nâng cao chất lượng nhân lực cục hải quan thành phố hà nội trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế

LỜI CẢM ƠN
Trước hết, em xin gửi lời cám ơn chân thành nhất tới Phó giáo sư, tiến sỹ Tô
Đức Hạnh, người đã tận tình dìu dắt em trong suốt quá trình làm luận văn.
Tiếp theo, em xin gửi lời cám ơn sâu sắc tới tập thể giảng viên trường KTQD
đã tận tình dạy dỗ em trong thời gian theo học ở trường.
Em cũng xin gửi lời cám ơn chân tình tới lãnh đạo ngành Hải quan, Cục Hải
quan Hà Nội đã tạo điều kiện cho em trong quá trình công tác và theo học chuyên
ngành thạc sỹ kinh tế.
Và cuối cùng, xin được gửi lời cám ơn tới gia đình, những người đã động
viên, chia sẻ cùng tôi trong suốt quá trình học tập từ trước tới nay cũng như sau này
trong cuộc sống.
MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN 1
DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ 9
MỞ ĐẦU 1
2. Tình hình nghiên cứu của đề tài 2
3. Mục đích nghiên cứu và nhiệm vụ của đề tài 4
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4
6. Đóng góp mới của đề tài 5
CHƯƠNG 1 6
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ NÂNG CAO 6
CHẤT LƯỢNG NHÂN LỰC HẢI QUAN TRONG ĐIỀU KIỆN HỘI NHẬP
KINH TẾ QUỐC TẾ 6
1.1. Những vấn đề cơ bản về nhân lực và chất lượng nhân lực: 6
1.1.1. Quan niệm về nhân lực và vai trò của nhân lực đối với sự
phát triển kinh tế - xã hội: 6
1.1.1.1. Quan niệm về nguồn nhân lực và nhân lực: 6
1.2.1. Tổ chức Hải quan và đặc điểm nhân lực Hải quan: 14
1.2.1.2. Đặc điểm nhân lực Hải quan: 16
1.2.2. Nội dung nâng cao chất lượng nhân lực Hải quan: 19
1.2.2.2. Nâng cao về thể chất và tinh thần: 21

1.2.2.3. Nâng cao về trình độ chuyên môn, tay nghề 22
1.2.2.4. Nâng cao phẩm chất đạo đức, tác phong làm việc 23
1.2.3. Những nhân tố ảnh hưởng tới nâng cao chất lượng nhân lực
Hải quan trong hội nhập kinh tế quốc tế 24
1.2.3.1. Chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước về Hải
quan: 24
1.2.3.3. Trình độ phát triển y tế, giáo dục và đào tạo: 26
1.2.3.4. Chính sách tuyển dụng, sử dụng, đãi ngộ của ngành Hải quan:. 27
1.2.3.5. Trình độ hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam: 28
1.2.4. Sự cần thiết nâng cao chất lượng nhân lực Hải quan trong
điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế: 29
1.2.4.1. Nâng cao chất lượng nhân lực Hải quan do yêu cầu đòi hỏi của
quá trình hội nhập kinh tế ngày càng sâu rộng của Việt Nam: 29
1.2.4.2. Nâng cao chất lượng nhân lực Hải quan nhằm đáp ứng yêu cầu
hiện đại hóa ngành Hải quan: 30
1.2.4.3. Nâng cao chất lượng nhân lực Hải quan là do chất lượng nhân
lực Hải quan hiện nay còn nhiều bất cập và hạn chế: 32
1.3. Kinh nghiệm về nâng cao chất lượng nhân lực của một số quốc
gia trên thế giới: 33
1.3.1. Kinh nghiệm của Hải quan Nhật Bản: 33
1.3.2. Kinh nghiệm của Pháp 35
1.3.3. Kinh nghiệm của Malaysia 35
1.3.4. Bài học kinh nghiệm rút ra trong việc nâng cao chất lượng
nhân lực Cục Hải quan TP Hà Nội trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc
tế: 36
CHƯƠNG 2 38
THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG NHÂN LỰC HẢI QUAN HÀ NỘI TRONG
HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ 38
2.1. Tổng quan về Hải quan Hà Nội 38
2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển Hải quan Hà Nội 38

2.2. Hiện trạng chất lượng nhân lực của Cục Hải quan TP Hà Nội 44
2.2.1. Về quy hoạch nhân lực 44
Qua bảng 2.3 chúng ta có thể thấy rất rõ công tác quy hoạch cán
bộ tại Cục Hải quan TP Hà Nội từ năm 2006 đến 2010 đã có những bước
chuyển biến đáng kể, ngoài quy hoạch chức danh Cục trưởng thì quy
hoạch các chức danh khác đều tăng gấp hai lần. Điều này chứng tỏ Ban
lãnh đạo của Cục Hải quan TP Hà Nội rất quan tâm đến công tác quy
hoạch hay rất quan tâm đến đội ngũ cán bộ kế cận cả về chiều sâu và
chiều rộng, sẵn sàng bổ sung nguồn cán bộ khi có nhu cầu để hoàn thành
nhiệm vụ được giao 48
2.2.2. Hiện trạng về thể lực của cán bộ nhân viên: 49
3
2.2.4. Về phẩm chất đạo đức, tác phong, ý thức nghề nghiệp của
cán bộ, công chức 59
2.3. Đánh giá chất lượng nhân lực của Hải quan Thành phố Hà Nội
61
2.3.1. Những thành tựu đạt được 61
Một là, quy hoạch nhân lực ngày càng được chú ý và xây dựng ngày càng
hợp lý 61
Hai là, chăm sóc sức khỏe, nâng cao thể lực cán bộ, công chức không
ngừng được chú ý và tăng cường 62
Ba là, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của cán bộ, công chức không
ngừng được khuyến khích nâng cao 63
Về trình độ, chuyên môn nghiệp vụ: Đây là nội dung chủ yếu của chất
lượng nguồn nhân lực của một tổ chức nói chung và của Cục Hải quan
TP Hà Nội nói riêng. Đây cũng là nhân tố quyết định để hoàn thành
nhiệm vụ của Hải quan. Do đó, công tác này luôn được Cục Hải quan TP
Hà Nội chú ý quan tâm. Trong quá trình tuyển dụng công chức luôn chú
ý các chuyên ngành phù hợp với chuyên môn nghiệm vụ hải quan như là
chuyên ngành Hải quan trong các trường đại học, chuyên ngành tài

chính kế toán… bên cạnh đó có các chế độ để khuyến khích, tạo điều kiện
để các cán bộ công chức tự nguyện, chủ động học tập, nâng cao trình độ
của bản thân, như là các chứng chỉ đào tạo chuyên môn nghiệp vụ về:
thuế, giá, phân loại hàng hoá, sở hữu trí tuệ… 63
Bốn là, ý thức, tác phong làm việc và phẩm chất đạo đức của cán bộ,
công chức không ngừng được nâng cao 64
Cục Hải quan TP Hà Nội đã có những biện pháp để rèn luyện ý thức, tác
phong làm việc của cán bộ công chức để có độ ngũ cán bộ, công chức
chính quy hiện đại. Bộ Tài chính, Ngành Hải quan và Cục Hải quan TP
Hà Nội đã ban hành các quyết định quy định về Quy tắc ứng xử của cán
4
bô, công chức Hải quan; các văn bản chấn chỉnh kỷ luật, kỷ cương hành
chính về thời giờ làm việc, trang phục hải quan; tăng cường giáo dục
chính trị tư tưởng, tăng cường kiểm tra, giám sát nội bộ về kỷ cương kỷ
luật hành chính… Tạo môi trường làm việc văn minh lịch sự và tuân theo
các chuẩn mực của ngành đề ra 64
Năm là, công tác tuyển dụng nhân sự ngày càng được chú ý về chất
lượng, chuyên môn 65
2.3.2. Những tồn tại, hạn chế 65
Như trên đã đề cập, về công tác quy hoạch nhân lực của Cục Hải quan
TP Hà Nội đã được quan tâm chú ý thực hiện và đã đạt được những kết
quả thành công bược đầu đáng kể. Những do những nguyên nhân khách
quan, chủ quan khác nhau, nên trong công tác này còn bộc lộ những bất
cập, hạn chế nhất định, biểu hiện: 66
Hai là, công tác đào tạo và tự bồi dưỡng kiến thức của đội ngũ cán bộ
công chức còn hạn chế 66
Ba là, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của một số bộ phận cán bộ công
chức chua đáp ứng được yêu cầu mới 67
Bốn là, năng lực, phẩm chất đạo đức, lối sống của một số cán bộ,
công chức còn yếu kém 68

2.3.3. Nguyên nhân của tồn tại, hạn chế 68
2.3.3.1. Nguyên nhân chủ quan 68
2.3.3.2. Nguyên nhân khách quan 69
CHƯƠNG 3 70
PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO 70
CHẤT LƯỢNG NHÂN LỰC HẢI QUAN THÀNH PHỐ 70
HÀ NỘI TRONG ĐIỀU KIỆN HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ 70
3.1. Phương hướng nâng cao chất lượng nhân lực Hải quan Hà Nội
trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế 70
5
3.1.1. Cơ sở để xác định phương hướng nâng cao chất lượng nhân
lực Hải quan Hà nội trong thời gian tới: 70
3.1.2. Phương hướng, mục tiêu, yêu cầu nâng cao chất lượng nhân
lực của Cục Hải quan TP Hà nội trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc
tế: 75
3.1.2.1. Phương hướng nâng cao chất lượng nhân lực Hải quan Thành
phố Hà Nội 75
3.1.2.2. Mục tiêu, yêu cầu nâng cao chất lượng nhân lực Hải quan Thành
phố Hà Nội 78
3.2. Những giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao chất lượng nhân lực
Hải quan Thành phố Hà Nội trong thời gian tới: 80
3.2.1. Tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách của Nhà nước về
nhân lực Hải quan: 80
3.2.2. Hoàn thiện quy hoạch phát triển nhân lực cục Hải quan TP
Hà nội 82
3.2.3. Xây dựng cơ chế phù hợp khuyến khích cán bộ, công chức
nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của bản thân: 84
3.2.4. Nâng cao đạo đức nghề nghiệp, tác phong làm việc của cán
bộ, công chức Hải quan hiện đại 87
3.2.5. Không ngừng tạo điều kiện tăng cường thể chất và tinh thần

cho cán bộ, công chức Hải quan 88
3.2.6. Thực hiện chế độ tuyển dụng, sử dụng, đãi ngộ nhân lực
hợp lý 90
3.2.7. Thực hiện cơ chế kiểm tra, giám sát, đánh giá cán bộ, công
chức khách quan và có chế độ thi đua khen thưởng thích hợp 93
3.3. Một số kiến nghị: 94
3.3.1. Một số kiến nghị với Đảng, Nhà nước: 94
3.3.2. Một số kiến nghị với ngành Hải quan 95
3.3.3. Một số kiến nghị với Thành phố Hà Nội 96
KẾT LUẬN 97
6
TÀI LIỆU THAM KHẢO 99
7
DANH SÁCH CÁC TỪ VIẾT TẮT
WTO : Tổ chức thương mại thế giới
ASEAN : Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á
APEC : Diễn đàn hợp tác kinh tế Châu Á- Thái Bình Dương
ASEM : Hội nghị thượng đỉnh Á-Âu
WCO : Tổ chức Hải quan thế giới
DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ
LỜI CẢM ƠN 1
DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ 9
MỞ ĐẦU 1
2. Tình hình nghiên cứu của đề tài 2
3. Mục đích nghiên cứu và nhiệm vụ của đề tài 4
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4
6. Đóng góp mới của đề tài 5
CHƯƠNG 1 6
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ NÂNG CAO 6
CHẤT LƯỢNG NHÂN LỰC HẢI QUAN TRONG ĐIỀU KIỆN HỘI NHẬP

KINH TẾ QUỐC TẾ 6
1.1. Những vấn đề cơ bản về nhân lực và chất lượng nhân lực: 6
1.1.1. Quan niệm về nhân lực và vai trò của nhân lực đối với sự
phát triển kinh tế - xã hội: 6
1.1.1.1. Quan niệm về nguồn nhân lực và nhân lực: 6
1.2.1. Tổ chức Hải quan và đặc điểm nhân lực Hải quan: 14
1.2.1.2. Đặc điểm nhân lực Hải quan: 16
1.2.2. Nội dung nâng cao chất lượng nhân lực Hải quan: 19
1.2.2.2. Nâng cao về thể chất và tinh thần: 21
1.2.2.3. Nâng cao về trình độ chuyên môn, tay nghề 22
1.2.2.4. Nâng cao phẩm chất đạo đức, tác phong làm việc 23
1.2.3. Những nhân tố ảnh hưởng tới nâng cao chất lượng nhân lực
Hải quan trong hội nhập kinh tế quốc tế 24
1.2.3.1. Chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước về Hải
quan: 24
1.2.3.3. Trình độ phát triển y tế, giáo dục và đào tạo: 26
1.2.3.4. Chính sách tuyển dụng, sử dụng, đãi ngộ của ngành Hải quan:. 27
1.2.3.5. Trình độ hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam: 28
1.2.4. Sự cần thiết nâng cao chất lượng nhân lực Hải quan trong
điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế: 29
1.2.4.1. Nâng cao chất lượng nhân lực Hải quan do yêu cầu đòi hỏi của
quá trình hội nhập kinh tế ngày càng sâu rộng của Việt Nam: 29
1.2.4.2. Nâng cao chất lượng nhân lực Hải quan nhằm đáp ứng yêu cầu
hiện đại hóa ngành Hải quan: 30
1.2.4.3. Nâng cao chất lượng nhân lực Hải quan là do chất lượng nhân
lực Hải quan hiện nay còn nhiều bất cập và hạn chế: 32
1.3. Kinh nghiệm về nâng cao chất lượng nhân lực của một số quốc
gia trên thế giới: 33
1.3.1. Kinh nghiệm của Hải quan Nhật Bản: 33
1.3.2. Kinh nghiệm của Pháp 35

1.3.3. Kinh nghiệm của Malaysia 35
1.3.4. Bài học kinh nghiệm rút ra trong việc nâng cao chất lượng
nhân lực Cục Hải quan TP Hà Nội trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc
tế: 36
CHƯƠNG 2 38
THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG NHÂN LỰC HẢI QUAN HÀ NỘI TRONG
HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ 38
2.1. Tổng quan về Hải quan Hà Nội 38
2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển Hải quan Hà Nội 38
2.2. Hiện trạng chất lượng nhân lực của Cục Hải quan TP Hà Nội 44
2.2.1. Về quy hoạch nhân lực 44
Qua bảng 2.3 chúng ta có thể thấy rất rõ công tác quy hoạch cán
bộ tại Cục Hải quan TP Hà Nội từ năm 2006 đến 2010 đã có những bước
chuyển biến đáng kể, ngoài quy hoạch chức danh Cục trưởng thì quy
hoạch các chức danh khác đều tăng gấp hai lần. Điều này chứng tỏ Ban
lãnh đạo của Cục Hải quan TP Hà Nội rất quan tâm đến công tác quy
hoạch hay rất quan tâm đến đội ngũ cán bộ kế cận cả về chiều sâu và
10
chiều rộng, sẵn sàng bổ sung nguồn cán bộ khi có nhu cầu để hoàn thành
nhiệm vụ được giao 48
2.2.2. Hiện trạng về thể lực của cán bộ nhân viên: 49
2.2.4. Về phẩm chất đạo đức, tác phong, ý thức nghề nghiệp của
cán bộ, công chức 59
2.3. Đánh giá chất lượng nhân lực của Hải quan Thành phố Hà Nội
61
2.3.1. Những thành tựu đạt được 61
Một là, quy hoạch nhân lực ngày càng được chú ý và xây dựng ngày càng
hợp lý 61
Hai là, chăm sóc sức khỏe, nâng cao thể lực cán bộ, công chức không
ngừng được chú ý và tăng cường 62

Ba là, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của cán bộ, công chức không
ngừng được khuyến khích nâng cao 63
Về trình độ, chuyên môn nghiệp vụ: Đây là nội dung chủ yếu của chất
lượng nguồn nhân lực của một tổ chức nói chung và của Cục Hải quan
TP Hà Nội nói riêng. Đây cũng là nhân tố quyết định để hoàn thành
nhiệm vụ của Hải quan. Do đó, công tác này luôn được Cục Hải quan TP
Hà Nội chú ý quan tâm. Trong quá trình tuyển dụng công chức luôn chú
ý các chuyên ngành phù hợp với chuyên môn nghiệm vụ hải quan như là
chuyên ngành Hải quan trong các trường đại học, chuyên ngành tài
chính kế toán… bên cạnh đó có các chế độ để khuyến khích, tạo điều kiện
để các cán bộ công chức tự nguyện, chủ động học tập, nâng cao trình độ
của bản thân, như là các chứng chỉ đào tạo chuyên môn nghiệp vụ về:
thuế, giá, phân loại hàng hoá, sở hữu trí tuệ… 63
Bốn là, ý thức, tác phong làm việc và phẩm chất đạo đức của cán bộ,
công chức không ngừng được nâng cao 64
11
Cục Hải quan TP Hà Nội đã có những biện pháp để rèn luyện ý thức, tác
phong làm việc của cán bộ công chức để có độ ngũ cán bộ, công chức
chính quy hiện đại. Bộ Tài chính, Ngành Hải quan và Cục Hải quan TP
Hà Nội đã ban hành các quyết định quy định về Quy tắc ứng xử của cán
bô, công chức Hải quan; các văn bản chấn chỉnh kỷ luật, kỷ cương hành
chính về thời giờ làm việc, trang phục hải quan; tăng cường giáo dục
chính trị tư tưởng, tăng cường kiểm tra, giám sát nội bộ về kỷ cương kỷ
luật hành chính… Tạo môi trường làm việc văn minh lịch sự và tuân theo
các chuẩn mực của ngành đề ra 64
Năm là, công tác tuyển dụng nhân sự ngày càng được chú ý về chất
lượng, chuyên môn 65
2.3.2. Những tồn tại, hạn chế 65
Như trên đã đề cập, về công tác quy hoạch nhân lực của Cục Hải quan
TP Hà Nội đã được quan tâm chú ý thực hiện và đã đạt được những kết

quả thành công bược đầu đáng kể. Những do những nguyên nhân khách
quan, chủ quan khác nhau, nên trong công tác này còn bộc lộ những bất
cập, hạn chế nhất định, biểu hiện: 66
Hai là, công tác đào tạo và tự bồi dưỡng kiến thức của đội ngũ cán bộ
công chức còn hạn chế 66
Ba là, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của một số bộ phận cán bộ công
chức chua đáp ứng được yêu cầu mới 67
Bốn là, năng lực, phẩm chất đạo đức, lối sống của một số cán bộ,
công chức còn yếu kém 68
2.3.3. Nguyên nhân của tồn tại, hạn chế 68
2.3.3.1. Nguyên nhân chủ quan 68
2.3.3.2. Nguyên nhân khách quan 69
CHƯƠNG 3 70
PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO 70
12
CHẤT LƯỢNG NHÂN LỰC HẢI QUAN THÀNH PHỐ 70
HÀ NỘI TRONG ĐIỀU KIỆN HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ 70
3.1. Phương hướng nâng cao chất lượng nhân lực Hải quan Hà Nội
trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế 70
3.1.1. Cơ sở để xác định phương hướng nâng cao chất lượng nhân
lực Hải quan Hà nội trong thời gian tới: 70
3.1.2. Phương hướng, mục tiêu, yêu cầu nâng cao chất lượng nhân
lực của Cục Hải quan TP Hà nội trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc
tế: 75
3.1.2.1. Phương hướng nâng cao chất lượng nhân lực Hải quan Thành
phố Hà Nội 75
3.1.2.2. Mục tiêu, yêu cầu nâng cao chất lượng nhân lực Hải quan Thành
phố Hà Nội 78
3.2. Những giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao chất lượng nhân lực
Hải quan Thành phố Hà Nội trong thời gian tới: 80

3.2.1. Tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách của Nhà nước về
nhân lực Hải quan: 80
3.2.2. Hoàn thiện quy hoạch phát triển nhân lực cục Hải quan TP
Hà nội 82
3.2.3. Xây dựng cơ chế phù hợp khuyến khích cán bộ, công chức
nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của bản thân: 84
3.2.4. Nâng cao đạo đức nghề nghiệp, tác phong làm việc của cán
bộ, công chức Hải quan hiện đại 87
3.2.5. Không ngừng tạo điều kiện tăng cường thể chất và tinh thần
cho cán bộ, công chức Hải quan 88
3.2.6. Thực hiện chế độ tuyển dụng, sử dụng, đãi ngộ nhân lực
hợp lý 90
3.2.7. Thực hiện cơ chế kiểm tra, giám sát, đánh giá cán bộ, công
chức khách quan và có chế độ thi đua khen thưởng thích hợp 93
3.3. Một số kiến nghị: 94
13
3.3.1. Một số kiến nghị với Đảng, Nhà nước: 94
3.3.2. Một số kiến nghị với ngành Hải quan 95
3.3.3. Một số kiến nghị với Thành phố Hà Nội 96
KẾT LUẬN 97
TÀI LIỆU THAM KHẢO 99
LỜI CẢM ƠN 1
DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ 9
MỞ ĐẦU 1
2. Tình hình nghiên cứu của đề tài 2
3. Mục đích nghiên cứu và nhiệm vụ của đề tài 4
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4
6. Đóng góp mới của đề tài 5
CHƯƠNG 1 6
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ NÂNG CAO 6

CHẤT LƯỢNG NHÂN LỰC HẢI QUAN TRONG ĐIỀU KIỆN HỘI NHẬP
KINH TẾ QUỐC TẾ 6
1.1. Những vấn đề cơ bản về nhân lực và chất lượng nhân lực: 6
1.1.1. Quan niệm về nhân lực và vai trò của nhân lực đối với sự
phát triển kinh tế - xã hội: 6
1.1.1.1. Quan niệm về nguồn nhân lực và nhân lực: 6
1.2.1. Tổ chức Hải quan và đặc điểm nhân lực Hải quan: 14
1.2.1.2. Đặc điểm nhân lực Hải quan: 16
1.2.2. Nội dung nâng cao chất lượng nhân lực Hải quan: 19
1.2.2.2. Nâng cao về thể chất và tinh thần: 21
1.2.2.3. Nâng cao về trình độ chuyên môn, tay nghề 22
1.2.2.4. Nâng cao phẩm chất đạo đức, tác phong làm việc 23
1.2.3. Những nhân tố ảnh hưởng tới nâng cao chất lượng nhân lực
Hải quan trong hội nhập kinh tế quốc tế 24
1.2.3.1. Chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước về Hải
quan: 24
1.2.3.3. Trình độ phát triển y tế, giáo dục và đào tạo: 26
14
1.2.3.4. Chính sách tuyển dụng, sử dụng, đãi ngộ của ngành Hải quan:. 27
1.2.3.5. Trình độ hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam: 28
1.2.4. Sự cần thiết nâng cao chất lượng nhân lực Hải quan trong
điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế: 29
1.2.4.1. Nâng cao chất lượng nhân lực Hải quan do yêu cầu đòi hỏi của
quá trình hội nhập kinh tế ngày càng sâu rộng của Việt Nam: 29
1.2.4.2. Nâng cao chất lượng nhân lực Hải quan nhằm đáp ứng yêu cầu
hiện đại hóa ngành Hải quan: 30
1.2.4.3. Nâng cao chất lượng nhân lực Hải quan là do chất lượng nhân
lực Hải quan hiện nay còn nhiều bất cập và hạn chế: 32
1.3. Kinh nghiệm về nâng cao chất lượng nhân lực của một số quốc
gia trên thế giới: 33

1.3.1. Kinh nghiệm của Hải quan Nhật Bản: 33
1.3.2. Kinh nghiệm của Pháp 35
1.3.3. Kinh nghiệm của Malaysia 35
1.3.4. Bài học kinh nghiệm rút ra trong việc nâng cao chất lượng
nhân lực Cục Hải quan TP Hà Nội trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc
tế: 36
CHƯƠNG 2 38
THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG NHÂN LỰC HẢI QUAN HÀ NỘI TRONG
HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ 38
2.1. Tổng quan về Hải quan Hà Nội 38
2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển Hải quan Hà Nội 38
2.2. Hiện trạng chất lượng nhân lực của Cục Hải quan TP Hà Nội 44
2.2.1. Về quy hoạch nhân lực 44
Bảng 2.2: Quy mô cán bộ Cục Hải quan TP Hà nội 46
Qua bảng 2.3 chúng ta có thể thấy rất rõ công tác quy hoạch cán
bộ tại Cục Hải quan TP Hà Nội từ năm 2006 đến 2010 đã có những bước
chuyển biến đáng kể, ngoài quy hoạch chức danh Cục trưởng thì quy
hoạch các chức danh khác đều tăng gấp hai lần. Điều này chứng tỏ Ban
15
lãnh đạo của Cục Hải quan TP Hà Nội rất quan tâm đến công tác quy
hoạch hay rất quan tâm đến đội ngũ cán bộ kế cận cả về chiều sâu và
chiều rộng, sẵn sàng bổ sung nguồn cán bộ khi có nhu cầu để hoàn thành
nhiệm vụ được giao 48
2.2.2. Hiện trạng về thể lực của cán bộ nhân viên: 49
Bảng 2.5. Thực trạng trình độ văn hóa cán bộ công chức Hải quan TP Hà nội 52
Bảng 2.6. Cơ cấu cán bộ theo mã ngạch công chức 55
Bảng 2.7. Phân bố cán bộ theo mã ngạch công chức Cục hải quan HN 56
2.2.4. Về phẩm chất đạo đức, tác phong, ý thức nghề nghiệp của
cán bộ, công chức 59
2.3. Đánh giá chất lượng nhân lực của Hải quan Thành phố Hà Nội

61
2.3.1. Những thành tựu đạt được 61
Một là, quy hoạch nhân lực ngày càng được chú ý và xây dựng ngày càng
hợp lý 61
Hai là, chăm sóc sức khỏe, nâng cao thể lực cán bộ, công chức không
ngừng được chú ý và tăng cường 62
Ba là, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của cán bộ, công chức không
ngừng được khuyến khích nâng cao 63
Về trình độ, chuyên môn nghiệp vụ: Đây là nội dung chủ yếu của chất
lượng nguồn nhân lực của một tổ chức nói chung và của Cục Hải quan
TP Hà Nội nói riêng. Đây cũng là nhân tố quyết định để hoàn thành
nhiệm vụ của Hải quan. Do đó, công tác này luôn được Cục Hải quan TP
Hà Nội chú ý quan tâm. Trong quá trình tuyển dụng công chức luôn chú
ý các chuyên ngành phù hợp với chuyên môn nghiệm vụ hải quan như là
chuyên ngành Hải quan trong các trường đại học, chuyên ngành tài
chính kế toán… bên cạnh đó có các chế độ để khuyến khích, tạo điều kiện
để các cán bộ công chức tự nguyện, chủ động học tập, nâng cao trình độ
16
của bản thân, như là các chứng chỉ đào tạo chuyên môn nghiệp vụ về:
thuế, giá, phân loại hàng hoá, sở hữu trí tuệ… 63
Bốn là, ý thức, tác phong làm việc và phẩm chất đạo đức của cán bộ,
công chức không ngừng được nâng cao 64
Cục Hải quan TP Hà Nội đã có những biện pháp để rèn luyện ý thức, tác
phong làm việc của cán bộ công chức để có độ ngũ cán bộ, công chức
chính quy hiện đại. Bộ Tài chính, Ngành Hải quan và Cục Hải quan TP
Hà Nội đã ban hành các quyết định quy định về Quy tắc ứng xử của cán
bô, công chức Hải quan; các văn bản chấn chỉnh kỷ luật, kỷ cương hành
chính về thời giờ làm việc, trang phục hải quan; tăng cường giáo dục
chính trị tư tưởng, tăng cường kiểm tra, giám sát nội bộ về kỷ cương kỷ
luật hành chính… Tạo môi trường làm việc văn minh lịch sự và tuân theo

các chuẩn mực của ngành đề ra 64
Năm là, công tác tuyển dụng nhân sự ngày càng được chú ý về chất
lượng, chuyên môn 65
2.3.2. Những tồn tại, hạn chế 65
Như trên đã đề cập, về công tác quy hoạch nhân lực của Cục Hải quan
TP Hà Nội đã được quan tâm chú ý thực hiện và đã đạt được những kết
quả thành công bược đầu đáng kể. Những do những nguyên nhân khách
quan, chủ quan khác nhau, nên trong công tác này còn bộc lộ những bất
cập, hạn chế nhất định, biểu hiện: 66
Hai là, công tác đào tạo và tự bồi dưỡng kiến thức của đội ngũ cán bộ
công chức còn hạn chế 66
Ba là, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của một số bộ phận cán bộ công
chức chua đáp ứng được yêu cầu mới 67
Bốn là, năng lực, phẩm chất đạo đức, lối sống của một số cán bộ,
công chức còn yếu kém 68
17
2.3.3. Nguyên nhân của tồn tại, hạn chế 68
2.3.3.1. Nguyên nhân chủ quan 68
2.3.3.2. Nguyên nhân khách quan 69
CHƯƠNG 3 70
PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO 70
CHẤT LƯỢNG NHÂN LỰC HẢI QUAN THÀNH PHỐ 70
HÀ NỘI TRONG ĐIỀU KIỆN HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ 70
3.1. Phương hướng nâng cao chất lượng nhân lực Hải quan Hà Nội
trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế 70
3.1.1. Cơ sở để xác định phương hướng nâng cao chất lượng nhân
lực Hải quan Hà nội trong thời gian tới: 70
3.1.2. Phương hướng, mục tiêu, yêu cầu nâng cao chất lượng nhân
lực của Cục Hải quan TP Hà nội trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc
tế: 75

3.1.2.1. Phương hướng nâng cao chất lượng nhân lực Hải quan Thành
phố Hà Nội 75
3.1.2.2. Mục tiêu, yêu cầu nâng cao chất lượng nhân lực Hải quan Thành
phố Hà Nội 78
3.2. Những giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao chất lượng nhân lực
Hải quan Thành phố Hà Nội trong thời gian tới: 80
3.2.1. Tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách của Nhà nước về
nhân lực Hải quan: 80
3.2.2. Hoàn thiện quy hoạch phát triển nhân lực cục Hải quan TP
Hà nội 82
3.2.3. Xây dựng cơ chế phù hợp khuyến khích cán bộ, công chức
nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của bản thân: 84
3.2.4. Nâng cao đạo đức nghề nghiệp, tác phong làm việc của cán
bộ, công chức Hải quan hiện đại 87
3.2.5. Không ngừng tạo điều kiện tăng cường thể chất và tinh thần
cho cán bộ, công chức Hải quan 88
18
3.2.6. Thực hiện chế độ tuyển dụng, sử dụng, đãi ngộ nhân lực
hợp lý 90
3.2.7. Thực hiện cơ chế kiểm tra, giám sát, đánh giá cán bộ, công
chức khách quan và có chế độ thi đua khen thưởng thích hợp 93
3.3. Một số kiến nghị: 94
3.3.1. Một số kiến nghị với Đảng, Nhà nước: 94
3.3.2. Một số kiến nghị với ngành Hải quan 95
3.3.3. Một số kiến nghị với Thành phố Hà Nội 96
KẾT LUẬN 97
TÀI LIỆU THAM KHẢO 99
LỜI CẢM ƠN 1
DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ 9
MỞ ĐẦU 1

2. Tình hình nghiên cứu của đề tài 2
3. Mục đích nghiên cứu và nhiệm vụ của đề tài 4
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4
6. Đóng góp mới của đề tài 5
CHƯƠNG 1 6
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ NÂNG CAO 6
CHẤT LƯỢNG NHÂN LỰC HẢI QUAN TRONG ĐIỀU KIỆN HỘI NHẬP
KINH TẾ QUỐC TẾ 6
1.1. Những vấn đề cơ bản về nhân lực và chất lượng nhân lực: 6
1.1.1. Quan niệm về nhân lực và vai trò của nhân lực đối với sự
phát triển kinh tế - xã hội: 6
1.1.1.1. Quan niệm về nguồn nhân lực và nhân lực: 6
1.2.1. Tổ chức Hải quan và đặc điểm nhân lực Hải quan: 14
1.2.1.2. Đặc điểm nhân lực Hải quan: 16
1.2.2. Nội dung nâng cao chất lượng nhân lực Hải quan: 19
1.2.2.2. Nâng cao về thể chất và tinh thần: 21
1.2.2.3. Nâng cao về trình độ chuyên môn, tay nghề 22
19
1.2.2.4. Nâng cao phẩm chất đạo đức, tác phong làm việc 23
1.2.3. Những nhân tố ảnh hưởng tới nâng cao chất lượng nhân lực
Hải quan trong hội nhập kinh tế quốc tế 24
1.2.3.1. Chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước về Hải
quan: 24
1.2.3.3. Trình độ phát triển y tế, giáo dục và đào tạo: 26
1.2.3.4. Chính sách tuyển dụng, sử dụng, đãi ngộ của ngành Hải quan:. 27
1.2.3.5. Trình độ hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam: 28
1.2.4. Sự cần thiết nâng cao chất lượng nhân lực Hải quan trong
điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế: 29
1.2.4.1. Nâng cao chất lượng nhân lực Hải quan do yêu cầu đòi hỏi của
quá trình hội nhập kinh tế ngày càng sâu rộng của Việt Nam: 29

1.2.4.2. Nâng cao chất lượng nhân lực Hải quan nhằm đáp ứng yêu cầu
hiện đại hóa ngành Hải quan: 30
1.2.4.3. Nâng cao chất lượng nhân lực Hải quan là do chất lượng nhân
lực Hải quan hiện nay còn nhiều bất cập và hạn chế: 32
1.3. Kinh nghiệm về nâng cao chất lượng nhân lực của một số quốc
gia trên thế giới: 33
1.3.1. Kinh nghiệm của Hải quan Nhật Bản: 33
1.3.2. Kinh nghiệm của Pháp 35
1.3.3. Kinh nghiệm của Malaysia 35
1.3.4. Bài học kinh nghiệm rút ra trong việc nâng cao chất lượng
nhân lực Cục Hải quan TP Hà Nội trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc
tế: 36
CHƯƠNG 2 38
THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG NHÂN LỰC HẢI QUAN HÀ NỘI TRONG
HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ 38
2.1. Tổng quan về Hải quan Hà Nội 38
2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển Hải quan Hà Nội 38
20
2.2. Hiện trạng chất lượng nhân lực của Cục Hải quan TP Hà Nội 44
2.2.1. Về quy hoạch nhân lực 44
Bảng 2.2: Quy mô cán bộ Cục Hải quan TP Hà nội 46
Qua bảng 2.3 chúng ta có thể thấy rất rõ công tác quy hoạch cán
bộ tại Cục Hải quan TP Hà Nội từ năm 2006 đến 2010 đã có những bước
chuyển biến đáng kể, ngoài quy hoạch chức danh Cục trưởng thì quy
hoạch các chức danh khác đều tăng gấp hai lần. Điều này chứng tỏ Ban
lãnh đạo của Cục Hải quan TP Hà Nội rất quan tâm đến công tác quy
hoạch hay rất quan tâm đến đội ngũ cán bộ kế cận cả về chiều sâu và
chiều rộng, sẵn sàng bổ sung nguồn cán bộ khi có nhu cầu để hoàn thành
nhiệm vụ được giao 48
2.2.2. Hiện trạng về thể lực của cán bộ nhân viên: 49

Bảng 2.5. Thực trạng trình độ văn hóa cán bộ công chức Hải quan TP Hà nội 52
Biểu đồ 2.3: So sánh trình độ nhân lực của Cục năm 2006 và 2010 53
Bảng 2.6. Cơ cấu cán bộ theo mã ngạch công chức 55
Bảng 2.7. Phân bố cán bộ theo mã ngạch công chức Cục hải quan HN 56
2.2.4. Về phẩm chất đạo đức, tác phong, ý thức nghề nghiệp của
cán bộ, công chức 59
2.3. Đánh giá chất lượng nhân lực của Hải quan Thành phố Hà Nội
61
2.3.1. Những thành tựu đạt được 61
Một là, quy hoạch nhân lực ngày càng được chú ý và xây dựng ngày càng
hợp lý 61
Hai là, chăm sóc sức khỏe, nâng cao thể lực cán bộ, công chức không
ngừng được chú ý và tăng cường 62
Ba là, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của cán bộ, công chức không
ngừng được khuyến khích nâng cao 63
Về trình độ, chuyên môn nghiệp vụ: Đây là nội dung chủ yếu của chất
lượng nguồn nhân lực của một tổ chức nói chung và của Cục Hải quan
TP Hà Nội nói riêng. Đây cũng là nhân tố quyết định để hoàn thành
21
nhiệm vụ của Hải quan. Do đó, công tác này luôn được Cục Hải quan TP
Hà Nội chú ý quan tâm. Trong quá trình tuyển dụng công chức luôn chú
ý các chuyên ngành phù hợp với chuyên môn nghiệm vụ hải quan như là
chuyên ngành Hải quan trong các trường đại học, chuyên ngành tài
chính kế toán… bên cạnh đó có các chế độ để khuyến khích, tạo điều kiện
để các cán bộ công chức tự nguyện, chủ động học tập, nâng cao trình độ
của bản thân, như là các chứng chỉ đào tạo chuyên môn nghiệp vụ về:
thuế, giá, phân loại hàng hoá, sở hữu trí tuệ… 63
Bốn là, ý thức, tác phong làm việc và phẩm chất đạo đức của cán bộ,
công chức không ngừng được nâng cao 64
Cục Hải quan TP Hà Nội đã có những biện pháp để rèn luyện ý thức, tác

phong làm việc của cán bộ công chức để có độ ngũ cán bộ, công chức
chính quy hiện đại. Bộ Tài chính, Ngành Hải quan và Cục Hải quan TP
Hà Nội đã ban hành các quyết định quy định về Quy tắc ứng xử của cán
bô, công chức Hải quan; các văn bản chấn chỉnh kỷ luật, kỷ cương hành
chính về thời giờ làm việc, trang phục hải quan; tăng cường giáo dục
chính trị tư tưởng, tăng cường kiểm tra, giám sát nội bộ về kỷ cương kỷ
luật hành chính… Tạo môi trường làm việc văn minh lịch sự và tuân theo
các chuẩn mực của ngành đề ra 64
Năm là, công tác tuyển dụng nhân sự ngày càng được chú ý về chất
lượng, chuyên môn 65
2.3.2. Những tồn tại, hạn chế 65
Như trên đã đề cập, về công tác quy hoạch nhân lực của Cục Hải quan
TP Hà Nội đã được quan tâm chú ý thực hiện và đã đạt được những kết
quả thành công bược đầu đáng kể. Những do những nguyên nhân khách
quan, chủ quan khác nhau, nên trong công tác này còn bộc lộ những bất
cập, hạn chế nhất định, biểu hiện: 66
22
Hai là, công tác đào tạo và tự bồi dưỡng kiến thức của đội ngũ cán bộ
công chức còn hạn chế 66
Ba là, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của một số bộ phận cán bộ công
chức chua đáp ứng được yêu cầu mới 67
Bốn là, năng lực, phẩm chất đạo đức, lối sống của một số cán bộ,
công chức còn yếu kém 68
2.3.3. Nguyên nhân của tồn tại, hạn chế 68
2.3.3.1. Nguyên nhân chủ quan 68
2.3.3.2. Nguyên nhân khách quan 69
CHƯƠNG 3 70
PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO 70
CHẤT LƯỢNG NHÂN LỰC HẢI QUAN THÀNH PHỐ 70
HÀ NỘI TRONG ĐIỀU KIỆN HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ 70

3.1. Phương hướng nâng cao chất lượng nhân lực Hải quan Hà Nội
trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế 70
3.1.1. Cơ sở để xác định phương hướng nâng cao chất lượng nhân
lực Hải quan Hà nội trong thời gian tới: 70
3.1.2. Phương hướng, mục tiêu, yêu cầu nâng cao chất lượng nhân
lực của Cục Hải quan TP Hà nội trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc
tế: 75
3.1.2.1. Phương hướng nâng cao chất lượng nhân lực Hải quan Thành
phố Hà Nội 75
3.1.2.2. Mục tiêu, yêu cầu nâng cao chất lượng nhân lực Hải quan Thành
phố Hà Nội 78
3.2. Những giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao chất lượng nhân lực
Hải quan Thành phố Hà Nội trong thời gian tới: 80
3.2.1. Tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách của Nhà nước về
nhân lực Hải quan: 80
3.2.2. Hoàn thiện quy hoạch phát triển nhân lực cục Hải quan TP
Hà nội 82
23
3.2.3. Xây dựng cơ chế phù hợp khuyến khích cán bộ, công chức
nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của bản thân: 84
3.2.4. Nâng cao đạo đức nghề nghiệp, tác phong làm việc của cán
bộ, công chức Hải quan hiện đại 87
3.2.5. Không ngừng tạo điều kiện tăng cường thể chất và tinh thần
cho cán bộ, công chức Hải quan 88
3.2.6. Thực hiện chế độ tuyển dụng, sử dụng, đãi ngộ nhân lực
hợp lý 90
3.2.7. Thực hiện cơ chế kiểm tra, giám sát, đánh giá cán bộ, công
chức khách quan và có chế độ thi đua khen thưởng thích hợp 93
3.3. Một số kiến nghị: 94
3.3.1. Một số kiến nghị với Đảng, Nhà nước: 94

3.3.2. Một số kiến nghị với ngành Hải quan 95
3.3.3. Một số kiến nghị với Thành phố Hà Nội 96
KẾT LUẬN 97
TÀI LIỆU THAM KHẢO 99
24
TÓM TẮT LUẬN VĂN
Toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng tiếp tục là một xu hướng
chủ đạo dẫn tới sự phát triển của thương mại quốc tế ngày một tăng lên cả về nội
dung và hình thức. Việt Nam là thành viên của WTO, ASEAN, APEC, ASEM,
WCO…; Trong thời gian tới sẽ ký kết các Hiệp định thương mại đa phương, song
phương với các tổ chức quốc tế và quốc gia. Điều đó đòi hỏi Việt Nam phải thực thi
các cam kết ràng buộc liên quan tới thuận lợi hóa thương mại, dỡ bỏ hàng rào thuế
quan, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ
Để đạt được mục tiêu nói trên đòi hỏi ngành Hải quan phải thực hiện nhiều
giải pháp đồng bộ về khuôn khổ pháp lý, về thủ tục hải quan, về tổ chức bộ máy, về
cơ sở vật chất,về công nghệ thông tin
Một trong những thách thức đặt ra cho Hải quan Việt Nam là phải sắp xếp,
kiện toàn bộ máy tổ chức, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công chức của ngành
Hải quan trở thành lực lượng chuyên nghiệp, có chuyên môn sâu; hoạt động minh
bạch, liêm chính, có hiệu lực và hiệu quả, thích nghi nhanh với những thay đổi của
môi trường, công nghệ mới, đáp ứng được yêu cầu của quá trình hội nhập quốc tế
và khu vực.
Nhiều công trình nghiên cứu và thực tiễn đã khẳng định nhân lực là một yếu
tố, là một tiền đề đặc biệt quan trọng cho quá trình phát triển của đất nước. Đối với
ngành Hải quan trình độ và năng lực làm việc của mỗi cán bộ, công chức sẽ có ảnh
hưởng lớn đến sự phát triển của toàn ngành, việc phát triển và nâng cao chất lượng
nhân lực không chỉ là nhiệm vụ chung của toàn ngành mà còn là nhiệm vụ trọng
tâm tại các Cục Hải quan tỉnh, thành phố.
Đề tài: "Nâng cao chất lượng nhân lực Cục Hải quan Thành phố Hà Nội
trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế" tôi chọn làm đề tài luận văn cao học, hy

vọng sẽ góp phần vào việc nâng cao chất lượng nhân lực Hải quan nói chung và Hải
quan Hà nội nói riêng trước yêu cầu đổi mới và hội nhập kinh tế ngày càng sâu và
rộng của Việt Nam.
i