khóa luận tốt nghiệp sưu tầm và sử dụng các trò chơi toán học nhằm nâng cao hiệu quả dạy học toán các lớp đầu bậc tiểu học

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC TÂY BẮC

NGUYỄN THỊ NHẬT

SƢU TẦM VÀ SỬ DỤNG CÁC TRỊ CHƠI TỐN HỌC
NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ DẠY HỌC TOÁN
CÁC LỚP ĐẦU BẬC TIỂU HỌC

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

SƠN LA, NĂM 2014


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC TÂY BẮC

NGUYỄN THỊ NHẬT

SƢU TẦM VÀ SỬ DỤNG CÁC TRỊ CHƠI TỐN HỌC
NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ DẠY HỌC TOÁN
CÁC LỚP ĐẦU BẬC TIỂU HỌC

Chuyên ngành: Lý luận và phƣơng pháp dạy học Bộ mơn Tốn

KHĨA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Ngƣời hƣớng dẫn: ThS. Bùi Thanh Xuân

SƠN LA, NĂM 2014

Lời cảm ơn
Em xin bày tỏ sự biết ơn sâu sắc tới Thạc sĩ Bùi Thanh Xuân, ngƣời đã
luôn tận tình hƣớng dẫn, giúp đỡ và tạo điều kiện cho em hồn thành khóa luận
này. Em cũng xin bày tỏ lịng biết ơn chân thành đến các thầy, cơ giáo khoa Tiểu
Học - Mầm Non, Trung tâm Thông tin thƣ viện Trƣờng Đại học Tây Bắc đã tạo
điều kiện thuận lợi nhất cho em trong q trình thực hiện khóa luận.

Sơn La, tháng 5 năm 2014
Tác giả
Nguyễn Thị Nhật


DANH MỤC VIẾT TẮT
Viết tắt

Viết đầy đủ

PPDH

Phƣơng pháp dạy học

SGK

Sách giáo khoa

SGV

Sách giáo viên

GV

Giáo viên

HS

Học sinh

TH

Tiểu học

HD

Hƣớng dẫn


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ........................................................................................................................1
1. Lí do chọn đề tài .........................................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu .................................................................................................2
3. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................................2
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu .............................................................................2
5. Khách thể và địa bàn nghiên cứu ..............................................................................2
6. Phƣơng pháp nghiên cứu ...........................................................................................3
7. Cấu trúc của đề tài ......................................................................................................3
CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN....................................................4
1.1. Đặc điểm phát triển tâm lý lứa tuổi trẻ em ............................................................4
1.2. Đặc điểm mơn tốn các lớp đầu bậc Tiểu học ......................................................6
1.3. Một số vấn đề lí luận về trị chơi ............................................................................7
1.4. thực trạng việc tổ chức trị chơi trong dạy học tốn ở các lớp đầu bậc Tiểu học

...................................................................................................................................... 12
CHƢƠNG 2. CÁC TRÒ CHƠI TOÁN HỌC VÀ PHƢƠNG PHÁP TỔ CHỨC
TRONG DẠY HỌC TOÁN CÁC LỚP ĐẦU CẤP TIỂU HỌC .................... 16
2.1. Phƣơng pháp tổ chức trị chơi tốn học trong dạy học tốn ............................. 16
2.2. Trị chơi tốn học lớp 1, 2, 3 ............................................................................... 19
CHƢƠNG 3. THỰC NGHIỆM ................................................................................. 37
3.1. Mục đích thực nghiệm ......................................................................................... 37
3.2. Phƣơng pháp thực nghiệm................................................................................... 37
3.3. Nội dung thực nghiệm ......................................................................................... 37
3.4. Tổ chức thực nghiệm ........................................................................................... 37
KẾT LUẬN ................................................................................................................. 42
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC


MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
1.1 Đổi mới phƣơng pháp dạy học ở Tiểu học đang trở thành vấn đề
đƣợc xã hội quan tâm sâu sắc, đặc biệt là những ngƣời làm công tác giáo dục.
Đây là một trong những nhân tố cơ bản góp phần nâng cao chất lƣợng giáo
dục nói chung và giáo dục Tiểu học nói riêng, từng bƣớc đƣa giáo dục nƣớc
ta theo kịp trình độ phát triển giáo dục trong khu vực và trên thế giới. Cùng
với sự đổi mới giáo dục phổ thông, giáo dục Tiểu học cũng đang đổi mới về
nội dung và phƣơng pháp dạy học mà trong đó có sử dụng các phƣơng pháp
mới vào dạy học.
1.2.Việc chuyển hoạt động chủ đạo từ “vui chơi” ở lứa tuổi Mầm non sang
học tập ở lứa tuổi Tiểu học là bƣớc ngoặt vô cùng quan trọng trong đời sống của
trẻ em. Những thay đổi về môi trƣờng học tập này tạo cho trẻ những cơ hội phát
triển mới đồng thời cũng gây cho các em nhiều khó khăn trong q trình học tập.
Để giúp trẻ thích nghi dần với cuộc sống mới ở trƣờng Tiểu học, ngƣời giáo

viên cần tìm ra những cách thức, những con đƣờng thích hợp mang lại cho trẻ
cảm nhận “mỗi ngày đến trường là một ngày vui. Làm cho các em thích học,
khơng sợ học là việc cần thiết trong dạy học ở Tiểu học, nhất là các lớp đầu cấp.
1.3. Tốn học là mơn học chiếm thời lƣợng đáng kể trong chƣơng trình dạy
học Tiểu học; là mơn học u cầu cao về tính chính xác, sự tƣờng minh, tính
logic chặt chẽ... nên tốn học dễ mang lại cho học sinh (nhất là học sinh nhỏ)
những căng thẳng tâm lý. Làm thế nào để giảm bớt những căng thẳng này? Làm
thế nào để mơn tốn trở nên sinh động, hấp dẫn, lơi cuốn các em? Trị chơi với
tính hấp dẫn sẽ có tiềm năng lớn để trở thành phƣơng tiện dạy học hiệu quả, kích
thích hứng thú nhận thức, tạo sự tích cực, sáng tạo, niềm say mê học tập ở học
sinh. Việc sử dụng trò chơi trong dạy học tốn ở Tiểu học sẽ góp phần giải quyết
tốt vấn đề nêu trên.
Xuất phát từ các lý do trên, tôi đã lựa chọn đề tài " Sưu tầm và sử dụng các
trị chơi tốn học nhằm nâng cao hiệu quả dạy học toán các lớp đầu bậc Tiểu
1


học" mong muốn đƣợc góp phần vào q trình đổi mới phƣơng pháp dạy học ở
trƣờng Tiểu học trong giai đoạn hiện nay.
2. Mục đích nghiên cứu
Mục đích của đề tài là nghiên cứu lí luận và thực tiễn để sƣu tầm một số trị
chơi tốn học và sử dụng chúng nhằm góp phần nâng cao hiệu quả dạy học toán ở
các lớp đầu bậc Tiểu học.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Hệ thống hoá một số vấn đề liên quan đến đề tài: Việc dạy học toán ở các
lớp đầu cấp Tiểu học, đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi nhỏ, lí luận về trị chơi, trị
chơi học tập, trị chơi tốn học... Làm sáng tỏ về vai trị, ý nghĩa tổ chức các trị
chơi trong dạy học tốn ở Tiểu học.
- Khảo sát thực trạng việc sử dụng trò chơi toán học trong thực tiễn dạy học
toán ở các lớp đầu bậc Tiểu học.

- Sƣu tầm một số trò chơi toán học sử dụng trong dạy học toán ở các lớp
đầu cấp Tiểu học.
- Đề xuất cách thức sử dụng các trò chơi đã đƣợc sƣu tầm trong dạy học
toán ở Tiểu học.
- Tổ chức thử nghiệm sƣ phạm để kiểm nghiệm hiệu quả sử dụng của các
trò chơi đó trong dạy học tốn ở các lớp đầu bậc Tiểu học.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tƣợng nghiên cứu: các trị chơi tốn học và cách sử dụng chúng trong
dạy học toán ở các lớp đầu bậc Tiểu học.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài giới hạn ở việc nghiên cứu:
- Các trò chơi toán học sử dụng trong dạy học toán các lớp đầu bậc Tiểu học.
5. Khách thể và địa bàn nghiên cứu
- Khách thể nghiên cứu:
+ Học sinh các lớp 1, 2 , 3.
- Địa bàn nghiên cứu:
2


+ Trƣờng TH Đồng Tĩnh A – huyện Tam Dƣơng – tỉnh Vĩnh Phúc
+ Trƣờng TH Đồng Tĩnh B– huyện Tam Dƣơng – tỉnh Vĩnh Phúc
6. Phƣơng pháp nghiên cứu
- Phƣơng pháp nghiên cứu lý luận.
- Phƣơng pháp điều tra, quan sát, đàm thoại.
- Phƣơng pháp thực nghiệm.
7. Cấu trúc của đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, phụ lục, đề tài gồm 3
chƣơng:
Chƣơng 1. Cơ sở lí luận và thực tiễn

Chƣơng 2. Các trị chơi toán học và phƣơng pháp tổ chức trong dạy học
toán các lớp đầu cấp Tiểu học
Chƣơng 3. Thực nghiệm sƣ phạm
Kết luận
Tài liệu tham khảo

3


CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
1.1. Đặc điểm phát triển tâm lý lứa tuổi trẻ em
Chuyển từ cấp Mầm non sang cấp Tiểu học, học sinh các lớp đầu cấp
Tiểu học vẫn có nhu cầu vui chơi rất lớn (mặc dù học tập đã trở thành hoạt động
chủ đạo). Việc tổ chức học tập có yếu tố vui chơi hợp lí là rất cần thiết để giúp
trẻ thực hiện nhiệm vụ học tập một cách nhẹ nhàng, thoải mái, đầy hứng thú.
Những hiểu biết về đặc điểm tâm lý lứa tuổi, về hoạt động học của các em là cơ
sở khoa học để giáo viên thực hiện tốt việc này.
1.1.1. Đặc điểm về phát triển nhận thức
Ở tuổi học sinh nhỏ diễn ra sự phát triển toàn diện về các q trình nhận
thức, trong đó đáng kể nhất là sự phát triển của tri giác, trí nhớ, chú ý, tƣởng
tƣợng và tƣ duy.
Tri giác của học sinh đầu cấp Tiểu học cịn mang tính tổng thể, ít đi vào chi
tiết. Vào đầu lớp một, trẻ chƣa biết phân tích có hệ thống những thuộc tính và
phẩm chất của các đối tƣợng tri giác. Trình độ tri giác của các em đƣợc phát triển
nhờ vào những hành động học tập có mục đích, có kế hoạch đƣợc gọi là quan sát.
Trò chơi vốn là một hoạt động thực hành thú vị, hấp dẫn, sống động do đó nó kích
thích tri giác của học sinh. Khi tổ chức trò chơi cho học sinh, giáo viên phải
hƣớng dẫn cho các em quan sát (ví dụ quan sát mẫu). Vì vậy việc sử dụng phong
phú các trò chơi trong dạy học cũng giúp tính tổng thể của tri giác dần dần

nhƣờng chỗ cho tri giác chính xác, tinh tế dƣới sự hƣớng dẫn của giáo viên.
Ở học sinh đầu cấp Tiểu học, trí nhớ khơng chủ định cịn chiếm ƣu thế.
Các em thƣờng ghi nhớ những gì mình thích. Dạy học sẽ đạt hiệu quả tối ƣu nếu
những tri thức, kĩ năng, kĩ xảo, qui tắc ứng xử đƣợc học sinh lĩnh hội một cách
nhẹ nhàng, hấp dẫn. Học tập thông qua trò chơi sẽ giúp học sinh ghi nhớ dễ
dàng và bền vững hơn.
Tƣởng tƣợng của trẻ trong thời kỳ này chủ yếu là tƣởng tƣợng tái tạo. Để
lĩnh hội tri thức, học sinh phải hình dung đƣợc những hình ảnh của hiện thực
(Hình ảnh các nhân vật trong truyện, hình ảnh các cảnh vật chƣa từng thấy...),
4


dựa vào mơ hình, tranh vẽ, lời mơ tả của giáo viên. Việc tổ chức trò chơi học tập
là một trong những cách thức kích thích trí tƣởng tƣợng của các em. Trong khi
chơi, tƣởng tƣợng tái tạo và tƣởng tƣợng sáng tạo của các em đều đƣợc phát
triển tốt.
Tƣ duy của trẻ Tiểu học cũng có sự phát triển. Tuy vậy tƣ duy của học sinh
đầu Tiểu học vẫn mang nặng tính trực quan cụ thể.
1.1.2. Đặc điểm về nhân cách
Đi học ở trƣờng Tiểu học là bƣớc ngoặt trong đời sống của trẻ. Đến trƣờng,
trẻ em có hoạt động mới giữ vai trò chủ đạo quyết định những biến đổi tâm lý cơ
bản ở lứa tuổi này. Những mối quan hệ mới với thầy cô giáo, với bạn bè cùng
tuổi đƣợc hình thành. Trẻ thực hiện một cách tự giác có tổ chức các hoạt động
phong phú đa dạng từ phía nhà trƣờng, gia đình và xã hội. Điều đó tác động đặc
biệt đến sự hình thành và phát triển nhân cách học sinh. Một vấn đề nổi bật nhất
trong nhân cách của học sinh tiểu học là đời sống tình cảm của các em. Trẻ đang
ở lứa tuổi ngây thơ, trong trắng, giàu cảm xúc, dễ bị xúc động trƣớc các hiện
tƣợng xung quanh. Các em dễ vui, dễ buồn, dễ rung cảm.
Tính cách của học sinh đầu cấp Tiểu học mới bắt đầu đƣợc hình thành, ở
các em những nét tính cách nhƣ tính ham hiểu biết, tính hồn nhiên, tính chân

thực, tính bắt chƣớc ... Điểm nổi bật nhất trong tính cách của các em là tính
xung đột - khuynh hƣớng hành động ngay tức khắc do ảnh hƣởng của các kích
thích trực tiếp trong tính cách của các em có nhiều mâu thuẫn và chƣa bền vững.
Tóm lại, ở lứa tuổi này dƣới ảnh hƣởng chủ đạo của việc giảng dạy, việc
giáo dục của nhà trƣờng, gia đình, xã hội và tổ chức đồn - đội, sự phát triển tâm
lí, nhân cách của các em đang diễn ra mạnh mẽ. Việc tổ chức các trị chơi học tập
cho trẻ cũng là con đƣờng hình thành và phát triển nhân cách của các em.
1.1.3. Hoạt động học tập của học sinh
Theo quy định hiện nay, học sinh tiểu học là những trẻ em học các lớp từ
lớp 1 đến lớp 5 (trẻ em từ độ tuổi 6 đến 14 tuổi).
Học sinh lớp 1 thực hiện bƣớc chuyển hoạt động chủ đạo: từ vui chơi sang
học tập.
5


Quá trình học tập của học sinh lớp 1 là q trình hình thành ở các em hoạt
động học đích thực, trong đó việc hình thành cách học, hình thành các thao tác
trí óc nổi lên hàng đầu. Đó là các chất cần đạt đƣợc tuy chỉ là những yếu tố ban
đầu rất thô sơ.
Lên lớp 2, trẻ em bƣớc tiếp trên con đƣờng đời của cuộc sống nhà trƣờng
với hành trang cần thiết đƣợc nhà trƣờng trang bị một cách tự giác từ lớp 1. Lúc
này hoạt động học đích thực đƣợc tiếp tục hình thành và định hình tƣơng đối rõ
nét, đồng thời xuất hiện một số phẩm chất mới, nét mới trong tâm lí trẻ nhƣ tiền
đề của một kiểu tƣ duy mới (tƣ duy khoa học), thái độ và cách cƣ xử kiểu học
sinh đối với thế giới xung quanh.
Đến lớp 3, hoạt động học về cơ bản đã đƣợc hình thành ở học sinh, tạo điều
kiện cho các em chuyển sang giai đoạn phát triển cao hơn.
Trẻ em tự sản sinh ra mình bằng hoạt động của chính mình. Trong mỗi hoạt
động học, mỗi em làm việc theo sự tổ chức, hƣớng dẫn của thầy cơ giáo để lĩnh
hội tri thức trên cơ sở đó hình thành kĩ năng, kĩ xảo cần thiết. Nhờ vậy mà trí tuệ

của các em phát triển, tâm hồn của các em phong phú dần lên.
1.2. Đặc điểm mơn tốn các lớp đầu bậc Tiểu học
1.2.1. Mục tiêu mơn tốn ở trường Tiểu học
Dạy học toán ở trƣờng Tiểu học nhằm giúp học sinh có những kiến thức
cơ bản ban đầu về số học các số tự nhiên, phân số, thập phân; các đại lƣợng
thông dụng; một số yếu tố hình học và thống kê đơn giản. Hình thành các kĩ
năng thực hành tính, đo lƣờng, giải bài tốn có nhiều ứng dụng thiết thực trong
đời sống đồng thời góp phần bƣớc đầu phát triển năng lực tƣ duy, khả năng suy
luận hợp lý và diễn đạt đúng (nói và viết), cách phát hiện và cách giải quyết
các vấn đề đơn giản, gần gũi trong cuộc sống, kích thích trí tƣởng tƣợng, gây
hứng thú học tập tốn, góp phần hình thành bƣớc đầu phƣơng pháp tự học và
làm việc có kế hoạch khoa học, chủ động, linh hoạt, sáng tạo.
1.2.2. Nội dung chương trình mơn tốn ở các lớp đầu bậc Tiểu học
Để đáp ứng đƣợc mục tiêu chung của mơn tốn ở trƣờng Tiểu học, ở các
lớp đầu cấp Tiểu học, nội dung chƣơng trình mơn tốn hiện nay đã có những
6


thay đổi so với chƣơng trình cũ (chƣơng trình cải cách giáo dục). So với chƣơng
trình trƣớc, chƣơng trình mới đó có những điểm thay đổi trong nội dung chƣơng
trình nhƣ sau:
Cấu trúc lại nội dung các lớp.
Lƣợc bá một số nội dung ở chƣơng trình lớp 1 khơng cần thiết.
Tăng thời lƣợng thực hành cho học sinh, mở rộng kênh hình thêm phong
phú, đa dạng, xây dựng các bài tốn mở.
Chƣơng trình mơn tốn ở các lớp đầu cấp Tiểu học dạy cho học sinh
những kiến thức sơ giản, đơn giản ban đầu về các phép tốn phổ thơng. Có thể
tổng hợp tồn bộ nội dung mơn tốn ở các lớp đầu cấp Tiểu học theo 5 mạch
kiến thức sau đây:
1. Số học

2. Đại lƣợng và phép đo đại lƣợng
3. Yếu tố hình học
4. Giải tốn có lời văn
5. Các yếu tố thống kê
1.3. Một số vấn đề lí luận về trò chơi
1.3.1. Trò chơi trẻ em
*Trò chơi - nguồn gốc và bản chất
Dựa trên quan điểm Macxit, các nhà khoa học Xơ viết đã khẳng định rằng,
trị chơi có nguồn gốc từ lao động và mang bản chất xã hội. Trò chơi đƣợc
truyền thụ từ thế hệ này sang thế hệ khác chủ yếu bằng con đƣờng giáo dục.
*Đặc điểm của trị chơi trong q trình giáo dục
Trị chơi của trẻ em rất đa dạng và phong phú về nội dung, tính chất cũng
nhƣ cách thức tổ chức chơi. Mỗi loại trị chơi đều mang tính chất riêng biệt của
mình. Nhiều cơng trình khoa học trong nƣớc và ngồi nƣớc đã nghiên cứu và
cho thấy hoạt động trị chơi ở trẻ em thƣờng mang một số đặc điểm chung sau:
- Trị chơi đƣợc giới hạn bởi khơng gian và thời gian: Để cho HS tiếp thu
bài nhanh đồng thời giải tỏa tâm lí căng thẳng cho các em trong giờ học tốn,
ngƣời GV thƣờng tổ chức trị chơi ở trong lớp học, nhƣng cũng có khi ở ngồi
7


lớp học. Mục đích và nội dung của mỗi trị chơi phụ thuộc vào ngƣời GV. Chính
vì thế, GV phải căn cứ vào hình thức của mỗi trị chơi tốn học mà lựa chọn
không gian chơi sao cho phù hợp. Mặt khác để đảm bảo thời gian cho mỗi giờ
học toán của HS, GV nên xác định khoảng thời gian chơi sao cho phù hợp (thời
gian chuẩn bị, thời gian nghe, nhìn, thời gian chơi thử và chơi thật)
- Trị chơi là một hoạt động sáng tạo: Trị chơi nói chung, trị chơi tốn học
nói riêng đều là một hoạt động sáng tạo. Đây là một đặc trƣng quan trọng tạo
nên sự hấp dẫn, thu hút những HS tham gia trò chơi, khán giả và cả GV. Bởi lẽ
kết quả chơi cho đến phút cuối cùng luôn là một ẩn số và đầy những yếu tố bất

ngờ mà không ai biết trƣớc đƣợc. Đó cũng chính là thời gian dành cho sự sáng
tạo của HS.
- Trò chơi là một hoạt động có quy tắc: Trị chơi nào cũng vậy, đơn giản
hay phức tạp thì những ngƣời tham gia chơi đều phải tuân thủ những quy tắc
nhất định. Điều đó làm hấp dẫn thêm trị chơi vì ngƣời chơi đều bình đẳng với
nhau và cùng tuân theo những quy định mà không bị ràng buộc, chi phối bởi bất
kỳ điều kiện khách quan, chủ quan nào.
Ngồi những đặc điểm trên thì những trị chơi tốn học cịn địi hỏi những
thao tác nhất định nhƣ: nối, gắn, điền thêm,...theo yêu cầu của trò chơi nhất định.
*Ý nghĩa của trò chơi trong giáo dục
Nhân cách của mỗi con ngƣời khơng chỉ đƣợc hình thành trong học tập và
lao động mà cịn đƣợc hình thành trong hoạt động vui chơi. Trò chơi mang lại
hiệu quả kép: chơi làm thỏa mãn tâm lí đƣợc chơi của trẻ đồng thời giúp phát
triển các chức năng tâm lí và hình thành nên nhân cách.
- Trong khi chơi trẻ có dịp thể hiện cảm xúc của mình, nhờ có chơi mà trẻ
hiểu đƣợc các mối quan hệ, các cách ứng xử thơng qua trị chơi.
- Trị chơi sẽ mang lại cho trẻ những giây phút hạnh phúc nhất của tuổi thơ
bởi trẻ đƣợc thả sức mơ ƣớc tƣởng tƣợng những gì mà chúng thích, chúng u.
Nhƣ vậy trị chơi có một ý nghĩa rất lớn trong q trình giáo dục. Trị chơi
ni dƣỡng tâm hồn trẻ mà khơng có gì thay thế đƣợc.
8


*Một số loại trò chơi
Trò chơi của trẻ em rất đa dạng, rất phong phú về nội dung cũng nhƣ cách
thức chơi. Có thể nêu một số loại trị chơi sau:
- Trò chơi với đồ vật:
Đối với trẻ em, mọi đồ vật xung quanh chúng nhƣ các mảnh nhựa, mảnh
gỗ, các hình khối đều trở thành đồ chơi của trẻ hay ngay cả những đồ chơi
chuyển động nhƣ máy bay, ô tô… cũng đƣợc các em rất yêu thích. Qua việc

chơi với các đồ chơi này trẻ sẽ tập nhận biết các đồ vật, các màu sắc, các vật thể
hình học, tìm hiểu thế giới xung quanh. Tập xây dựng và tạo nên các hình khối
theo mẫu hoặc theo trí tƣởng tƣợng của chúng. Rèn luyện trí thơng minh, bồi
dƣỡng tính kiên trì, cẩn thận và nhiều phẩm chất khác.
- Trò chơi theo chủ đề:
Trò chơi theo chủ đề rất đa dạng, phù hợp với cuộc sống mn hình, mn vẻ
xung quanh. Trong các chủ đề đó, các sự kiện xã hội chiếm một vị trí lớn. Trị chơi
theo chủ đề giúp trẻ nhận thức cuộc sống tốt hơn, sâu rộng hơn, giúp trẻ phát triển
khả năng quan sát và tính tích cực sáng tạo của mình. Trị chơi theo chủ đề bao gồm:
trò chơi sắm vai, trò chơi đạo diễn, trị chơi đóng kịch.
- Trị chơi vận động:
Đây là loại trị chơi trong đó ln có sự vận động cơ bắp. Trẻ rất thích loại
trị chơi này. Các trị chơi vận động cũng có nhiều nội dung trí tuệ phong phú
địi hỏi sự chú ý, nhanh trí, phản ứng mau lẹ linh hoạt của ngƣời chơi. Do đó trị
chơi vận động có ảnh hƣởng tốt tới sự phát triển của thể chất lẫn trí tuệ của trẻ.
- Trị chơi trí tuệ:
Đây là một loại trị chơi thuộc nhóm trị chơi có luật, có tác dụng thúc đẩy
hoạt động trí tuệ của ngƣời chơi để giải quyết các tình huống xảy ra trong trò
chơi nhằm đạt đƣợc các nhiệm vụ nhận thức nhất định. Trị chơi trí tuệ đặc
biệt quan trọng đối với trẻ em, đó là phƣơng tiện có hiệu quả để phát triển trí
tuệ và cũng là con đƣờng độc đáo giúp trẻ nhận thức thế giới xung quanh một
cách hào hứng.
9


- Trị chơi học tập:
Loại trị chơi này thuộc nhóm trị chơi có luật và sẽ đƣợc trình bày cụ thể ở
phần sau.
Trên đây là 5 loại trò chơi cơ bản của trẻ em. Tuy nhiên sự phân loại chỉ
mang tính chất tƣơng đối. Trong thực tế có những loại trò chơi hỗn hợp, tổng

hợp của hai loại hoặc nhiều loại trò chơi trên.
1.3.2. Trò chơi học tập
Chơi là một hoạt động không thể thiếu đƣợc của con ngƣời ở mọi lứa tuổi.
Chơi giúp cho trẻ phát triển. Trò chơi học tập là loại trị chơi có nội dung tri thức
gắn với hoạt động học tập của HS và gắn với nội dung bài học. Trò chơi học tập
giúp HS khai thác vốn kinh nghiệm của bản thân để chơi và để học. Trị chơi học
tập có tác dụng cả về mặt rèn luyện trí tuệ lẫn thể chất và các phẩm chất đạo đức.
* Trị chơi học tập có những đặc điểm sau:
- Trò chơi học tập đƣợc quy định rõ ràng bởi luật chơi, do ngƣời lớn nghĩ ra
và nhằm mục đích giáo dục, phát triển trí tuệ, nhân cách.
- Tên gọi của mỗi trò chơi học tập thƣờng phản ánh nội dung chơi và khơi
dậy hứng thú của trẻ với trò chơi.
- Trong trò chơi học tập, vị thế của mọi trẻ tham gia trò chơi đều nhƣ nhau.
- Các hoạt động và mối quan hệ của những ngƣời chơi đƣợc chỉ đạo bởi các
luật lệ của trò chơi học tập.
- Trò chơi học tập đƣợc tổ chức để dạy học và nhằm mục đích huy động trí
óc của trẻ làm việc thực sự trong khi giải quyết nhiệm vụ nhận thức, phát triển
trí thơng minh tƣ duy của trẻ.
- Trị chơi học tập có cấu trúc chặt chẽ gồm những yếu tố: Nhiệm vụ chơi,
hành động chơi, luật chơi.
- Trị chơi học tập ln có một kết quả nhất định, đó là lúc kết thúc trị
chơi, HS giải quyết xong một nhiệm vụ nhận thức nào đó mà trị chơi u cầu.
Kết quả của trị chơi học tập thƣờng làm thỏa mãn cả nhu cầu nhận thức lẫn nhu
cầu chơi của các em.
10


* Vai trò của trò chơi học tập:
Học trong quá trình vui chơi là quá trình lĩnh hội tri thức, vốn sống kinh
nghiệm xã hội nhẹ nhàng, tự nhiên không gị bó, phù hợp với đặc điểm tâm sinh

lý của học sinh. Học bằng chơi sẽ khơi dậy hứng thú tự nguyện, làm giảm đi sự
căng thẳng thần kinh ở các em, giữ đƣợc sự hồn nhiên ở trẻ.
Nhƣ vậy, việc tổ chức hoạt động trị chơi trong q trình dạy học khơng
những giúp trẻ học tập một cách có hiệu quả mà nó cũng tạo ra những cơ hội
để trẻ vui chơi, giải trí trong giờ học.
Thơng qua trị chơi học tập các em sẽ có những hiểu biết nhất định về thế
giới xung quanh nói chung, con ngƣời nói riêng từ đó hình thành ở HS nhu cầu
muốn tác động đến thế giới đó nhƣ ngƣời lớn.
Đối với HS Tiểu học, trị chơi học tập thƣờng có nội dung đơn giản, vừa
sức phù hợp với sự phát triển tâm lý của trẻ và nội dung chƣơng trình Tiểu học
quy định. Tính phức tạp của trị chơi đƣợc nâng dần từ thấp lên cao theo mức độ
của từng lớp, càng lớp cao thiên về trí tuệ cao.
*Trị chơi tốn học
Ở Tiểu học, trị chơi học tập có thể tổ chức đƣợc ở tất cả các môn học.
Giúp trẻ học tốn qua các trị chơi là một trong hƣớng đổi mới phƣơng pháp dạy
học tốn ở Tiểu học. Trị chơi học tập trong dạy học toán rất đa dạng và rất
phong phú. Mỗi mạch kiến thức, mỗi chủ đề học tập cũng có các dạng trị chơi
khác nhau và đƣợc gọi chung là trị chơi tốn học.
Tổ chức trị chơi trong dạy học toán đƣợc xem nhƣ là một phƣơng pháp
dạy học.
- Phân loại trị chơi tốn học
Cũng nhƣ việc phân loại trong trị chơi trẻ em, trị chơi tốn học cũng có
nhiều cách phân loại khác nhau:
Nếu xét theo mục đích và quy trình tiết học nói chung, trị chơi tốn học có
thể đƣợc phân là:
• Trị chơi nhằm dẫn dắt hình thành tri thức mới
• Trị chơi nhằm củng cố kiến thức, luyện tập kỹ năng
11

• Trị chơi nhằm ơn tập, thực hành, rèn luyện tƣ duy.
Nếu phân loại theo các mạch kiến thức của tốn tiểu học, ta có:
• Trị chơi về các con số
• Trị chơi về giải tốn
• Trị chơi về đo lƣờng, ƣớc lƣợng
• Trị chơi về đếm hình, cắt, ghộp hình...
Nhƣng nếu xét theo các hình thức tổ chức dạy học, thì trị chơi tốn học có
thể phân ra thành các loại nhƣ sau:
• Trị chơi sử dụng trong hoạt động nội khóa
• Trị chơi sử dụng trong hoạt động ngoại khóa
Nếu xét theo tính chất hoạt động cuả trị chơi thì theo quan điểm chúng tơi,
trị chơi tốn học các lớp đầu cấp Tiểu học có thể phân thành các loại:
• Trị chơi trí tuệ: Đây là loại trị chơi hoàn toàn dựa trên cơ sở hoạt động
sáng tạo của trẻ em. Nội dung của trò chơi này là sự thi đấu về một hoạt động
trí tuệ nào đó: Sự nhanh trí, trí nhớ, khả năng tƣ duy, sức tƣởng tƣợng sáng tạo,
các hoạt động phát minh. Trò chơi trí tuệ bao gồm các thể loại nhƣ: Chơi cờ,
giải đố, giải tốn, xúc xắc, vẽ, đếm xếp ghộp hình…Trị chơi trí tuệ thuộc loại
trị chơi có luật, có tác dụng thúc đẩy hoạt động trí tuệ của trẻ.
• Trị chơi trí tuệ kết hợp với vận động: loại trị chơi này HS không chỉ
huy động bộ não làm việc mà cũng dùng cả sức lực để thực hiện nhƣ chạy,
nhảy, giơ tay… để thực hiện trò chơi. Khi chơi trẻ đƣợc phát triển cả trí tuệ
lẫn thể chất. Ví dụ nhƣ là trị chơi làm tính rồi bắt bóng, cƣớp cờ, hái hoa đầu
xuân... Trẻ em lứa tuổi tiểu học vốn hiếu động, cho nên loại trị chơi trí tuệ
kết hợp với vận động rất thích hợp với các em.
1.4. Thực trạng việc tổ chức trò chơi trong dạy học toán ở các lớp đầu bậc
tiểu học
Trong đề tài này em đã tiến hành khảo sát thực trạng sử dụng trị chơi tốn
học ở các khối lớp 1, 2, 3 của các trƣờng Tiểu học: Trƣờng Tiểu học Đồng Tĩnh A –
Tam Dƣơng – Vĩnh Phúc,Tiểu học Đồng Tĩnh B – Tam Dƣơng – Vĩnh Phúc.
12

1.4.1. Điều tra GV
Trƣờng

Tên
lớp

Tuổi

Tên GV

Tuổi

Trình độ đào

nghề

tạo

TH Đồng

1A

Nguyễn Ngọc Mai

34

13

Cao Đẳng

Tĩnh A

2B

Trần Thị Hƣơng

51

32

12+2

3C

Nguyễn Thị Hƣơng Ly

51

31

Trung Cấp

TH Đồng

1C

Lê Thị Thúy

47

26

Đại Học

Tĩnh B

2B

Đỗ Mai Thùy

33

14

Đại Học

Nhận xét: Tiến hành điều tra 5 GV cả 2 trƣờng. Hầu hết từ độ tuổi từ 30 –
51 tuổi, những GV này đã có nhiều năm trong nghề, cao nhất là 32 năm và thấp
nhất là 12 năm. Với đội ngũ GV có nhiều kinh nghiệm trong nghề nên đã rất
vững vàng trong chuyên mơn, có nhiều kinh nghiệm trong giảng dạy. Do đó
trình tự các bƣớc lên lớp và phƣơng pháp giảng dạy các bộ mơn nói chung và
mơn tốn nói riêng đều nắm vững. Tuy nhiên việc áp dụng các PP dạy học theo
hƣớng đổi mới vẫn chƣa đƣợc GV sử dụng và khai thác một cách triệt để.
* Điều tra về việc sử dụng trị chơi tốn học vào dạy học lớp 1 và 2 và 3.
Chúng tôi đã tiến hành phát phiếu điều tra cho toàn bộ GV lớp 1, 2 và 3 trên
cả 2 trƣờng.
Thông qua phiếu điều tra cho thấy có tới hơn 70% GV cho biết thƣờng
xuyên cho HS chơi trị chơi nói chung và trị chơi tốn học nói riêng, cịn lại

khoảng 30% GV cho biết thỉnh thoảng sử dụng trị chơi trong dạy học tốn. Đa
số GV sử dụng trị chơi tốn học vào cuối tiết học, thƣờng trong phần luyện tập
GV thấy có thể tổ chức trò chơi ở bài tập nào là GV cho HS tiến hành chơi ở bài
tập đó.
Khi đƣợc hỏi về những khó khăn và thuận lợi khi tổ chức trị chơi tốn
học, các thầy cơ cho biết nhƣ sau:
- Trong giờ học toán những lúc các em thực sự căng thẳng, nhƣng trong sự
căng thẳng , mệt mỏi nếu GV tổ chức cho các em chơi dƣới hình thức trị chơi
tốn học thì các em sẽ rất hứng thú tham gia sơi nổi, nhiệt tình. HS đƣợc tiếp thu
13


bài một cách thoải mái tự nhiên. Song khi tổ chức cho các em chơi cũng gặp
những khó khăn nhất định nhƣ: Thời gian tổ chức còn hạn chế, phƣơng tiện sử
dụng ít, thiếu. GV mất nhiều thời gian chuẩn bị cho việc tổ chức trò chơi. Hơn
thế nữa các HS trung bình, yếu chậm khơng thể thực hiện đúng yêu cầu.
Từ khảo sát thực tế trên tôi đã thấy rằng hình thức trị chơi tốn học đã và
đang đi vào từng giờ học toán của HS các lớp đầu cấp TH và nó đã phát huy
đƣợc tính tích cực của HS. Thơng qua hoạt động đó HS đƣợc củng cố kiến thức,
nâng cao hiệu quả bài học, làm tƣ duy HS phát triển, HS nhớ kiến thức lâu.
1.4.2. Khảo sát HS
Qua điều tra tôi thấy đa số các em ngoan, chăm chỉ học tập, ở lớp chú ý lắng
nghe cô giáo giảng bài, ghi chép bài đầy đủ, hăng hái phát biểu tham gia xây
dựng bài và làm bài tập.
Kết quả điều tra qua trò chuyện thực tế với HS
Chúng tơi tiến hành trị chuyện với HS để có thể nắm bắt đƣợc sở thích của
các em về mơn học trong chƣơng trình nói chung và mơn Tốn nói riêng.
? Em thích học mơn gì nhất? HS liệt kê đƣợc tất cả các mơn học mà các em
u thích.
? Em thích học mơn Tốn khơng? Các em trả lời là thích.

? Các em có thích chơi các trị chơi trong giờ học tốn khơng? Tất cả các
em trả lời là thích.
? Em thích chơi trị chơi vào thời gian nào của tiết học? (đầu giờ, giữa giờ, cuối
giờ)? Đa số HS chọn đáp án thích chơi trị chơi vào cuối giờ học toán. Khi đƣợc
hỏi: “Tại sao em lại thích chơi chơi trị chơi vào cuối giờ học tốn?” thì đƣợc HS
cho biết GV thƣờng tổ chức trị chơi tốn học vào cuối giờ học. Cịn ở đầu giờ,
giữa giờ học tốn GV thƣờng ít khi tổ chức cho HS chơi trị chơi tốn học.
? Nếu các em đƣợc chơi trò chơi ở đầu giờ hoặc giữa giờ học tốn các em
có thích khơng? HS trả lời thích.
Thơng qua khảo sát thực tế cho thấy các em HS đều thích đƣợc chơi trị
chơi trong giờ học tốn. Dựa vào đó GV cần đáp ứng “nhu cầu chơi” của các
em, qua đó bài học của GV sẽ hiệu quả hơn, phát huy đƣợc tính tích cực của HS.
14


Mặt khác khi HS đƣợc chơi trị chơi tốn học cũng là cách giúp HS tiếp cận với
một hình thức mới để giải quyết những bài tập toán.
Với việc khảo sát thực tế trên cả GV và HS 3 khối lớp 1, 2 và 3 của cả 2
trƣờng chúng tôi thấy rằng đa số GV đã phần nào nhận thấy đƣợc hiệu quả của
PP trị chơi trong giờ tốn và PP trị chơi đƣợc thầy cơ vận dụng tƣơng đối phổ
biến. Cịn HS thì rất thích đƣợc “chơi mà học” trong giờ học tốn tƣơng đối
căng thẳng địi hỏi sự tƣ duy logic ở các em. Tuy nhiên sự hiểu biết về trị chơi
tốn cịn hạn chế nên hầu nhƣ GV chƣa chú ý đƣợc trò chơi GV đƣa ra cho HS
có phù hợp hay khơng.
Kết luận chƣơng 1
Trong chƣơng 1, khóa luận đã trình bày các đặc điểm phát triển tâm, sinh
lý lứa tuổi trẻ em, đặc điểm môn Toán các lớp đầu cấp Tiểu học, đặc biệt là lý
luận về trò chơi trẻ em, trò chơi học tập để qua đó thấy rằng việc lựa chọn các trị
chơi toán học và nghiên cứu sử dụng chúng một cách hợp lý là cần thiết để góp phần
nâng cao hiệu quả dạy học tốn. Bên cạnh đó chúng tơi đã tiến hành điều tra thực

trạng việc tổ chức trò chơi trong dạy học toán ở các lớp đầu cấp TH. Qua phân
tích kết quả điều tra chúng tơi thấy rằng:
- Đa số các GV đã nhận thức đƣợc vai trò, ý nghĩa của việc tổ chức trò
chơi trong dạy học toán và đã cố gắng thực hiện việc này.
- Việc tổ chức trị chơi trong dạy học tốn chƣa thƣờng xuyên, đồng đều ở
các giáo viên.
- Còn đối với HS các em rất thích đƣợc chơi trị chơi trong giờ học toán ở
cacr đầu giờ, giữa giờ và cuối giờ.
Đây là những cơ sở cho chúng tôi nghiên cứu và đề xuất những biện pháp
cụ thể ở chƣơng 2.

15


CHƢƠNG 2
CÁC TRỊ CHƠI TỐN HỌC VÀ PHƢƠNG PHÁP TỔ CHỨC
TRONG DẠY HỌC TOÁN CÁC LỚP ĐẦU BẬC TIỂU HỌC
2.1. Phƣơng pháp tổ chức trị chơi tốn học trong dạy học toán
2.1.1. Các nguyên tắc lựa chọn và tổ chức trị chơi tốn học
* Ngun tắc lựa chọn trị chơi
Ngun tắc 1: Trò chơi lựa chọn phù hợp mục tiêu dạy học
Trò chơi đƣợc lựa chọn phù hợp với nội dung, nhiệm vụ dạy học của từng
bài học. Giáo viên cần xuất phát từ mục tiêu, nhiệm vụ của bài học để lựa chọn
trị chơi cho thích hợp.
Ngun tắc 2: Trị chơi phải có tính hấp dẫn, lơi cuốn học sinh tham gia
chơi, tạo đƣợc khơng khí thi đua sơi nổi, hào hứng trong lớp học.
Nguyên tắc 3: Trò chơi phải phù hợp với năng lực và trình độ của HS
các lớp đầu cấp Tiểu học. Nếu trò chơi quá dễ hay q khó đều khơng đạt
đƣợc hiệu quả giáo dục. Đặc biệt trong việc học mơn Tốn thì trị chơi học
tập cần phải kích thích sự phát triển tƣ duy tốn học, hình thành động cơ

thúc đẩy trẻ tích cực, tự lập trong q trình tham gia trị chơi.
Ngun tắc 4: Trò chơi phải phù hợp với điều kiện, hồn cảnh thực tiễn lớp
học nhƣ thời gian, khơng gian, các phƣơng tiện cần thiết cho trò chơi...
Nguyên tắc 5: Nội dung và hình thức thể hiện trị chơi mang tính giáo dục:
Khơng chọn các trị chơi mang tính bạo lực hay nội dung không phù hợp lứa
tuổi tiểu học.
*Nguyên tắc tổ chức trò chơi
Nguyên tắc thứ nhất: Cần làm cho HS hiểu rõ yêu cầu, nội dung và thực
hiện tổ chức trò chơi.
Nguyên tắc thứ hai: Đảm bảo các biện pháp tổ chức sẽ phát huy tính tích
cực, độc lập sáng tạo của từng HS trong quá trình chơi.
Nguyên tắc thứ ba: Đảm bảo tổ chức trò chơi một cách tự nhiên không gƣợng
ép.
Nguyên tắc thứ tư: Đảm bảo luân phiên các trò chơi một cách hợp lý.
16


Nguyên tắc thứ năm: Đảm bảo tổ chức trò chơi với tinh thần "thi đua"
đồng đội.
2.1.2. Biện pháp tổ chức trị chơi tốn học
Dựa trên ngun tắc lựa chọn và tổ chức trị chơi, tơi đã xây dựng các biện
pháp lựa chọn và tổ chức trị chơi tốn học nhƣ sau:
Biện pháp lựa chọn trị chơi tốn học
- Khi lựa chọn trò chơi trong giờ lên lớp, trƣớc hết GV phải phân chia bài
dạy thành các hoạt động cụ thể, xác định rõ nhiệm vụ mục đích của từng hoạt
động để từ đó lựa chọn hoạt động nào có thể tổ chức bằng trò chơi. Xác định
thời lƣợng, cơ sở vật chất cần thiết cho hoạt động đó và lựa chọn trong ngân
hàng trị chơi của mình một trị chơi thích hợp.
- Lựa chọn các trị chơi cho trẻ theo hƣớng tăng dần độ khó, buộc trẻ phải tìm
kiếm phƣơng thức giải quyết mới để giải quyết nhiệm vụ nhận thức tiếp sau.

Biện pháp tổ chức trị chơi tốn học
Biện pháp 1: Tạo và duy trì sự hứng thú chơi của học sinh
Biện pháp 2: Phát huy tính tích cực, độc lập sáng tạo của học sinh
Biện pháp 3: Phát triển kỹ năng chơi
Biện pháp 4: Tạo mối quan hệ của học sinh trong quá trình chơi
2.1.3. Quy trình tổ chức trị chơi tốn học
Với các biện pháp lựa chọn và tổ chức trị chơi đã nêu trên, quy trình tổ
chức trị chơi tốn học đƣợc xây dựng theo các giai đoạn sau:
Giai đoạn 1: Lựa chọn trò chơi
Bước 1: Xác định mục tiêu, yêu cầu cần đạt của hoạt động định tổ chức trị
chơi (hình thành, phát triển tri thức, củng cố tri thức hay luyện tập kỹ năng kỹ xảo,
...).
Bước 2: Lựa chọn trò chơi phù hợp với yêu cầu, mục tiêu cần đạt được,
điều kiện thực tế, ...
Giai đoạn 2: Chuẩn bị tổ chức trò chơi
Bước 3: Thiết kế "giáo án"
+ Tên trò chơi.
17


+ Mục tiêu cần đạt của trò chơi.
+ Chuẩn bị các phƣơng tiện vật chất để thực hiện trò chơi.
+ Cách tiến hành: Nội dung trò chơi, luật chơi, cách đánh giá.
Bước 4: Chuẩn bị thực hiện "giáo án"
Chuẩn bị đầy đủ các phƣơng tiện đảm bảo cho việc thực hiện trò chơi.
Giáo viên nắm chắc luật chơi và cách đánh giá để phổ biến cho HS.
Giai đoạn 3: Tổ chức trò chơi
Bước 5: Đặt vấn đề
+ Giới thiệu tên trò chơi.
+ Nêu yêu cầu của trò chơi.

Bước 6: Hướng dẫn trò chơi
GV giới thiệu rõ ràng nội dung chơi và phổ biến luật chơi. GV có thể làm
mẫu, hƣớng dẫn chơi thử nếu thấy cần thiết..
Bước 7: Thực hiện chơi
Cho học sinh thực hiện trò chơi theo các hoạt động đã nêu. GV theo dõi quá
trình hành động, thực hiện luật chơi của HS. Theo dõi khả năng sáng tạo của HS
trong trị chơi, động viên khuyến khích hoặc uốn nắn kịp thời để trò chơi đạt
hiệu quả. Theo dõi tiến độ chơi để có thể điều chỉnh nếu cần.
Giai đoạn 4: Nhận xét đánh giá kết quả sau khi chơi
Bước 8: GV gợi ý cho HS nhận xét :
+ Mức độ nắm vững luật chơi và việc thực hiện trị chơi.
+ Thành tích của HS trong trị chơi.
+ Những quan hệ của HS trong nhóm chơi.
Bước 9: GV nhận xét tổng kết: Khẳng định, bổ sung, điều chỉnh những nhận
xét của HS, đánh giá chung về cuộc chơi. Phát phần thƣởng (nếu có).
Bước 10: Rút ra bài học, nhấn mạnh các kiến thức cần đạt sau khi chơi.
Nhƣ vậy quy trình tổ chức trị chơi tốn học có 4 giai đoạn với 10 bƣớc
thực hiện cụ thể. Tuy nhiên sự vận dụng cần linh hoạt, các bƣớc, các giai đoạn
này có thể đan xen hịa nhập lẫn nhau.
18


2.2. Trị chơi tốn học lớp 1, 2, 3
2.2.1. Trị chơi tốn lớp 1
Trị chơi 1:"Chọn đúng đồ vật"
- Mục đích: Nhận biết các số 1; 2; 3; 4; 5 tƣơng ứng với các nhóm đồ
vật…
- Chuẩn bị: Các thẻ có hình vẽ các nhóm đồ vật,con vật: nhóm cái bút chì,
nhóm con mèo, nhóm các chiếc kéo,... (mỗi nhóm có từ 1 đến 5 đồ vật, con
vật). Hai miếng bìa lớn hình chữ nhật chia thành 5 ơ có các số tƣơng ứng từ 1

đến 5 không theo thứ tự và có que gài (hoặc nam châm).

Que gài

2

5

3

1

4

- Cách chơi: Chọn 2 đội chơi, mỗi đội 3 HS, mỗi đội nhận một chiếc hộp
có chứa các thẻ đồ vật, con vật. Hai tấm bìa đó chuẩn bị đƣợc gắn lên bảng. Các
đội sẽ lựa chọn các thẻ đồ vật, con vật có trong hộp để cài vào các ơ có số tƣơng
ứng trên miếng bìa chữ nhật. Nhóm nào gài đúng và hồn thành trƣớc sẽ thắng
cuộc.
Lưu ý: Trị chơi có thể tổ chức trong các bài dạy từ số 1 đến 10 và nâng dần
mức độ ở các bài tiếp theo bằng cách thay đổi số, các thẻ đồ vật có thể nhiều hơn
các số đã cho để HS phải lựa chọn khó hơn.
Trị chơi 2: "Tạo cho đủ 10"
- Mục đích: Đếm các số trong phạm vi 10, nắm đƣợc 10 đơn vị bằng một
chục, rèn kĩ năng đọc số; phát triển kĩ năng nhận biết số (đọc số).

19


- Chuẩn bị (cho một nhóm) : Một xúc xắc 6 mặt ghi các số từ 0 đến 5, các

thanh chục và các ơ vng đơn vị (nhƣ hình vẽ).

- Cách chơi: HS chơi theo cặp hoặc nhóm từ 4 đến 6 ngƣời quay tròn.
Đầu tiên mỗi HS đƣợc gieo xúc xắc một lần. Bạn nào gieo đƣợc xúc xắc có mặt
0 thì đƣợc chơi đầu tiên. Các bạn cịn lại sẽ chơi theo thứ tự tiếp theo căn cứ vào
mặt xúc xắc bạn đó gieo đƣợc. Nếu có bạn trùng nhau thì phải gieo lại để chọn
đƣợc thứ tự chơi.
Bạn chơi gieo xúc xắc, đọc to số có đƣợc trên mặt xúc xắc sau mỗi lần
gieo đƣợc và lấy đủ số ơ vng theo số đó. Chơi lƣợt 1 hết vòng và cứ thế chơi
tiếp... đến khi bạn nào tạo đƣợc số 10 đầu tiên là ngƣời thắng cuộc và đƣợc tặng
một thanh chục tƣơng ứng với 10 đơn vị.
- Lưu ý: Bạn nào ở lƣợt 2 đổ đƣợc một số mà thêm vào với số đổ ở lƣợt 1
q 10 thì sẽ bị mất lƣợt.
Trị chơi 3: "Kết nhóm"
- Mục đích: Củng cố kiến thức về nhận biết số; đọc, viết các số trong
phạm vi 10; rèn phản xạ nhanh nhạy.
- Chuẩn bị: a/ Các thẻ số: từ 1 đến 10 có dây đeo. b/ Các thẻ trên đó có
ghi các từ : “một”, “hai”, “ba”,… “mƣời” có dây đeo. c/ Các thẻ có vẽ các
nhóm đối tƣợng có số lƣợng tƣơng ứng từ 1 đến 10.
Ví dụ:

4

2

Bèn
Bốn

Hai

6

20

S¸u
Sáu