Luận văn tốt nghiệp phân tích, thiết kế và xây dựng chương trình quản lý nhân sự công ty VMS mobifone

http://kiloboo
TH

PH N M

VIE˜N

IE˜N T

Đ U

Chúng ta ñang s ng trong th i ñ i mà cu c cách m ng cơng ngh thơng tin

M

(CNTT) đang di n ra m nh m h u như kh p nơi trên th gi i. “Làn sóng th ba”
này đã tác đ ng tích c c ñ n h u h t m i ho t ñ ng kinh t - xã h i, làm thay đ i

CO

khơng ch l i s ng, phong cách làm vi c cũng như tư duy c a con ngư i mà cịn t o
ra s thay đ i l n trong phương th c ñi u hành, qu n lý c a các t ch c cũng như
vi c s n xu t, kinh doanh c a các doanh nghi p. Nh

ng d ng CNTT mà vi c

S.

qu n lý c a các t ch c, các cơ quan tr nên g n nh và hi u qu hơn. Hi n nay,
theo xu th chung c a th gi i và vì nh ng l i ích to l n đư c đem l i, khơng ch
nh ng nư c phát tri n mà

các nư c ñang phát tri n, không ch nh ng công ty l n

mà ngay c nh ng t ch c nh ñ u ñang c g ng t xây d ng, thuê hay mua nh ng

OK

chương trình tin h c phù h p v i yêu c u, ñi u ki n c a t ch c mình. Cũng theo
xu th chung đó c a th gi i, các cơng ty l n nh c a Vi t Nam cũng ñang d n đưa
vào s d ng các chương trình qu n lý phù h p v i công ty, t ch c mình. Đó có th

LO
BO

là nh ng chương trình qu n lý ho t ñ ng kinh doanh, qu n lý kho bãi, qu n lý
khách hàng… hay nh ng chương trình qu n lý hố đơn, qu n lý h sơ …Vi c s
d ng nh ng chương trình này khơng nh ng đem l i nh ng l i ích v m t k t qu
cơng vi c mà cịn gi m t i đa các chi phí phát sinh, như: chi phí v nhân s , chi phí
v lưu tr , chi phí v th i gian…

Cũng vì m c đích đư c đào t o c a mình là v lĩnh v c Kinh t nên tơi đã l a
ch n cơng ty Thơng tin di ñ ng VMS MobiFone – m t công ty cung c p m ng di

KI

ñ ng l n nh t c a Vi t Nam ñ th c t p v i mong mu n là s ñư c làm quen và
đư c tìm hi u v mơi trư ng kinh doanh và làm vi c chuyên nghi p c a cơng ty.
đây, tơi đã đư c t o đi u ki n thu n l i đ tìm hi u v công ty cũng như m t s h
th ng qu n lý c a công ty như: Qu n lý nhân s , qu n lý ti n lương… Tơi nh n
th y r ng, đ i v i VMS có nhi u ho t đ ng, qui trình qu n lý đã đư c tin h c hố

hồn tồn nhưng cũng có nh ng ho t đ ng mà nhân viên c a cơng ty cịn ph i th c
1

TR ˇC T


http://kiloboo
TH

VIE˜N

IE˜N T

hi n th cơng, có th k đ n là ho t ñ ng qu n lý nhân s , qu n lý khách hàng…
Chính vì v y mà các cơng vi c liên quan đ u th c hi n m t cách th công và phân
chia cho m i chuyên viên ñ m nh n m t nhóm cơng vi c riêng.

M

Là sinh viên c a khoa Tin h c kinh t , v i m c tiêu c a chuyên ngành ñư c
ñào t o là ng d ng tin h c có hi u qu vào các ho t ñ ng qu n lý và tác nghi p

CO

c a m t t ch c kinh t - xã h i cùng v i đó là s giúp đ c a các anh ch trong
phịng T ch c- Hành chính c a cơng ty VMS, tơi ñã ñi ñ n quy t ñ nh là s xây
d ng m t chương trình Qu n lý nhân s cho Tr s chính c a cơng ty t i s 216
ñư ng Tr n Duy Hưng - Hà N i. Hi v ng, chương trình c a tơi s giúp các anh ch

S.

chuyên viên c a phòng T ch c- Hành chính gi i quy t m t ph n kh i lư ng công
vi c mà hàng ngày h ph i gi i quy t.
N i dung c a báo cáo bao g m:

OK

Chương 1: T ng quan v công ty VMS

Chương 2: Phương pháp lu n v phân tích, thi t k h th ng thơng tin
Chương 3: Phân tích, thi t k và xây d ng chương trình Qu n lý nhân s .

LO
BO

Do ki n th c và kinh nghi m b n thân cịn h n ch nên báo cáo c a tơi
khơng th tránh kh i nh ng sai sót, r t mong nh n ñư c nh ng l i nh n xét và góp

KI

ý c a các th y cơ.

2

TR ˇC T


http://kiloboo
TH

VIE˜N

IE˜N T

CHƯƠNG 1:

T NG QUAN V CÔNG TY VMS MOBIFONE
I. Q TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRI N

M

- Tên cơng ty: Cơng ty Thơng tin di đ ng VMS MobiFone

CO

- Tr s chính c a cơng ty: 216 Tr n Duy Hưng- Hà N i

VMS là doanh nghi p Nhà nư c h ng m t tr c thu c T p đồn Bưu chính
Vi n thơng Vi t nam (VNPT). Đư c thành l p vào ngày 16 tháng 04 năm 1993,

S.

VMS ñã tr thành doanh nghi p ñ u tiên khai thác d ch v thông tin di ñ ng GSM
900/1800 v i thương hi u MobiFone, ñánh d u cho s kh i ñ u c a ngành thơng
tin di đ ng Vi t Nam.

OK

Lĩnh v c ho t đ ng chính c a MobiFone là t ch c thi t k xây d ng, phát
tri n m ng lư i và tri n khai cung c p d ch v m i v thông tin di đ ng có cơng

ngh , k thu t tiên ti n hi n ñ i và kinh doanh d ch v thơng tin di đ ng cơng ngh
GSM 900/1800 trên toàn qu c.

LO
BO

Đ n nay, sau 13 năm phát tri n và trư ng thành, MobiFone ñã tr thành m ng
ñi n tho i di ñ ng l n nh t Vi t Nam. Tính đ n cu i năm 2006, VMS đã có hơn 5
tri u th bao, hơn 1.500 tr m phát sóng và 4.200 c a hàng, ñ i lý trên toàn qu c
MobiFone hi n ñang cung c p g n 40 d ch v giá tr gia tăng và ti n ích các lo i.
Nh ng n l c và c ng hi n c a MobiFone ñã ñư c th trư ng ghi nh n.
MobiFone vinh d đư c ngư i tiêu dùng bình ch n là “M ng ñi n tho i di ñ ng

KI

ñư c ưa thích nh t” trong 2 năm liên ti p 2005 và 2006 do báo Echip t ch c và
“Thương hi u m nh Vi t Nam 2005” do Th i báo Kinh t Vi t Nam t ch c. Trong
th i gian t i, VMS s ti p t c m các tr m phát sóng m i, các c a hàng ñ i lý m i
nh m ñáp ng nhu c u s d ng di ñ ng ngày càng tăng c a ngư i dân
Chúng ta có th th y rõ t c đ phát tri n c a VMS trong bi u ñ tăng trư ng
dư i ñây:
3

TR ˇC T


BI U Đ

TĂNG TRƯ NG THUÊ BAO MOBIFONE T

1995 Đ N NAY:

Hi n nay, Cơng ty Thơng tin di đ ng có b n Trung tâm Thơng tin di đ ng
tr c thu c và m t Xí nghi p thi t k .
Tr s chính c a Văn phịng Cơng ty đ t t i Hà N i.
Đ a ch : S 216 ñư ng Tr n Duy Hưng, Qu n C u Gi y, Thành ph Hà N i.
- Trung tâm Thơng tin di đ ng khu v c I có tr s chính t i Hà N i, ch u
trách nhi m kinh doanh và khai thác m ng thơng tin di đ ng khu v c mi n B c
(các t nh phía B c đ n Hà Tĩnh):
Đ a ch : S 811A ñư ng Gi i Phóng, Qu n Hồng Mai, Thành ph Hà N i.
- Trung tâm Thơng tin di đ ng khu v c II có tr s chính t i TP. H Chí Minh,
ch u trách nhi m kinh doanh và khai thác m ng thơng tin di đ ng khu v c mi n
Nam (t t nh Ninh Thu n ñ n các t nh mi n Ðông Nam B và TP H Chí Minh):
Đ a ch : MM18 đư ng Trư ng Sơn, Phư ng 14, Qu n 10, Thành ph H Chí
Minh.

4


http://kiloboo
TH

VIE˜N

IE˜N T

- Trung tâm Thơng tin di đ ng khu v c III có tr s chính t i Ðà N ng, ch u
trách nhi m kinh doanh và khai thác m ng thơng tin di đ ng khu v c mi n Trung
và Cao Nguyên (t t nh Qu ng Bình đ n t nh Khánh Hồ và t nh Ð c L c:

M

Đ a ch : S 263 ñư ng Nguy n Văn Linh, Thành ph Đà N ng.
- Trung tâm Thơng tin di đ ng khu v c IV có tr s chính t i C n Thơ, ch u

CO

trách nhi m kinh doanh và khai thác m ng thơng tin di đ ng khu v c 10 t nh mi n
Tây Nam B :

Đ a ch : S 51F ñư ng Nguy n Trãi, Qu n Ninh Ki u, Thành ph C n Thơ.

S.

- Xí nghi p thi t k thành l p ngày 21 tháng 1 năm 1997 có tr s t i Hà N i
v i nhi m v tư v n, kh o sát, thi t k xây d ng các cơng trình thơng tin di đ ng.
• Căn c

quy t đ nh s 596/ QĐ-TCCB ngày 11/10/1997 c a T ng C c

OK

trư ng T ng c c Bưu ñi n v vi c thành l p DNNN công ty Thông tin di
đ ng (VMS);

• Căn cư quy t đ nh s 253/QĐ-TCCB-HĐQT ngày 28/09/1996 c a Ch t ch

LO
BO

H i ñ ng qu n tr T ng Cơng ty Bưu chính- Vi n thông Vi t Nam v vi c
phê chu n Đi u l T ch c& Ho t ñ ng c a cơng ty Thơng tin di đ ng.
• Căn c vào yêu c u th c t c a công tác qu n lý s n xu t kinh doanh
• Theo đ ngh c a trư ng phịng TC-HC
Hi n nay cơng ty có 12 phịng ban, c th là:

KI

1. Phòng xét th u

2. Phòng Khách hàng-Bán hàng & Marketing
3. Phịng Cơng ngh phát tri n m ng
4. Phịng Chăm sóc khách hàng
5. Phịng Đ u tư xây d ng
5

TR ˇC T


http://kiloboo
TH

VIE˜N

IE˜N T

6. Phịng Tin h c - Cư c phí
7. Phịng K tốn- Th ng kê- Tài chính
8. Phịng Đi u hành khai thác

M

9. Phòng Xu t nh p kh u

CO

10. Phịng T ch c- Hành chính
11. Phịng Thanh tốn cư c phí
12. Ban Qu n lý d án

S.

Chúng ta có th hình dung rõ hơn v cơ c u t ch c c a tồn b cơng ty VMS

KI

LO
BO

OK

thơng qua mơ hình sau:

6

TR ˇC T


http://kiloboo
TH

VIE˜N

IE˜N T

Giám đ c Cơng ty

Phó Giám đ c

P. Xét th u

P. KH-BH&M

CO

M

Phó Giám đ c

P. CSKH

S.

P. CNPTM

OK

P. ĐTXD

P. KTTKTC

P. TTCP

Trung tâm
TTDĐ KV1

Trung tâm
TTDĐ KV1

KI

Trung tâm
TTDĐ KV1

LO
BO

P. XNK

7

P. TH-TC

P. ĐHKT

P. TC-HC

Ban QLDA

Trung tâm

TTDĐ KV1

Trung tâm
TTDĐ KV1

TR ˇC T


http://kiloboo
TH

VIE˜N

IE˜N T

II. CH C NĂNG, QUYÊN H N VÀ NHI M V C A CÁC PHỊNG BAN
1. Phịng T ch c- Hành chính (TC-HC)

hi n các m t cơng tác sau:
Xây d ng mơ hình t ch c b máy c a cơng ty

CO

-

M

Phịng TC-HC là phịng ch c năng c a cơng ty giúp Giám đ c ch đ o & th c

- Cơng tác nhân s và đào t o

- Cơng tác lao đ ng, ti n lương

S.

- Cơng tác hành chính & qu n tr

- Cơng tác b o v , an ninh qu c phòng, thanh tra, an tồn lao đ ng

- Cơng tác thơng tin n i b

OK

- Cơng tác thi đua, khen thư ng

Phịng TC-HC g m có: Trư ng phịng, các phó phịng giúp vi c, các chuyên viên
và nhân viên ph trách các lĩnh v c cơng tác c a phịng.

LO
BO

2. Phịng K tốn- Th ng kê- Tài chính (KT-TK-TC)
Phịng KT-TK-TC là phịng ch c năng c a Cơng ty giúp giám ñ c ch ñ o và
th c hi n các m t công tác sau:

- T ch c b máy k tốn tồn cơng ty
- T ch c và th c hi n h ch toán k toán

KI

- T ch c và th c hi n công tác th ng kê & tài chính

- Hư ng d n và ch ñ o ki m tra các ñơn v cơ s th c hi n đ y đ các ch đ
KT-TK-TC.

Phịng KT-TK- TC g m có: Trư ng phịng, các phó phòng giúp vi c, các
chuyên viên và nhân viên ph trách các lĩnh v c cơng tác c a phịng.

8

TR ˇC T


http://kiloboo
TH

VIE˜N

IE˜N T

3. Phòng K ho ch -Bán hàng và Marketing (KH-BH&M)
Phịng KH-BH&M là phịng ch c năng c a cơng ty giúp giám ñ c ch ñ o và
th c hi n các m t công tác sau

Công tác bán hang

-

Cơng tác Marketing

CO

-

M

- Cơng tác k ho ch

Phịng KH-BH&M g m có: Trư ng phịng, các phó phịng giúp vi c, các

S.

chuyên viên và nhân viên ph trách các lĩnh v c cơng tác c a phịng.
4. Phịng Qu n lý đ u tư-Xây d ng (ĐT-XD)

Phịng ĐT-XD là phịng chun mơn, nghi p v có ch c năng tham mưu, giúp
các lĩnh v c cơng tác sau

OK

Giám đ c cơng ty qu n lý, đi u hành và th a l nh Giám đ c cơng ty đi u hành v

- Qu n lý nghi p v v công tác ĐT-XD c a cơng ty theo đúng các quy ñ nh

LO
BO

c a Nhà nư c và c a Ngành

- Ki m tra, theo dõi, giám sát và ñánh giá cơng tác ĐT-XD c a các đơn v
trong tồn cơng ty.

Phịng ĐT-XD g m có: Trư ng phịng, các phó phòng giúp vi c, các chuyên viên
và nhân viên ph trách các lĩnh v c cơng tác c a phịng.
5. Phòng Xu t nh p kh u (XNK)

KI

Phòng XNK là phịng chun mơn có ch c năng tham mưu, giup Giám đ c
cơng ty qu n lý, đi u hành và th a l nh Giám đ c cơng ty ñi u hành v các lĩnh
v c công tác sau:

- Công tác XNK các thi t b v thông tin di ñ ng.

9

TR ˇC T


http://kiloboo
TH

VIE˜N

IE˜N T

- Th c hi n công tác b o hành, s a ch a, yêu c u thay th thi t b , v t tư, hàng
hoá.
- T ch c X-NK các thi t b , v t tư hàng hố theo các h p đ ng đã đư c ký k t

M

và bàn giao cho các ñơn v có liên quan đ tri n khai th c hi n, l p ñ t theo n i

CO

dung c a các h p đ ng.

Phịng XNK g m có: Trư ng phịng, các phó phịng giúp vi c, các chun viên
và nhân viên ph trách các lĩnh v c công tác c a phịng.

S.

6. Phịng Cơng ngh và Phát tri n m ng thơng tin di đ ng( P. CNPTM)
Là phịng chun mơn, nghi p v có ch c năng tham mưu, giúp Giám đ c cơng

OK

ty qu n lý, ñi u hành và th a l nh Giám ñ c cơng ty đi u hành các lĩnh v c sau:
- Nghiên c u ng d ng công ngh m i cho m ng thơng tin di đ ng
- Cơng tác phát tri n m ng lư i thông tin di ñ ng ( bao g m c ph n lõi m ng

LO
BO

lư i c a các d ch v m i).

Phịng CNPTM g m có: Trư ng phịng, các phó phịng giúp vi c, các chun
viên và nhân viên ph trách các lĩnh v c công tác c a phịng.
7. Phịng Tin h c- Tính cư c (P. TH-TC)
Phịng TH-TC là phịng chun mơn, nghi p v có ch c năng tham mưu, giúp

KI

Giám ñ c qu n lý, ñi u hành và th a l nh Giám ñ c cơng ty đi u hành v các lĩnh
v c cơng tác sau

- Qu n lý, đi u hành vi c phát tri n CNTT h tr cho công tác qu n lý s n xu t
kinh doanh c a công ty

10

TR ˇC T


http://kiloboo
TH

VIE˜N

IE˜N T

- Qu n lý, ñi u hành, khai thác m ng tin h c h tr cho s n xu t kinh doanh c a
công ty

M

- Qu n lý, ñi u hành, tri n khai th c hi n tính cư c và đ i sốt cư c c a cơng ty
Phịng TH-TC g m có: Trư ng phịng, các phó phịng giúp vi c, các chun

CO

viên và nhân viên ph trách các lĩnh v c công tác c a phòng.
8. Phòng Xét th u

Phòng Xét th u là phịng chun mơn nghi p v c a cơng ty, có ch c năng tham

S.

mưu giúp Giám đ c cơng ty qu n lý, ñi u hành và th a l nh Giám đ c cơng ty đi u
hành v các lĩnh v c công tác sau:

OK

- Qu n lý và tri n khai th c hi n vi c l a ch n nhà th u ñ i v i các d án thu c
ngu n v n tái ñ u tư c a công ty và các d án ñư c giao khác theo ñúng các văn
b n pháp qui hi n hành c a Nhà nư c và c a Ngành.

thu c trong công ty.

LO
BO

- Ph i h p hư ng d n nghi p v trong cơng tác đ u th u đ i v i các đơn v tr c

Phịng Xét th u g m có: Trư ng phịng, các phó phịng giúp vi c, các chuyên
viên và nhân viên ph trách các lĩnh v c cơng tác c a phịng.
9. Phịng Đi u hành khai thác ( P. ĐHKT)
Cơng tác qu n lý, đi u hành vi c v n hành, khai thác, b o dư ng m ng lư i

KI

thơng tin di đ ng và các h thông d ch v giá tr gia tăng.
- Qu n lý, khai thác băng t n s c a công ty
- Nghiên c u ng d ng công ngh m i và d ch v m i v thơng tin di đ ng
- Cơng tác h p tác qu c t

11

TR ˇC T


http://kiloboo
TH

VIE˜N

IE˜N T

Phịng ĐHKT g m có: Trư ng phịng, các phó phịng giúp vi c, các chun
viên và nhân viên ph trách các lĩnh v c công tác c a phịng.
10. Phịng Thanh tốn cư c phí (TTCP)

M

Phịng TTCP là phịng chun mơn, nghi p v có ch c năng tham mưu, giúp
Giám đ c cơng ty qu n lý, ñi u hành và th a l nh Giám ñ c cơng ty đi u hành v

CO

các lĩnh v c sau:

- Qu n lý, ñi u hành vi c phát tri n h th ng TTCP cho công tác qu n lý SXKD

S.

c a cơng ty.

- Qu n lý, đi u hành, khai thác, tri n khai các ho t ñ ng liên quan ñ n vi c
TTCP.

OK

Phòng TTCP g m có: Trư ng phịng, các phó phịng giúp vi c, các chuyên viên
và nhân viên ph trách các lĩnh v c cơng tác c a phịng.

LO
BO

11.Phịng Chăm sóc khách hàng (CSKH)

Phòng CSKH là phòng ch c năng c a cơng ty giúp giám đ c ch đ o và th c
hi n các m t công tác sau

- Công tác qu n lý thuê bao

- Các d ch v sau bán hàng trong tồn cơng ty
- T ch c các chương trình thăm dị khách hàng, t ng h p, phân tích thơng tin.

KI

Phịng CSKH g m có: Trư ng phịng, các phó phịng giúp vi c, các chun

viên và nhân viên ph trách các lĩnh v c công tác c a phòng.
12.Ban Qu n lý d án ( Ban QLDA)
Ban QLDA là phòng ch c năng c a cơng ty giúp giám đ c ch đ o và th c hi n
các m t công tác sau.
12

TR ˇC T


http://kiloboo
TH

VIE˜N

IE˜N T

- Qu n lý các d án ñ u tư xây d ng các cơng trình thơng tin di ñ ng do công ty
thông tin di ñ ng ñ m nh n và giao nhi m v .
- T ch c tri n khai th c hi n các d án ñ u tư xây d ng m i, các d án ñ u tư

M

xây d ng nâng c p, m r ng do công ty thông tin di ñ ng làm ch ñ u tư ho c
ñư c T p đồn Bưu chính- Vi n thơng Vi t Nam u quy n làm ch ñ u tư.

CO

- Đi u tra, kh o sát l p d án ñ u tư

Ban QLDA g m có: Trư ng phịng, các phó phịng giúp vi c, các chun viên

KI

LO
BO

OK

S.

và nhân viên ph trách các lĩnh v c công tác c a phòng.

13

TR ˇC T


http://kiloboo
TH

VIE˜N

IE˜N T

CHƯƠNG 2:

PHƯƠNG PHÁP LU N V PHÂN TÍCH, THI T K

1. Các khái ni m, ch c năng c a HTTT
• Khái ni m HTTT

CO

I. T NG QUAN V H TH NG THÔNG TIN

M

H TH NG THÔNG TIN

- HTTT là m t t p h p nh ng con ngư i, các thi t b ph n c ng, ph n m m, d

S.

li u, con ngư i th c hi n ho t ñ ng thu th p, lưu tr , x lý và phân ph i thông tin
trong m t t p h p các ràng bu c đư c g i là mơi trư ng. Nó ñư c th hi n b i
nh ng con ngư i, các th t c, các d li u và thi t b tin h c ho c không tin h c.

OK

Đ u vào (Inputs) c a HTTT ñư c l y t các ngu n (Sources) và ñư c x lý b i h
th ng s d ng nó cùng v i các d li u ñã ñư c lưu tr t trư c. K t qu x lý
(Outputs) ñư c chuy n ñ n các ñích (Destination) ho c c p nh t vào kho lưu tr d

LO
BO

li u (Storage).
• Mơ hình HTTT
Ngu n

KI

Thu th p

X lý và lưu tr

Kho d li u

• Ch c năng c a HTTT trong t ch c:
- Thu th p
14

Đích

Phân phát

TR ˇC T


http://kiloboo
TH

VIE˜N

IE˜N T

- Lưu tr
- X lý
- Phân ph i

M

Ch c năng c a HTTT trong t ch c ñư c R.N.Anthony đưa ra trong hình v
sau đây. Anthony trình bày t ch c như là m t th c th c u thành t 3 m c qu n lý

CO

có tên là: l p k ho ch chi n lư c, ki m soát qu n lý chi n thu t và ñi u hành tác

S.

nghi p.

C p chi n
lư c

Quy t đ nh

Thơng tin

OK

C p chi n
thu t

Quy t ñ nh

Thông tin

Quy t ñ nh

LO
BO

C p tác nghi p
Thông tin

X lý giao d ch

D li u

D li u

KI

2. Phân lo i HTTT

D li u

2.1 . Theo tính chính th c và khơng chính th c
- M t HTTT chính th c thư ng bao hàm m t t p h p các qui t c và các phương
pháp làm vi c có văn b n rõ ràng ho c là ít ra cũng đư c thi t l p theo m t truy n
th ng. Đó là trư ng h p h th ng tr lương, h th ng qu n lý tài kho n các nhà
cung c p và tài kho n khách hàng, phân tích bán hàng và xây d ng k ho ch ngân
15

TR ˇC T


http://kiloboo

TH

VIE˜N

IE˜N T

sách, h th ng thư ng xuyên ñánh giá khía c nh tài chính c a nh ng cơ h i mua
bán khác nhau và cũng như h th ng chuyên gia cho phép ñ t ra các ch n đốn t
ch c.

M

- Nh ng HTTT phi chi thích c a m t t ch c bao ch a các b ph n như t p h p
các ho t đ ng x lý thơng tin như g i và nh n thư, ghi chép d ch v , các cu c nói

CO

chuy n đi n tho i, các cu c tranh lu n, các ghi chú trên b ng thơng báo và các bài
báo trên báo chí và t p chí.

2.2 . Phân theo m c đích ph c v c a thơng tin đ u ra

S.

M c dù r ng các h th ng thư ng s d ng các công ngh khác nhau nhưng
chúng phân bi t nhau trư c h t b i l i ho t ñ ng mà chúng tr giúp. Theo cách này
có năm lo i: HTTT qu n lý, HTTT tr giúp ra quy t ñ nh, HTTT x lý giao d ch,

OK

HTTT chuyên gia và HTTT tăng cư ng kh năng c nh tranh
- HTTT x lý giao d ch TPS( Transaction Processing System)
H th ng này x lý các d li u ñ n t các giao d ch mà t ch c th c hi n ho c
v i khách hàng, v i nhà cung c p, nh ng ngư i cho vay ho c v i nhân viên c a nó.

LO
BO

Các giao d ch s n sinh ra các tài li u và các gi y t th hi n nh ng giao d ch đó.
Các h th ng x lý giao d ch có nhi m v t p h p các d li u cho phép theo dõi
ho t ñ ng c a t ch c. Chúng tr giúp các ho t ñ ng

m c tác nghi p. Có th k

ra ra cá h th ng thu c lo i này như: H th ng tr lương, l p đơn đ t hàng, làm hố
đơn, theo dõi khách hàng, theo dõi nhà cung c p, các đăng ký mơn theo h c c a
sinh viên, cho mư n sách và tài li u trong m t thư vi n, c p nh t tài kho n ngân
hàng và tính thu ph i tr c a nh ng ngư i n p thu …

KI

- HTTT qu n lý MIS( Management Information System)
Là nh ng h th ng tr giúp các ho t ñ ng qu n lý c a t ch c, các ho t ñ ng
này n m

m c ñi u khi n tác nghi p, ñi u khi n qu n lý ho c l p k ho ch chi n

lư c. Chúng d a ch y u vào các cơ s d li u ñư c t o ra b i các h x lý giao
d ch cũng như các ngu n d li u ngoài t ch c. Chúng ta t o ra các báo cáo cho
16

TR ˇC T


http://kiloboo
TH

VIE˜N

IE˜N T

các nhà qu n lý m t cách ñ nh kỳ ho c theo yêu c u. Các báo cáo này tóm lư c
tình hình v m t m t đ c bi t nào đó c a t ch c. Các báo cáo này thư ng có tính
so sánh, chúng làm tương ph n tình hình hi n t i v i m t d báo, các d li u hi n

M

th i c a các doanh nghi p trong cùng m t ngành công nghi p, d li u hi n th i và
các d li u l ch s . Vì các HTTT qu n lý ph n l n d a vào các các d li u s n sinh

CO

ra t các h x lý giao d ch do đó ch t lư ng thơng tin mà chúng s n sinh ra ph
thu c r t nhi u vào các vi c v n hành t t hay x u c h x lý giao d ch. H th ng
phân tích năng l c bán hàng, theo dõi chi tiêu, theo dõi năng su t ho c s v ng m t
c a nhân viên, nghiên c u v th trư ng… là các HTTT qu n lý.

S.

- HTTT tr giúp ra quy t ñ nh DSS( Decision Support System)

Là nh ng h th ng ñư c thi t k v i m c ñích rõ ràng là tr giúp các ho t ñ ng
ra quy t đ nh. Q trình ra quy t đ nh thư ng đư c mơ t như là m t qui trình đư c

OK

t o ra t 3 giai ño n: xác ñ nh v n ñ , xây d ng và ñánh giá các phương án gi i
quy t và l a ch n m t phương án. V nguyên t c, m t h th ng DSS ph i cung c p
thông tin cho phép ngư i ra quy t đ nh xác đ nh rõ tình hình mà m t quy t đ nh

LO
BO

c n ph i ra. Thêm vào đó nó cịn ph i có kh năng mơ hình hố đ có th phân l p
và đánh giá các gi i pháp. Nói chung đây là các h th ng đ i tho i có kh năng ti p
c n m t ho c nhi u cơ s d li u và s d ng m t ho c nhi u mơ hình đ bi u di n
và đánh giá tình hình

- HTTT chun gia ES(Expert System)
Đó là nh ng h th ng cơ s trí tu , có ngu n g c t nghiên c u v trí tu nhân
t o, trong đó có s bi u di n b ng các công c tin h c nh ng tri th c c a m t

KI

chuyên gia v m t lĩnh v c nào đó. H th ng chun gia đư c hình thành b i m t
cơ s trí tu và m t ñ ng cơ suy di n. Có th xem lĩnh v c h th ng ES như là m
r ng c a nh ng h th ng ñ i tho i tr giúp ra quy t đ nh có tính chuyên gia ho c
như m t s ti p n i c a lĩnh v c h th ng tr giúp lao đ ng trí tu . Tuy nhiên, đ c
trưng riêng c a c a nó n m

vi c s d ng m t s k thu t c a trí tu nhân t o, ch

17

TR ˇC T


http://kiloboo
TH

VIE˜N

IE˜N T

y u là k thu t chuyên gia trong cơ s trí tu bao ch a cá s ki n và các qui t c
ñư c chuyên gia s d ng.
- HTTT tăng cư ng kh

năng c nh tranh ISCA(Information System for

M

Competitive Advantage)
HTTT lo i này ñư c s d ng như m t tr giúp chi n lư c. Khi nghiên c u m t

CO

HTTT mà khơng tính ñ n nh ng lý do d n ñ n s cài đ t nó ho c cũng khơng tính
đ n mơi trư ng trong đó nó đư c phát tri n, ta nghĩ ra r ng đó ch đơn gi n là m t
h th ng x lý giao d ch, HTTT qu n lý, h th ng tr giúp ra quy t ñ nh ho c m t
h chuyên gia. HTTT ISCA ñư c thi t k cho nh ng ngư i s d ng là nh ng ngư i

S.

ngồi t ch c, có th là m t khách hàng, m t nhà cung c p và cũng có th là m t t
ch c khác c a cùng nghành công nghi p…( trong khi b n lo i HTTT trên ngư i s
d ng ch y u là cán b trong t ch c).

OK

N u như nh ng h th ng ñư c xác ñ nh trư c đây có m c đích tr giúp các ho t
ñ ng qu n lý c a t ch c thì h th ng ISCA là nh ng cơng c th c hi n các ý ñ
chi n lư c Chúng cho phép t ch c thành công trong vi c ñ i ñ u v i các l c

LO
BO

lư ng c nh tranh th hi n qua khách hàng, các nhà cung c p, các doanh nghi p
c nh tranh m i xu t hi n, các s n ph m thay th và các t ch c khác trong cùng
m t ngành công nghi p.

2.3 Theo b ph n ch c năng nghi p v
- HTTT tài chính
- HTTT marketing

- HTTT qu n tr ngu n nhân l c

KI

- HTTT qu n lý kinh doanh và s n xu t
- HTTT văn phòng

Phương pháp xây d ng m t HTTT
2.4 . Nguyên nhân c n xây d ng m t HTTT

18

TR ˇC T


http://kiloboo
TH

VIE˜N

IE˜N T

M c tiêu cu i cùng c a nh ng c g ng xây d ng m t HTTT là cung c p cho các
thành viên c a t ch c nh ng công c qu n lý t t nh t. Phát tri n m t HTTT bao
g m vi c phân tích h th ng đang t n t i, thi t k m t h th ng m i, th c hi n và

M

ti n hành cài đ t nó. Phân tích m t h th ng b t ñ u t vi c thu th p d li u và
ch nh ñ n chúng ñ đưa ra đư c ch n đốn v tình hình th c t . Thi t k là nh m

CO

xác ñ nh các b ph n c a m t h th ng m i có kh năng c i thi n tình tr ng hi n t i
và xây d ng các mơ hình logic và mơ hình v t lý ngồi c a h th ng đó. Vi c th c
hi n HTTT liên quan t i xây d ng mơ hình v t lý trong các h th ng m i và

chuy n mơ hình đó sang ngơn ng tin h c. Cài đ t m t h th ng là tích h p nó vào

S.

ho t ñ ng c a t ch c.

Câu h i ñ u tiên c a vi c phát tri n m t HTTT m i là cái gì b t bu c m t t
ch c ph i ti n hành phát tri n m t HTTT? Nhưng cũng còn m t s nguyên nhân

OK

khác nhau n a như yêu c u c a nhà qu n lý, công ngh thay ñ i và c s thay ñ i
sách lư c chính tr . Có th k ra m t s ngun nhân như:
• Nh ng v n đ v qu n lý

LO
BO

• Nh ng yêu c u m i c a nhà qu n lý
• S thay đ i c a cơng ngh

• Thay đ i sách lư c chính tr

Nh ng yêu c u m i c a qu n lý cũng có th d n đ n s c n thi t c a m t d án
phát tri n m t HTTT m i. Nh ng lu t m i c a Chính ph m i ban hành, vi c ký
k t m t hi p tác m i, đa d ng hố các ho t đ ng c a doanh nghi p b ng s n ph m
m i ho c d ch v m i. Các hành ñ ng c a m t doanh nghi p c nh tranh cũng có
ng.

KI

m t tác đ ng m nh vào ñ ng cơ bu c doanh nghi p ph i có nh ng hành đ ng đáp
Vi c xu t hi n các công ngh m i cũng có th d n t i vi c m t t ch c ph i
xem l i nh ng thi t b hi n có trong HTTT c a mình. Khi các h qu n tr cơ s d
li u ra ñ i nhi u t ch c ph i rà sốt l i các HTTT c a mình ñ quy t ñ nh nh ng
gì h ph i cài ñ t khi mu n s d ng nh ng công ngh m i này.
19

TR ˇC T


http://kiloboo
TH

VIE˜N

IE˜N T

Bên c nh đó, vai trị c a nh ng thách th c chính tr cũng khơng th b qua. Nó
cũng có th là ngun nhân d n đ n vi c phát tri n m t HTTT.
Trong ph n l n các t ch c, có các cơ ch , ít nhi u chính th c đang t n t i, ñ

M

xác ñ nh li u m t nghiên c u phát tri n v HTTT có nên ñư c th c hi n hay không.
V n ñ có th là m t u c u đơn gi n g i t i t m t b ph n ho c m t phịng ban

CO

đ n lãnh đ o các b ph n tin h c c a t ch c, nh ng ngư i này ch u trách nhi m

quy t ñ nh li u yêu c u có th ch p nh n đư c khơng. B i vì tình tr ng như v y có
th thư ng ñư c xem như là ñ ng c a, nhi u t ch c ñ t ra m t h i ñ ng tin h c
ch u trách nhi m quy t ñ nh v nh ng quy t đ nh lo i đó. Trong đ i đa s trư ng

S.

h p h i ñ ng tin h c ñư c c u thành t nh ng ngư i ch u trách nhi m v các ch c
năng chính c a t ch c. Cách th c này ñ m b o r ng m i khía c nh ñ u ñư c xem
xét khi m t quy t ñ nh ñư c ñưa ra. Quy t ñ nh c a h i ñ ng ho c c a ngư i ch u

OK

trách nhi m trong m t s trư ng h p, có th khơng b t bu c ph i d n t i vi c cài
đ t m t h th ng m i, nó ch m i kh i ñ ng m t d án phát tri n. Su t quá trình
c a d án, ngư i ta ph i xem l i quy t đ nh này có nghĩa là ph i xác ñ nh xem s

LO
BO

ti p t c d án hay k t thúc nó.

2.5 . Phương pháp xây d ng HTTT
M c đích c a d án xây d ng m t HTTT là có đư c m t s n ph m ñáp ng nhu
c u c a ngư i s d ng, mà nó đư c hồ h p vào trong các ho t ñ ng c a t ch c,
chính xác v m t k thu t, tuân th các gi i h n v tài chính và th i gian đ nh
trư c. Khơng nh t thi t ph i theo ñu i m t phương pháp đ phát tri n m t HTTT,
tuy nhiên khơng có phương pháp ta có nguy cơ khơng đ t ñư c nh ng m c tiêu

KI

ñ nh trư c. B i vì, m t HTTT là m t đ i tư ng ph c t p, v n ñ ng trong m t môi
trư ng cũng r t ph c t p. Đ làm ch s ph c t p đó, phân tích viên c n ph i có
m t cách ti n hành nghiêm túc, m t phương pháp.
Nguyên t c xây d ng m t HTTT

20

TR ˇC T


http://kiloboo
TH

VIE˜N

IE˜N T

M t phương pháp ñư c ñ nh nghĩa như m t t p h p các bư c và các công c
cho phép ti n hành m t quá trình phát tri n h th ng ch t ch nhưng d qu n lý
hơn. Phương pháp ñư c ñ ngh

ñây d a vào ba nguyên t c cơ s chung c a

Nguyên t c 1: S d ng các mơ hình

CO

Ngun t c 2: Chuy n t cái chung sang cái riêng

M

nhi u phương pháp hi n ñ i có c u trúc đ phát tri n HTTT. 3 ngun t c đó là:

Ngun t c 3: Chuy n t mơ hình v t lý sang mơ hình logic khi phân tích và t
mơ hình logic sang mơ hình v t lý khi thi t k
Ta xem xét 3 nguyên t c này:

S.

Đ i v i nguyên t c 1:B ng cách cùng mơ t m t đ i tư ng, ngư i ta thư ng s
d ng 3 mơ hình: mơ hình logic, mơ hình v t lý ngồi, mơ hình v t lý trong. 3 mơ
hình này đư c quan tâm t nh ng góc đ khác nhau. Phương pháp phát tri n h

OK

th ng ñư c th hi n cũng dùng t i khái ni m c a nh ng mơ hình này và do đó c n
ln phân đ nh rõ ràng 3 m c.Chúng ta s nói rõ v các mơ hình này trong ph n
sau.

LO
BO

• Mơ hình lơgíc

Mơ t h th ng làm gì: d li u mà nó thu th p, x lý mà nó th c hi n, các
kho đ ch a các k t qu ho c d li u ñ l y ra các x lý và nh ng thông tin mà h
th ng s n sinh ra. Mơ hình này tr l i câu h i: “Cái gì?” và “Đ làm gì?”. Nó
khơng quan tâm t i ñ a ñi m ho c th i ñi m mà d li u đư c x lý.
• Mơ hình v t lý ngồi

Mơ hình này chú ý t i khía c nh nhìn th y đư c c a h th ng như là các v t

KI

mang d li u và v t mang k t qu cũng như hình th c c a đ u vào và c a ñ u ra,
phương ti n ñ thao tác c a h th ng, nh ng d ch v , b ph n, con ngư i và v trí
cơng tác trong ho t ñ ng x lý, các th t c th công cũng như nh ng y u t v ñ a
ñi m th c hi n x lý d li u, lo i màn hình ho c bàn phím đư c s d ng. Mơ hình
này cũng chú ý t i m t th i gian c a h th ng, nghĩa là v nh ng th i ñi m mà các

21

TR ˇC T


http://kiloboo
TH

VIE˜N

IE˜N T

ho t ñ ng x lý d li u khác nhau x y ra. Nó tr l i câu h i: Cái gì? Ai?

đâu?

Khi nào?
• Mơ hình v t lý trong

M

Mơ hình này liên quan t i nh ng khía c nh v t lý c a h th ng tuy nhiên khơng
ph i là cái nhìn c a ngư i s d ng mà c a nhân viên k thu t. Mơ hình này mơ t

CO

nh ng thơng tin liên quan t i nh ng trang thi t b ñư c dùng ñ th hi n h th ng,
dung lư ng kho lưu tr và t c ñ x lý c a thi t b , t ch c v t lý c a d li u trong
kho ch a, c u trúc c a các chương trình và ngơn ng th hi n. Mơ hình này gi i

S.

đáp câu h i ”Như th nào?”

M i mơ hình là k t qu c a m t góc nhìn khác nhau: mơ hình logic là k t qu
c a góc nhìn qu n lý, mơ hình v t lý ngồi là góc nhìn c a ngư i s d ng, mơ hình
v t lý trong là góc nhìn c a nhân viên k thu t.

n ñ nh khác nhau: mơ hình logic là n đ nh nh t và

OK

Ba mơ hình này có m c đ

mơ hình v t lý trong là hay bi n ñ i nh t

Cái gì? Đ làm gì?

LO
BO

Mơ hình n đ nh nh t

Cái gì?

đâu?Khi nào?

Như th nào?

Mơ hình v t lý ngồi
( Góc nhìn s d ng)

Mơ hình v t lý trong
( Góc nhìn k thu t)

KI

Mơ hình hay thay đ i nh t

Mơ hình logic
( Góc nhìn qu n lý)

Ba mơ hình c a m t HTTT

Đ i v i nguyên t c 2: Đây là m t nguyên t c c a s đơn gi n hố. Th c t
ngư i ta kh ng ñ nh r ng ñ hi u t t m t h th ng thì trư c h t ph i hi u các m t
chung trư c khi xem xét chi ti t. S c n thi t áp d ng nguyên t c này là ñi u hi n
22

TR ˇC T

http://kiloboo
TH

VIE˜N

IE˜N T

nhiên. Tuy nhiên nh ng cơng c đ u tiên ñư c s d ng ñ phát tri n ng d ng tin
h c cho phép ti n hành mơ hình hố m t h th ng b ng các khía c nh chi ti t hơn.
Nhi m v lúc đó s khó khăn hơn.

M

Đ i v i ngun t c 3: Nhi m v phát tri n s tr nên ñơn gi n hơn b ng cách
ng d ng ngun t c này có nghĩa là đi t v t lý sang logic khi phân tích và đi t

CO

logic sang v t lý khi thi t k . Phân tích s b t đ u t thu th p d li u v HTTT
ñang t n t i và v khung c nh c a nó. Ngu n d li u chính là nh ng ngư i s
d ng, các tài li u và quan sát. Chúng ta s nói rõ hơn v các mơ hình này trong các

S.

ph n sau.

Các cơng đo n c a phát tri n HTTT

Đ phát tri n m t HTTT ngư i ta thư ng chia ra làm 7 giai ño n. M i giai ño n

OK

bao g m m t dãy các cơng đo n đư c li t kê sau ñây. Cu i m i giai ño n kèm theo
vi c ra quy t ñ nh v vi c ti p t c hay ch m d t s phát tri n h th ng. Quy t ñ nh
này ñư c tr giúp d a vào n i dung báo cáo mà phân tích viên ho c nhóm phân
tích viên trình bày cho các nhà s d ng. Phát tri n h th ng là m t quá trình l p.

LO
BO

Tuỳ theo k t qu c a m t giai đo n có th , và đơi khi là c n thi t, ph i quay v giai
ño n trư c đ tìm cách kh c ph c nh ng sai sót. M t s nhi m v đư c th c hi n
trong su t q trình. Đó là vi c l p k ho ch cho giai ño n t i, ki m soát nh ng
nhi m v ñã hoàn thành, ñánh giá d án và l p tài li u v h th ng và v d án. Sau
đây là mơ t sơ lư c các giai ño n c a vi c phát tri n HTTT
Giai ño n 1: Đánh giá yêu c u

Đánh giá yêu c u có m c đích cung c p cho lãnh ñ o t hc c ho c h i ñ ng

KI

giám ñ c nh ng d li u ñích th c ñ ra quy t ñ nh v th i cơ, tính kh thi và hi u
qu c a m t d án phát tri n h th ng. Giai ño n này ñư c th c hi n tương đ i
nhanh và khơng địi h i chi phí l n. Nó g m các cơng đo n sau:
a. L p k ho ch ñánh giá yêu c u
b. Làm rõ yêu c u
23

TR ˇC T


http://kiloboo
TH

VIE˜N

IE˜N T

c. Đánh giá kh năng th c hi n
d. Chu n b và trình bày báo cáo đánh giá u c u
Giai đo n 2: Phân tích chi ti t

M

Phân tích chi ti t đư c ti n hành sau khi có s đánh giá thu n l i v u c u.
Nh ng m c đích chính c a phân tích chi ti t là hi u rõ các v n ñ c a h th ng

CO

ñang nghiên c u, xác đ nh nh ng ngun nhân đích th c c a nh ng v n đ đó, xác
đ nh nh ng địi h i và nh ng ràng bu c áp ñ t ñ i v i h th ng và xác ñ nh m c
tiêu mà HTTT ph i ñ t ñư c. Trên cơ s n i dung báo cáo phân tích chi ti t s
quy t ñ nh ti p t c ti n hành hay thôi phát tri n m t h th ng m i. Đ làm ñư c
2.1 L p k ho ch phân tích chi ti t

S.

nh ng vi c đó giai đo n phân tích chi ti t bao g m các cơng đo n sau:

2.2 Nghiên c u mơi trư ng c a h th ng đang t n t i

OK

2.3 Nghiên c u h th ng th c t i

2.4 Đưa ra ch n đốn và xác ñ nh các y u t gi i pháp
2.5 Đánh giá tính kh thi

LO
BO

2.6 Thay đ i đ xu t c a d án

2.7 Chu n b và trình bày báo cáo phân tích chi ti t
Giai đo n 3: Thi t k lơgíc

Giai đo n này nh m xác đ nh t t c các thành ph n lơgíc c a m t HTTT, cho
phép lo i b ñư c các v n ñ c a h th ng th c t và ñ t ñư c nh ng m c tiêu ñã
ñư c thi t l p

giai ño n trư c. Mơ hình logic c a h th ng m i s bao hàm thông

tin mà h th ng m i s n sinh ra (n i dung c a Outputs), n i dung c a cơ s d li u

KI

(các t p, các quan h gi a các t p), các x lý và h p th c hoá s ph i th c hi n (các
x lý) và các d li u s ñư c nh p vào (các Inputs). Mơ hình logíc s ph i ñư c
nh ng ngư i s d ng xem xét và chu n y. Thi t k logic bao g m các cơng đo n

sau:

3.1 Thi t k cơ s d li u
3.2 Thi t k x lý
24

TR ˇC T


http://kiloboo
TH

VIE˜N

IE˜N T

3.3Thi t k các lu ng d li u vào
3.4Ch nh s a tài li u cho m c lơ gíc
3.5H p th c hố mơ hình logic

M

Giai đo n 4: Đ xu t các phương án c a gi i pháp
Mơ hình logic c a h th ng m i mô t cái mà h th ng này s làm. Khi mơ hình

CO

này đư c xác đ nh và chu n y b i ngư i s d ng, thì phân tích viên ho c nhóm
phân tích viên ph i nghiêng v các phương ti n ñ th c hi n h th ng này. Đó là
vi c xây d ng các phương án khác nhau ñ c th hố mơ hình logic. M i m t

phương án là m t phác ho c a mơ hình v t lý ngoài c a h th ng nhưng chưa ph i

S.

là m t mô t chi ti t. M c dù ngư i s d ng s th y d dàng hơn khi l a ch n d a
trên nh ng mơ hình v t lý ngồi đư c xây d ng nhưng chi phí cho vi c t o ra
chúng là r t l n.

OK

Đ giúp ngư i s d ng l a ch n gi i pháp v t lý tho mãn t t hơn các m c tiêu
đã đ nh ra trư c đây, nhóm phân tích viên ph i đánh giá các chi phí và l i ích (h u
hình và vơ hình) c m i phương án và ph i có nh ng khuy n ngh c th . M t báo

LO
BO

cáo s ñư c trình lên nh ng ngư i s d ng và m t bu i trình bày s đư c th c
hi n. Nh ng ngư i s d ng s ch n l y m t phương án t ra ñáp ng t t nh t các
yêu c u c a h mà v n tôn tr ng các ràng bu c c a t ch c. Sau ñây là các cơng
đo n c a giai đo n đ xu t các phương án gi i pháp:
4.1 Xác ñ nh các ràng bu c tin h c và ràng bu c t ch c
4.2 Xây d ng các phương án c a gi i pháp
4.3 Đánh giá các phương án c a gi i pháp

KI

4.4 Chu n b và trình bày báo cáo c a giai đo n đ xu t các phương án gi i pháp
Giai ño n 5: Thi t k v t lý ngồi
Giai đo n này ñư c ti n hành sau khi m t phương án gi i pháp ñư c l a ch n.

Thi t k v t lý bao g m hai tài li u k t qu c n có: Đó là m t tài li u bao ch a t t
c các ñ c trưng c a h th ng m i s c n cho vi c th c hi n k thu t; bên c nh đó
là tài li u dành cho ngư i s d ng và nó mơ t c ph n th cơng và c nh ng giao
25

TR ˇC T