1
HC VI
KHOA QUỐC TẾ VÀ ĐÀO TẠO SAU ĐẠI HỌC
TIỂU LUẬN
Môn: XỬ LÝ TÍN HIỆU NÂNG CAO
ĐỀ TÀI: BỘ LỌC THÍCH NGHI
Giáo viên hướng dẫn: TS. Nguyễn Ngọc Minh
Nhóm Học viên thực hiện: Lý Hoàng Sáng
Nguyễn Xuân Khánh
Nguyễn Ngọc Bá
Đào Văn Thái
Lớp cao học: M12CQDT02-B
Hà Nội, tháng 01 năm 2012
2
Contents
T V 3
1. B l 4
1.1. H thng FIR truyn thng 4
1.2. B lu trc tip 5
2. Ph 6
2.1. Ph 6
2.2. Lc ng bii wavelet. 9
2.2.1. Phi gian 10
2.2.2. Ph 12
ng ng dng mch l 16
3
ĐẶT VẤN ĐỀ
Thut ng l ch tt c th c li dng ca
n tn s cu l tu li ra thu
mong mu t ngt ca mt hoc mu t
(nhu nhiu chng h lc s c t
u mong mun.
khc pht b li,
s ca b l ng vi s i
bt ng cu t lch l s c g
mch l
Lc s d nh mng mong mu s ca
mch lc phc chn la sau mong mup nht vi
u l c thc hin nu sai s e[n] hi t v
i t
hoi v
th c s d u sai s
e[n]. Nu mong muu dc cc tiu
n mt mch lc rt ni tich lc
c g
Hu hi mch lc Wiener. Trong
t tng trng s cu sai s
c cc tin mt mch lc ti v liu
y, mch lc thit k hoc bc thc b
t k nh, cn ph t s ng
d lich lc cn x thit
k c mch lc Wiener cn phi bit th
sng h u d
i gian b
Mc ti c thc hin
c nhn thit cho vic thit k mch lc Wiener hoch
4
lc tu ng dng thc t u lc
s d li ra ca mch lu
ca mch lc theo mt s dng kt qu c
u ch s ca mch theo kiu lp. S d
i gi hiu cht thng
i vi th nghim lp, c s ca mch l
th t u ch t thi.
Trong phm vi tiu lu u mt s v n
l
1. Bộ lọc thích nghi
1.1. Hệ thống FIR truyền thống
B l lng xung chiu hn, tng xung ch
t khou hn N (t n N-1). B lc FIR vi bc ca b
lc biu din nh:
a b lc FIR truyn thng
u l a mch
u li ra ca mch
ng xung ca mch
L vi nhau bc:
N1
y[n] =
h[k]x[n
k]
k=0
y[k] t u lu l tr,
5
b cng. Vi b lph-
m ca li ra.
y, b l ng chm,
u lt khong th
ng mc xut ra.
1.2. Bộ lọc FIR thích nghi kiểu trực tiếp
Cc s dng trong mch l
Ca mch l
a mch lc.
x[n] = [x
n
x
n-1
x
n-2
x
n-N+1
]
T
ng s ca b l
w =
[w
0
w
1
N-1
]
T
i ra ca mch lc
0
[ ] w[ ] [ ]w [ ]
T
k
y n k x n k x n
6
i ra mong mun
giu mong muu ra y[n]
e[n] = d[n] - y[n]
T chui thiu chung thit lc tuy
cho h s b lc.
nhc t d li nhng
ng c c. H s wng
ca h s th ng ph thu a bn ghi d liu,
cc trong h thng x a b lc. V th 2 c
n x[n] , trong b hiu chnh
n s bii theo th 1 h qu
ng ci theo thi
s ca b li theo th
ph i theo thi gian cu l
ng c mu
c s d u
h s ca b l bii theo thi gian th
thi gian c bin nh lc d
tip m quy mi khi nhc mt m
c c ca h s b lc t mt
khi d liu ti mt khc khi phi nh, chim mt khong thi
gian ngi khong th a d lii
m.
2. Phương pháp và giải thuật tính toán bộ lọc thích nghi
2.1. Phương pháp LMS
B lu nhi
nhiu gii thu u qu cho b l i thut
LMS (Least Mean Square.). Gii thu s t lc. Phn
gii thiu mt s gii thut thc hiu t ng
dng ca lt s ng h gii quyt
thi.
7
n MMSE (Minimum mean square error)
Gii thu s ca mch lc FIR t
vic ti s u
phc) v
xx
(m) = E[x(n)x
*
(n-m)]
u x(n) qua h thng cnh, tng
th lc FIR v s -1. Tu ra
ca mch l
.x(n-k)
Sai s
e(n) = y(n) -
.x(n-k)
s:
J(hM) = E[e(n)
2
]
=E{y(n) -
.x(n-k)
2
}
= E{{y(n){2-2Re[
-1) +
-
1)x(n-k)]}}}
=
2
y 2Re[
(l)]
yx
(l) +
(l)h(k)
yx
(l-k)
Vi
2
y = E[y(n)]
2
,
yx
(l) = E[y(n).x*(n-a h s.
Ta thy rng sai s i vi
s ca mch lc. Do vc tiu ca MSE hay J(hM) ta ln
t lng h s c t
yx
(1-k) =
yx
(l)
B lc v s c t t lc Wiener,
yx
(1-
yx
(l) l t
theo dng ma trn sau:
M
h
M
=
y
8
Vi
M
n (MxM) vn t
lk
=
xx
(l-
y
n t
yz
-1. Gii tp h
s ca b lc t
h
opt
=
M-1
,
y
t qu MSE cc tiu v s cho bi h
opt
=
M-1
,
y
J
min
= J(h
opt
) =
2
[y
]
Jmin =
2
[y - *y.
M-1
.
y
]
Gii thut
i h phn
h s ta mch lt h th
c tiu cu bi
mi v s ca mch hy h t cc
tiu duy nhp.
Ma trn t
M
y
c .
ng :
H
M
(n+1) = h
M
(n) +
Vi h
M
s mch lc ti ln lp th c nhy
ln th ng cho ln lp th u h
M
c chn bt
ku d
n nh c tiu ca J(h
M
p d
ving dc nht ( Steepest - ng
dc nh
S(n) = -g(n). vi ln lp th
g(n) = dJ(h
M
(n))/d h
M
(n)
M
. h
M
(n) -
i mi ln l ca h
M
(n) theo
c vi thut lp dng dc nh
M(n+1) = h
M
(n) -
i n = 0,1
9
Hay
h
M
(n+1) = [I-
M
]h
M
c rng h
M
(n) s hi t n h
opt
u ki
Hai gii thuc ng c hi t gii thu
hi thut Fletcher-powell.
biu di
g(n) = E[e(n).X*M(n)] = y(n)
M
.h
M
(n)
V n t x(n- - y, vector
n
g(n) = -2e(n).X*M(n)
Vi e(n) = y(n) p hp M mu ti ln lp th
i thut:
h
M
(n+1) = h
M
(n) + (n)e(n).X*M(n)
Gii thuc gi thut Stochastic-gradient- mt bi
c nhy (n) c
(n) c nh d thc hin cho c phn cng ln phn mm.
(n) c p vi vic thi theo th
i s thay x
nhi thu
h
M
(n+1) = h
M
(n) + e(n).X*M(n)
Vi c nhy c nh.
Gii thut LMS thc hic s dng rng
ng dnh mch li hn c
c nhiu.
2.2. Lọc thích nghi bằng biến đổi wavelet.
Bii wavelet ri rc b l
10
c hi s hai. Gi l s p li l
chia ti s a b l
i tho t s u ki u kin
trc giao s s trc giao. Nhc biu ding
u s d
i gian th hin nhc trc ti s lc,
thc hin gii thut ti d
o tham s s c t tho c hin gii thut t
c.
2.2.1. Phương pháp vùng thời gian
x = [x
0
, ,x
7
]
T
c
0
,. c
3
0
, d
3
{
0,
1,
2,
3,
0
,
1
,
2
,
3
}
T
=C
1
.x
:
3 2 1 0
3 2 1 0
3 2 1 0
1 0 3 2
1
3 2 1 0
3 2 1 0
3 2 1 0
1 0 3 2
0000
0 0 0 0
0000
0000
0000
0 0 0 0
0000
0000
c c c c
c c c c
c c c c
c c c c
C
d d d d
d d d d
d d d d
d d d d
l lc
0,
1,
1,
2,
0
1
2
3
}
T
0,
1,
2,
3,
0
1
2
3
}
T
11
:
3 2 1 0
2 0 3 1
3 2 1 0
3 2 1 0
2
0000
0000
0000
0000
0 0 0 0 1 0 0 0
0 0 0 0 0 1 0 0
0 0 0 0 0 0 1 0
0 0 0 0 0 0 0 0
c c c c
c c c c
d d d d
d d d d
C
Kt hc biu y s
y= C.x= C
2
.C
1
.x
D y rng C
1
c giao, C
2
u kin trc giao s
2222
0 1 2 3
1cccc
0 2 1 3
0c c c c
2222
0 1 2 3
1dddd
0 2 1 3
0d d d d
0 0 1 1 2 2 3 3
0c d c d c d c d
0 2 1 3
0c d c d
0 0 3 1
0c d c d
Trong k k v c th m k
c
tho mn bng ch
12
3
( 1) ; (0, ,3)
k
kk
d c k
Trong g h tng qu b lc: N+1 M+1,
i
wavelet:
.y C x
Vi :
1 1 0 ma x
. ;
QQ
C C C C C Q Q
Q
max
smc c thuc di lc
max 2
1
(log )
1
M
Q floor
N
u kin trc giao t :
2
2
1
( ); 0, ,
2
N
n n k
nk
N
c c k k
2
2
1
( ); 0, ,
2
N
n n k
nk
N
d d k k
2
2
1
( ); 0, ,
2
N
n n k
nk
N
c d k k
2
2
1
( ); 0, ,
2
N
n k n
nk
N
c d k k
s l lp :
3
( 1) ; (0, ,3)
k
kk
d c k
2.2.2. Phương pháp lưới.
l c t tho u bng
lc 4 h su kin c (7) c th s
13
22
0 2 1 3
1c c c c
u ki tho t:
0 1 2
1 1 2
2 1 2
3 1 2
cos cos
cos sin
sin sin
sin cos
c
c
c
c
ng hp t
22
2 2 1
1
1; 0, ,
2
kk
N
c c k
t :
1 1 1 1
2 2 2 2
2 2 1
0 0 0 0
cos ; cos
N N N N
n n n n
n n n n
cc
Ta s :
21
0 1 2 0 2
21
1 1 2 0 2
21
2 1 2 1 2
21
3 1 2 1 2
cos cos cos
cos sin sin
sin sin sin
sin cos cos
cc
cc
cc
cc
Vii dng ma trn :
(2)
2
3
(2) (1)
2
01
(2) (1)
2
10
(2)
2
0
cos 0
sin 0
0 sin
0 cos
c
cc
cc
c
14
m rng cho 6 h s :
(3)
3
5
(3) (2)
3
43
(3) (2)
33
32
(3) (2)
33
21
(3) (2)
3
10
(3)
3
0
000
000
00
00
0 0 0
0 0 0
k
c
s
cc
sk
cc
kk
cc
s
cc
k
c
si n ; cos
j j j j
sk
vi h s d, kt hc :
(3) (3) (3) (3) (3) (3)
5 4 3 2 1 0
(3) (3) (3) (3) (3) (3)
5 4 3 2 1 0
33
33
1 1 2 2
33
1 1 2 2
33
0 0 0 0
0 0 0 0
00
0 0 0 0
00
0 0 0 0
cccccc
dddddd
ks
sk
s k k s
ks
k s s k
sk
y tng bii ma trn wavelet th nhc biu dii dng :
1 1 2 3
. ( ). . ( ). . ( )C E R S R S R
j
:
15
000000
000000
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
()
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0
000000
000000
jj
jj
jj
jj
j
jj
jj
jj
jj
sk
ks
sk
ks
R
sk
ks
sk
ks
n d
0 1 0 0 0 0 0 0
0 0 1 0 0 0 0 0
0 0 0 1 0 0 0 0
0 0 0 0 1 0 0 0
0 0 0 0 0 1 0 0
0 0 0 0 0 0 1 0
0 0 0 0 0 0 0 1
00000000
S
s l p.
Trng hp ti b l
1 1 2
. ( ). . ( ) . ( )
k
C E R S R S R
Ma trn bi :
(1) (2) ( ) (1) 2 ( )
1 1 1 1 1 1 1
( . . . . ) ( . . . . )
kk
Q Q Q Q Q Q Q
C C C E R S R S R E R S R S R
t nht s c cht s n
nh tham s o t
16
u hoc mt lu bc ting, th t
gi bii wavelet. Kt hp ch tt nh
vi s bi
bu s l m tri c. Tuy
u kii v s li rt thp cho
c li tr v c.
wavelet m t
ng vi cu c th c ch khi
thc hin x i thu thc hi
lc cho h vi x t hp vi DSP biu s dng
wavelet, ng dc trong thc t.
3. Mô phỏng ứng dụng mạch lọc thích nghi
Tri AEC)
ng dng ca b l dng trong vic tri
vang.
: Scott C. Douglas
Nội dung:
- Gii thiu
-
- u gn
- u xa
- u Microphone
- B ln tn s (The Frequency-Domain Adaptive Filter FDAF)
- ng tri li (Echo Return Loss Enhancement ERLE)
- Nhng ng ca Nh
- ng tri li
Giới thiệu
Tring vi cuc hi thoi trong vi
phng cuc hi thon thiu microphone d(n) bao gm
u gn (near-u xa
17
(the far-end echoed speech signal dhat(n)). Mn loi b
ng v vic tri dng b l
Đáp ứng xung trong phòng
n t
g s
dng b l n cht v ng xung vi
t l mu h th
M = 4001;
fs = 8000;
[B,A] = cheby2(4,20,[0.1 0.7]);
Hd = dfilt.df2t([zeros(1,6) B],A);
hFVT = fvtool(Hd); % Analyze the filter
set(hFVT, 'Color', [1 1 1])
H = filter(Hd,log(0.99*rand(1,M)+0.01).*
sign(randn(1,M)).*exp(-0.002*(1:M)));
H = H/norm(H)*4; % Room Impulse Response
plot(0:1/fs:0.5,H);
xlabel('Time [sec]');
ylabel('Amplitude');
title('Room Impulse Response');
set(gcf, 'Color', [1 1 1])
18
Tín hiệu âm thanh đầu gần
Trong h thi s d thng Microphone s dng, do
load nearspeech
n = 1:length(v);
t = n/fs;
plot(t,v);
axis([0 33.5 -1 1]);
xlabel('Time [sec]');
ylabel('Amplitude');
title('Near-End Speech Signal');
set(gcf, 'Color', [1 1 1])
p8 = audioplayer(v,fs);
playblocking(p8);
19
Tín hiệu âm thanh đầu xa
Trong h th u gc truyn
u xa chuyn l
load farspeech
x = x(1:length(x));
dhat = filter(H,1,x);
plot(t,dhat);
axis([0 33.5 -1 1]);
xlabel('Time [sec]');
ylabel('Amplitude');
title('Far-End Echoed Speech Signal');
set(gcf, 'Color', [1 1 1])
p8 = audioplayer(dhat,fs);
playblocking(p8);
20
Tín hiệu Microphone thu được.
Tin hiu tc bao gu gu xa (khi
n lu gy cn
loi b c truyn lu vn.
d = dhat + v+0.001*randn(length(v),1);
plot(t,d);
axis([0 33.5 -1 1]);
xlabel('Time [sec]');
ylabel('Amplitude');
title('Microphone Signal');
set(gcf, 'Color', [1 1 1])
p8 = audioplayer(d,fs);
playblocking(p8);
21
Bộ lọc thích nghi miền tần số (FDAF)
thu s dng trong b ln tn s (FDAF).
Thut hng xung c h th
s dng mt k thu p nht b lc.
c thc hin m
c ci thin hiu sut hi t n s-
chn mt s u cho b l m b
gi
22
plot(t,v(n),'g');
axis([0 33.5 -1 1]);
ylabel('Amplitude');
title('Near-End Speech Signal');
subplot(3,1,2);
plot(t,d(n),'b');
axis([0 33.5 -1 1]);
ylabel('Amplitude');
title('Microphone Signal');
subplot(3,1,3);
plot(t,e(n),'r');
axis([0 33.5 -1 1]);
xlabel('Time [sec]');
ylabel('Amplitude');
title('Output of Acoustic Echo Canceller');
set(gcf, 'Color', [1 1 1])
p8 = audioplayer(e/max(abs(e)),fs);
playblocking(p8);
23
Tăng cường triệt tiêu âm quay trở lại (Echo Return Loss Enhancement – ERLE)
n truy c u gu xa vang l
u xa vang li, b d
mn (trong dB) tu. Ta th ng 30 dB ERLE
c hi t.
24
erle = filter(Hd2,(e-v(1:length(e))).^2)./
(filter(Hd2,dhat(1:length(e)).^2));
erledB = -10*log10(erle);
plot(t,erledB);
axis([0 33.5 0 40]);
xlabel('Time [sec]');
ylabel('ERLE [dB]');
title('Echo Return Loss Enhancement');
set(gcf, 'Color', [1 1 1])
25
Hiệu quả của những giá trị kích thước bước khác nhau
c s hi t th b dng m
c lt s hiu lc