đánh giá thực trạng rối loạn giọng nói của nữ giáo viên tiểu học thành phố thái nguyên và hiệu quả một số biện pháp can thiệp

B

GIÁO D C VÀ ÀO T O
I H C THÁI NGUYÊN

TR N DUY NINH

ÁNH GIÁ TH C TR NG R I LO N GI NG NÓI
C A N GIÁO VIÊN TI U H C THÀNH PH THÁI NGUYÊN
VÀ HI U QU C A M T S BI N PHÁP CAN THI P

LU N ÁN TI N SĨ Y H C

THÁI NGUYÊN - 2010

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




B

GIÁO D C VÀ ÀO T O
I H C THÁI NGUYÊN

TR N DUY NINH

ÁNH GIÁ TH C TR NG R I LO N GI NG NÓI
C A N GIÁO VIÊN TI U H C THÀNH PH THÁI NGUYÊN
VÀ HI U QU C A M T S BI N PHÁP CAN THI P

Chuyên ngành: V SINH H C XÃ H I VÀ T CH C Y T
Mã s : 62 72 73 15

LU N ÁN TI N SĨ Y H C

NGƯ I HƯ NG D N KHOA H C: - PGS.TS. àm Kh i Hồn
- PGS.TS. Tr n Cơng Hịa

THÁI NGUN - 2010

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




i
L I CAM OAN
Tôi xin cam oan ây là công trình nghiên c u c a riêng tơi. Các s
li u, k t qu nêu trong lu n án là trung th c và chưa t ng ư c ai cơng b
trong b t kỳ cơng trình nào khác.

Tác gi lu n án

Tr n Duy Ninh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

ii
L I C M ƠN
hoàn thành b n lu n án này, tôi xin ư c trân tr ng c m ơn ng y,
ban Giám c và ban Sau i h c i h c Thái Nguyên ã t o m i i u
ki n giúp
tơi trong q trình h c t p và nghiên c u.
Tôi xin trân tr ng c m ơn ng y, ban Giám hi u và khoa Sau i h c
trư ng i h c Y - Dư c ã t o m i i u ki n giúp , hư ng d n, h tr v
v t ch t và tinh th n tôi hồn thành nhi m v h c t p.
Tơi xin chân thành c m ơn t p th b môn Tai mũi h ng - Trư ng i
h c Y- Dư c và khoa Tai mũi h ng - B nh vi n a khoa Trung ương Thái Nguyên
cùng toàn th các h c viên, sinh viên ã t n tình tham gia giúp
trong su t
quá trình h c t p và nghiên c u.
Tôi xin trân tr ng c m ơn các cán b phòng Giáo d c và ào t o thành ph
Thái Nguyên cùng toàn th các giáo viên c a các trư ng thành viên ã nhi t tình
tham gia và ph i h p ch t ch trong su t q trình nghiên c u.
Tơi xin bày t s kính tr ng và lịng bi t ơn sâu s c i v i GS.TS. Ngô
Ng c Li n và GS.TS. Nguy n Văn L i, PGS.TS. àm Kh i Hồn, PGS.TS.
Tr n Cơng Hịa - nh ng ngư i th y ã t n tâm ch b o, hư ng d n tôi trong su t
q trình h c t p, nghiên c u hồn thành lu n án.
Tôi xin chân thành c m ơn TS. Nguy n Duy Dương, các th y cô, b n bè
và ng nghi p ã luôn quan tâm, ng viên, giúp
tơi vư t qua khó khăn
hồn thành lu n án.
Tôi xin c m ơn và chia s nh ng thành qu
t ư c ngày hôm nay v i
cha m tôi, v con tôi, anh em và nh ng ngư i thân trong gia ình ã có
nh ng óng góp cho s thành công c a lu n án này.
Xin trân tr ng c m ơn!

Thái Nguyên, tháng 9 năm 2010
Tr n Duy Ninh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




iii
M CL C

Trang

Trang ph bìa
L i cam oan

i

L i c m ơn

ii

M cl c

iii

Nh ng ch vi t t t

v

Danh m c b ng

vi

Danh m c bi u

viii

TV N

1

N I DUNG

3

Chương 1. T NG QUAN

3

1.1. Gi ng nói

3

1.2. R i lo n gi ng nói (Voice disorder)

9

1.3. i u tr r i lo n gi ng nói

giáo viên

22

I TƯ NG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U

26

Chương 2.

2.1. Thi t k nghiên c u

26

2.2. Th i gian và

26

2.3.

a i m nghiên c u

i tư ng nghiên c u

26

2.4. N i dung nghiên c u

27

2.5. C m u nghiên c u

31

2.6. Phương pháp ch n m u nghiên c u

33

2.7. Các ch s nghiên c u

34

2.8. K thu t thu th p và x lý thơng tin

38

2.9. Phương pháp phân tích và x lý s li u

43

2.10. Bi n pháp kh ng ch sai s

44

2.11. V n

c trong nghiên c u

44

Chương 3. K T QU NGHIÊN C U

45

3.1. Th c tr ng r i lo n gi ng nói c a n giáo viên ti u h c thành

45

o

ph Thái Nguyên
3.2. Các y u t liên quan

51

3.3. Hi u qu can thi p

60

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




iv
Chương 4. BÀN LU N

74

4.1. Th c tr ng r i lo n gi ng nói c a n giáo viên ti u h c thành

74

ph Thái Nguyên
4.2. Y u t liên quan

n r i lo n gi ng nói c a n giáo viên ti u h c

78

thành ph Thái Nguyên
4.3. Các phương pháp và hi u qu can thi p r i lo n gi ng nói

n

84

giáo viên
K T LU N
KI N NGH
DANH M C CÁC CƠNG TRÌNH KHOA H C CÓ LIÊN QUAN
N LU N ÁN Ã Ư C CƠNG B
TÀI LI U THAM KH O

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên



94
95

96
97


v
NH NG CH
BGTQ
CSHQ
CS
CSSKGN
Fo
GD- T
GV
GVTH
HNR
HQCT
KAP
MTD
RLGN
SL
THCS
THPT
TP
TT-GDSK
VFE
VH
VHI

VI T T T

B nh gi ng thanh qu n
Ch s hi u qu
C ng s
Chăm sóc s c kh e gi ng nói
Fundamental frequency - T n s cơ b n
Giáo d c và ào t o
Giáo viên
Giáo viên ti u h c
Harmonic To Noise Ratio - T l ti ng thanh và ti ng n
Hi u qu can thi p
Knowledge - attitude - practice: Ki n th c - thái - th c hành
Muscle Tension Dysphonia - R i lo n gi ng nói do căng cơ
R i lo n gi ng nói
S lư ng
Trung h c cơ s
Trung h c ph thông
Thành ph
Truy n thông giáo d c s c kho
Vocal function exercises - Bài t p gi ng ch c năng
Vocal hygiene training - ào t o v sinh gi ng nói
Voice handicap index – Ch s khó phát âm

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




vi
DANH M C B NG
Tên b ng

B ng

Trang

3.1

Tu i

i và tu i ngh c a giáo viên

3.2

Phân công d y h c c a giáo viên

48

3.3

Hi u bi t c a giáo viên v gi ng nói

51

3.4

Thái

52

3.5

Th c hành v sinh gi ng nói c a giáo viên

53

3.6

Liên quan gi a ki n th c c a giáo viên v i b nh gi ng thanh qu n

54

3.7

Liên quan gi a thái

55

3.8

Liên quan gi a th c hành c a giáo viên v i b nh gi ng

c a giáo viên

45

i v i gi ng nói

c a giáo viên v i b nh gi ng thanh qu n

55

thanh qu n
3.9

Liên quan gi a ki n th c - thái

và th c hành c a giáo viên

55

v i b nh gi ng thanh qu n
3.10

K t qu t ng h p v cư ng

ti ng n trong trư ng h c

56

3.11

K t qu t ng h p v cư ng

ti ng n trong l p h c

56

3.12

K t qu t ng h p v cư ng

gi ng nói c a giáo viên khi

57

3.13

Liên quan gi a tu i ngh c a giáo viên v i b nh gi ng thanh qu n

57

3.14

Liên quan gi a s ti t d y h c v i b nh gi ng thanh qu n

57

3.15

Liên quan gi a

58

3.16

Liên quan c a h i ch ng trào ngư c d dày - th c qu n v i

gi ng bài

i tư ng d y h c v i b nh gi ng thanh qu n

58

b nh gi ng thanh qu n
3.17

T l m c r i lo n gi ng nói theo mùa

58

3.18

T n su t m c r i lo n gi ng nói theo mùa

59

3.19

Trung bình s tri u ch ng r i lo n gi ng nói trên m t giáo viên

59

3.20

Y u t mùa

59

3.21

K t qu ho t

i v i b nh gi ng thanh qu n c a giáo viên
ng c th c a các thành viên tham gia mơ

61

hình truy n thông
3.22

Ki n th c c a giáo viên v gi ng nói

th i i m trư c và sau

62

can thi p
3.23

Thái

c a giáo viên

i v i gi ng nói

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

th i i m trư c và

63


vii
sau can thi p
3.24

Th c hành v sinh gi ng nói c a giáo viên

th i i m trư c

63

- th c hành v sinh gi ng nói c a giáo

64

và sau can thi p
3.25

Ki n th c - thái
viên

3.26

th i i m trư c và sau can thi p

Hi u qu can thi p r i lo n gi ng nói c a n giáo viên qua

66

ánh giá c m th
3.27

T n su t m c r i lo n gi ng nói c a n giáo viên

th i i m

67

th i i m

67

Hi u qu can thi p b nh gi ng thanh qu n c a n giáo viên

68

trư c và sau can thi p
3.28

Trung bình s tri u ch ng r i lo n gi ng nói
trư c và sau can thi p

3.29

qua ánh giá c m th
3.30

nh hư ng c a r i lo n gi ng nói

n giáo viên trư c và

69

sau can thi p
3.31

K t qu phân tích âm h c t i th i i m b t

u

69

3.32

K t qu phân tích âm h c t i th i i m k t thúc

70

3.33

ánh giá hi u qu can thi p r i lo n gi ng nói qua k t qu
phân tích âm h c

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

71


viii
DANH M C BI U
Bi u

Tên bi u

Trang

3.1

i tư ng nghiên c u x p theo dân t c

3.2

i tư ng nghiên c u x p theo trình

3.3
3.4

Phân lo i

45
h cv n

i tư ng nghiên c u theo trình

ư c ào t o

i tư ng nghiên c u x p theo tu i ngh

45
46
46

3.5

S ngày tham gia d y h c trung bình trong m t tu n

46

3.6

Th i gian

47

3.7

S ti t d y h c bình quân trong m t ngày

47

3.8

S h c sinh trung bình trong l p

47

3.9

T l m c r i lo n gi ng nói c a n giáo viên

48

3.10

Trung bình s tri u ch ng r i lo n gi ng nói trên

49

ng l p

m t giáo viên
3.11

T n su t m c các tri u ch ng r i lo n gi ng nói

49

3.12

T l m c b nh gi ng thanh qu n theo mùa

49

3.13

Cơ c u b nh gi ng thanh qu n c a n giáo viên t i th i

50

i m mùa hè
3.14

nh hư ng c a r i lo n gi ng nói

n giao ti p và d y

50

h c c a giáo viên
3.15

Phân lo i hi u bi t c a giáo viên v gi ng nói

52

3.16

Phân lo i thái

i v i gi ng nói

53

3.17

Phân lo i th c hành v sinh gi ng nói c a giáo viên

54

3.18

Phân lo i ki n th c - thái

54

c a giáo viên

- th c hành v sinh gi ng

nói c a giáo viên
3.19

K t qu trư c t p hu n

61

3.20

K t qu sau t p hu n

61

3.21

So sánh t l m c m i

68

3.22

ánh giá c a c ng

ng v l i ích c a phương pháp

71

can thi p
3.23

T l

i tư ng nghiên c u b cu c

3.24

Nguyên nhân b cu c

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

71
72

ix

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




-1-

TV N
S xu t hi n c a ti ng nói như m t m c quan tr ng trong l ch s phát tri n
văn minh c a xã h i lồi ngư i và khơng th thi u trong m i ngôn ng [131].
v i giao ti p, gi ng nói khơng ch

i

ơn thu n là phương ti n chuy n t i n i dung

c a thông i p mà còn ph n ánh r t nhi u thơng tin khác nhau t ngư i nói như:
tu i tác, gi i tính, ngu n g c xu t x , ngh nghi p,

a v xã h i, tâm tr ng c m

xúc, tình tr ng s c kh e... Gi ng nói cũng óng vai trị như m t cơng c lao
ng chính c a nhi u ngành ngh như: giáo viên (GV), ca sĩ, nhân viên bán
hàng, lu t sư, phát thanh viên... Theo Mathieson L. trong xã h i hi n
30% l c lư ng lao

i có trên

ng ph i s d ng gi ng nói như m t cơng c chính

ki m

s ng [103], [153]. Vi c s h u m t gi ng nói bình thư ng khơng ch giúp giao
ti p xã h i hi u qu mà còn b o

m cho nh ng ngư i s d ng gi ng nói chuyên

nghi p duy trì ư c hi u su t lao

ng t t.

Tuy nhiên, gi ng nói có th b tác

ng b i nhi u y u t nguy cơ, ưa

n

các r i lo n, nh t là trên nh ng ngư i s d ng gi ng nói chuyên nghi p. R i lo n
gi ng nói (RLGN) do nguyên nhân

thanh qu n có th ch là nh ng tri u ch ng

ơn l v ch t gi ng hay m t vài khó ch u trong q trình phát âm, nhưng cũng có
th là nh ng b nh lý th c s
trong nh ng ngh ch u tác
hư ng nghiêm tr ng

thanh qu n (B nh gi ng thanh qu n - BGTQ). M t

ng l n c a RLGN là GV,

i v i h BGTQ gây nh

n công vi c, giao ti p và là m i nguy cơ khi n h ph i ngh

vi c ho c th m chí chuy n ngh (Smith E. và c ng s (CS) 1997) [141]. Trong
m t nghiên c u c a Thibeault S. L. và CS,

M có hơn 3 tri u GV b c ti u h c

(GVTH) và trung h c cơ s (THCS) dùng gi ng nói như là phương ti n
truy n

t. H có nguy cơ cao b RLGN,

u tiên

c bi t là GV n . M i năm có 18,3% GV

ph i b ít nh t m t ngày làm vi c và ã gây thi t h i m t kho n ti n là 2,5 t

ơ la

chi phí cho vi c i u tr và ngh vi c do RLGN [146].
T i Vi t Nam, theo s li u th ng kê c a b Giáo d c và ào t o (GD- T),
năm h c 2006 - 2007 toàn qu c có 1.012.468 GV các c p (t m m non
h c) tr c ti p gi ng d y [1]. Theo Ngơ Ng c Li n, có t 14,42%

n

i

n 28,43%

GVTH m c BGTQ [21]. Như v y, n u t l m c b nh này cũng phù h p v i các
c p khác, ư c tính tồn qu c s có kho ng t 179.788
thương

n 354.465 GV có t n

thanh qu n.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




-2-

M c dù gi ng nói khơng th thi u trong cu c s ng hàng ngày, nhưng m i
ngư i ít khi nghĩ v cách s d ng gi ng nói c a h , d u cho h thư ng xuyên
cân nh c nh ng gì c n nói (Tannen D. 1995) [145]. Tình tr ng l m d ng gi ng
nói, dây thanh b s d ng quá m c di n ra khá ph bi n nh ng ngư i ph i
thư ng xuyên s d ng gi ng nói trên th gi i, trong ó có Vi t Nam [25]. Do
v y, vi c kh o sát các lo i RLGN, cách i u tr và vi c ánh giá hi u qu c a chúng
nh ng ngư i s d ng gi ng nói như cơng c lao ng chính (ví d : GVTH) là
c n thi t, có ý nghĩa khoa h c và th c t .
Cho n nay, các tài nghiên c u v RLGN c a ngư i Vi t Nam cịn r t
h n ch . Chưa có

tài nào ti n hành nghiên c u ánh giá và can thi p trên
gi ng nói c a GV m c
c ng ng nh m làm gi m t l m c, phịng ng a và
i u tr các RLGN nhóm i tư ng này. Th c t cho th y t l BGTQ GV r t
cao, trong khi ó ph n l n GV không ư c ào t o v cách s d ng gi ng nói
úng k thu t, khơng bi t cách chăm sóc gi ng nói và khơng bi t cách x trí khi
gi ng nói c a mình có v n . Nghiên c u t i c ng ng s giúp GV ư c b
sung các ki n th c và k năng s d ng gi ng nói m t cách h p lý, bi t cách
phòng ng a và phát hi n b nh gi ng s m khi các r i lo n chưa gây ra h u qu
n ng n . Ngoài ra, các nghiên c u ánh giá, sàng l c và can thi p t i c ng ng
cũng s giúp GV duy trì t t cơng vi c c a mình mà khơng ph i b th i gian
gi ng d y
i khám, ch a b nh t i các cơ s y t , góp ph n quan tr ng làm
gi m áp l c t i các b nh vi n.
tài ư c ti n hành v i các m c tiêu:
1. ánh giá th c tr ng r i lo n gi ng nói c a n giáo viên ti u h c
thành ph Thái Nguyên t năm 2006 - 2008.
2. Xác nh m t s y u t liên quan n r i lo n gi ng nói c a n giáo
viên ti u h c.
3. ánh giá hi u qu m t s bi n pháp can thi p nh m c i thi n s c
kh e gi ng nói c a n giáo viên ti u h c thành ph Thái Nguyên.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




-3-

Chương 1

T NG QUAN
1.1. Gi ng nói
1.1.1. Khái ni m v gi ng nói
Gi ng nói là tín hi u âm h c ư c t o ra b i thanh qu n và b máy phát
âm. Q trình hít th khơng khí qua khe thanh mơn và vi c t o ra ti ng nói ư c
g i là phát âm.
Gi ng nói bình thư ng có ư c là do s toàn v n v gi i ph u c a cơ quan
phát âm và các b ph n liên quan, chúng ho t ng g n như ng th i và th ng
nh t v i nhau dư i s i u khi n c a h th ng th n kinh trung ương. c i m
âm h c c a gi ng nói và nh ng thay i c a nó ph thu c vào c u trúc t nhiên
và cơ ch sinh h c c a thanh qu n m i ngư i [23].
1.1.2. Gi ng nói bình thư ng (Normal voice)
R t khó có th nh nghĩa gi ng nói bình thư ng, b i vì, gi ng nói c a
m i ngư i u có c i m riêng bi t và khác hoàn toàn v i gi ng ngư i khác.
Bên c nh ó, cùng là m t ngư i nhưng có th phát ra nh ng âm thanh khác nhau
tùy thu c vào các nhân t như tâm tr ng, s m t m i, au m và s nh n th c
hoàn c nh giao ti p [52], [68], [69], [99].
Mathieson L. (2001) cho r ng: gi ng nói là m t cái gì ó r t bình thư ng,
khơng có gì q c bi t, do ó, s d dàng hơn
cân nh c li u gi ng nói có
n m trong gi i h n bình thư ng hay khơng.
Gi ng nói ư c xem như là bình thư ng khi:
- Âm xư ng lên ph i rõ ràng, nó khơng q thơ ráp và khơng t qng
hay nghe như ti ng “r i s i”.
- Nó ph i luôn nh t quán và không t nhiên bi n m t khi mu n bày t
quan i m.
- Nó có th nghe ư c trong m t ph m vi r ng và có th ư c nghe th y
ngay c khi có ti ng n bao quanh hay t
ng sau.
- Khi nói v i gi ng l n, m i ngư i ph i nghe và duy trì ư c gi ng nói

vang to trong nh ng hồn c nh xã h i.
- M t gi ng nói bình thư ng phù h p v i tu i và gi i tính.
- Gi ng nói có c vai trị ngơn ng h c và ngơn ng khơng âm v theo ý
mu n c a ngư i nói.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




-4-

- Gi ng nói ph i m b o s b n v ng và không thay i b t ch t trong b t
c thông s nào c a gi ng nói t lúc m i b t u và trong su t quá trình phát âm.
- Ngư i nói có th t tin v cách di n t gi ng nói c a mình.
- Có s linh ho t v
cao, to và ch t lư ng c a gi ng nói.
- Gi ng nói ph i d o dai
có th thư ng xuyên ư c v n d ng trong
công vi c và cu c s ng thư ng nh t mà không b suy y u.
- Gi ng nói bình thư ng khi phát âm ph i tho i mái [103].
1.1.3. Vài nét v gi i ph u cơ quan phát âm
Cơ quan phát âm ư c phân chia thành ba b ph n chính [22], [121]:
- B ph n hô h p dư i: t o lu ng hơi phát âm.
- B ph n rung (thanh qu n): t o ra âm thanh.
- B ph n hô h p trên: c ng hư ng và c u âm, t o ra âm thanh ti ng nói.
1.1.3.1. B ph n hô h p dư i
S phát sinh ra âm thanh trong thanh qu n ph thu c vào s ph i h p c a
h th ng hô h p dư i và thanh qu n, v i m c áp l c khơng khí thích h p, dung
lư ng khí và lu ng khơng khí là cơ s

phát âm và phát âm rõ ràng. Quá trình
th nh hư ng t i phát âm, nhưng ngư c l i, hành vi phát âm c a thanh qu n
cũng nh hư ng t i phương th c th . Mơ hình th b r i lo n s nh hư ng
nghiêm tr ng i v i gi ng nói, nhưng s óng và m c a dây thanh ch c ch n
cũng nh hư ng t i mô hình th .
B ph n hơ h p dư i bao g m:
* Khung xương ng c: là nơi ch a ph i và cung c p dàn chuy n ng cho
các cơ hơ h p bám dính.
* Các cơ c a ng c: các cơ ng c tham gia vào vi c m r ng, co khép ng c
và ph i, cũng như duy trì s di chuy n u n khi hít vào và th ra.
* Các cơ b ng: là các cơ ho t ng chính t o ra l c khi th ra, trong ó
c bi t là vai trị c a cơ hồnh.
* Các cơ hô h p ph : các cơ này h tr cho vi c nâng xương sư n [56].
* Cây khí ph qu n - ph i: khí qu n ti p giáp v i thanh qu n phía trên,
ư c c u t o b i các vòng s n không y
và ư c n i v i nhau b i các màng
s i chun. C u trúc này cho phép khí qu n di chuy n d dàng trong khi nu t và
khi hít vào. Trong lịng khí qu n ư c bao ph b i m t l p bi u mơ có lơng
chuy n và các t bào ti t nhày. Xu ng dư i, khí qu n ư c phân chia thành

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




-5-

ph qu n ph i và ph qu n trái. Các ph qu n này i vào trong ph i, ư c phân chia
nh hơn t o thành các ti u ph qu n và cu i cùng là các ph nang. Có kho ng 300
tri u ph nang, m i m t ph nang có ư ng kính 0,3mm [2]. Các t bào bi u mô

chuyên bi t c a ph nang s n xu t ra ch t d ch có tác d ng làm trơn các ph nang,
t o thu n l i cho vi c n r ng c a chúng và làm gi m s c căng b m t phịng ph
nang x p. Khơng khí ư c ưa vào ph i qua khí - ph qu n và vào ph nang.
Quá trình th cũng như t o lu ng hơi phát âm không nh ng ch ph thu c
vào c u trúc gi i ph u c a ư ng hô h p dư i, c a h th n kinh chi ph i, mà còn
ch u nh hư ng tr c ti p b i tư th th và cách hít th c a m i cá nhân. Khi hít th
nh ng tư th khơng phù h p, cũng như cách hít th không úng s không phát
huy ư c y
s tham gia ho t ng c a các cơ hô h p, c bi t cơ hoành, s
nh hư ng n dung tích ph i, cũng như n ng l c c a quá trình phát âm.
Theo k t qu nghiên c u c a Lowell S. Y. có s khác nhau trong chi n
lư c th hay phát âm gi a nh ng GV có hay khơng có RLGN [100].
1.1.3.2. Thanh qu n
Thanh qu n ư c t o b i m t khung s n liên quan v i nhau b ng các dây
ch ng, màng và cơ. N m phía trong khung s n có hai dây thanh và băng thanh th t.
*

ng s n thanh qu n: các s n thanh qu n t o nên hình d ng c a thanh

qu n và i u ti t ho t
ho t

ng c a các dây thanh. Khi l m d ng phát âm, các s n

ng quá m c gây hi n tư ng au, m i t i các vùng tương ng.
* Các cơ c a thanh qu n: các cơ c a thanh qu n bám, bao b c

m t

ngoài và m t trong khung s n thanh qu n.

- Các cơ ngồi có nhi m v gi ch t, c

nh thanh qu n t i ch ho c có th di

ng tồn kh i thanh qu n ưa lên, ưa xu ng trong
ng tác phát âm. S ho t

ng tác nu t và trong m t s

ng quá m c c a thanh qu n s gây hi n tư ng căng các cơ

vùng c , vùng dư i c m mà ngư i ta có th c m nh n rõ khi
ó.

t ngón tay lên các vùng

ng th i s căng cơ quá m c kéo dài, gây c m giác au, m i khi phát âm.
- Các cơ trong: nhóm cơ này quan tr ng hơn vì có nhi m v tr c ti p i u

khi n ho t

ng rung thanh - s t o thanh (phonation) c a thanh qu n. Do ó

ngư i ta thư ng g i tên nhóm này là “nhóm cơ phát âm”, trong ó quan tr ng
nh t là cơ dây thanh.
Các cơ phát âm ho t

ng hài hịa làm các dây thanh khép kín, khi có tác

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

-6-

ng c a lu ng hơi phát âm (t dư i lên) s t o ra các rung thanh. Ngư c l i
phát âm quá m c s làm các dây thanh quá căng gây co th t, ho c q trùng gây
khe h thanh mơn.

i u ó làm cho ngư i nói có c m giác căng, au, nói khàn,

h t hơi, nói mau m t và gi ng nói có hơi th . Khi khám thanh qu n b ng n i soi
s

ánh giá ư c hi n tư ng này.
* Mô h c dây thanh: dây thanh r t chun giãn và có c u trúc mơ h c r t

ph c t p (Hirano 1993). C u trúc ph c t p này góp ph n vào vi c thay
dao

ng r ng cư ng

i gi ng nói,

âm thanh, dung lư ng và ch t lư ng âm thanh [149].

Dây thanh có 3 l p:
- L p ngoài c a dây thanh ch y u là l p bi u mơ tr có lơng chuy n, tuy nhiên
mép gi a ư c bao ph b i l p bi u mô lát t ng

ch ng l i nh hư ng c a các sang

ch n do phát âm. Hình dáng c dây thanh ư c duy trì b o t n b i l p ngồi. Phía
dư i c a l p bi u mơ có ba l p t ch c liên k t ư c g i là lamina propria.
L p b m t trên c a lamina propria là m t ch t n n có các s i l ng l o mà
Hirano M. (1981) ví như ch t gelatin. ây là kho ng tr ng Reinke, kho ng tr ng
này rung r t m nh trong th i gian phát âm (Hirano M., Kimminori S. (1993). Nó
có th b phù n khi b viêm ho c l m d ng gi ng.
L p th hai là l p trung gian c a lamina propria có các s i chun gi ng
như băng cao su m m. S lư ng các s i chun là khác nhau gi a nam và n .
L p th ba là l p sâu có các s i collagen mà Hirano M. (1993) so sánh
v i các s i coton.
Lamina propria nam gi i dày hơn m t cách áng k so v i lamina propria
n gi i. Có th m t lư ng l n hơn c a acide hyaluronic trong c u trúc dây thanh
nam gi i ã giúp cho dây thanh c a h

b t n thương hơn so v i n gi i [103].

- Cơ dây thanh: vai trị chính c a cơ dây thanh là ki m sốt hình dáng c a
dây thanh và t o ra m c trương l c thích h p, cho phép dây thanh rung bình
thư ng (Kent 1986). Nó có th co ng n, làm dày dây thanh, nh hư ng

n vi c

co th t thanh môn và làm c ng dây thanh.
1.1.3.3. Các b ph n c ng hư ng và c u âm
Âm phát ra t thanh qu n là m t âm nguyên thu , thơ sơ và c ng, hồn
tồn khơng mang tính ch t âm thanh ti ng nói c a con ngư i. Nó c n ư c nhào
n n, ch bi n, g t rũa nh nh ng b ph n ti t ch âm thanh, bao g m khoang mi ng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




-7-

cùng v i môi, răng, lư i, bu m hàm,
cu i cùng t o thành nh ng ơn v mang
tính ch t c a ti ng nói con ngư i. Ho t ng phát âm quá m c không ch tác
ng x u t i thanh qu n mà còn gây nh hư ng n các thành ph n c a b ph n
c u âm, c bi t gây m i các cơ vùng h ng và vùng m t.
Hi n nay các nhà ch a b nh v gi ng nói quan tâm nhi u t i v n
ngh
ngơi, thư giãn, xoa n n các cơ vùng c , m t. Cũng như có m t s k thu t phát
âm gây t p trung s c m nh n c a ngư i b nh trong quá trình phát âm vào vùng
mơi, m t, chi ph i s t p trung c m giác vùng c , h ng ã góp ph n c i thi n
các v n v gi ng nói.
1.1.3.4. Th n kinh chi ph i cơ quan phát âm
Cơ quan phát âm ư c chi ph i b i các dây th n kinh V, VII, IX, X, XI,
XII và giao c m c . Các trung khu phát âm vùng thân não và v não [10].
1.1.4. Cơ ch phát âm và các thu c tính v t lý c a gi ng nói
1.1.4.1. Cơ ch phát âm
Q trình t o ra ti ng nói (speech production) r t ph c t p, c n có s ph i
h p nh p nhàng và ng b c a nhi u cơ quan khác nhau.
Trư c tiên ph i có s hình dung ý nghĩ, ý tư ng hi n ra trong não b b ng
ngơn ng n i tâm (giai o n trí não tâm lý). T ây chuy n sang giai o n cơ
ng phát âm c a th n kinh trung ương, phát ra nh ng lu ng th n kinh i vào
các nhân c a các dây IX, X, XI, XII và VII, t ó s i ra ngo i biên và i u

khi n các b ph n thu c cơ quan phát âm: b ph n hô h p, thanh qu n, b ph n
c ng hư ng và c u âm [3], [13], [18], [35], [126].
Sinh lý phát âm nhìn chung là k t qu c a s k t h p ba quá trình cơ b n:
- Quá trình t o m t lu ng hơi t ph i i ra, t c là t o ra ngu n l c phát âm
và là ng l c c n thi t duy trì các rung ng c a dây thanh.
- Quá trình rung ng c a hai dây thanh t o ra ngu n thanh, g i là quá
trình t o thanh (phonation). T o thanh là thu t ng
miêu t cách i u ph i các
cơ thanh qu n, t o nên nh ng thay i khi dịng khí i qua khe thanh mơn.
Liên quan n quá trình t o thanh là ho t ng óng (abduction), m (adduction),
căng và trùng c a dây thanh. Phương th c t o thanh khác nhau s t o ra ngu n
năng lư ng âm h c c a tín hi u l i nói có ph m ch t thanh tính (voice quality)
khác nhau v m t v t lý cũng như âm h c.
- Quá trình i u ti t nh ng rung thanh này b i các b ph n mũi, h ng,

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




-8-

mi ng, môi và lư i,
cu i cùng t o nên nh ng ph âm, nguyên âm, g i là q
trình c u âm (articulation).
Ngồi ra trong cơ ch phát âm, khơng th khơng k
n vai trị ch huy,
i u ch nh c a não b và c a tai nghe [134].
1.1.4.2. Các thu c tính v t lý c a gi ng nói
Gi ng nói khơng ch là m t hi n tư ng sinh lý h c mà còn là hi n tư ng

v t lý h c. M i âm thanh ư c xác nh b i t n s (cao ), biên
(cư ng )
và ch t thanh.
* T n s (Frequency): t n s là s chu kỳ trong m t giây và ư c o b ng
Hertz (Hz), tương quan v m t c m th c a t n s là cao.
Jitter ph n ánh cách mà dây thanh rung ng, ch s bi n i, nhi u lo n
v t n s dao ng c a dây thanh, gi a các chu kỳ liên ti p nhau. Gi ng nói bình
thư ng có
nhi u lo n v t n s gi a các chu kỳ liên ti p (jitter) th p. V i
phương pháp o ch s jitter c a gi ng nói cho phép ánh giá gi ng nói b nh lý.

Hình 1.1. D ng sóng âm c a gi ng nói
Tr c tung th hi n biên rung ng, tr c hoành th hi n trư ng .
(Nigel Hewlett, Janet Mackenzie Beck (2006). An introduction to the science of
phonetics. New York: Routledge. pp. 106.)
* Biên
(Amplitude): biên
ch
l n c a s dao ng c a dây thanh
và ư c g i là
to hay cư ng . Biên
c a dao ng ph thu c vào năng
lư ng hay l c c a dây th n kinh kích thích, lu ng khí và áp su t h thanh môn.
Shimmer ch s bi n ng,
nhi u lo n v biên
gi a các chu kỳ liên
ti p c a s rung dây thanh. S nhi u lo n v biên
(shimmer) cao làm cho tín
hi u âm thanh m t
trong sáng và không rõ. V m t c m th âm h c, ch s

shimmer liên quan n m c
khác nhau c a gi ng nói như: thơ (rouhgness),

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




-9-

khàn (hoarsness), Baken R. J. (1987) và nhi u tác gi khác nh n m nh t m quan
tr ng c a vi c xác nh ch s shimmer trong vi c ánh giá các RLGN [47].
Âm s c ph thu c vào nhi u y u t như ch t thanh trong quá trình t o
thanh (phonation), cũng như c u trúc formant liên quan n s c ng hư ng.
* Ch t thanh (Voice quality): ch t thanh ph thu c vào s t o thanh, cách
khép l i c a hai dây thanh, c bi t di n khép, th i i m khép và s c khép:
khép ph i m nh, nhanh g n ng th i v i m ra nhanh g n, k t qu t o ra m t
ch t thanh sáng, rõ, trong tr o. Nh ng t n thương, khuy t t t trong c u trúc hay
ch c năng thanh qu n s nh hư ng n s t o thanh, t o ra nh ng bi u hi n
gi ng nói khơng bình thư ng.
ánh giá ch t thanh, ngư i ta thư ng d a vào
ch s HNR (Harmonic To Noise Ratio - t l ti ng thanh và ti ng n).
T i Vi t Nam, trong nh ng năm g n ây ã xu t hi n m t s nghiên c u
v các thông s c a gi ng nói ngư i có gi ng nói bình thư ng và ngư i có
RLGN [12], [118], [119], [120].
1.2. R i lo n gi ng nói (Voice disorder)
1.2.1. Khái ni m v r i lo n gi ng nói
Khi có thay

i

m t trong các b ph n c a cơ quan phát âm,

nên nh ng RLGN, trong ó RLGN do nguyên nhân

u gây

thanh qu n chi m a s

các trư ng h p [39].
Hegde M. N. [74] ã ưa ra
ti p liên quan

nh nghĩa v RLGN: các r i lo n trong giao

n s t n thương, khi m khuy t

thanh qu n hay ho t

thanh khơng bình thư ng, không phù h p liên quan

n

ng t o

cao (pitch), cư ng

(intensity) hay ch t thanh (voice quality). R i lo n gi ng nói có th

nh ng m c

khác nhau t h ng gi ng (dysphonia - gi ng nói có nh ng bi u hi n b nh lý
nói chung),
rung

n m t gi ng (aphonia - m t gi ng hồn tồn do dây thanh khơng

ng trong quá trình t o thanh).

1.2.2. D ch t h c r i lo n gi ng nói
1.2.2.1. Nghiên c u d ch t h c r i lo n gi ng nói trên th gi i
So v i các ngành khoa h c Y h c khác, nghiên c u v RLGN có l phát
tri n sau hơn. Tuy nhiên trong nh ng th p niên cu i c a th k XX, trên th gi i
ã có r t nhi u cơng trình nghiên c u v nh ng khía c nh khác nhau c a RLGN.
Nghiên c u v tính ph bi n c a RLGN trong c ng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

ng, Roy N. và CS [132]




- 10 -

ã ch n ng u nhiên 1326 ngư i trư ng thành t i Iowa và Utah vào m u nghiên
c u. B ng phương pháp ph ng v n qua i n tho i và v i b câu h i chu n b
s n. K t qu cho th y 29,9% s ngư i ư c h i có ti n s RLGN, trong ó 6,6%
s ngư i ang b RLGN.
Mathieson L. nghiên c u t i m t b nh vi n London, th y r ng t l m i

m c RLGN trong c ng ng là 121/100.000 ngư i/năm [104].
Theo k t qu nghiên c u c a Julian P. L. và CS t i Tây Ban Nha, t l
m i m c RLGN là 3,87/1000 GV/năm [89].
Hoa Kỳ, ngư i ta cho r ng ngư i cao tu i chi m t l RLGN cao hơn,
t l này ư c tính t 12% - 35% (Ward P. H. và CS 1989) [154].
Nghiên c u m i liên quan gi a gi i tính v i RLGN, Roy N. [132] nh n
th y: so v i nam gi i, ph n không ch m c các RLGN nhi u hơn (46,3% n
gi i và 36,9% nam gi i), mà h cũng có t l m c các r i lo n m n tính cao
hơn. Các tác gi khác như: Julian P. L. và CS (Tây Ban Nha) [89]; Alison R. và CS
(phía Nam nư c Úc) [41], cũng có nh ng ánh giá tương t v v n này: t l
m c RLGN n gi i cao hơn g p 2 - 3 l n so v i nam gi i.
R i lo n gi ng nói tr em dư ng như cũng b nh hư ng b i y u t môi
trư ng xã h i, v n
này ã ư c Multinovic Z. [112] nêu ra khi nghiên c u
trên 362 tr em, có tu i t 12 - 13. Tác gi th y r ng 43,67% tr em khu v c TP
m c RLGN, trong khi t l này c a tr s ng vùng nơng thơn ch có 3,92%.
Williams N. R. [156] ã nh n th y RLGN mang tính ch t ngh nghi p rõ
r t. Phân tích nh ng s li u ư c th ng kê t nhi u nghiên c u khác, Ramig L. O.
và Verdolini K. (1998) [127] ã ưa ra nh n xét tương t : RLGN cư ng năng
(hyperfuntional dysphonia) (do hành vi) ng hàng u trong các RLGN và
thư ng g p nh ng ngư i ph i s d ng gi ng nói m t cách quá m c.
Tham kh o s li u c a v Th ng kê lao ng và các ngu n khác M (s
li u 1994), Ingo R. và CS (1997) [81] ã k t lu n: nh ng ngư i bán hàng chi m
t l l n nh t trong s nh ng ngư i lao ng s d ng gi ng nói chuyên nghi p
(13%), th hai là GV (4,2%). Trong ó, GV ư c xác nh là ngh có t l m c
RLGN l n nh t.
Bozena K. H. [54] nghiên c u trên 374 b nh nhân ã ư c i u tr t i
phòng khám tai mũi h ng và phòng khám thanh h c c a khoa tai mũi h ng,
trư ng i h c Y Bialystock - Ba Lan, trong th i gian 1999 - 2001. Trong ó có

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




- 11 -

309 b nh nhân s d ng gi ng nói chuyên nghi p và 65 ngư i làm nh ng ngh
khác. Tác gi ã nh n xét: nh ng GVTH và GV THCS v i tu i trung bình là 43,
chi m ch y u nh ng i tư ng s d ng gi ng nói chuyên nghi p và h m c RLGN
ch c năng ph bi n hơn.
Tìm hi u v t n su t m c RLGN GV, Smith E. và CS ã ti n hành
nghiên c u trên hai nhóm. Nhóm 1 g m 554 GVTH và GV trung h c ph thơng,
nhóm 2 là 220 ngư i làm nh ng ngh khác. Các tác gi
t n su t m c và s hi n m c các RLGN c a GV

ã ghi nh n: ti n s m c,

u cao hơn nh ng ngư i làm

ngh khác (p<0,05) [142].
Phân tích t b câu h i g m 85 m c ư c tr l i t 550 GVTH

42 trư ng

quanh vùng Dublin, Munier C. và Kinsella R. ã thu ư c k t qu như sau: 27% có
RLGN liên t c, 53% có RLGN t ng

t, trong khi ó ch có 20% khơng có v n

gì

v gi ng nói. Tri u ch ng thư ng g p nh t là th y khô h ng và nói mau m t [113].
R i lo n gi ng nói cũng thư ng g p trong kh i GV m m non, i u ó ã
ư c Sodersten M. và CS (2002) [143]

c p t i khi nghiên c u sâu v môi

trư ng d y h c và cách s d ng gi ng nói c a GV.
R i lo n gi ng nói
g p nhi u hơn

GV có tính ch t

c thù rõ r t theo môn d y h c: hay

nh ng GV d y nh c, k ch, các môn ngh thu t, hóa h c, d y hát

và d y th d c nh p i u [65], [102], [146], [157].
R i lo n gi ng nói khơng ch g p
cịn g p v i t l khá cao

các GV ang th c thi gi ng d y, mà

các sinh viên ang h c t i các trư ng sư ph m. Theo

k t qu trong m t nghiên c u c a Simbers S. và CS [139], có kho ng 20% sinh
viên trong các trư ng sư ph m b RLGN, trong ó h u h t là RLGN do có t n
thương th c th

thanh qu n.

Hsiung M. W. và CS còn g p RLGN v i t l cao
ư c ph u thu t các t n thương th c th

nh ng

i tư ng ã

thanh qu n [78].

1.2.2.2. Nghiên c u d ch t h c r i lo n gi ng nói n giáo viên ti u h c Vi t Nam
T i Vi t Nam, nh ng s li u v RLGN trong c ng
t n. Năm 2000 xu t hi n cơng b

ng cịn r t khiêm

u tiên v d ch t h c RLGN

Ph m Th Ng c, nghiên c u t i huy n

ông Anh, TP Hà N i.

c u g m 385 GV (nam 7,3%, n 92,7%). Tu i

GVTH c a

i tư ng nghiên

i trung bình c a nam là 36,9 và

n là 33,5. Tu i ngh trung bình là 13,4 năm (ít nh t là 1 năm và nhi u nh t

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




- 12 -

là 33 năm). K t qu : 29,9% GV m c RLGN, trong ó 20,3% có t n thương th c
th và 9,6% RLGN ch c năng [28].
Năm 2002, Ngô Ng c Li n và CS ã ti n hành nghiên c u v BGTQ trên
698 n GV c a 20 trư ng ti u h c TP Hà N i. B ng phương pháp ph ng v n
tr c ti p

i tư ng nghiên c u và khám thanh qu n b ng k thu t soi thanh qu n

gián ti p qua gương soi. K t qu cho th y 20,45% GV có các t n thương th c
th

thanh qu n [19].
Năm 2006, Ngô Ng c Li n và CS [21] ã ti n hành nghiên c u v RLGN

trên 1033 n GVTH

i di n cho các vùng, mi n trên toàn qu c. V i phương

pháp i u tra c t ngang, các tác gi

ã ti n hành ph ng v n các

i tư ng nghiên

c u, thăm khám thanh qu n b ng n i soi. K t qu cho th y t l có t n thương
th c th

thanh qu n là 20,81%. Các RLGN ch c năng chưa ư c

c p

n

trong nghiên c u này.
Như v y, có th nói r ng RLGN r t thư ng g p

Vi t Nam cũng như trên

th gi i, i u ó ã gây nh hư ng không nh t i ch t lư ng cu c s ng và ho t
ng ngh nghi p c a ngư i b nh.
nh hư ng tr c ti p

i v i GV, ch t lư ng gi ng nói c a h cịn

n hi u qu c a công tác ào t o cho các th h h c sinh.

1.2.3. Nguyên nhân và y u t nguy cơ r i lo n gi ng nói
Do tính ch t ph bi n và ph c t p c a RLGN, ã thu hút nhi u nhà khoa h c
i sâu tìm hi u v nguyên nhân c a ch ng b nh này trên nhi u khía c nh khác nhau.
* C u trúc gi i ph u c a thanh qu n: khe h thanh môn b t thư ng (do b m

sinh, do li t dây th n kinh và

c bi t do s m t ki m soát, i u ph i ho t

ng c a

các s n, các cơ trong quá trình phát âm do l m d ng gi ng), ã gây nh hư ng t i
khí

ng h c trong ư ng phát âm, khí áp h thanh mơn. ó có th là y u t kh i

u c a RLGN và cũng có th là di n bi n c a RLGN, làm cho tình tr ng b nh ngày
càng gia tăng. i u ó ã ư c t ng k t b i: Woodson G. E. [158]; Koichi O. [93];
Schneider B. [135]; Anne E. [46]. T cơ s trên Christy L. [62] ã thành công khi
nghiên c u áp d ng bi n pháp kích thích i n

n cơ giáp - nh n

duy trì s ki m

sốt vi c khép thanh mơn trong b nh MTD (muscle tension dysphonia).
* Sóng niêm m c dây thanh: r i lo n ho t ng c a h th ng màng nhày lông chuy n trên b m t niêm m c c a dây thanh ã ư c Gerald S. [71]
c p
n trên nh ng b nh nhân sau ph u thu t dây thanh; Benjamin K. [49], Marcie K. M.,

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

- 13 -

Katherine V. [102] nghiên c u trên nh ng GV d y hát, b m t nhi u hơi nư c.
Nh ng y u t trên gây khô, kích thích thanh qu n và là nh ng y u t kh i u
c a m t s hành vi l m d ng gi ng nói như ho khan, h ng gi ng, e hèm...
* Cách hít th và phát âm: theo Lowell S. Y., chi n lư c hít th , cũng như
phát âm có nh hư ng n RLGN. Hít th và phát âm úng k thu t s t o ra
ngu n hơi, là ng l c phát âm cũng như s duy trì phát âm t t. Tác gi ã nh n
xét: nh ng GV có RLGN dùng nh ng chi n lư c th (hay phát âm) khác hơn so
v i nhóm GV khơng có RLGN [100].
*
tu i:
tu i liên quan t i RLGN ã ư c Leslie T. [98] và
Malmgren L. T. [101]
c p v s tái t o các s i cơ cơ giáp - nh n. Theo các
tác gi này, s tái t o s i cơ r t c n
duy trì m t
và kh i lư ng cơ bình
thư ng b ng vi c thay th liên t c nh ng s i cơ b m t do t n thương c p tính
hay s d ng gi ng quá nhi u.
* Gi i tính: qua k t qu c a nhi u cơng trình nghiên c u u có k t lu n RLGN
g p nhi u hơn n gi i: Alison R. và Mathieson L. trích d n gi thi t c a
Hammond 1997 r ng: do l p lamina propria trong c u trúc dây thanh nam gi i
ch a nhi u ch t acide hyaluronic hơn n gi i, i u ó có kh năng làm cho
niêm m c dây thanh nam gi i
b t n thương hơn [41], [103].
* Y u t tâm lý và tính cách: theo t ng k t c a Morrison M. [111] có
kho ng 1/3 trong s 39 b nh nhân b m c h i ch ng kích thích thanh qu n ã
ư c khám có v n v tâm lý.
Lauriello M. [95] cho r ng s quá khích trong vi c bi u l tình c m có th

tìm th y nh ng ngư i m c ch ng RLGN. M t s không nh trong nh ng
ngư i này là RLGN gi do s quá khích nh t th i, nhưng tình tr ng này ti p t c
tái di n gây RLGN th c s
m t s ông ngư i (trên 10%) trong th i gian ng n
và dài. Có hi n tư ng này là vì kh năng thích nghi c a h kém trong tr ng thái
xu t hi n tình tr ng r i lo n.
* Các y u t môi trư ng: các y u t môi trư ng nh hư ng t i RLGN ã
ư c nhi u nhà khoa h c nghiên c u trên các khía c nh khác nhau: Nelson R.
cho r ng GV ph i làm vi c trong môi trư ng quá n ào [116]; Williams N. R. l i
c p t i v n ti p xúc v i hóa ch t [155]; Elaine S. [66] cho r ng GV b phơi
nhi m i v i nh ng tr em có nhi m trùng ư ng hơ h p trên...
* Thói quen sinh ho t: theo nh n xét c a Julian P. L., GV hút thu c hàng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




- 14 -

ngày có nguy cơ RLGN cao hơn so v i ngư i không hút thu c (OR=2,31;
CI=1,58 - 3,37), nh ng GV có thói quen u ng cà phê ho c nư c trà hàng ngày cũng có
nguy cơ RLGN nhi u hơn nh ng ngư i không u ng (OR=1,87; CI=1,36 - 2,56). Thói
quen hút thu c ho c u ng các ch t có cà phê (cà phê, chè, cocacola, pepsi...), s
làm khô h ng, nh hư ng

n s ho t

ng c a h th ng màng nhày - lông

chuy n c a thanh qu n, làm cho thanh qu n d b t n thương [89].
* Các b nh lý k t h p: m t trong nh ng b nh lý gây kích thích thanh qu n
ư c

c p

n nhi u nh t là h i ch ng trào ngư c d dày - th c qu n. Trong

m t nghiên c u c a James A. [83] ã k t lu n: “Tri u ch ng trào ngư c d dày - th c
qu n xu t hi n ít nh t 50% trong s b nh nhân r i lo n gi ng nói t i trung tâm y
t c a chúng tôi”.
Nghiên c u trên 39 b nh nhân b m c h i ch ng kích thích thanh qu n
Morrison M. [111] ã nh n th y h u h t các b nh nhân này (>90%) b m c
ch ng trào ngư c d dày - th c qu n, 1/3 s b nh nhân b nhi m virus. Gi
thuy t ư c tác gi
có th d n

ưa ra là do s thay

n s ho t

i plastic c a các t bào ư ng hô h p

ng khác thư ng c a thanh qu n.

Ngoài h i ch ng trào ngư c d dày - th c qu n ã ư c nhi u nhà khoa
h c quan tâm trên, Mathieson L. cịn
nh ng GV có v n
* Do

v nghe s

c p t i nguyên nhân nghe kém, theo tác gi

nh hư ng

n nói theo ph n x nghe - nói [104].

c thù ngh nghi p, giáo viên ph i s d ng gi ng nói quá m c:

M c dù có r t nhi u y u t gây nh hư ng t i gi ng nói ã nêu trên,
nhưng nh ng y u t

c thù trong ngh nghi p ã ư c các tác gi

c p như m t

nguyên nhân chính gây RLGN c a GV. Theo Pasa G. [123] và Munier C. [113] GV
ch u nh ng áp l c liên quan

n công vi c d y h c và h khơng có th i gian

ngh ngơi. Theo Morrison M. D. GV thư ng ph i nói to, nói kéo dài [108].
James A. K. [82], Heidel S. E. [75] và Gelfer M. P. [70] cho r ng RLGN là h u
qu c a vi c s d ng gi ng nói quá m c, gây căng các dây thanh và căng các cơ
ngoài thanh qu n, thanh qu n b nâng lên cao hơn so v i v trí gi i ph u bình
thư ng, k t qu
l c khí

ã t o ra khe h phía sau c a thanh môn, gây nh hư ng t i áp

h thanh mơn và khí

ng h c c a lu ng hơi phát âm.

Nguyên nhân chính gây RLGN ư c nhi u tác gi g i chung v i danh t
(vocal abuse - l m d ng gi ng), do hi u bi t v gi ng nói h n ch , d n t i thái

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên