194 Vai trò và nhiệm vụ của kiểm toán nhà nước ở Việt Nam

ĐHKTQD HN Đề án môn học
Lời mở đầu
Nền kinh tế Việt Nam đang trong quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế
thị trờng và từng bớc tham gia hội nhập kinh tế quốc tế. Tuy nhiên, nền kinh tế
thị trờng thờng nảy sinh những tiêu cực, lạm dụng chức vụ để mu cầu và thu lợi
cá nhân, tệ tham nhũng đã trở thành quốc nạn ... gây những tổn thất to lớn về
tài sản, nguồn vốn, nguồn lực tài chính quốc gia, giảm sút lòng tin của nhân
dân đối với Đảng và Nhà nớc.
Để khắc phục tồn tại trên, Nhà nớc cần sử dụng tổng hợp các công cụ
kiểm tra, kiểm soát, trong đó kiểm tra tài chính đợc xem nh là một công cụ
mạnh và hữu hiệu để hạn chế những mặt tiêu cực, tham nhũng, chi tiêu lãng phí
ngân sách Nhà nớc và công quỹ quốc gia. Do đó, kiểm toán nhà nớc ra đời để
giúp Thủ tớng Chính phủ thực hiện chức năng kiểm tra, xác nhận tính đúng
đắn, hợp pháp của các tài và số liệu kế toán của cơ quan nhà nớc, các đơn vị sự
nghiệp, đơn vị kinh tế nhà nớc và các đoàn thể quần chúng, các tổ chức xã hội
sử dụng kinh phí do ngân sách Nhà nớc cấp.
Sau mời năm thành lập, kiểm toán nhà nớc đã đạt đợc những thành tựu b-
ớc đầu rất đáng kể khẳng định đợc vai trò quan trọng của mình. Tuy vậy trong
quá trình hoạt động kiểm toán nhà nớc Việt Nam vẫn còn không ít những khó
khăn và bất cập cần sớm có phơng hớng giải quyết. Xuất phát từ tính cấp thiết
vấn đề trên nên em đã chọn đề tài: Vai trò và nhiệm vụ của kiểm toán nhà
nớc ở Việt Nam.
Trong quá trình thực hiện đề tài này, em đã đợc sự giúp đỡ tận tình của
thầy giáo GS.TS Nguyễn Quang Quynh. Em xin chân thành cảm ơn thầy
Phí Trờng Giang Kiểm toán 43B1
ĐHKTQD HN Đề án môn học
Nội dung
I. Cơ sở lý luận.
1. Bản chất và sự cần thiết của kiểm toán
nhà nớc.
Kiểm toán nhà nớc là hệ thống bộ máy chuyên môn của Nhà nớc thực

hiện các chức năng kiểm toán tài sản công do các kiểm toán viên là công chức
của Nhà nớc tiến hành.
Trong nền kinh tế thị trờng, vai trò của kiểm toán nhà nớc hết sức quan
trọng trong việc kiểm soát việc sử dụng nguồn lực tài chính công, giúp Quốc
hội điều hành, quản lý nền kinh tế có hiệu quả, bởi vì:
Thứ nhất, kiểm toán nhà nớc là một trong những nhân tố góp phần đảm
bảo, duy trì tính kinh tế, tính hiệu quả trong hoạt động kinh tế. Thông qua hoạt
động của mình, kiểm toán nhà nớc chỉ rõ việc sử dụng nguồn ngân sách Nhà n-
ớc trong từng ngành, từng lĩnh vực, từng doanh nghiệp và các yếu tố cản trở
tính hiệu quả các hoạt động trong nền kinh tế. Mặt khác, kiểm toán nhà nớc còn
cung cấp cơ sở dữ liệu quan trọng tin cậy để thực hiện việc phân bổ và điều
hành ngân sách Nhà nớc một cách có hiệu quả, phù hợp với tình hình thực tiễn
của từng ngành, từng lĩnh vực, từng khu vực, loại trừ những khoản chi phí bất
hợp lý, lãng phí gây thất thoát cho ngân sách Nhà nớc.
Thứ hai, kiểm toán nhà nớc thực hiện việc kiểm tra tính hợp pháp, tính
hợp lệ trong các hoạt động kinh tế tài chính, làm lành mạnh hoá các quan hệ
kinh tế tài chính trong nền kinh tế. Căn cứ vào các văn bản pháp luật mà
Quốc hội và các cơ quan nhà nớc có thẩm quỳên ban hành, kiểm toán xác nhận
tính đúng đắn, hợp pháp của các tàị liệu, số liệu kế toán, báo cáo quyết toán
hàng năm. Mọi sai phạm về các qui định về quản lý kinh tế tài chính đợc xác
lập và duy trì.
Thứ ba, cơ quan kiểm toán đề xuất những giải pháp nhằm thực hiện cơ
chế chính sách tài chính, lập và giao kế hoạch ngân sách Nhà nớc, kiểm tra việc
thực hiện kế hoạch ngân sách Nhà nớc, đồng thời xử lý vi phạm trong thu- chi,
điều hành và quyết toán ngân sách Nhà nớc, các vi phạm về hạch toán tài sản,
vốn, lãi, và phân phối tài chính trong sản xuất kinh doanh.
Phí Trờng Giang Kiểm toán 43B2
ĐHKTQD HN Đề án môn học
Ngoài ra, hoạt động của Kiểm toán còn có tác dụng răn đe, phòng ngừa
các sai phạm trong quản lý tài chính, cung cấp thông tin cho công luận về hoạt

động kinh tế xã hội, thực hiện quyền giám sát và thu hút vốn đầu t của toàn
xã hội.
2.Vai trò và nhiệm vụ đối với cơ quan Kiểm toán Nhà nớc ở mỗi quốc gia.
2.1 Vai trò
Dù hình thức và nhiệm vụ có khác nhau ở mỗi quốc gia, nhng vai trò của
kiểm toán nhà nớc đã đợc thống nhất tại hội nghị lần thứ IX của INTOSAI tại
Lima và đợc trình bày trong lời nói đầu trong tuyên bố Lima về các chỉ dẫn
kiểm toán nh sau:
- Trong bối cảnh việc sử dụng thống nhất và hiệu quả các khoản công
quỹ là một trong những đòi hỏi thiết yếu đầu tiên cho việc sử dụng hợp lý các
nguồn tài chính công và hiệu năng các quyết định của cơ quan có thẩm quyền;
- Trong bối cảnh để đạt đợc mục tiêu này, không thể phủ nhận đợc rằng mỗi
quốc gia cần phải có một Cơ quan Kiểm toán Tối cao đợc pháp luật đảm bảo
tính độc lập;
- Trong bối cảnh các Cơ quan Kiểm toán Tối cao đang ngày càng trở nên
cần thiết hơn khi Nhà nớc đã và đang mở rộng hoạt động của mình sang lĩnh
vực kinh tế xã hội và vì vậy phải hoạt động tuân theo những qui định của công
cụ tài chính vốn có;
- Trong bối cảnh các mục tiêu của kiểm toán cụ thể là việc sử dụng
hợp lý và hiệu quả các nguồn công quỹ; tăng cờng sự lành mạnh trong quản lý
tài chính; điều hành tuần tự các hoạt động hành chính; và thông tin liên lạc với
các cơ quan đại chúng và công chúng thông qua các báo cáo khách quan... đang
rất cần thiết cho sự ổn định và phát triển của Nhà nớc trong việc theo đuổi các
mục tiêu của Liên Hiệp Quốc...
2.2 Nhiệm vụ
Nhiệm vụ gắn liền với cơ quan kiểm toán tối cao là kiểm toán tính hợp
pháp và hợp của công tác quản lý tài chính và kế toán.
Phí Trờng Giang Kiểm toán 43B3
ĐHKTQD HN Đề án môn học
Ngoài loại hình kiểm toán nêu trên còn có loại hình kiểm toán tập trung vào

hoạt động, hiệu quả và hiệu năng của hành chính công. Loại hình kiểm toán
này không chỉ kiểm toán các khía cạnh cụ thể của công tác quản lý mà cả các
hoạt động quản lý bao trùm, gồm cả khâu tổ chức và hệ thống hành chính.
3. Cơ quan kiểm toán Việt Nam.
3.1 Sự hình thành cơ quan Kiểm toán Nhà nớc Việt Nam.
Trớc tình hình mới, để góp phần quản lý tốt nền kinh tế quốc dân, cơ quan
Kiểm toán Việt Nam ra đời theo nghị định ngày 11/7/1994 của Thủ tớng Chính
phủ. Kiểm toán nhà nớc thành lập để giúp Thủ tớng Chính phủ thực hiện chức
năng kiểm tra, xác nhận tính đúng đắn, hợp pháp của tài liệu và số liệu kế toán,
báo cáo quyết toán của các cơ quan Nhà nớc, các đơn vị sự nghiệp, đơn vị kinh
tế Nhà nớc và các đoàn thể quần chúng, các tổ chức xã hội sử dụng kinh phí do
ngân sách nhà nớc cấp.
3.2 Vai trò và nhiệm vụ chủ yếu của kiểm toán Nhà nớc Việt Nam.
+ Xây dựng chơng trình, kế hoạch kiểm toán hàng năm trình Thủ tớng
Chính phủ phê duyệt và tổ chức thực hiện chơng trình, kế hoạch đó. Định kỳ báo
cáo thực hiện chơng trình, kế hoạch kiểm toán lên Thủ tớng Chính phủ.
+ Cung cấp kết quả kiểm toán cho Chính phủ và cho cơ quan nhà nớc
khác theo qui định của Chính phủ.
+ Xác nhận, đánh giá và nhận xét các tài liệu, số liệu kế toán, báo cáo
quyết toán đã đợc kiểm toán và chịu trách nhiệm trớc pháp luật về những nội
dung đã đánh giá, nhận xét, xác nhận.
+ Thông qua hoạt động kiểm toán góp ý kiến với đơn vị đợc kiểm sửa
chữa những sai sót, vi phạm để chấn chỉnh những công tác quản lý tài chính, kế
toán của đơn vị; kiến nghị với cấp có thẩm quyền sử lý những vi phạm chế độ
kế toán, tài chính của Nhà nớc; đề xuất với Thủ tớng Chính phủ việc sửa đổi,
cải tiến cơ chế quản lý tài chính, kế toán cần thiết.
+ Khi thực hiện nhiệm vụ, kiểm toán nhà nớc chỉ tuân theo pháp luật và
phơng pháp chuyên môn, nghiệp vụ đã đợc Nhà nớc quy định; đợc yêu cầu đơn
vị đợc kiểm toán và các đơn vị khác có liên quan cung cấp thông tin, tài liệu
cần thiết để thực hiện nhiệm vụ kế toán.

Phí Trờng Giang Kiểm toán 43B4
ĐHKTQD HN Đề án môn học
Trong trờng hợp đoàn kiểm toán viên hoặc kiểm toán viên có ý kiến khác
nhau thì kiểm toán nhà nớc xem xét và có ý kiến kết luận cuối cùng.
+ Quản lý các hồ sơ, tài liệu đã đợc kiểm toán theo qui định của Nhà n-
ớc; giữ bí mật tài liệu, số liệu kế toán và hoạt động của đơn vị đợc kiểm toán.
+ Quản lý tổ chức bộ máy, cán bộ, cơ sở vật chất của hệ thống tổ chức
kiểm toán nhà nớc theo qui định của Chính phủ.
II. Vai trò và nhiệm vụ của kiểm toán nhà nớc Việt Nam đối những đối t-
ợng cụ thể.
Kiểm toán Nhà nớc ngay từ khi mới thành lập đã chứng tỏ đợc vai trò và
nhiệm vụ quan trọng của mình trong rất nhiều lĩnh vực của nền kinh tế. Nhng
vai trò và nhiệm vụ của kiểm toán nhà nớc Việt Nam đợc thể hiện rõ nét nhất
qua các đối tợng kiểm toán sau:
1.Vai trò của kiểm toán nhà nớc trong việc giám sát ngân sách Nhà nớc
1.1 Tầm quan trọng của việc quản lý ngân sách Nhà nớc
Nh đã biết, trong hệ thống tài chính của một nớc, ngân sách Nhà nớc là
cao hiệu quả kinh tế, xã hội của nguồn lực ngân sách Nhà n khâu tài chính quan
trọng nhất. Vì chỉ có nó mới đảm bảo nguồn tài chính cho tất cả các lĩnh vực
hoạt động của Nhà nớc. Ngân sách Nhà nớc là đối tợng kiểm toán chủ yếu và
thờng xuyên của cơ quan kiểm toán nhà nớc. Kiểm toán nhà nớc nhằm góp
phần làm lành mạnh hoá tình hình ngân sách Nhà nớc, tạo môi trờng tài chính
ổn định có lợi cho phát triển kinh tế và đời sống nhân dân. Những kết quả kiểm
toán trung thực, chính xác, khách quan của cơ quan Kiểm toán Nhà nớc báo cáo
lên Chính phủ và Quốc hội không chỉ cho phép đánh giá tình hình tài chính,
ngân sách đúng mà còn cung cấp những thông tin làm căn cứ cho việc hoạch
định chính sách, các giải pháp quản lý ngân sách, khắc phục những yếu kém
trong quản lý thu chi ngân sách Nhà nớc và nâng ớc.
1.2 Vai trò của Kiểm toán Nhà nớc trong việc hỗ trợ Quốc hội tăng cờng
năng lực giám sát ngân sách Nhà nớc.

Nh chúng ta đã biết, Quốc hội là cơ quan quyền lực Nhà nớc cao nhất,
thực hiện chức năng lập pháp, giám sát và quyết định các vấn đề quan trọng của
đất nớc.
Phí Trờng Giang Kiểm toán 43B5
ĐHKTQD HN Đề án môn học
Trong lĩnh vực ngân sách Nhà nớc, Quốc hội thực hiện quyền quyết định
dự toán ngân sách Nhà nớc, phân bổ ngân sách Trung ơng và phê chuẩn tổng
quyết toán ngân sách Nhà nớc. Đồng thời, Quốc hội thực hiện giám sát việc
chấp hành dự toán ngân sách Nhà nớc, thực thi các chế độ tiêu chuẩn định mức
chi ngân sách và các chính sách tài chính vĩ mô phục vụ phát triển kinh tế xã
hội đất nớc.
Để thực hiện đúng chức năng, quyền hạn và nhiệm vụ của mình, bên
cạnh việc đổi mới cơ cấu tổ chức, tăng cờng năng lực đại biểu Quốc hội, cần
phải có các công cụ hỗ trợ hoạt động lập pháp cũng nh giám sát và quyết định
các vấn đề quan trọng của đất nớc. Một trong những công cụ hữu hiệu để Quốc
hội thực hiện nhiệm vụ của mình là kiểm toán nhà nớc.
Kiểm toán nhà nớc, với t cách là cơ quan chuyên môn do Quốc hội thành
lập sẽ có vai trò to lớn giúp Quốc hội, Uỷ ban thờng vụ Quốc hội trên một số
nội dung cơ bản sau:
Thứ nhất, kiểm toán nhà nớc thực hiện kiểm toán và cung cấp thông tin cho
Quốc hội, Hội đồng Nhân dân để xem xét, phê chuẩn quyết toán ngân sách Nhà
nớc. Đây là công việc kiểm toán sau (hậu kiểm) một chức năng mang tính
truyền thống của cơ quan kiểm toán nhà nớc. Tất cả các cơ quan kiểm toán nhà
nớc trên thế giới đều thực hiện chức năng này và đây là nhiệm vụ không thể
thiếu trong việc trợ giúp Quốc hội, Hội đồng Nhân dân phê chuẩn quyết toán
ngân sách Nhà nớc hàng năm. Vấn đề này đã đợc trong tuyên bố Lima của Tổ
chức Quốc tế các cơ quan Kiểm toán tối cao INTOSAI rằng:
... Kiểm toán sau là một nhiệm vụ không thể thiếu đợc của Kiểm toán
Nhà nớc, không lệ thuộc vào việc nó có đợc kiểm toán trớc (tiền kiểm) hay
không. Kiểm tra sau của kiểm toán nhà nớc không chỉ dừng lại ở việc xem xét

độ tin cậy của các thông tin, các chỉ tiêu trong các báo cáo quyết toán ngân
sách, tính tuân thủ trong quản lý điều hành ngân sách Nhà nớc mà còn xem xét
các khía cạnh về tính hợp lý, tiết kiệm, hiệu quả của công tác quản lý và điều
hành của Chính phủ; xem xét tính hiệu lực và hiệu quả trong các khoản chi của
ngân sách Nhà nớc. Tuyên bố Lima nêu rõ: Kiểm toán sau do cơ quan Kiểm
toán Nhà nớc thực hiện chỉ rõ trách nhiệm của cơ quan có nghĩa vụ báo cáo, có
thể dẫn tới bồi hoàn thiệt hại đã xảy ra và là việc làm thích hợp để ngăn chặn
Phí Trờng Giang Kiểm toán 43B6
ĐHKTQD HN Đề án môn học
những tái phạm sau này. Một số nớc còn quy định báo cáo quyết toán ngân
sách Nhà nớc trình Quốc hội, Hội đồng Nhân dân có ý kiến xác nhận của Tổng
Kiểm toán Nhà nớc rằng báo cáo đã đợc kiểm toán và đảm bảo tính trung thực;
kèm theo báo cáo quyết toán trình Quốc hội, Hội đồng Nhân dân là báo cáo của
Kiểm toán Nhà nớc về công tác quản lý, điều hành ngân sách Nhà nớc. Đây là
một trong các nguồn thông tin và căn cứ để Quốc hội, Hội đồng Nhân dân thảo
luận và phê chuẩn quyết toán ngân sách Nhà nớc, giải toả trách nhịêm cho
Chính phủ, Uỷ ban Nhân dân về năm ngân sách đã qua.
Thứ hai, kiểm toán nhà nớc góp phần quan trọng trong việc lập, quyết
định dự toán ngân sách Nhà nớc hàng năm. Chúng ta có thể thấy rằng, tài liệu
về dự toán ngân sách Nhà nớc không chỉ chứa đựng những vấn đề chính trị,
kinh tế chủ yếu của một quốc gia mà còn là những tài liệu mang tính nghiệp vụ
cao đòi hỏi phải đợc kiểm tra, xem xét kĩ lỡng trớc khi quyết định. Nguồn lực
ngân sách Nhà nớc đòi hỏi phải đợc phân bổ để đáp ứng những mục tiêu đã đề
ra, hạn chế tình trạng lạm dụng trong việc phân bổ ngân sách. Vì vậy cần phải
có một cơ quan độc lập, có kiến thức và nghiệp vụ chuyên môn cần thiết đánh
giá toàn bộ diễn biến của quá trình lập dự toán. Cơ quan kiểm toán nhà nớc có
thể chỉ ra những sai lệch của dự toán ngân sách Nhà nớc so với các nguyên tắc
của tính tuân thủ, tính hợp lý, khả thi và tiết kiệm. Đây là hình thức tiền kiểm
của kiểm toán nhà nớc, đảm bảo các nguồn lực đợc động viên và phân bổ vào
những mục tiêu mà quốc gia theo đuổi cũng nh tính kinh tế, hiệu lực, hiệu quả

của các khoản chi ngân sách Nhà nớc; tránh đợc những sai phạm ngay từ khi
lập và phân bổ dự toán ... Hình thức kiểm toán trớc của kiểm toán nhà nớc cũng
đã đợc khẳng định trong tuyên bố Lima: Kiểm toán trớc một cách có hiệu quả
là điều không thể thiếu đợc đối với một nền kinh tế công cộng lành mạnh với t
cách là một nền kinh tế thác quản phân cấp và uỷ quyền. Kinh nghiệm cho
thấy, nhiều nớc trên thế giới đều sử dụng cơ quan kiểm toán nhà nớc trong việc
kiểm toán dự toán ngân sách Nhà nớc hàng năm trớc khi trình Quốc hội quyết
định. Việc tham gia của cơ quan kiểm toán nhà nớc trong việc lập dự toán ở
mỗi nớc có hình thức và mức độ khác nhau nhng nhìn chung đều là đa ra ý kiến
phản biện về dự toán ngân sách Nhà nớc do Chính phủ trình làm cơ sở cho
Quốc hội thảo luận và quyết định.
Phí Trờng Giang Kiểm toán 43B7
ĐHKTQD HN Đề án môn học
Thứ ba, Kiểm toán Nhà nớc trợ giúp Chính phủ, Quốc hội trong việc
xem xét quyết định các phơng án đầu t xây dựng các công trình trọng điểm của
quốc gia. Việc đầu t xây dựng các chơng trình trọng điểm quốc gia không chỉ
tiêu tốn một lợng lớn tiền mà còn liên quan đến chiến lợc phát triển quốc gia.
Điều đó đòi hỏi không chỉ đợc xem xét về mặt kĩ thuật mà còn phải xem xét
các khía cạnh về kinh tế, xã hội... Trong điều kiện đó nếu không có một cơ
quan độc lập với cơ quan soạn thảo, có đủ năng lực về chuyên môn, tuân theo
các chuẩn mực nghề nghiệp xem xét, đánh giá trớc khi Chính phủ, Quốc hội,
Hội đồng Nhân dân thảo luận và quyết định có thể sẽ gây ra những rủi ro cho
các quyết định đầu t. Kinh nghiệm của nhiều nớc, nhất là những nớc có lịch sử
phát triển kiểm toán nhà nớc lâu đời đều giao cho cơ quan kiểm toán nhà nớc
thực hiện nhiệm vụ này.
Thứ t, kiểm toán nhà nớc tham gia với Quốc hội trong việc quyết định
những chính sách về tài chính, ngân sách. Đây chính là hoạt động t vấn của cơ
quan kiểm toán nhà nớc để phát hiện kịp thời những hạn chế, bất cập trong bản
thân các văn bản pháp luật, nhất là trong trờng hợp luật pháp đã lạc hậu, xa rời
thực tiễn. Trên cơ sở đó, kiểm toán nhà nớc kiến nghị với Quốc hội, Chính phủ,

các bộ, ngành và địa phơng hoàn thiện hệ thống pháp luật, các chính sách và
chế độ quản lý. Các ý kiến tham gia của kiểm toán nhà nớc sẽ tạo nên luồng
thông tin đa chiều, làm cơ sở cho việc thảo luận và quyết định.
Thứ năm, kiểm toán nhà nớc cung cấp các thông tin dữ liệu cho các cơ
quan quản lý phục vụ tốt hơn công tác quản lý ngân sách Nhà nớc. Thông qua
kết quả kiểm toán, ngoài việc cung cấp thông tin cho Quốc hội, Chính phủ,
Kiểm toán Nhà nớc còn cung cấp cho các cơ quan quản lý những yếu kém bất
cập trong quản lý ngân sách Nhà nớc; những đơn vị vi phạm chính sách, chế độ
quản lý ngân sách Nhà nớc. Trên cơ sở đó, các cơ quan quản lý đề ra các biện
pháp quản lý thích hợp nhằm quản lý ngân sách Nhà nớc tốt hơn. Đối với
những trờng hợp vi phạm chính sách, chế độ quản lý ngân sách Nhà nớc mà
kiểm toán nhà nớc đã phát hiện, các cơ quan quản lý có biện pháp thu hồi cho
ngân sách Nhà nớc nh thu hồi các khoản thuế gian lận, thu hồi các khoản chi
sai chế độ, ...duy trì trật tự, kỷ cơng trong quản lý ngân sách Nhà nớc.
Phí Trờng Giang Kiểm toán 43B8
ĐHKTQD HN Đề án môn học
Việc cung cấp thông tin cho Quốc hội, Chính phủ, Hội đồng Nhân dân
và các cơ quan Nhà nớc khác cũng nh các hoạt động t vấn thông qua nghĩa vụ
báo cáo của cơ quan kiểm toán nhà nớc. Dù cơ quan kiểm toán nhà nớc trực
thuộc Quốc hội, Chính phủ về các vấn đề liên quan đến công tác quản lý ngân
sách và tài sản công. Các báo cáo của kiểm toán nhà nớc có thể dới dạng báo
cáo thờng niên hoặc báo cáo đặc biệt theo sáng kiến của cơ quan kiểm toán nhà
nớc, cũng có thể là báo cáo theo yêu cầu của Quốc hội, Chính phủ, Thủ tớng
Chính phủ, Hội đồng Nhân dân. Luật ngân sách Nhà nớc sửa đổi đã quy định
nghĩa vụ báo cáo của cơ quan kiểm toán nhà nớc trớc Quốc hội, Uỷ ban Thờng
vụ Quốc hội và Chính phủ, đây là điều kiện quan trọng để hoàn thiện và phát
triển hoạt động kiểm toán nhà nớc ở Việt Nam nhằm quản lý ngân sách Nhà n-
ớc một cách hiệu quả, tiết kiệm hơn.
2. Vai trò của kiểm toán nhà nớc đối với việc kiểm tra, kiểm soát hệ
thống hành chính Nhà nớc.

2.1 Vai trò của việc kiểm tra, kiểm soát hệ thống hành chính Nhà nớc.
Nền hành chính nói chung và bộ máy hành chính nói riêng là bộ phận
trọng yếu trong hệ thống chính trị; trong cơ cấu quyền lực Nhà nớc của nhân
dân, quyền lực Nhà nớc thống nhất không phân chia, dới sự lãnh đạo của Đảng.
Kiểm tra, kiểm soát đối với hành chính Nhà nớc do nhiều cơ quan, tổ chức
tham gia, với mục đích, nội dung, phơng thức khác nhau: Kiểm tra, kiểm soát
đối với hành chính Nhà nớc là một nội dung, một khâu có tầm quan trọng hàng
đầu trong lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nớc; đặc biệt trong việc phát huy
quyền làm chủ của nhân dân xây dựng và hoàn thiện bộ máy Nhà nớc. Nghị
quyết Hội nghị lần thứ ba Ban chấp hành TW Đảng khoá VIII đã chỉ rõ: Tăng
cờng tổ chức và hoạt động thanh tra, kiểm tra, coi đó là công cụ quan trọng và
hữu hiệu để đảm bảo hiệu lực quản lý Nhà nớc, thiết lập kỷ cơng xã hội. Đó
cũng là một nội dung của nhiệm vụ tiếp tục cải cách nền hành chính Nhà nớc
trong giai đoạn hiện nay.
Kiểm tra của Đảng đối với hành chính Nhà nớc thực hiện thông qua một
hệ thống cơ quan và tổ chức Đảng từ TW đến cơ sở, trong đó có cả tổ chức
Đảng trong bộ máy hành chính Nhà nớc. Mỗi cơ quan và tổ chức thực hiện
chức năng kiểm tra với phạm vi và phơng thức khác nhau, nhng về cơ bản có
Phí Trờng Giang Kiểm toán 43B9
ĐHKTQD HN Đề án môn học
nội dung thống nhất. Kiểm tra của Đảng đối với hành chính Nhà nớc là kiểm tra
việc thực hiện Nghị quyết của Đảng, từ việc thể chế hoá Nghị quyết đến việc tổ
chức thực hiện; Kiểm tra việc thực hiện nghị quyết của tổ chức Đảng, đảng viên
trong cơ quan hành chính; kiểm tra công tác cán bộ của Đảng trong các cơ quan
hành chính; năng lực, phẩm chất của Đảng viên... căn cứ làm cơ sở để đánh giá
trong kiểm tra của Đảng chủ yếu là các Nghị quyết và văn bản của Đảng.
Hầu hết các chủ trơng, chính sách và Nghị quyết của Đảng đợc thể chế
hoá thành pháp luật và các quyết định quản lý Nhà nớc. Trong kiểm tra của
Đảng khi đánh giá cụ thể phải căn cứ một phần vào pháp luật Nhà nớc. Pháp
luật của Nhà nớc là sự thể chế hoá đờng lối, chủ trơng, chính sách và các Nghị

quyết của Đảng. Việc đánh giá trong kiểm tra của Đảng một phần dựa trên cơ
sở pháp luật của Nhà nớc, đòi hỏi cán bộ kiểm tra của Đảng không chỉ nắm
vững đờng lối chủ, trơng, chính sách các nghị quyết của Đảng mà còn phải có
kiến thức về quản lý Nhà nớc và pháp luật; phải phối hợp giữa kiểm tra của
Đảng với hoạt động kiểm tra, thanh tra kiểm toán của Nhà nớc.
Kiểm tra của Đảng đối với hành chính nhà nớc do nhiều cơ quan tổ chức thực
hiện. Vấn đề nổi lên hiện nay là cần cụ thể hoá vị trí, vai trò, trách nhiệm của cơ
quan và tổ chức Đảng trong cơ quan hành chính Nhà nớc, đặc biệt là tổ chức
Đảng cơ sở. Nội dung lãnh đạo và kiểm tra của tổ chức Đảng trong một cơ quan
hành chính cụ thể là gì? để làm tròn đợc vai trò lãnh đạo kiểm tra thì đảng viên,
tổ chức Đảng cơ sở đợc biết đến đâu, đợc bàn đến đâu trong toàn bộ công việc
và hoạt động của cơ quan hành chính? Mối quan hệ và phối hợp trong kiểm tra
và lãnh đạo công tác kiểm tra giữa tổ chức Đảng của cơ quan hành chính cấp
trên với tổ chức Đảng của cơ quan hành chính cấp dới nh thế nào? Trách nhiệm
của tổ chức Đảng và Đảng viên đến đâu khi kiểm tra phát hiện những sai sót
trong quản lý Nhà nớc ở chính cơ quan mình... Để tăng cờng sự lãnh đạo của
các cơ quan và tổ chức Đảng trong hệ thống hành chính; cần cụ thể hoá bằng
pháp luật mối qụan hệ giữa tổ chức Đảng với cơ quan hành chính và thủ trởng
cơ quan hành chính.
Sự kiểm tra giám sát của nhân dân đối với hành chính Nhà nớc, do nhiều tổ
chức và cá nhân tham gia, với nội dung, phạm vi và phơng thức khác nhau.
Trong đó có cả những tổ chức và cá nhân bên ngoài hệ thống hành chính Nhà n-
Phí Trờng Giang Kiểm toán 43B10