụ và mục tiêu phấn đấu cho những năm còn lại của
chặng đường đầu của thời kỳ quá độ.
Về học thuyết giai cấp và đấu tranh giai cấp, Đại hội lần thứ VI của Đảng tiếp
tục khẳng định: “Thời kỳ quá độ ở nước ta, do tiến thẳng lên chủ nghĩa xã hội từ
một nền sản xuất nhỏ, bỏ qua giai đoạn phát triển tư bản chủ nghĩa, đương nhiên
phải lâu dài và rất khó khăn. Đó là một thời kỳ cải biến cách mạng sâu sắc, toàn
diện, triệt để nhằm xây dựng từ đầu một chế độ xã hội mới cả về lực lượng sản
xuất, quan hệ sản xuất và kiến trúc thượng tầng. Đó là một thời kỳ đấu tranh giai
cấp phức tạp, đấu tranh giữa hai con đường xã hội chủ nghĩa và tư bản chủ nghĩa
trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội nhằm giải quyết vấn đề “ai thắng ai”.
Tính phức tạp, khó khăn, lâu dài, triệt để… của cuộc đấu tranh giai cấp ở
nước ta được các kỳ đại hội trước đó xác định cho đến nay vẫn chưa có gì thay

đổi.
Điểm mới trong Văn kiện Đại hội VI là ở chỗ, Đảng Cộng sản Việt Nam đề
cập đến vấn đề “chính sách giai cấp” và làm rõ nội hàm của chính sách giai cấp
GVHD: Bùi Ngọc Hải Lớp : DHKT5TLTH
SVTH: Đỗ Thị Hồng Trang8 Nhóm: 07
Trường đại học công nghiệp TP. Hồ Chí Minh
là “chính sách đối với mỗi giai cấp và chính sách xử lý mối quan hệ giữa các lợi
ích của các giai cấp”. Ngoài ra, Đại hội còn chỉ rõ: “Trong thời kỳ quá độ, cơ
cấu giai cấp xã hội cũ dần dần được thay thế bằng cơ cấu giai cấp của xã hội
mới”. Vì vậy, đòi hỏi chúng ta phải “có quan điểm đúng đắn và thống nhất, kèm
theo những chính sách, biện pháp có hiệu quả xây dựng toàn diện giai cấp công
nhân, giai cấp nông dân tập thể và tầng lớp trí thức xã hội chủ nghĩa, làm cho
nền tảng chính trị - xã hội của xã hội mới ngày càng vững chắc, ưu thế của lực
lượng xã hội xã hội chủ nghĩa trong cuộc đấu tranh giữa hai con đường ngày
càng được phát huy mạnh mẽ”. Quan điểm này của Đại hội VI tiếp tục được
triển khai thực hiện một cách thành công trong các kỳ đại hội tiếp theo, đặc biệt
là trong các văn kiện Hội nghị Trung ương lần thứ sáu, khóa X “Về tiếp tục
xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa,
hiện đại hóa đất nước” (ngày 28-1-2008), Hội nghị Trung ương lần thứ bảy,
khóa X “Về xây dựng đội ngũ trí thức trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp
hóa, hiện đại hóa đất nước” (ngày 6-8-2008) và Nghị quyết “Về nông nghiệp,
nông dân, nông thôn” (ngày 5-8-2008).
Vào những năm cuối thập kỷ 80 đầu thập kỷ 90 của thế kỷ trước, tình hình
thế giới có những biến đổi to lớn và sâu sắc. Kịch biến Liên Xô và Đông Âu đã
đặt chủ nghĩa xã hội hiện thực đứng trước những thử thách lịch sử to lớn. Đặc
biệt, cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại đang diễn ra một cách
mạnh mẽ, cuốn hút tất cả các nước ở mức độ khác nhau vào cuộc cách mạng
này. Trước mắt, chủ nghĩa tư bản còn có tiềm năng phát triển kinh tế, nhờ ứng
dụng những thành tựu mới của khoa học và công nghệ, cải tiến phương pháp
quản lý, thay đổi cơ cấu sản xuất, điều chỉnh các hình thức sở hữu và chính sách

xã hội, v.v Tuy vậy, về mặt xã hội - giai cấp, Đảng ta vẫn khẳng định: “Chủ
nghĩa tư bản vẫn là một chế độ áp bức, bóc lột và bất công… Mâu thuẫn giữa
các tầng lớp nhân dân rộng rãi với giai cấp tư sản… tiếp tục phát triển (người
trích nhấn mạnh)”.
GVHD: Bùi Ngọc Hải Lớp : DHKT5TLTH
SVTH: Đỗ Thị Hồng Trang9 Nhóm: 07
Trường đại học công nghiệp TP. Hồ Chí Minh
Cũng như các kỳ đại hội trước, tại Đại hội lần thứ VII, Đảng ta vẫn tiếp tục
khẳng định tính chất gay go, phức tạp cũng như phạm vi rộng lớn của đấu tranh
giai cấp trong thời đại ngày nay và chỉ rõ: “Đặc điểm nổi bật trong giai đoạn
hiện nay của thời đại là cuộc đấu tranh giai cấp và dân tộc gay go, phức tạp của
nhân dân các nước vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội”(11).
Sau 10 năm thực hiện đường lối đổi mới và 5 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội
VII, tại Đại hội VIII, Đảng Cộng sản Việt Nam nhận định: đất nước ta đã vượt
qua một giai đoạn thử thách gay go và “thu được những thành tựu to lớn, có ý
nghĩa rất quan trọng… cho phép chuyển sang thời kỳ mới đẩy mạnh công
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”. Tuy nhiên, sự nghiệp đổi mới, xây dựng và
bảo vệ đất nước tiếp tục phát triển trong tình hình thế giới diễn biến nhanh
chóng, phức tạp và chứa đựng những yếu tố khó lường. Trong đó, "đấu tranh
dân tộc và đấu tranh giai cấp tiếp tục diễn ra dưới nhiều hình thức. Nguy cơ chiến
tranh thế giới hủy diệt bị đẩy lùi, nhưng xung đột vũ trang, hoạt động can thiệp,
lật đổ, khủng bố vẫn xẩy ra ở nhiều nơi”. Như vậy, tại Đại hội lần thứ VIII, Đảng
ta vẫn tiếp tục nhấn mạnh tính chất gay go, phức tạp của cuộc đấu tranh đó, đồng
thời chỉ rõ tính đa dạng, phong phú về hình thức của cuộc đấu tranh giai cấp ở
nước ta trong tình hình mới.
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng họp vào thời điểm hết sức
đặc biệt. Thế kỷ XX đã kết thúc, thế kỷ XXI vừa bắt đầu, toàn Đảng, toàn dân ta
đã trải qua 5 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ VIII và đạt được những
thành tựu quan trọng: kinh tế tăng trưởng khá; văn hóa, xã hội có những tiến bộ;
đời sống nhân dân tiếp tục được cải thiện; tình hình chính trị - xã hội cơ bản ổn

định; quốc phòng và an ninh được tăng cường; công tác xây dựng, chỉnh đốn
Đảng được chú trọng; quan hệ đối ngoại không ngừng được mở rộng, hội nhập
kinh tế quốc tế được tiến hành chủ động và đạt nhiều kết quả tốt, v.v Những
thành tựu này đã tăng cường sức mạnh tổng hợp, làm thay đổi theo hướng tích
cực bộ mặt của đất nước và cuộc sống của nhân dân, củng cố vững chắc độc lập
GVHD: Bùi Ngọc Hải Lớp : DHKT5TLTH
SVTH: Đỗ Thị Hồng Trang10 Nhóm: 07
Trường đại học công nghiệp TP. Hồ Chí Minh
dân tộc và chủ nghĩa xã hội, nâng cao vị thế và uy tín của nước ta trên trường
quốc tế.
Tuy nhiên, Đảng ta cũng nhận định, thế kỷ XXI tiếp tục có nhiều biến đổi:
“Các mâu thuẫn cơ bản trên thế giới biểu hiện dưới những hình thức và mức độ
khác nhau vẫn tồn tại và phát triển, có mặt sâu sắc hơn. Đấu tranh dân tộc và
đấu tranh giai cấp tiếp tục diễn ra gay gắt”. Cho dù trong vài thập kỷ tới ít có
khả năng xẩy ra chiến tranh thế giới, “nhưng chiến tranh cục bộ, xung đột vũ
trang, xung đột dân tộc, tôn giáo, chạy đua vũ trang, hoạt động can thiệp lật đổ,
khủng bố còn xẩy ra ở nhiều nơi với tính chất phức tạp ngày càng tăng”.
Như vậy, đến đầu thế kỷ XXI này, Đảng ta vẫn khẳng định tính tất yếu của
đấu tranh giai cấp trong xã hội có đối kháng giai cấp. Thậm chí còn nhấn mạnh
tính chất gay gắt, phức tạp ngày càng tăng của cuộc đấu tranh này.
Một trong những điểm mới của Đại hội IX là việc xác định nội dung, thực
chất cuộc đấu tranh giai cấp trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta.
Đó là “thực hiện thắng lợi sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa theo định
hướng xã hội chủ nghĩa, khắc phục tình trạng nước nghèo, kém phát triển; thực
hiện công bằng xã hội, chống áp bức bất công; đấu tranh ngăn chặn và khắc
phục những tư tưởng và hành động tiêu cực, sai trái; đấu tranh làm thất bại mọi
âm mưu và hành động chống phá của các thế lực thù địch; bảo vệ độc lập dân
tộc, xây dựng nước ta thành một nước xã hội chủ nghĩa phồn vinh, nhân dân
hạnh phúc”. Theo đó, nội dung đấu tranh giai cấp được Đảng ta xác định lần này
chủ yếu mang “tính chất kinh tế”. Nhưng giải quyết tốt nội dung kinh tế này

cũng chính là giải quyết tốt các vấn đề chính trị. V.I.Lênin từng nói rằng, "chính
trị là sự biểu hiện tập trung của kinh tế"và "chính trị tức là kinh tế cô đọng lại".
Người còn nhấn mạnh, suy cho cùng, cái đảm bảo cho thắng lợi của một trật tự
xã hội mới là việc giai cấp vô sản đưa ra và thực hiện được một kiểu tổ chức lao
động xã hội cao hơn so với chủ nghĩa tư bản.
Đại hội X của Đảng họp vào lúc toàn Đảng, toàn dân ta kết thúc 5 năm thực
hiện Nghị quyết Đại hội IX và sau 20 năm đổi mới đất nước. Đại hội đã kiểm điểm,
GVHD: Bùi Ngọc Hải Lớp : DHKT5TLTH
SVTH: Đỗ Thị Hồng Trang11 Nhóm: 07
Trường đại học công nghiệp TP. Hồ Chí Minh
đánh giá việc thực hiện Nghị quyết Đại hội IX và quyết định phương hướng, nhiệm
vụ phát triển đất nước 5 năm tới. Những thành tựu mà Đảng ta, nhân dân ta thu
được sau 20 năm đổi mới đất nước là rất “to lớn và có ý nghĩa lịch sử”. Tại kỳ Đại
hội này, vấn đề đấu tranh giai cấp không được đề cập một cách trực tiếp và thuật
ngữ “đấu tranh giai cấp” cũng không được sử dụng trong văn kiện. Tuy nhiên,
không vì thế mà vấn đề đấu tranh giai cấp lại bị xem nhẹ. Đảng ta vẫn khẳng định:
“Các mâu thuẫn lớn của thời đại vẫn rất gay gắt”, “những cuộc chiến tranh cục bộ,
xung đột vũ trang, xung đột dân tộc, tôn giáo, chạy đua vũ trang, hoạt động can
thiệp, lật đổ, ly khai, hoạt động khủng bố, những tranh chấp về biên giới, lãnh thổ,
biển đảo và các tài nguyên thiên nhiên tiếp tục diễn ra ở nhiều nơi với tính chất
ngày càng phức tạp”. Chính tính chất “ngày càng phức tạp” này đòi hỏi chúng ta
không bao giờ được lơ là, mất cảnh giác. Đặc biệt, “các mâu thuẫn lớn của thời đại
vẫn rất gay gắt”. Trong các mâu thuẫn lớn đó có mâu thuẫn giữa “tính chất xã hội
hóa ngày càng cao của lực lượng sản xuất với chế độ chiếm hữu tư nhân tư bản chủ
nghĩa về tư liệu sản xuất”. Mâu thuẫn kinh tế này biểu hiện về mặt xã hội là mâu
thuẫn giai cấp: mâu thuẫn giữa giai cấp vô sản với giai cấp tư sản.
Sau 25 năm đổi mới, 20 năm thực hiện Cương lĩnh xây dựng đất nước trong
thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, trong Dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại
hội XI sắp tới, bên cạnh việc khẳng định “những thành tựu quan trọng” mà Đảng
ta, nhân dân ta đó đạt được (từ dùng của Dự thảo), Đảng ta đã xác định rõ: “Tuy

hòa bình, hợp tác và phát triển vẫn là xu thế lớn, nhưng chiến tranh cục bộ, xung
đột vũ trang, khủng bố, bất ổn chính trị – xã hội, tranh chấp chủ quyền, lãnh thổ
vẫn diễn ra ở nhiều nơi, diễn biến phức tạp… các thế lực thù địch tiếp tục chống
phá, kích động bạo loạn, đẩy mạnh hoạt động “diễn biến hòa bình””. Do đó,
cuộc đấu tranh giai cấp ở nước ta vẫn tiếp diễn, chúng ta không bao giờ được
mất cảnh giác trước mọi âm mưu và thủ đoạn xuyên tạc của các thế lực thù địch,
nhất là âm mưu “diễn biến hòa bình” của chúng.
Trong xu thế toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế thế giới hiện nay, với đường
lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hợp tác và phát triển; với tinh thần “Việt
GVHD: Bùi Ngọc Hải Lớp : DHKT5TLTH
SVTH: Đỗ Thị Hồng Trang12 Nhóm: 07
Trường đại học công nghiệp TP. Hồ Chí Minh
Nam là bạn, đối tác tin cậy của các nước trong cộng đồng quốc tế, tham gia tích
cực vào tiến trình hợp tác quốc tế và khu vực”, chúng ta phải quán triệt sâu sắc
quan điểm thực tiễn, vận dụng sáng tạo, linh hoạt lý luận đấu tranh giai cấp
trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội của V.I.Lênin vào thực tiễn cách mạng
Việt Nam. Sự linh hoạt, sáng tạo đó thể hiện trong việc xác định mục tiêu,
nhiệm vụ và các lực lượng xã hội tham gia vào cuộc đấu tranh giai cấp trong
từng thời kỳ; ở việc nhận thức đúng đắn mối quan hệ giai cấp – dân tộc – nhân
loại, v.v
Kể từ Đại hội VI đến nay, việc phát triển nền kinh tế nhiều thành phần ở
nước ta, trong đó kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo, được xác định là chủ
trương có ý nghĩa chiến lược và là vấn đề có tính quy luật từ sản xuất nhỏ đi lên
chủ nghĩa xã hội. Đây cũng chính là nội dung kinh tế của cuộc đấu tranh giai cấp
hiện nay ở nước ta.
Xuất phát từ những kết quả đạt được sau 10 năm đổi mới, từ những tiền đề đã
được tạo ra, đất nước ta đã chuyển sang giai đoạn mới, tại Đại hội lần thứ VIII,
Đảng ta xác định trong giai đoạn hiện nay lãnh đạo kinh tế là nhiệm vụ trọng
tâm, xây dựng Đảng là nhiệm vụ then chốt. Hai nhiệm vụ này có vai trò, vị trí
khác nhau nhưng quan hệ mật thiết với nhau và cùng hướng tới mục tiêu: dân

giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Cơ sở kinh tế của mục
tiêu này là nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; là sự thống nhất
lợi ích cơ bản của giai cấp công nhân với lợi ích của đa số nhân dân lao động và
của cả dân tộc; là sự kết hợp hài hòa các lợi ích cá nhân, tập thể và xã hội. Cơ sở
chính trị là khối đại đoàn kết toàn dân trên cơ sở liên minh giữa giai cấp công
nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh
đạo. Cơ sở lý luận của mục tiêu này là chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ
Chí Minh.
GVHD: Bùi Ngọc Hải Lớp : DHKT5TLTH
SVTH: Đỗ Thị Hồng Trang13 Nhóm: 07
Trường đại học công nghiệp TP. Hồ Chí Minh
KẾT LUẬN
Đấu tranh giai cấp là một tất yếu đối với các xã hội có giai cấp, đặc biệt là
trong xã hội có đối kháng giai cấp. Đây là vấn đề có tính “nguyên tắc”, là cái
“bất biến”. Song nội dung, hình thức các cuộc đấu tranh này biểu hiện trong
từng hoàn cảnh, từng giai đoạn lịch sử lại khác nhau, đặc biệt trong thời kỳ quá
độ lên chủ nghĩa xã hội. Đúng như V.I.Lênin nói: “Trong điều kiện chuyên
chính vô sản, những hình thức đấu tranh giai cấp của giai cấp vô sản không thể
giống như trước được”. Điều này đòi hỏi chúng ta phải đổi mới tư duy, phải vận
dụng sáng tạo lý luận về giai cấp và đấu tranh giai cấp của chủ nghĩa Mác -
Lênin vào thực tiễn cụ thể của cách mạng Việt Nam, đặc biệt là trong xu thế hội
nhập kinh tế thế giới và toàn cầu hóa hiện nay. Mọi sự giáo điều, bảo thủ đều
trái với bản chất của phép biện chứng duy vật.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Đảng Cộng sản Việt Nam. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ
X. Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2006, tr.75.
2. V.I.Lênin. Toàn tập, t.26. Nxb Tiến bộ, Mátxcơva, 1980, tr.69.
3. C.Mác và Ph.Ăngghen. Toàn tập, t.4. Nxb Chính trị Quốc gia, Mátxcơva,
2002, tr.596-597.
4. Thư C.Mác gửi Vây-đơ-may-e, ngày 5 tháng Ba 1852.

5. Hồ Chí Minh. Toàn tập, t.10. Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 1996, tr.13.
6. Đảng Cộng sản Việt Nam. Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung
ương Đảng tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IV. Nxb Sự thật, Hà Nội,
1977, tr.49-50.
7. Đảng Cộng sản Việt Nam. Văn kiện Đại hội Đảng thời kỳ đổi mới. Nxb
Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2005, tr.12.
8. Đảng Cộng sản Việt Nam. Văn kiện Đại hội Đảng thời kỳ đổi mới. Nxb
Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2005, tr.617.
GVHD: Bùi Ngọc Hải Lớp : DHKT5TLTH
SVTH: Đỗ Thị Hồng Trang14 Nhóm: 07
Trường đại học công nghiệp TP. Hồ Chí Minh
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU 1
1.Lý do chọn đề tài 1
2.Mục đích nghiên cứu đề tài 1
NỘI DUNG 2
I.NỘI DUNG ĐỀ TÀI 2
1.Tính tất yếu của đấu tranh giai cấp trong thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội ở nước ta hiện nay 2
2.Nội dung của đấu tranh giai cấp trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa
xã hội ở nước ta hiện nay 3
3.Hình thức của đấu tranh giai cấp trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa
xã hội ở nước ta hiện nay 5
II.VẬN DỤNG 7
KẾT LUẬN 14
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 14
GVHD: Bùi Ngọc Hải Lớp : DHKT5TLTH
SVTH: Đỗ Thị Hồng Trang15 Nhóm: 07