Một số bệnh của con người do ô nhiễm không khí

Mét sè bÖnh cña con ng êi
do « nhiÔm m«i tr êng kh«ng khÝ
Gi¸o viªn h íng dÉn: PGS. TS TrÞnh ThÞ Thanh
Häc viªn thùc hiÖn: Nhãm 1 vµ 9
Líp: K14- CH MT

Néi dung

Nguån g©y « nhiÔm kh«ng khÝ (ONKK)

T¸c ®éng cña ONKK ®Õn søc khoÎ con ng êi

C¸c bÖnh do ONKK g©y ra

Mét sè gi¶i ph¸p phßng tr¸nh

I. Nguồn gây ô nhiễm không khí
1. Nguồn tự nhiên
Nguồn Tác nhân gây ON KK
Hoạt động núi lửa Bụi, SO
2
, CO
2
, H
2
S
Hoang mạc, đất trống
đồi trọc
Bụi, Cát,
Phân hủy động thực vật chết Bụi, vi khuẩn, mùi, H

2
S, NH
3

Phát tán bụi phấn hoa bụi phấn hoa, phôi thực vật
Cháy rừng CO
2
, CO, khói, bụi tro tàn


Ch¸y rõng lµm ph¸t t¸n khãi bôi, CO2,… vµo MT

2. Nguån nh©n t¹o
Nguån T¸c nh©n g©y ON KK
C«ng nghiÖp Bôi:Bôi v« c¬, h÷u c¬
khÝ: SO
2
, CO
2
, CO, NO
x

H¬i: Ch×, phenol, focmandehit, mïi
N«ng nghiÖp NH
3
, hidrocacbon, NO
x
, H
2
S,

Giao th«ng vËn
t¶i
Khãi, NO
2
, CO
2
, bôi,
Sinh ho¹t Bôi, khãi, NO
x
, CO
2
, SO
2
, hîp chÊt h÷u c¬…

Khãi th¶i tõ CN, GTVT lµm cho
KK ngµy cµng ON

KhÝ th¶i tõ « t«, xe m¸y
vÉn n»m ngoµi tÇm kiÓm so¸t

Kh«ng khÝ « nhiÔm ®ang ®e däa nghiªm träng
søc kháe ng êi d©n

II. T¸c ®éng cña ONKK ®Õn
søc khoÎ con ng êi
1. Con đường xâm nhập vµ chuyÓn ho¸
chất độc trong cơ thể con người.
2. Tác động của một số chất đến sức khoẻ
con người.

BM c th
Phi Da ng
tiờu húa
Mỏu v bch mch
Xõm nhp
Hp thu
MT bờn ngoi
Mng mao mch
Phõn b
Trong c th
Tớch tr
Tỏc dng
Tỏc
dng
Kt hp vi v
trớ c hiu
Bin i v
chuyn húa
MT bờn
ngoi
ng
tiờu húa
Thn Phi Thi tr
Cht chuyn húa
1. Con đ ờng xâm nhập và chuyển hoá chất độc trong cơ thể con ng ời

2. T/động của chất gây ON KK đến sức khoẻ con người

III. Mét sè bÖnh cña con ng êi do

ONKK g©y ra
Bao gåm:

BÖnh nghÒ nghiÖp: bÖnh bôi phæi b«ng, silic, x¹m
da, ®iÕc, bÖnh nhiÔm ®éc ch× …

BÖnh do ON KK xung quanh: viªm phÕ qu¶n, viªm
mòi dÞ øng, hen phÕ qu¶n, viªm phæi, c¸c bÖnh
ngo…i da, bÖnh vÒ m¾t…

Nh÷ng ng êi nh¹y c¶m nhÊt ®èi víi sù ON KK
người cao tuổi
phụ nữ mang thai trẻ em dưới 14 tuổi
người có bệnh về phổi và
tim mạch
người làm việc ngoài trời
người tập thể dục, thể
thao ngoài trời



HN trong 72,6% h m c b nh: b nh tai m i h ng (21,4%), ti p ộ ắ ệ ệ ũ ọ ế
ó l viêm m i d ng, hen, viêm da, b nh v m t.đ à ũ ị ứ ệ ề ắ

S l n ngh m TB n m sauố ầ ỉ ố ă
t¨ng
t¨ng

cao h n n m tr c t 1,2 n ơ ă ướ ừ đế
2,4 l n/ng i/n m.ầ ườ ă


Trong s nh ng ng i m c b nh, ng i có th i gian s ng HN ố ữ ườ ắ ệ ườ ờ ố ở
c ng lâu xu h ng m c các b nh c ng cao. à ướ ắ ệ à

S Y t HN ph i h p v i H Y HN, H c vi n Quân y cho th y: ở ế ố ợ ớ Đ ọ ệ ấ
Ng i s ng HN >10 n m có t l m c các b nh mãn tính v ườ ố ở ă ỷ ệ ắ ệ ề
tai m i h ng 24,5%, b nh c p tính 11,5%, ng i s ng HN ũ ọ ệ ấ ườ ố ở
trong kho ng th i gian 3 n m thì ả ờ ă tû lÖ m¾c bÖnh gi¶m ®i 1
nöa.

1- Bệnh liên quan tới phổi
a. Bệnh nhiễm bụi phổi silic
- Nguyên nhân: Do tiếp xúc với KK chứa bụi silic tự do nh : hoạt
động khai thác KS, sx và sử dụng các loại đá mài, chế biến chất
carborundun, chế tạo thủy tinh, đồ sành sứ, gạch chịu lửa có
chứa silic tự do.
- Đặc điểm: là bệnh không hồi phục, làm giảm tuổi thọ ng ời
bệnh, tử vong hay xảy ra trong tuổi 40 50, sau các biến chứng
nh phế quản- phế viêm, suy tim phải- lao phối hợp.


- Viện Y học lao động và VSMT cho biết: năm
2003, tai 19 phòng khám bệnh nghề nghiệp đã
khám trên 20.000 công nhân ở 200 cơ sở có nguy
cơ mắc bệnh cao.
- Kết quả:
2.358 công nhân (chiếm 14%) mắc 18
loại bệnh nghề nghiệp.
Các bệnh mắc cao nhất: bụi phổi silic, bụi
phổi amiăng, viêm phế quản mãn tính, điếc do

tiếng ồn…

M i đá - m t trong nh ng ngh à ộ ữ ề
d d n đ n b nh b i ph i silic ễ ẫ ế ệ ụ ổ

1- Bệnh liên quan tới phổi
b. Bệnh bụi phổi ở công nhân mỏ
than

Nguyên nhân: Do hít phải KK chứa bụi than, bụi sắtdẫn
đến bệnh bụi phổi của công nhân mỏ than, công nhân trong nhà máy
tuyển than, dân c sống gần mỏ than, gần tuyến đ ờng vận chuyển than

Đặc điểm: Ng ời hít thở KK chứa bụi vào phổi, lắng đọng xung
quanh các phế quả nhỏ và động mạch phổi nhỏ đi kèm, tạo thành
những ổ bụi nhỏ.

1- Bệnh liên quan tới phổi
c. Bệnh bụi phổi nhiễm bụi amiăng (abestos)

Nguyên nhân: Do LĐ trong điều kiện KK chứa amiăng nh công
nhân nhà máy xi măng, chế biến cao su, nhà máy sx má phanh
ôtô, vật liệu cách âm, làm ngói amiăng- xi măng

Các bệnh th ờng gặp: Thể xơ hóa phổi, thể có tổn th ơng màng
phổi lành tính, u ác tính, chai da

1- Bệnh liên quan tới phổi
d. Bệnh bụi phổi bông

Nguyên nhân: Do LĐ tiếp xúc với bụi bông nh : xé bông, chải
thô, lam sợi, cuốn sợi, bốc sợi, dệt vải thu hoạch bông, tẽ hạt
bông,

Đặc điểm: Gây giảm dung tích hô hấp, không hồi phục đ ợc, co
thắt các phế quản nhỏ bằng sự co cơ hay do phù niêm mạc đ ờng
hô hấp

1- Bệnh liên quan tới phổi
e. Bệnh viêm phổi

Nguyên nhân: Do tiếp xúc với vi khuẩn gây bệnh này
trong không khí, nhất là trong các bệnh viện.

Đặc điểm: Ban đầu là viêm thùy phổi. Tuy nhiên, vi
khuẩn gây bệnh luôn thông qua khoang mũi, qua các
mạch máu và phân phối đi khắp cơ thể tạo ra các ổ vi
trùng. Gây tử vong do cản trở hô hấp hoặc nhiễm trùng
máu.

TrÎ em m¾c bÖnh viªm phæi do ON KK
®ang t¨ng nhanh

Ở VN, từ năm 2001-2003 có 4.908
trẻ em < 15 tuổi điều trị tại khoa Nhi -
Bệnh viện Thanh Nhàn - HN vì mắc
các bệnh liên quan đến ON KK.

Tỷ lệ mắc hen phế quản của dân cư
các quận nội thành cao gấp 1,4 lần

các huyện ngoại thành.


Các yếu tố thuận lợi phát sinh bệnh:

Nghề nghiệp: xảy ra sau thời gian làm việc 15 - 20 năm trong
các xí nghiệp có nhiều độc chất nồng độ cao, nhất là khi điều
kiện bảo hộ không tốt.

Môi tr ờng sống bị ON: do khí thải từ các nhà máy, xe có động
cơ, nhà máy đốt rác

Tệ nạn hút thuốc lá: số liệu thống kê cho thấy ng ời nghiện thuốc
lá nặng (trên 20 điếu/ngày) bị ung th phổi nhiều hơn ng ời khác hơn
75%

Hàng năm có 30.100 ng ời ở Mỹ chết do các bệnh về phổi và do ảnh h
ởng của khí thải CN từ các nhà máy năng l ợng.
f. Ung th phế quản phổi


Nguyên nhân: do tiếp xúc với Pb nh các công
việc khai thác, chế biến, điều chế, sử dụng
Pb, quặng chì, hợp kim và hỗn hợp chì,

Độc tính của Pb: Chì & hợp chất chì đều
độc, chúng càng dễ hòa tan bao nhiêu thì
càng độc bấy nhiêu. Đb: ở 500 - 600oC chì
bay hơi, khi tiếp xúc với không khí biến
thành oxyt chì rất độc.

2 - Bệnh nhiễm độc nghề nghiệp do chì
(Pb) và các hợp chất chì

2- Bệnh nhiễm độc nghề nghiệp do chì
(Pb) và các hợp chất chì
Một số bệnh chính
1/ Tai biến não: Là biểu hiện đặc biệt nghiêm trọng, bệnh nhân
nhức đầu dữ dội, co giật, động kinh, mê sảng, hôn mê, dễ tử vong.
2/ Viêm thận: Phát triển chậm, protein niệu nhẹ, đạm huyết tăng
nhẹ, lên trên 0,5 g/l. N ớc tiểu có thể có hồng cầu, bạch cầu.
3/ Huyết áp cao: Lúc đầu có thể huyết áp cao đơn thuần, sau đó
thành vĩnh viễn & phối hợp với viêm thận. Pb gây hại đến mạch
& nhu mô thận, huyết áp cao có thể gây tai biến tim mạch: xuất
huyết, tim to, suy tim.