thiết kế máy cán uốn tole tạo sóng

MÅÍ ÂÁƯU
Ngy nay tole l loải váût tỉ ráút quan trng trong dán dủng, cäng nghiãûp. Nọ
âỉåüc dng lm táúm låüp bao che cho cạc cäng trçnh xáy dỉûng nhỉ nh åí, nh xỉåíng,
kho tng, lạn trải V hiãûn nay nọ l mäüt loải váût liãûu täúi ỉu dng âãø thay thãú cho
cạc loải táúm låüp cọ nhiãưu nhỉåüc âiãøm vãư màût mäi trỉåìng v sỉïc khe cho ngỉåìi sỉí
dủng nhỉ tole ferocimen, ngọi, nhỉûa PVC Våïi táúm låüp bàòng kim loải (tole) cn cọ
ỉu âiãøm lm gim khäúi lỉåüng khung sỉåìn âạng kãø, thåìi gian sỉí dủng láu di, tênh
tháøm mé cao.
Trong khi âọ nỉåïc ta âang cọ trãn 75 triãûu dán våïi mäüt nãưn kinh tãú âang trãn
â phạt triãøn, do váûy nhu cáưu vãư táúm låüp trong xáy dỉûng v cäng nghiãûp ráút cao, âàûc
biãût l táúm låüp bàòng kim loải (tole). Nhỉng do mạy mọc, thiãút bë dng âãø sn xút
táúm låüp bàòng kim loải háưu nhỉ chụng ta âãưu phi nháûp tỉì nỉåïc ngoi nhỉ : Nháût
Bn, Âi Loan våïi giạ thnh ráút cao. Cho nãn thiãút kãú chãú tảo mạy cạn - ún tole
tảo sọng l âiãưu hãút sỉïc cáưn thiãút v cọ nghéa thiãút thỉûc.
Xút phạt tỉì nhỉỵng suy nghé phi gọp pháưn cho viãûc phạt triãøn cäng nghiãûp
nỉåïc nh, hả giạ thnh thiãút bë v tảo mäüt màût hng cäng nghiãûp cho c nỉåïc. Em â
âỉåüc tháưy giạo, TS Nguùn Vàn ún giao cho nhiãûm vủ ‘’ THIÃÚT KÃÚ MẠY CẠN -
ÚN TOLE TẢO SỌNG ’’.
Näüi dung bao gäưm cạc pháưn sau:
- Giåïi thiãûu cạc loải táúm låüp bàòng kim loải (tole).
- Cạc loải mạy cạn - ún tole tảo sọng.
- Cäng nghãû cạn - ún tole tảo sọng.
- Cå såí ca quạ trçnh cạn - ún kim loải.
- Phán têch v chn phỉång ạn thiãút kãú mạy.
- Tênh toạn thiãút kãú mạy.
- Kãút lûn chung.
CHỈÅNG I
CẠC LOẢI TOLE V NHU CÁƯU SỈÍ DỦNG TÁÚM LÅÜP
1.1: GIÅÏI THIÃÛU VÃƯ TÁÚM LÅÜP:
Trong cüc säúng nhu cáưu sỉí dủng cạc táúm låüp ca con ngỉåìi ngy cng cao

do âọ âi hi cạc táúm låüp phi âạp ỉïng täút nhu cáưu sỉí dủng ca con ngỉåìi. Trỉåïc
âáy háưu hãút cạc táúm låüp âỉåüc lm tỉì âáút sẹt (ngọi), phãroximàng, nhỉûa PVC
nhỉỵng loải ny cọ nhiãưu nhỉåüc âiãøm nãn báy giåì êt âỉåüc sỉí dủng. Trong khi âọ cạc
loải táúm låüp bàòng kim loải (tole) ngy cng âỉåüc sỉí dủng nhiãưu vç nọ cọ nhỉỵng ỉu
âiãøm sau :
+ Âäü bãưn cạc táúm låüp cao hån so våïi táúm låüp bàòng phãroximàng, âáút sẹt,
nhỉûa PVC
+ Thåìi gian sỉí dủng láu hån, kh nàng chäúng lải tạc hải ca mäi trỉåìng cao
hån.
+ Gn nhẻ, cọ tênh tháøm mé cao.
+ Khọ hỉ hng, khọ tháúm nỉåïc.
+ Kãút cáúu sỉåìn låüp gn nhẻ, tiãút kiãûm âỉåüc kãút cáúu khung sỉåìn nh
1.1.1 : Phán loải tole:
1

Tole coù chióửu daỡy tổỡ 0,1 ữ 1,0 mm, chióửu rọỹng tổỡ 830 ữ 1060 mm, õóứ taỷo
õióửu kióỷn cho vióỷc vỏỷn chuyóứn phọi lióỷu dóự daỡng, caùc nhaỡ maùy caùn theùp saớn xuỏỳt ra
tỏỳm kim loaỷi vaỡ cuọỹn laỷi thaỡnh cuọỹn lồùn, vồùi khọỳi lổồỹng 1 cuọỹn gỏửn 5 tỏỳn coù chióửu
daỡy vaỡ chióửu rọỹng nhỏỳt õởnh. Caùc loaỷi tole cuọỹn naỡy thổồỡng õổồỹc nhỏỷp tổỡ nổồùc ngoaỡi
nhổ BHP cuớa Australia, POMINI cuớa Italia, SMS cuớa ổùc, VAI cuớa Aùo, NKK vaỡ
KAWASAKI cuớa Nhỏỷt, ANMAO cuớa aỡi Loan, Trung Quọỳc, Cọng Ty tole Phổồng
Nam khu cọng nghióỷp Bión Hoaỡ ọửng Nai Caùc cuọỹn theùp naỡy õaợ coù sụn lồùp baớo
vóỷ chọỳng ọxy hoaù, nhổ maỷ keợm, sồn maỡu óứ tng thóm õọỹ cổùng khi sổớ duỷng laỡm
tỏỳm lồỹp, ngổồỡi ta phaới taỷo soùng cho tole, tuyỡ theo nhu cỏửu sổớ suỷng ngổồỡi ta taỷo soùng
cho tole laỡ soùng thúng, soùng troỡn hay soùng ngoùi
Caùc daỷng tole coù soùng thổồỡng duỡng laỡ :
+ Tole soùng vuọng
+ Tole soùng troỡn
+ Tole soùng ngoùi
Caùc loaỷi tole naỡy thổồỡng coù 5 soùng, 7 soùng, 9 soùng. Laỡm maùi thúng, maùi voỡm,

chióửu daỡy thổồỡng 0.2, 0.28, 0.35, 0.4, 0.5, 0.75(mm)

a/ Tole soùng vuọng :

2

b/

Tole sọng ngọi



c/ Tole sọng trn:

Hçnh 1.1 : Cạc dảng sọng tole thỉåìng dng
1.1.2 : Váût liãûu dng lm tole:
Cọ ráút nhiãưu loải váût liãûu khạc nhau:
+ Loải bàòng nhäm : Loải ny âàõt tiãưn, nhỉng cọ ỉu âiãøm l nhẻ, do dãù cạn, bãưn
trong mäi trỉåìng tỉû nhiãn. Nhỉåüc âiãøm l chëu lỉûc kẹm, nãn cng êt sỉí dủng
3

+ Loải bàòng thiãút, km : Loải ny bãưn cao, cọ tênh do täút nhỉng giạ thnh cao
+ Loải bàòng thẹp : Sỉí dủng thẹp carbon cháút lỉåüng trung bçnh våïi σ
b
≤ 400 MPa.
Loải ny kẹm bãưn trong mäi trỉåìng khäng khê, dãù bë oxi hoạ Âãø khàõc phủc hiãûn
tỉåüng trãn, ngỉåìi ta thỉåìng mả km hồûc sån ténh âiãûn cạc cün phäi táúm.
1.2 : CẠC LOẢI MẠY CẠN TOLE TẢO SỌNG
Cho âãún nay háưu hãút cạc loải mạy cạn tole sỉí dủng åí nỉåïc ta âãưu nháûp ngoải,
giạ thnh ráút cao, trong khi âọ âáút nỉåïc ta cn khọ khàn vãư kinh tãú. Do âọ âãø âạp

ỉïng nhu cáưu vãư táúm låüp cho ngỉåìi sỉí dủng våïi giạ thnh hả hån so våïi cạc táúm låüp
nháûp ngoải, m âäü bãưn váùn tỉång tỉû nhau.
Hiãûn nay nỉåïc ta â cọ mäüt vi cå såí â tiãún hnh sn xút ra cạc loải mạy
cạn tole tảo sọng våïi giạ thnh tháúp hån nhiãưu so våïi mạy nháûp ngoải. Do váûy sn
pháøm tole cạn cọ giạ c håüp l, âạp ỉïng âỉåüc thë hiãúu v nhu cáưu sỉí dủng, sn pháøm
tiãu thủ våïi säú lỉåüng ngy cng nhiãưu hån, räüng ri hån.
Viãûc sn xút ra cạc mạy cạn - ún tole r tiãưn, trang bë cho cạc khu vỉûc
cn tho mn âỉåüc âiãưu kiãûn váûn chuøn. Vç cọ nhỉỵng cäng trçnh xáy dỉûng u cáưu
táúm låüp cọ chiãưu di låïn, viãûc váûn chuøn xa s gàûp nhiãưu khọ khàn. Tole phàóng
âỉåüc sn xút sàơn, cọ chiãưu di tåïi 1200 mẹt, khäúi lỉåüng gáưn 5 táún, âỉåüc cün lải
thnh cün cọ âỉåìng kênh < 1,2m nãn dãù váûn chuøn. V hiãûn nay trong nỉåïc ta cọ
vi âån vë sn xút mạy âãø cung cáúp cho thë trỉåìng, tải  Nàơng cọ cå såí sn xút :
cäng ty âiãûn chiãúu sạng  nàơng. Cạc âån vë ny â sn sút mạy cạn våïi giạ mạy
cạn chè khong 1/3 giạ nháûp ngoải. Hån thãú trong thåìi gian gáưn âáy cạc cäng ty chãú
tảo mạy cạn tole cn sn xút ra cạc loải mạy cạn tole hai táưng våïi nàng sút cao.
1.3: THÄNG SÄÚ CẠC LOẢI SỌNG TOLE THỈÅÌNG DNG
1.3.1 : Âäúi våïi tole sọng vng :
+ Tole khäø 914mm tảo tole 7 sọng
Diãûn têch hỉỵu dủng l : 125×6 = 750(mm)
+ Tole khäø 1200mm tảo 9 sọng
Diãûn têch hỉỵu dủng l : 125×8 = 1000(mm)
+ Biãn dảng, cạc thäng säú tole sọng vng nhỉ sau:
4



1.3.2 : ọỳi vồùi tole soùng ngoùi :
+ Tole khọứ 914mm taỷo tole 5 soùng
Dióỷn tờch hổợu duỷng laỡ : 190ì4 = 760(mm)
+ Tole khọứ 1200mm taỷo tole 6 soùng

Dióỷn tờch hổợu duỷng laỡ : 190ì5 = 950(mm)
+ Bión daỷng, caùc thọng sọỳ tole soùng ngoùi nhổ sau

1.3.3 : ọỳi vồùi tole soùng troỡn :
5
74
74ì10 = 740(mm)

+ Chiãưu di hiãûu dủng : 74×10 = 740 (mm)
1.3.4 : Âäúi våïi tole vng :
Loải tole ny âỉåüc cạn lải vng sau khi â cạn tảo sọng, quạ trçnh tảo vng l
do cạc khêa âỉåüc tảo trãn hai lä cạn. Bạn kênh vng âỉåüc thay âäøi båíi lä cạn âáưu ra
+ Tole khäø 914mm tảo tole 7 sọng
Diãûn têch hỉỵu dủng l : 125×6 = 750(mm)
+ Tole khäø 1200mm tảo 9 sọng
Diãûn têch hỉỵu dủng l : 125×8 = 1000(mm)
1.4 : QUAN SẠT BÃƯ MÀÛT CA CẠC LOẢI TÁÚM LÅÜP BÀỊNG KIM
LOẢI
1.4.1 : Váût liãûu v âäü bãưn
Trỉåïc âáy cạc táúm låüp m sỉí dủng trong nỉåïc ta âãúu tỉì nỉåïc ngoi âa säú l
ca Mé, váût liãûu lm chụng thỉåìng l bàòng nhäm, thiãút, thẹp do. Nãn cạc táúm låüp
ny cọ âäü bãưn ráút cao, chëu tạc âäüng ca mäi trỉåìng täút, thåìi gian sỉí dủng ráútt láu
di. Âa säú cạc táúm låüp ny âãưu cọ dảng sọng trn, sọng vng chiãưu di thỉåìng l
2.4, 3.0, 3.5(m) v chiãưu räüng thỉåìng l 0.8, 1.0, 1.2(m).
Trong thåìi gian sau ny thç trãn thë xút hiãûn nhiãưu loải táúm låüp khạc nhau
cng âỉåüc nháûp tỉì nhiãưu nỉåïc nhỉ Nháût, Âi Loan, Liãn Xä c våïi nhiãưu loải,
hçnh dạng, kêch cåí, mu sàõc. Nhỉng váût liãûu chãú tảo cạc táúm låüp ny khäng cn täút
nhỉ ngy xỉa nỉỵa, vç giạ thnh váût liãûu âàõt. Nãn ngỉåìi ta thỉåìng sỉí dủng thẹp cọ âäü
cỉïng cao hån v âỉåüc mả låïp km hay sån ph bo vãû, do váûy m âäü bãưn cng
khäng thua kẹm gç so våïi táúm låüp bàòng váût liãûu täút.

Vç âiãưu kiãûn khê háûu nỉåïc ta cọ âäü áøm cao, chëu mỉa cọ hm lỉåüng axêt nãn
cạc táúm låüp bàòng kim loải âỉåüc dng thỉåìng bë oxi hoạ båíi mäi trỉåìng, nãn bë hỉ
hng ch úu l rẹt, rè
1.4.2: Tçm hiãøu thë trỉåìng sỉí dủng cạc táúm låüp:
6

Hỏửu hóỳt caùc tỏỳm lồỹp õổồỹc sổớ ngaỡy nay õóửu laỡm bũng kim loaỷi(theùp), phọứ bióỳn
laỡ caùc tỏỳm lồỹp coù daỷng soùng vuọng, soùng troỡn hay soùng ngoùi. Trong khi õoù cọng
trỗnh xỏy dổỷng ngaỡy caỡng nhióửu yóu cỏửu vóử bao che cao, õọỹ thỏứm mộ, õọỹ bóửn cao.
Nón tỏỳm lồỹp bũng kim loaỷi coù thóứ õaùp ổùng õổồỹc yóu cỏửu õoù, nhổng caùc tỏỳm lồỹp nhỏỷp
ngoaỷi thỗ coù giaù thaỡnh cao nón hỏửu hóỳt caùc tỏỳm lồỹp õóửu do ta chóỳ taỷo maỡ giaù thaỡnh laỷi
reớ hồn nhióửu, nón õaùp ổùng õổồỹc moỹi tỏửng lồùp tióu duỡng cuớa con ngổồỡi.
1.4.3 : Quan saùt bóử mỷt caùc tỏỳm tole trổồùc vaỡ sau khi caùn :
*/ Trổồùc khi caùn :
Kim loaỷi trổồùc khi caùn móửm hồn, khọng bở trỏửy xổồùc, nổùt tóỳ vi. Ta quan saùt
trón kờnh hióứn vi vaỡ nhỗn õổồỹc hỗnh daỷng cuớa chuùng nhổ sau :
Tỏỳm maỷ keợm Tỏỳm sồn phuớ
Hỗnh 1.2 : Hỗnh daùng kim loaỷi trổồùc khi caùn
*/ Sau khi caùn taỷo soùng :
Kim loaỷi bi bióỳn cổùng, bóử mỷt bở trỏửy xổồùc, xuỏỳt hióỷn vóỳt nổùt tóỳ vi, õọi khi
tỏỳm lồỹp coỡn bở raùch, õổùt. Ta quan saùt trón kờnh hióứn vi vaỡ thỏỳy hỗnh daỷng cuớa chuùng
nhổ sau :
7

Táúm mả km Táúm sån ph
Hçnh 1.3 : Hçnh dạng kim loải sau khi cạn
CHỈÅNG II
CÄNG NGHÃÛ CẠN TOLE TẢO SỌNG
2.1 : U CÁƯU CHUNG CA MẠY CẠN TOLE TẢO SỌNG :
Mạy cạn tole tảo sọng phi lm thay âäøi kãút cáúu kim loải (phäi liãûu) tỉì thẹp

táúm phàóng thnh biãn dảng tole theo mún, cọ thãø l sọng vng hay sọng ngọi,
thàóng hay cong.
+ Mạy lm viãûc phi cho hiãûu qu v nàng sút cao nháút, âm bo cháút lỉåüng
táúm låüp l täút nháút, phãú pháøm l êt nháút
+ Cạc mạy cạn tole âãưu cạn tole theo phỉång phạp cạn ngüi do váûy trủc cạn
phi cọ âäü cỉïng vỉỵng cao, cọ âäü bọng cao
+ Säú sọng trãn 1 táúm tole thỉåìng dng l :
- Tole 7 sọng
- Tole 9 sọng
+ Tảo hçnh dạng tole êt gáy sai säú biãn dảng, kêch cåỵ.
8

+ Táúm låüp phủc vủ cho nhu cáưu che nàõng, che mỉa, trang trê nãn u cáưu
táúm låüp vãư ma nàõng phi chëu âỉåüc nhiãût âäü do màût tråìi chiãúu vo. Vãư ma
mỉa thç phi gii quút váún âãư thoạt nỉåïc, trạnh tháúm nỉåïc. Tole phi cọ âäü
bãưn thêch håüp âãø trạnh trỉåìng håüp giọ mảnh lm hỉ hng, rạch, âỉït
2.2 : SÅ ÂÄƯ MẠY CẠN TOLE TẢO SỌNG :
Âãø tảo hçnh dạng sọng tole theo u cáưu, thç ta cọ nhiãưu cạch bäú trê så âäư
mạy âãø cạn. Nhỉng tu theo tỉìng trỉåìng håüp củ thãø m ta cọ cạc hçnh thỉïc bäú trê sao
cho håüp l nháút, kinh tãú nháút, cháút lỉåüng sn pháøm l täút nháút. Thäng thỉåìng mäüt
mạy cạn tole cọ så âäư hoảt âäüng ca mạy nhỉ sau:
9
Hçnh 2 - 1 : Så âäư mạy cạn tole tảo sọng
1. Phäi cün 6 : Dao trãn càõt hçnh
2. Mạng dáùn phäi 7 : Dao dỉåïi càõt hçnh
3. Dao trãn càõt phàóng 8 :Sn pháøm tole cạn
4. Dao dỉåïi càõt phàóng 9 : Bàng chỉïa sn pháøm
5. Cạc lä v trủc cạn 10: Âãú mạy
1
2

6
3
4
5
8
7
9
10
P
c
P
c

*/ Nguyón lyù hoaỷt õọỹng :
Phọi cuọỹn 1 õổồỹc õỷt vaỡo truỷc quay nhồỡ thióỳt bở cỏửu truỷc, tỏỳm phọi
phúng õổồỹc dỏựn qua maùng dỏựn 2, qua dao cừt phúng õi vaỡo hóỷ thọỳng
truỷc vaỡ con ln caùn. Sau khi ra khoới hóỷ thọỳng truỷc vaỡ con ln caùn thỗ
tole õaợ õổồỹc taỷo soùng theo yóu cỏửu. Dao cừt hỗnh laỡm vióỷc khi naỡo
chióửu daỡi tole caùn bũng chióửu daỡi yóu cỏửu, quaù trỗnh cừt chố thổỷc hióỷn
khi caùc lọ caùn dổỡng chuyóứn õọỹng. Sau õoù õổa saớn phỏứm tole caùn ra
bng chổùa 9. Dao cừt phúng cừt rồỡi tole ra khoới cuọỹn phọi kóỳt thuùc mọỹt
quaù trỗnh hoaỷt õọỹng cuớa maùy.
Maùy õổồỹc dỏựn õọỹng bũng mọỹt õọỹng cồ, thổồỡng õỷt ồớ giổợa, vaỡ truyóửn
chuyóứn õọỹng vóử hai phờa ( Hỗnh 2-2 ). Vồùi caùch bọỳ trờ nhổ vỏỷy thỗ lổỷc
caùn phỏn bọỳ õóửu vóử hai phờa nón kóỳt cỏỳu maùy cổùng vổợng, nhoớ goỹn, tole
caùn bióỳn daỷng õóửu taỷo chỏỳt lổồỹng tọỳt cho saớn phỏứm tole caùn.

10

11

Hỗnh 2 - 2 : Sồ õọử maùy caùn tole taỷo soùng
1. ọỹng cồ 6 : Hóỷ truỷc con ln caùn
2. Phọi cuọỹn 7 : Bọỹ truyóửn õọỹng
3. Bng dỏựn phọi 8 :Dao cừt hỗnh
4. Lọ keùo boỹc cao su 9 : Bng chổùa saớn phỏứm
5. Dao cừt phúng 10: Tuớ õióửu khióứn


2.3 : CẠC PHỈÅNG PHẠP CÁÚP PHÄI CHO MẠY
Âãø cáúp phäi cho mạy cạn, cọ thãø cáúp phäi bàòng tay, cáúp phäi bàòng mạy. Tu
theo u cáưu cäng viãûc, nàng sút m ta chn phỉång phạp cáúp phäi håüp l.
Phäi sỉí dủng cho mạy cạn tole thỉåìng cọ hai dảng nhỉ sau :
- Phäi dảng táúm : Loải ny êt sỉí dủng vç khi cáưn cáúp liãn tủc thç phi
làõp thiãút bë cáúp tỉû âäüng v u cáưu chiãưu di tole cäú âënh. Nhỉng
khi u cáưu tole cạn cọ kêch cåí låïn, di thç gáy khọ khàn cho viãûc
bäú trê phán xỉåíng nãn loải ny khäng cọ hiãûu qu kinh tãú.
- Phäi dảng cün : Phäi loải ny ráút ph håüp cho mạy cạn vç êt
chiãúm diãûn têch sỉí dủng nh xỉåíng, phäi cọ thãø âỉåüc cáúp liãn tủc
våïi chiãưu di tu . Nhỉng vç phäi cün cọ khäúi lỉåüng låïn nãn u
cáưu nh xỉåíng phi bäú trê cạc thiãút bë náng chuøn.
Qua âọ ta tháúy phäi sỉí dủng cho mạy cạn tole dỉåïi dảng cün l håüp l hån.
2.4 : QỤA TRÇNH CẠN KIM LOẢI
12

+ Caùn nguọỹi laỡ hỗnh thổùc gia cọng kim loaỷi ồớ nhióỷt õọỹ dổồùi nhióỷt õọỹ kóỳt tinh
laỷi, tổùc laỡ gia cọng kim loaỷi ồớ nhióỷt õọỹ thổồỡng (T
can
< T
ktl
). Saớn phỏứm cuớa theùp caùn

nguọỹi coù chióửu daỡy tổỡ (0.08 ữ 1.0 )mm. Thỏỷm chờ vồùi kim loaỷi maỡu coỡn cho õọỹ
moớng thỏỳp (0.007 ữ 1.0)mm vaỡ coù cồ tờnh cao ( õọỹ bóửn, õọỹ cổùng ), chỏỳt lổồỹng bóử mỷt
vaỡ õọỹ chờnh xaùc cao.
+ So vồùi caùn noùng, caùn nguọỹi coù caùc õỷc õióứm sau :
- Quy trỗnh cọng nghóỷ cuớa caùn nguọỹi phổùc taỷp hồn nhióửu, noù bao
gọửm nhióửu cọng õoaỷn tổỡ chuỏứn bở phọi cho tồùi tinh chốnh vaỡ cỏửn
nhióửu thióỳt bở phổùc taỷp khaùc.
- Do trồớ khaùng bióỳn daỷng cuớa kim loaỷi ồớ traỷng thaùi nguọỹi lồùn nón
tióu hao nng lổồỹng lồùn ( aùp lổỷc F, mọmen caùn M, cọng suỏỳt õọỹng
cồ P )
- Ma saùt giổợa vỏỷt caùn vaỡ truỷc caùn lồùn nón bóử mỷt truỷc mau moỡn, do
vỏỷy truỷc phaới coù cồ tờnh õỷc bióỷt, chởu moỡn cao.
- Khaớ nng eùp kim loaỷi thỏỳp do õoù nng suỏỳt thỏỳp
- Caùn nguọi laỡm cho haỷt kim loaỷi bở vồợ vuỷn, maỷng tinh thóứ bở xọ lóỷch
do õoù cồ tờnh kim loaỷi tng ( bióỳn cổùng ). Tuyỡ theo mổùc õọỹ tng
bióỳn cổùng cuớa tổỡng loaỷi vỏỷt lióỷu maỡ mọựi kim loaỷi chố coù thóứ caùn
giaớm chióửu daỡy kim loaỷi tồùi mọỹt mổùc õọỹ nhỏỳt õởnh. Nóỳu ta tióỳp tuỷc
caùn tióỳp thỗ seợ sinh ra nổùt, vồợ, raùch tỏỳm caùn. óứ khừc phuỷc tỗnh
traỷng naỡy ta tióỳn haỡnh uớ trung gian nhũm phuỷc họửi cồ tờnh ban õỏửu.
Tuy nhión phaới nũm trong mọỹt chióửu daỡy nhỏỳt õởnh maỡ maùy coù thóứ
caùn õổồỹc.
- Khi caùn ổùng suỏỳt sinh ra phaới nhoớ hồn nhióửu so vồùi giồùi haỷn bóửn
cho pheùp cuớa vỏỷt lióỷu truỷc

tx
< []
- óứ õaỷt chỏỳt lổồỹng vaỡ cồ tờnh saớn phỏứm tỏỳm caùn nguọỹi cao thỗ yóu
cỏửu cọng nghóỷ phaới õổồỹc tióỳn haỡnh vồùi quy trỗnh chỷt cheợ, thióỳt bở
phaới tọỳt, vỏỷn haỡnh maùy coù õọỹ chờnh xaùc cao, rung õọỹng ờt nhỏỳt
13

- Sn pháøm kim loải sau khi cạn ngüi cọ cå tênh, l tênh tàng lãn l
vç khi cạn ngüi cå, l tênh kim loải bë thay âäøi, täø chỉïc kim loải
trỉåïc khi biãún dảng cọ dảng hảt nghéa l kim loải cọ tênh âàóng
hỉåïng ( mi tênh cháút theo mi phỉång l nhỉ nhau ). Nhỉng sau
khi biãún dảng cạc hảt tinh thãø bë våỵ vủn, kẹo di ra theo phỉång
cạn v cọ dảng thåï, såüi, kim loải cọ tênh di hỉåïng (tênh cháút kim
loải theo cạc hỉåïng khạc nhau thç khạc nhau)
a) b)
Hçnh 2.3 : Sỉû thay âäøi cáúu trục kim loải trỉåïc (a) v sau (b) biãún dảng
khi cạn
- Khi cạn ngüi säú lỉåüng khuút táût tãú vi trong cáúu trục tinh thãø tàng,
t trng ca thẹp gim âi, tỉì nhỉỵng úu täú trãn dáùn tåïi viãûc tàng âäü
bãưn (δ
B
), âäü cỉïng (HB) cn âäü do (δ%) gim âi
14
HB
δ
B
δ%
s

Hçnh 2.4 : Sỉû phủ thüc cå tênh vo âäü biãún dảng
Mạy cạn tole tảo sọng lm viãûc theo ngun tàõc cạn ngüi, do âọ khi cạn thç
phi tiãún hnh qua nhiãưu bỉåïc nháút âënh. Mäùi bỉåïc lm thay âäøi mäüt lỉåüng nháút
âënh v bỉåïc cúi cng s tảo hçnh dạng sn pháøm. Do váûy cạc mạy cạn tole tảo
sọng thỉåìng âỉåüc bäú trê nhiãưu trủc cạn v mäùi trủc cạn lm biãún dảng mäüt lỉåüng
nháút âënh âãø tảo thnh sọng tole theo u cáưu.
2.5 : BIÃÚN DẢNG CA KIM LOẢI KHI CẠN

Báút k mäüt kim loải no âãưu cọ mäüt âäü cỉïng nháút âënh, khi chëu tạc dủng ca
ngoải lỉûc thç xy ra quạ trçnh biãún dảng gäưm : Biãún dảng ân häưi, biãún dảng do v
phạ hu v ta cọ âäư thë mä t nhỉ sau : (Hçnh 2-5)
Tỉì âäư thë kẹo (Hçnh 2-2) ta tháúy ràòng :
+ Khi ti trng âàût vo nh : P < P
P
thç âäü biãún dảng ∆l t lãû báûc nháút våïi ti
trng, khi b ti trng thç biãún dảng máút âi. Sỉû biãún dảng nhỉ váûy gi l biãún dảng
ân häưi hay biãún dảng t lãû.
+ Khi ti trng âàût vo låïn củ thãø l P ≥ P
C
thç âäü biãún dảng ∆l tàng nhanh
theo ti trng, khi b ti trng thç máùu khäng tråí vãư âỉåìng c m song song våïi
âoản âỉåìng OP nãn cúi cng máùu s bë di thãm mäüt âoản. Nhỉ váûy ngoi pháưn
biãún dảng ân häưi cn cọ pháưn biãún dảng dỉ hay cn gi l biãún dảng do. Våïi biãøu
âäư trãn khi cọ ti trng P
a
máùu bë di thãm mäüt âoản l Oa’, nhỉng khi b ti trng
thç nọ tråí vãư theo âỉåìng song song våïi OP, cúi biãún dảng dỉ hay do l âoản Oa
o
,
cn a
o
a ‘ l pháưn biãún dảng ân häưi â bë máút.
+ Khi ti trng âàût vo låïn hån nỉỵa, sau khi chëu âỉåüc ti trng cao nháút P
b
,
trong kim loải xy ra biãún dảng củc bäü. Lục âọ tuy ti trng tạc dủng gim âi m
biãún dảng váùn tàng, kim loải åí chäø biãún dảng bë âỉït v âi tåïi phạ hu åí âiãøm d.
15

P ( Ti trng)
∆l
a
’
a
0
0
b
d
a
c
p
P
p
P
c
P
a
P
b

( ọỹ giaợn daỡi )
Hỗnh 2.5 : ọử thở keùo

2.5.1 : Sổỷ trổồỹt cuớa tinh thóứ kim loaỷi
Sổỷ trổồỹt laỡ hỗnh thổùc chuớ yóỳu cuớa bióỳn daỷng deớo, mọỹt hỗnh thổùc khaùc ờt gỷp hồn
õoù laỡ song tinh.
Trổồỹt laỡ sổỷ chuyóứn dồỡi tổồng õọỳi giổợa caùc phỏửn tổớ cuớa tinh thóứ theo nhổợng mỷt
vaỡ phổồng nhỏỳt õởnh, goỹi laỡ mỷt vaỡ phổồng trổồỹt.

ồn tinh thóứ ồn tinh thóứ sau khi bióỳn daỷng
Hỗnh 2.6 : Sồ õọử trổồỹt tinh thóứ
2.5.2 : ặẽng suỏỳt gỏy ra trổồỹt
16
Phổồng
trổồỹt
Mỷt
trổồỹt

Khaùc vồùi bióỳn daỷng õaỡn họửi, chố coù thaỡnh phỏửn ổùng suỏỳt tióỳp trón mỷt vaỡ phổồng
trổồỹt mồùi coù taùc duỷng gỏy ra sổỷ trổồỹt. óứ mọ taớ ta coù hỗnh veợ bióứu dióựn nhổ sau :

Hỗnh 2.7 : Sồ õọử bióứu dióựn lổỷc
Tổỡ hỗnh veợ ta thỏỳy tinh thóứ bở keùo theo phổồng chióửu truỷc vồùi lổỷc keùo P laỡm
vồùi phaùp tuyóỳn cuớa mỷt trổồỹt mọỹt goùc . Chióỳu P lón mỷt phúng trổồỹt ta õổồỹc phỏửn
tióỳp tuyóỳn vồùi mỷt trổồỹt laỡ P

= PìSin. Phổồng trổồỹt laỡm vồùi P

mọỹt goùc laỡ , thaỡnh
phỏửn tióỳp tuyóỳn cuớa lổỷc P trón phổồng trổồỹt seợ laỡ
P
tt
= P

ì Cos = P ì Sin ì Cos (2 - 1)
Giaớ sổớ mỷt cừt ngang cuớa tinh thóứ laỡ F
o
thỗ dióỷn tờch mỷt trổồỹt seợ laỡ :

Cos
F
O
Vỏỷy ổùng suỏỳt tióỳp

trón mỷt trổồỹt seợ laỡ :

O
O
O
tt
tt
tt
F
CosSinP
F
CosCosSinP
Cos
F
CosP
f
P






ìì

ì=
ììì
=
ì
==
2
2
1
(2-2)
+ Khi = 0
0
hay = 90
0
thỗ Sin2 = 0 nón = 0, sổỷ trổồỹt khọng xaớy ra
17


Mỷt trổồỹt
Phổồng trổồỹt
P
r
P
Z

+ Khi ϕ = 45
0
thç Sin2ϕ = 1 nãn τ = max, lục ny kh nàng xy ra sỉû trỉåüt l
låïn nháút.
2.5.3 : Hçnh thại trỉåüt
Hçnh 2.8 : Så âäư hçnh thại trỉåüt

Âáưu tiãn sỉû trỉåüt xy ra åí hãû m tải âọ ỉïng sút tiãúp l låïn nháút τ
Max
, ỉïng våïi
ϕ = 45
0
. Cạc màût trỉåüt dëch chuøn âi tỉång âäúi våïi nhau mäüt khong nháút âënh thç
dỉìng lải, cạch nhau mäüt khong nháút âënh. Vç váûy trong nhiãưu trỉåìng håüp, sau khi
kẹo âån tinh thãø cọ dảng nhỉ chøi xãúp nghiãng. Sau khi trỉåüt tháúy cọ biãún dảng dỉ,
cọ thãø coi nọ nhỉ l täøng cạc báûc thang ca cạc màût trỉåüt thoạt ra trãn bãư màût.
2.5.4 : Song tinh
Khi chëu tạc dủng ca ỉïng sút tiãúp τ trong tinh thãø cọ sỉû chuøn âäüng
tỉång âäúi ca cạc màût phán tỉí ny so våïi màût phán tỉí khạc. V kãút qu ca sỉû
chuøn dëch âọ l sỉû âäúi xỉïng giỉỵa hai bäü pháûn qua mäüt màût phàóng cäú âënh gi l
màût song tinh.
+ Ngun tỉí trãn cạc màût trỉåüt xã dëch våïi nhau mäüt khong t lãû thûn våïi
khong cạch tỉì màût âọ tåïi màût song tinh.
+ Song tinh xy ra âäüt ngäüt chỉï khäng tỉì tỉì nhỉ quạ trçnh trỉåüt do âọ ti
trng va âáûp tảo ra nhiãưu song tinh hån l ti trng thỉåìng.
+ Song tinh thỉåìng xy ra åí nåi táûp trung ỉïng sút v trỉåïc khi bë phạ hu.
18
Màût trỉåüt

Bãn cảnh âọ quạ trçnh song tinh cn tảo âiãưu kiãûn cho màût trỉåüt åí vo vë thûn
låüi nháút, giụp cho quạ trçnh biãún dảng xy ra dãù dng.
Hçnh 2.9 : Hçnh dạng màût song tinh.
2.5.5 : Hiãûn tỉåüng xy ra sau biãún dảng do
Nhỉ â trçnh by, sau khi biãún dảng do kim loải bë biãún cỉïng, mảng tinh
thãø bë xä lãûch våïi máût âäü lãûch cao, täưn tải ỉïng sút bãn trong do âọ nọ åí trảng thại
khäng cán bàòng våïi nàng lỉåüng dỉû trỉỵ cao v cọ su hỉåïng tråí vãư trảng thại cán
bàòng. Våïi âa säú kim loải quạ trçnh ny xy ra ráút cháûm åí nhiãût âäü thỉåìng. Trong quạ

trçnh biãún dảng do sinh ra cạc hiãûn tỉåüng sau :
+ Thay âäøi hçnh dảng ca âån tinh thãø.
* Trỉåïc khi biãún dảng tinh thãø cọ dảng hçnh cáưu.
* Sau biãún dảng cạc tinh thãø bë vàûn vẻo, kẹo di ra thnh thåï.
+ Hỉåïng ca âa tinh thãø thay âäøi tỉì vä hỉåïng quay vãư hỉåïng ca lỉûc tạc
dủng do âọ tinh thãø bë kẹo di theo hỉåïng âọ.
19

a) Vä hỉåïng b) Dë hỉåïng
Hçnh 2.10 :Hỉåïng tinh thãø khi bë biãún dảng
Bãn cảnh âọ nọ cn gáy nãn ỉïng sút dỉ do biãún dảng khäng âãưu cng lục
v biãún dảng trong näüi bäü hảt tinh thãø khäng âãưu. Cọ 3 loải ỉïng sút dỉ täưn tải sau
biãún dảng l:
+ ỈÏng sút sinh ra giỉỵa cạc bäü pháûn ca váût thãø δ
1
.
+ ỈÏng sút sinh ra giỉỵa cạc hảt ca váût thãø δ
2
.
+ ỈÏng sút sinh ra trong näüi bäü ca hảt tinh thãø δ
3
.
Cạc ỉïng sút ny cọ thãø täưn tải v l ngun nhán lm cho váût thãø kim loải bë
cong vãnh, nỉït n sau khi bë biãún dảng.
2.6 : QUẠ TRÇNH ÚN KIM LOẢI
2.6.1: Khại niãûm :
ún l mäüt trong nhỉỵng ngun cäng thỉåìng gàûp nháút trong cäng nghãû dáûp
ngüi, ún tỉïc l biãún phäi phàóng (táúm), trn, dáy hay äúng thnh nhỉỵng chi tiãút cọ
hçnh cong hay gáúp khục, hçnh dảng khạc
Phủ thüc vo hçnh dạng v kêch thỉåïc váût ún, dảng phäi ban âáưu, âàûc tênh

ca quạ trçnh ún trong khn, ún cọ thãø tiãún hnh trãn mạy ẹp lãûch tám, ma sạt
hay thu lỉûc, âäi khi cọ thãø tiãún hnh trãn cạc dủng củ ún bàòng tay hồûc trãn cạc
mạy chun dng.
2.6.2 : Âàûc âiãøm ca quạ trçnh ún
Âàûc âiãøm ca quạ trçnh ún kim loải l khi ún cạc kim loải táúm âãø âảt
âỉåüc nhỉỵng chi tiãút cọ kêch thỉåïc v hçnh dảng cáưn thiãút, ngỉåìi ta nháûn tháúy ràòng
våïi t säú chiãưu räüng v chiãưu dy ca phäi khạc nhau, våïi mỉïc âäü biãún dảng khạc
nhau ( t säú giỉỵa bạn kênh ún v chiãưu dy váût liãûu khạc nhau ) v giạ trë gọc ún
khạc nhau thç quạ trçnh biãún dảng xy ra tải vng ún cng cọ nhỉỵng âàût âiãøm khạc
nhau.
- Tải vng ún cạc thåï ngang váùn phàóng v vng gọc våïi trủc phäi
20

- Caùc thồù doỹc bở bióỳn daỷng khaùc nhau ồớ hai phờa cuớa phọi, caùc lồùp
kim loaỷi ồớ phờa trong goùc uọỳn ( phờa baùn kờnh nhoớ ) thỗ bở neùn vaỡ co
ngừn theo hổồùng doỹc õọửng thồỡi bở keùo vaỡ giaợn daỡi theo hổồùng
ngang. Caùc lồùp kim loaỷi ồớ phờa ngoaỡi goùc uọỳn ( phờa baùn kờnh lồùn )
thỗ bở keùo vaỡ giaợn daỡi theo hổồùng doỹc vaỡ õọửng thồỡi bở neùn vaỡ co
ngừn theo hổồùng ngang, taỷo thaỡnh õọỹ cong ngang.
- Khi uọỳn nhổợng daới phọi rọỹng ( b>2S), chióửu daỡy vỏỷt lióỷu giaớm, mỷt
cừt ngang cuớa phọi bở thay õọứi khọng õaùng kóứ, coù thóứ coi nhổ
khọng õọứi bồới vỗ trồớ lổỷc bióỳn daỷng cuớa vỏỷt lióỷu coù chióửu rọỹng lồùn
chọỳng laỷi sổỷ bióỳn daỷng theo hổồùng ngang. Khi õoù caùc lồùp kim loaỷi
ồớ phờa trong goùc uọỳn chố bở neùn vaỡ co ngừn theo hổồùng doỹc coỡn caùc
lồùp kim loaỷi ồớ phờa ngoaỡi goùc uọỳn chố bở keùo vaỡ giaợn daỡi theo
hổồùng doỹc.
- Khi uọỳn vồùi mổùc õọỹ bióỳn daỷng lồùn, caùc lồùp kim loaỷi ồớ phờa ngoaỡi
phọi bở keùo vaỡ giaợn daỡi õaùng kóứ, dóự gỏy ra hióỷn tổồỹng nổùt, gỏựy. Vỗ
vỏỷy khi cừt phọi uọỳn cỏửn phaới chuù yù bọỳ trờ sao cho õổồỡng uọỳn
vuọng goùc vồùi thồù caùn cuớa phọi, traùnh õóứ õổồỡng uọỳn song song vồùi

thồù caùn.
+ Taỷi vuỡng uọỳn coù nhổợng lồùp kim loaỷi bở neùn vaỡ co ngừn laỷi õọửng thồỡi coù
nhổợng lồùp kim loaỷi bở keùo vaỡ giaợn daỡi theo hổồùng doỹc vỗ vỏỷy giổợa caùc lồùp õoù thóỳ naỡo
cuợng tọửn taỷi mọỹt lồùp coù chióửu daỡi bũng chióửu daỡi ban õỏửu cuớa phọi. Lồùp naỡy goỹi laỡ
lồùp trung hoaỡ bióỳn daỷng. Lồùp trung hoaỡ bióỳn daỷng laỡ cồ sồớ tọỳt nhỏỳt õóứ xaùc õởnh kờch
thổồùc cuớa phọi khi uọỳn vaỡ xaùc õởnh baùn kờnh uọỳn nhoớ nhỏỳt cho pheùp.
a)
21
S
S
b


b)
Hỗnh 2-11 : a) Trổồùc khi uọỳn; b) Sau khi uọỳn
+ Khi uọỳn vồùi baùn kờnh uọỳn lồùn, mổùc õọỹ bióỳn daỷng ờt, vở trờ lồùp trung hoaỡ bióỳn
daỷng nũm ồớ giổợa chióửu daỡy cuớa daới phọi. Nghộa laỡ baùn kờnh cong R
bd
cuớa

lồùp trung
hoaỡ õổồỹc xaùc õởnh theo cọng thổùc sau :
R
bd
= r + S/2 (2- 3)
Trong õoù :
r : Baùn kờnh uọỳn
S : Chióửu daỡy vỏỷt lióỷu

Hỗnh 2- 12 : Baùn kờnh cong cuớa lồùp trung hoaỡ

+ Khi uọỳn vồùi mổùc õọỹ bióỳn daỷng lồùn thỗ tióỳt dióỷn ngang cuớa phọi thay õọứi
nhióửu, chióửu daỡy vỏỷt lióỷu giaớm. Khi õoù lồùp trung hoaỡ bióỳn daỷng khọng õi qua giổợa
maỡ bở dởch vóử phờa tỏm cong, ồớ õỏy baùn kờnh cong lồùp trung hoaỡ õổồỹc xaùc õởnh nhổ
sau :
b
b
S
S
r
R
tb
bd
)
2
(


+=
(2- 4)
Trong õoù : = S
1
/S : Hóỷ sọỳ giaớm chióửu daỡi
S
1
: Chióửu daỡy trổồùc khi uọỳn
22
S
R
r

S : Chiãưu dy sau khi ún
r : Bạn kênh ún
b : Chiãưu räüng ban âáưu ca di
b
tb
: Chiãưu räüng trung bçnh sau khi ún
b
tb
=1/2(b
1
+b
2
)
b
1
, b
2
: Chiãưu räüng phêa trãn v phêa dỉåïi di sau khi ún
Khi chiãưu räüng ca di låïn thç t säú : b
tb
/b = 1, lục âọ:
S
S
r
R
bd
.).
2
(
ξ

ξ
+=
(2- 5)
Trong thỉûc tãú thç bạn kênh cong låïp trung ho âỉåüc xạc âënh nhỉ sau:
R
bd
= r + X
o
S (2- 6)
Trong âọ : X
o
S =
)1(
2
.
2
ξ
ξ
−− r
S
(2- 7)
X
o
l hãû säú thỉûc nghiãûm phủ thüc vo t säú r/S, gọc ún α v loải váût
liãûu ún. X
o
S l khong cạch tỉì låïp trung ho tåïi màût trong ca phäi
2.6.3 : Bạn kênh ún låïn nháút v bạn kênh ún nh nháút cho phẹp:
Quạ trçnh ún bạn kênh ún phêa trong âỉåüc quy âënh trong mäüt giåïi hản nháút âënh
nãúu quạ låïn váût ún s khäng cọ kh nàng giỉỵ âỉåüc hçnh dạng sau khi thäi tạc dủng

lỉûc (ra khi khn) vç chỉa âảt âãún trảng thại biãún dảng do. Cn khi bạn kênh ún
quạ nh cọ thãø lm nỉït, âỉït váût liãûu tải tiãút diãûn ún. Do váûy ta cọ bạn kênh ún nhỉ
thãú no l håüp l.
+ Bạn kênh ún låïn nháút cho phẹp âỉåüc xạc âënh theo cäng thỉïc :
C
SE
r
σ
2
.
max
=
(2 - 8)
Trong âọ :
E : Mäâun ân häưi váût liãûu khi kẹo (kG/mm
2
)
σ
C
: Giåïi hản chy ca váût liãûu (kG/mm
2
)
S : Chiãưu dy váût liãûu
23

+ Bạn kênh ún nh nháút cho phẹp l giạ trë bạn kênh ún giåïi hản cọ thãø
ún âỉåüc âäúi våïi mäùi loải váût liãûu. Âỉåüc quy âënh theo mỉïc âäü biãún dảng cho phẹp
åí låïp ngoi cng v âỉåüc xạc âënh theo cäng thỉïc :
)1
1

(
2
max
min
−=
ε
s
r
(2 - 9)
Trong âọ : ε
max
: Âäü gin di tỉång âäúi ca váût liãûu (%)
Trong thỉûc tãú bạn kênh ún nh nháút cho phẹp âỉåüc xạc âënh theo cäng
thỉïc thỉûc nghiãûm âån gin hån :
r
min
= K.S (2 - 10)
Trong âọ : K : L hãû säú
S : Chiãưu dy váût liãûu (mm)
Hãû säú k âãø xạc âënh bạn kênh ún nh nháút cho phẹp âäúi våïi gọc ún 90
0
,
xem bng [2-2].
+ Cạc úu täú nh hỉåíng âãún trë säú bạn kênh ún
.
- Cå tênh ca váût liãûu v trảng thại nhiãût luûn : Nãúu váût liãûu cọ tênh
do täút v â qua mãưm thç r
min
cọ trë säú nh hån so våïi khi â qua
biãún dảng.

- nh hỉåíng ca gọc ún : Cng mäüt bạn kênh ún nhỉ nhau nãúu
gọc ún α cng nh thç khu vỉûc biãún dảng cng låïn.
nh hỉåíng ca tçnh trảng màût càõt váût liãûu : Khi càõt phäi ún trãn màût càõt cọ
nhiãưu bavia hồûc nhiãưu vãút nỉït thç khi ún s sinh ra ỉïng lỉûc táûp trung v tải nhỉỵng
nåi âọ dãù sinh ra vãút nỉït, båíi váûy cáưn phi tàng trë säú r
min
lãn.
[Bng 2 - 2]
TRẢNG THẠI VÁÛT LIÃÛU
HỒÛC RAM BË BIÃÚN CỈÏNG
VÁÛT LIÃÛU HỈÅÏNG ÂỈÅÌNG ÚN
Vng gọc
hỉåïng cạn
Dc hỉåïng
cạn
Vng gọc
hỉåïng cạn
Dc hỉåïng
cạn
0,5; 0,8 kπ - 0.3 0.2 0.5
24

8; 10; CT1; CT2 - 0.4 0.4 0.8
15; 20; CT3 0.1 0.5 0.5 1.0
25; 30; CT4 0.2 0.6 0.6 1.2
35; 40; CT5 0.3 0.8 1.0 1.5
45; 50; CT6 0.5 1.0 1.0 1.7
55; 60; CT7 0.7 1.3 1.3 2.0
2.6.4. Tờnh õaỡn họửi khi uọỳn :
Nhổ ta õaợ bióỳt khi uọỳn kim loaỷi khọng phaới toaỡn bọỹ phỏửn kim loaỷi ồớ phỏửn cung

uọỳn õóửu chởu bióỳn daỷng deớo maỡ coù mọỹt phỏửn coỡn ồớ bióỳn daỷng õaỡn họửi. Vỗ vỏỷy khi
thọi khọng coỡn taùc duỷng cuớa lổỷc uọỳn thỗ vỏỷt uọỳn khọng hoaỡn toaỡn giổợ nguyón nhổ
hỗnh daùng cuớa chaỡy vaỡ cọỳi uọỳn, vaỡ õoù goỹi laỡ hióỷn tổồỹng õaỡn họửi sau khi uọỳn.
Hióỷn tổồỹng õaỡn họửi thổồỡng gỏy ra sai lóỷch vóử goùc uọỳn vaỡ baùn kờnh uọỳn vỗ vỏỷy
muọỳn cho chi tióỳt coù goùc uọỳn vaỡ baùn kờnh uọỳn õaợ cho thỗ ta phaới laỡm baùn kờnh vaỡ goùc
cuớa khuọn vaỡ chaỡy thay õọứi mọỹt lổồỹng õuùng bũng trở sọỳ õaỡn họửi.
Bũng thổỷc nghióỷm ngổồỡi ta õaợ xaùc õởnh õổồỹc trở sọỳ õaỡn họửi phuỷ thuọỹc chuớ yóỳu
vaỡo loaỷi vỏỷt lióỷu vaỡ chióửu daỡy vỏỷt lióỷu, hỗnh daùng chi tióỳt uọỳn, baùn kờnh chi tióỳt uọỳn
tổồng õọỳi r/S, lổỷc uọỳn vaỡ phổồng phaùp uọỳn.
Khi giồùi haỷn chaớy caỡng cao, tyớ sọỳ r/S caỡng lồùn vaỡ chióửu daỡy vỏỷt lióỷu caỡng nhoớ thỗ
hióỷn tổồỹng õaỡn họửi caỡng lồùn.
Khi uọỳn vồùi tyớ sọỳ r/S < 10 thỗ sai lóỷch chuớ yóỳu laỡ goùc uọỳn, coỡn baùn kờnh uọỳn thay
õọứi khọng õaùng kóứ. Trở sọỳ goùc õaỡn họửi cho sụn trong sọứ tay.
Khi uọỳn vồùi tyớ sọỳ r/S > 10 thỗ sau khi uọỳn caớ goùc uọỳn vaỡ baùn kờnh uọỳn õóửu bở thay
õọứi. Khi õoù baùn kờnh cong cuớa chaỡy õổồỹc xaùc õởnh bũng cọng thổùc sau.
o
chay
k
r
r
31
,'
+
=
(2- 11)
Trong õoù : r:Baùn kờnh saớn phỏứm( sau khi õaỡn họửi)
k
o
=
SE

r
C
.
.
,

: Hóỷ sọỳ uọỳn
E : Mọõun õaỡn họửi vỏỷt lióỷu
25