Phân tích hoạt động huy động vốn và sử dụng vốn tại ngân hàng xuất nhập khẩu chi nhánh cần thơ

TRƯỜNG ………………….
KHOA……………………….

BÁO CÁO TỐT NGHIỆP
ĐỀ TÀI:
Phân tích hoạt động huy
động vốn và sử dụng vốn tại
Ngân Hàng Xuất Nhập Khẩu
Chi nhánh Cần Thơ
Luận văn tốt nghiệp
PHẦN MỞ ĐẦU

I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI.
Trong quá trình hội nhập, cả đất nước ta bước vào thời kỳ công nghiệp
hoá, hiện đại hoá. Mọi thành phần kinh tế đều ra sức đầu tư và phát huy nguồn
lực của mình nhằm tạo sự phát triển bền vững. Ngân hàng cũng không nằm ngoài
xu hướng đó. Một khi nền kinh tế phát triển thì vai trò của Ngân hàng càng trở
nên quan trọng, và với chức năng là mạch máu lưu thông nền kinh tế càng được
thể hiện rõ nét. Với phương châm "Đi vay để cho vay", các Ngân hàng luôn phát
huy nội lực cũng như tranh thủ những thời cơ trong mọi hoạt động để đáp ứng tốt
nhất nhu cầu khách hàng, tạo ra lợi nhuận cho mình. Ngoài việc trang bị cơ sở
vật chất hiện đại, vị trí giao dịch thuận lợi, còn đòi hỏi trình độ của nhân viên,
chất lượng sản phẩm, dịch vụ…Và thực sự Ngân hàng nào cũng ý thức rõ được
điều này.
Ngân hàng Xuất Nhập Khẩu Việt Nam nói chung và Ngân hàng Xuất
Nhập Khẩu Chi nhánh Cần Thơ (được gọi tắt là Eximbank Cần Thơ hay EIB Cần
Thơ) nói riêng đã và đang khẳng định lại vị thế của mình. Thế mạnh của Ngân
hàng là tài trợ xuất nhập khẩu, kinh doanh ngoại tệ,… Rút kinh nghiệm từ những
bài học trước đây, mọi kế hoạch đề ra và đưa vào áp dụng đều được xem xét và
đánh giá cụ thể bằng những chuẩn mực nhằm hạn chế thấp nhất những rủi ro. Và
trong những năm gần đây, Eximbank Cần Thơ được đánh giá là Ngân hàng hoạt

động có hiệu quả, luôn vượt chỉ tiêu kế hoạch do Ngân hàng Hội sở giao, đặc biệt
là công tác huy động vốn và sử dụng vốn.
Nguồn vốn của Ngân hàng ngoài nguồn vốn từ Hội sở điều chuyển xuống
thì còn có nguồn vốn chi nhánh huy động tại chỗ. Ở địa bàn thành phố Cần Thơ,
người dân còn sống thiên về nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, sản xuất kinh
doanh nhỏ lẻ, đời sống còn thấp. Mặt khác dân chúng vẫn chưa nhận thức hết vai
trò của Ngân hàng nên Ngân hàng rất khó khăn để huy động được nguồn vốn
nhàn rỗi của dân chúng. Thêm vào đó là sự cạnh tranh gay gắt giữa các ngân
hàng trên địa bàn buộc Ngân hàng phải nỗ lực rất lớn mới có thể hoạt động hiệu
Luận văn tốt nghiệp
quả được. Và kết quả là nguồn vốn huy động tăng lên từng năm, hoạt động tín
dụng được đánh giá là có hiệu quả, đặc biệt là năm 2005 đã có sự tăng trưởng đột
biến. Nhưng xét về tổng quát thì hiệu quả hoạt động vẫn chưa tương xứng với
tiềm năng của Ngân hàng.
Để hiểu rõ hơn về công tác huy động vốn, tình hình sử dụng vốn của Chi
nhánh cũng như những nguyên nhân tác động đến chúng, tôi đã quyết định chọn
đề tài “ Phân tích hoạt động huy động vốn và sử dụng vốn tại Ngân Hàng Xuất
Nhập Khẩu Chi nhánh Cần Thơ” làm luận văn tốt nghiệp.
II. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU:
Tôi tiến hành tính toán những số liệu từ bảng cân đối kế toán và bảng báo
cáo kết quả hoạt động kinh doanh qua 3 năm (2003 - 2005) để phân tích và đánh
giá từ khái quát đến cụ thể tình hình huy động vốn và sử dụng vốn. Từ đó rút ra
những mặt tích cực cũng như hạn chế để Ngân hàng có những kế hoạch, chiến
lược phù hợp trong thời gian tới. Do đó đề tài hướng đến các vấn đề chủ yếu sau:
-
-
-
Phân tích tình hình huy động vốn và sử dụng vốn.
Dựa vào các chỉ tiêu huy động vốn và sử dụng vốn để đánh giá tình
hình huy động và sử dụng vốn của Ngân hàng.

Đề ra biện pháp khắc phục nhằm không ngừng nâng cao hoạt động
huy động vốn và sử dụng vốn.
III. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
Trong tiến trình thực hiện đề tài, tôi sử dụng những phương pháp sau:
- Phương pháp thu thập dữ liệu:
+ Thu thập những số liệu thực tế, trực tiếp có liên quan đến phân tích
tình hình huy động vốn của Ngân hàng qua 3 năm (2003-2005).
• Bảng cân đối kế toán
• Bảng báo cáo kết quả kinh doanh
• Tham khảo văn bản Nhà nước về những qui định của Ngân hàng.
+ Thu thập những thông tin phụ trợ cho đề tài từ các báo, tạp chí, các
trang Web
- Phương pháp sử dụng và phân tích các chỉ số tài chính để đánh giá hiệu
quả.
GVHD:
Nguyễn
Thị Hồng
Liễu
2 SVTT: Lê Thị
Thu Hà
Luận văn tốt nghiệp
- Tiếp thu tham khảo những ý kiến của nhân viên các phòng ban trong và
ngoài Ngân hàng có liên quan.
Những thông tin, dữ liệu sau khi đã thu thập được sẽ tiến hành thống kê,
tính toán và lấy chênh lệch qua các kỳ để so sánh theo phương pháp số tương đối,
số tuyệt đối để đánh giá và làm rõ vấn đề cần nghiên cứu.
IV. PHẠM VI NGHIÊN CỨU:
Đối với hoạt động của Ngân hàng thì rất phong phú và đa dạng, tham gia
trong nhiều lĩnh vực kinh doanh. Nhưng do hạn chế về thời gian, không gian
cũng như kinh nghiệm thực tế, tôi không nghiên cứu và phân tích chi tiết từng

nghiệp vụ cụ thể mà xuất phát từ nhu cầu không ngừng nâng cao hiệu quả công
tác huy động vốn, đề tài được viết trên phương diện từ phân tích tổng quát đến cụ
thể hoạt động huy động vốn, sử dụng vốn và những nhân tố khách quan, chủ
quan tác động đến Ngân hàng qua 3 năm gần đây (2003-2005) ở phòng Kế toán
Ngân hàng Eximbank chi nhánh Cần Thơ.
Cụ thể phần sử dụng vốn, Ngân hàng chủ yếu sử dụng vốn điều chuyển và
vốn huy động tại chỗ để cho vay nên tôi tập trung vào phân tích và đánh giá hoạt
động sử dụng vốn bao hàm hoạt động cho vay của Ngân hàng.
GVHD:
Nguyễn
Thị Hồng
Liễu
3
SVTT: Lê Thị
Thu Hà
Luận văn tốt nghiệp
PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN

I. KHÁI QUÁT VỀ NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI (NHTM).
Ngân hàng thương mại ra đời và phát triển gắn liền với nền sản xuất hàng
hoá, nó kinh doanh loại hàng hoá rất đặc biệt đó là “tiền tệ”. Thực tế các NHTM
kinh doanh “quyền sử dụng vốn tiền tệ”. Nghĩa là các NHTM nhận tiền gửi của
công chúng, của các tổ chức kinh tế xã hội. Sử dụng số tiền đó cho vay và làm
phương tiện thanh toán với những điều kiện ràng buộc là phải hoàn lại vốn gốc
và lãi nhất định theo thời hạn đã thoả thuận.
Theo pháp lệnh “các tổ chức tín dụng ”(1990) của Việt Nam thì NHTM
được định nghĩa như sau:
“Ngân hàng thương mại là một tổ chức kinh doanh tiền tệ mà hoạt động

chủ yếu là thường xuyên nhận tiền gửi của khách hàng với trách nhiệm hoàn trả
và sử dụng số tiền đó để cho vay, thực hiện nghiệp vụ chiết khấu và làm phương
tiện thanh toán”.
II. CÁC NGUỒN VỐN CỦA NHTM
1.Vốn tự có:
Vốn tự có hay còn gọi là vốn chủ sở hữu của ngân hàng là bao gồm giá trị
thực có của vốn điều lệ, các quỹ dự trữ và một số nguồn vốn khác của ngân hàng
theo quy định của ngân hàng Trung ương.
1.1. Vốn điều lệ:
Là số vốn được ghi trong điều lệ hoạt động của NHTM. Vốn điều lệ của
ngân hàng là do các chủ sở hữu ngân hàng đóng góp vốn điều chuyển …Mức
vốn điều lệ và phương thức đóng góp vốn điều lệ của mỗi ngân hàng được ghi
trong điều lệ hoạt động của từng ngân hàng và được ngân hàng Trung ương phê
duyệt. Mức vốn điều lệ của mỗi ngân hàng phụ thuộc vào mức góp vốn của các
chủ sở hữu ngân hàng, song nhìn chung không được thấp hơn mức vốn pháp định
mà Chính phủ quy định. Trong quá trình hoạt động của các NHTM có th ể tăng
GVHD: Nguyễn Thị Hồng Liễu 4 SVTT: Lê Thị Thu Hà
Luận văn tốt nghiệp
thêm vốn điều lệ của mình nhưng phải được sự đồng ý chấp nhận của ngân hàng
Trung ương.
1.2. Các quỹ dự trữ:
Các quỹ dự trữ của NHTM được hình thành và tạo lập trong quá trình hoạt
động của ngân hàng nhằm sử dụng cho có mục đích nhất định.
Theo quy định của luật các tổ chức tín dụng, hàng năm tổ chức tín dụng
phải trích từ lợi nhuận sau thuế để lập và duy trì các quỹ sau:
- Quỹ dự trữ bổ sung vốn điều lệ được trích hàng năm theo tỷ lệ 5% trên
lợi nhuận ròng. Mức tối đa của quỹ do chính phủ quy định.
- Các quỹ khác: Quỹ phúc lợi, quỹ khen thưởng, quỹ phát triển nghiệp
vụ ngân hàng…các quỹ quỹ này cũng được trích lập sử dụng theo quy định của
pháp luật.

Các quỹ dự trữ sau khi đã được trích lập các NHTM được sử dụng theo
mục đích lập quỹ. Tuy nhiên, khi số tiền của quỹ chưa sử dụng đến thì các
NHTM có thể tạm thời huy động theo nguyên tắc hoàn trả làm nguồn vốn kinh
doanh.
1.3. Các nguồn vốn khác:
Một số nguồn vốn khác được coi như vốn tự có của ngân hàng, bao
gồm: - Lợi nhuận giữ lại
- Thu nhập lớn hơn chi phí
- Khấu hao tài sản cố định
2. Nguồn vốn huy động
2.1. Tiền gửi của các tổ chức kinh tế:
Là số tiền tạm thời nhàn rỗi phát sinh trong quá trình sản xuất kinh doanh
của họ được gửi tại ngân hàng. Nó bao gồm một bộ phận vốn tiền tạm thời nhàn
rỗi được giải phóng ra khỏi quá trình luân chuyển vốn nhưng chưa có nhu cầu sử
dụng hoặc sử dụng cho những mục tiêu định sẵn vào một thời điểm nhất định
(Các quỹ: đầu tư phát triển, quỹ dự trữ tài chính, quỹ phúc lợi khen thưởng…)
2.1.1. Tiền gửi không kỳ hạn:
Tiền gửi không kỳ hạn là loại tiền gửi mà khi gửi vào, khách hàng gửi tiền
có thể rút ra bất cứ lúc nào mà không cần phải báo trước cho ngân hàng và ngân
hàng phải thỏa mãn yêu cầu đó của khách hàng.
GVHD: Nguyễn Thị Hồng Liễu 5 SVTT: Lê Thị Thu Hà
Luận văn tốt nghiệp
Mục đích của loại tiền gửi này là nhằm đảm bảo an toàn về tài sản, thực
hiện các khoản chi trả trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp
cũng như các khoản thanh toán trong tiêu dùng của cá nhân đồng thời hạn chế
được chi phí tổ chức thanh toán, bảo quản tiền và vận chuyển tiền. Đối với ngân
hàng, loại tiền gửi này thường có sự dao động lớn vì người gửi tiền có thể gửi
tiền và rút ra bất cứ lúc nào, do đó Ngân hàng chỉ có thể sử dụng tỷ lệ nhất định
để cho vay nên Ngân hàng thường áp dụng lãi suất thấp cho loại tiền gửi này.
2.1.2 Tiền gửi có kỳ hạn:

là loại tiền mà khi khách hàng gửi tiền vào có sự thỏa thuận về thời hạn rút
ra giữa ngân hàng và khách hàng.
Theo nguyên tắc, đối với loại tiền gửi này, người gửi tiền chỉ được rút ra
khi đến hạn. Tuy nhiên, trên thực tế do áp lực cạnh tranh mà ngân hàng cho phép
khách hàng rút trước kỳ hạn. Trong trường hợp này, người gửi không được
hưởng lãi như tiền gửi có kỳ hạn mà sẽ được áp dụng với lãi suất không kỳ hạn
nếu rút ra truớc khi đáo hạn.
Khác với tiền gửi thanh toán, tiền gửi định kỳ là tiền gửi tạm thời chưa sử
dụng hoặc tiền để dành của cá nhân, vì mục đích gửi tiền vào Ngân hàng là nhằm
mục đích kiếm lợi tức. Đối với ngân hàng, tiền gửi định kỳ là nguồn vốn ổn định
trong kinh doanh, do đó lãi suất mà Ngân hàng áp dụng cho loại tiền gửi này cao
hơn lãi suất tiền gửi thanh toán không kỳ hạn. Mặt khác để khuyến khích khách
hàng gửi tiền theo định kỳ dài hạn, thông thường Ngân hàng áp dụng lãi suất cao
đối với các khoản tiền gửi dài hạn (vì tiền gửi định kỳ giúp ngân hàng có thể sử
dụng vốn đó để kinh doanh qua việc cho vay trung, dài hạn, mua sắm các thiết bị
cũng như đầu tư vào một số lĩnh vực….)
2.2. Tiền gửi tiết kiệm:
là khoản tiền của cá nhân được gửi vào tài khoản tiền gửi tiết kiệm, được
xác định trên thẻ tiết kiệm, được hưởng lãi theo quy định của tổ chức nhận tiền
gửi tiết kiệm và được bảo hiểm theo quy định của pháp luật và bảo hiểm tiền gửi.
2.2.1. Tiền gửi tiết kiệm không kỳ hạn:
là loại tiền gửi không có thời hạn đáo hạn mà người gửi muốn rút ra phải
thông báo cho Ngân hàng biết trước một thời gian. Tuy nhiên, ngày nay các
Ngân hàng cho phép khách hàng rút ra không cần báo trước. Tiền gửi này chủ
GVHD:
Nguyễn
Thị Hồng
Liễu
6 SVTT: Lê Thị
Thu Hà

Luận văn tốt nghiệp
yếu là tiền gửi của dân cư, các tổ chức kinh tế và Chính phủ. Nhưng do nhu cầu
chi tiêu không xác định được trước nên khách hàng chỉ gửi tiền không kỳ hạn
nghĩa là có thể rút ra bất cứ lúc nào. Do đó Ngân hàng không chủ động được
nguồn vốn nên loại tiền gửi này có mức lãi suất thấp.
2.2.2. Tiền gửi tiết kiệm có kỳ hạn:
Người ký thác tiền này ở Ngân hàng để sử dụng vào mục đích nhất định
như mua sắm nhà cửa, trang trải chi phí học tập cho con cái Ngân hàng thường
cấp thêm tín dụng để bù đắp thêm phần thiếu hụt khi sử dụng vào mục đích của
người gửi tiền tiết kiệm.
Về nguyên tắc, khách hàng chỉ được rút tiền khi đáo hạn. Nếu rút vốn
trước hạn thì phải được chấp nhận của lãnh đạo ngân hàng và hưởng lãi suất
không kỳ hạn.
Về hình thức, theo truyền thống, người gửi tiền được cấp một sổ gọi là sổ
tiết kiệm, trên sổ này ghi rõ tất cả các khoản tiền gửi vào rút ra và lãi suất. Mỗi
lần gửi tiền hoặc rút tiền, khách hàng phải xuất trình sổ tiết kiệm cho ngân hàng
để ngân hàng ghi bút toán. Ngày nay, nhiều ngân hàng đã bỏ sổ tiết kiệm, thay
vào đó cung cấp cho khách hàng bảng kê lúc gửi tiền đầu tiên và theo định kỳ
hàng tháng để phản ánh tất cả các số phát sinh.
Việc huy động vốn tiền gửi của khách hàng không những đem lại cho
ngân hàng một nguồn vốn với chi phí thấp để kinh doanh, mà còn giúp cho ngân
hàng có thể nắm bắt được thông tin, tư liệu chính xác về tình hình tài chính của
các tổ chức kinh tế và cá nhân có quan hệ tín dụng với ngân hàng, tạo điều kiện
cho ngân hàng có căn cứ để quy định mức vốn để đầu tư cho vay đối với những
khách hàng đó. Vốn tiền mà ngân hàng huy động được trên các khoản tiền gửi
của khách hàng còn là cơ sở cho các tổ chức thanh tra, kiểm toán thực hiện được
nhiệm vụ nhanh chóng, chính xác phát hiện kịp thời tham ô, trốn thuế, lừa đảo
của các doanh nghiệp làm ăn không chính đáng, xử lý kịp thời những kẻ vi phạm
pháp luật.
2.3. Nguồn vốn huy động thông qua các chứng từ có giá.

Giấy tờ có giá là chứng nhận của tổ chức tín dụng phát hành để huy động
vốn, trong đó xác nhận nghĩa vụ trả nợ một khoản tiền trong một thời gian nhất
GVHD:
Nguyễn
Thị Hồng
Liễu
7 SVTT: Lê Thị
Thu Hà
Luận văn tốt nghiệp
định, điều kiện trả lãi và các điều khoản cam kết khác giữa các tổ chức tín dụng
và người mua.
2.3.1. Giấy tờ có giá ngắn hạn :
là giấy tờ có giá có thời hạn dưới một năm, bao gồm kỳ phiếu, chứng
chỉ tiền gửi ngắn hạn, tín phiếu và giấy tờ có giá ngắn hạn khác.
2.3.2. Giấy tờ có giá dài hạn:
là giấy tờ có giá có thời hạn từ một năm trở lên kể từ khi phát hành đến
hết hạn, bao gồm trái phiếu, chứng chỉ tiền gửi dài hạn và các giấy tờ có giá dài
hạn khác.
2.4. Nguồn vốn đi vay của các ngân hàng khác
Nguồn vốn đi vay của các ngân hàng khác là nguồn vốn được hình thành
bởi các mối quan hệ giữa các tổ chức tín dụng với nhau hoặc giữa các tổ chức tín
dụng với ngân hàng Nhà nước.
2.4.1. Vay từ các tổ chức tín dụng khác:
Trong quá trình kinh doanh của bất cứ doanh nghiệp nào cũng có lúc
phát sinh tình trạng tạm thời thừa vốn, và ngược lại cũng phát sinh tình trạng tạm
thời thiếu vốn. Hoạt động kinh doanh của ngân hàng cũng không tránh khỏi tình
trạng đó. Đối với ngân hàng, cũng có lúc ngân hàng tập trung huy động được vốn
nhưng lại không cho vay hết, trong khi đó vẫn phải trả lãi tiền gửi. Tương tự có
thời điểm cho vay vốn lớn, nhưng khả năng nguồn vốn mà ngân hàng huy động
được không đáp ứng đủ. Vì vậy trong trường hợp đó ngân hàng có thể tiếp tục

gửi vốn tam thời chưa sử dụng vào ngân hàng khác để lấy lãi, hoặc đi vay các
ngân hàng khác.
2.4.2. Vay từ Ngân hàng Trung ương.
Ngân hàng Trung ương (NHTW) đóng vai trò là ngân hàng của các ngân
hàng, là người cho vay cuối cùng của nền kinh tế. Vì vậy, khi có nhu cầu, các
NHTM sẽ được NHTW cho vay vốn.
Việc cho vay vốn của NHTW đối với NHTM thông qua hình thức tái cấp
vốn. Tái cấp vốn là hình thức cấp tín dụng có đảm bảo của Ngân hàng nhằm cung
ứng vốn ngắn hạn và các phương tiện thanh toán cho các NHTM. Ngoài ra,
NHTW còn thực hiện cho vay bổ sung thanh toán bù trừ giữa các NHTM. Trong
trường hợp đặc biệt, khi được Chính phủ chấp thuận, NHTW còn cho vay đối với
GVHD: Nguyễn Thị Hồng Liễu 8 SVTT: Lê Thị Thu Hà
Luận văn tốt nghiệp
các tổ chức tín dụng tạm thời mất khả năng thanh toán. Khoản vay này sẽ được
ưu tiên hoàn trả trước tất cả các khoản nợ khác của tổ chức tín dụng.
3. Những nguyên tắc trong việc quản lý tiền gửi của Khách hàng .
Các nguyên tắc trong quản lý tiền gửi khách hàng ra đời nhằm đảm bảo
quyền lợi cho người gửi tiền, tạo niềm tin cho khách hàng và góp phần tạo sự
hoạt động kinh doanh ổn định. Các nguyên tắc đó như sau:
- Ngân hàng phải đảm bảo thanh toán kịp thời cho khách hàng. Để thực
hiện được nguyên tắc này, Ngân hàng chỉ được sử dụng một tỷ lệ phần
trăm tiền gửi nhất định để cho vay, số còn lại làm quỹ dự trữ bảo đảm
thanh toán cho khách hàng.
Quỹ bảo đảm thanh toán bao gồm:
+ Tiền mặt tại quỹ
+ Ngân phiếu thanh toán
+ Tín phiếu kho bạc.
+ Tiền gửi thanh toán tại Ngân hàng Nhà nước.
+ Tiền gửi dự trữ tối thiểu bắt buộc tại Ngân hàng Nhà nước.
-

-
Ngân hàng phải đảm bảo tương ứng về thời hạn giữa nguồn vốn và sử
dụng vốn. Tuy nhiên, nguyên tắc này chỉ có ý nghĩa tương đối.
Ngân hàng chỉ được thực hiện các khoản giao dịch trên tài khoản của
khách hàng khi có lệnh của chủ tài khoản hoặc có sự uỷ nhiệm của chủ tài
khoản.
Ngoại trừ trường hợp khách hàng vi phạm luật chi trả theo quy định của cơ
quan có thẩm quyền về thực hiện các nghiệp vụ thanh toán thì khi đó ngân hàng
mới có quyền tự động trích tài khoản thanh toán có liên quan.
-
-
-
Ngân hàng phải đảm bảo an toàn và bí mật cho chủ tài khoản.
Ngân hàng phải có trách nhiệm kiểm soát các giấy tờ thanh toán của
khách hàng, các chứng từ thanh toán phải được lập theo đúng quy định.
Ngân hàng phải kiểm tra con dấu và chữ ký của khách hàng, nếu không
phù hợp thì ngân hàng có thể từ chối thanh toán.
Khi có các nghiệp vụ có liên quan đến tài khoản của khách hàng thì ngân
hàng phải kịp thời gửi giấy báo cho khách hàng. Cuối tháng, ngân hàng
phải gửi bản sao tài khoản hoặc giấy báo số dư cho khách hàng.
GVHD:
Nguyễn Thị Hồng Liễu
9 SVTT: Lê Thị Thu Hà
Luận văn tốt nghiệp
III. Hoạt động tín dụng.
1. Định nghĩa tín dụng.
Tín dụng là một phạm trù kinh tế tồn tại và phát triển qua nhiều hình thái
kinh tế - xã hội, và ngày nay tín dụng được định nghĩa như sau: Tín dụng là quan
hệ kinh tế được biểu hiện dưới hình thái tiền tệ hay hiện vật trong đó người cho
vay cả gốc và lãi sau một thời gian nhất định

2. Bản chất tín dụng .
Tín dụng thể hiện ra bên ngoài như một sự chuyển giao tạm thời quyền sử
dụng một vật hay một số tiền tệ giữa người cho vay và người đi vay. Vì vậy
người ta có thể sử dụng được giá trị của hàng hóa trực tiếp hoặc gián tiếp thông
qua trao đổi, bản chất tín dụng thể hiện trong mối quan hệ kinh tế trong quá trình
hoạt động của tín dụng và mối quan hệ của nó trong quá trình sản xuất .
3. Phân loại tín dụng.
Với nền kinh tế thị trường, có rất nhiều hình thức tín dụng trong hoạt động
của Ngân hàng nhưng cách phân loại phổ biến nhất là phân loại theo thời gian.
Căn cứ vào thời gian, người ta chia tín dụng ra làm những loại sau :
- Tín dụng ngắn hạn : Có thời hạn vay dưới 1 năm.
- Tín dụng trung hạn: Có thời hạn vay từ 1 năm đến 5 năm.
- Tín dụng dài hạn : Có thời hạn vay trên 5 năm.
4. Các nguyên tắc tín dụng.
Khi tham gia vào quan hệ tín dụng, Ngân hàng cũng như người đi vay cần
phải quán triệt các nguyên tắc tín dụng nhằm góp phần đảm bảo hiệu quả hoạt
động kinh doanh cho hai bên. Các nguyên tắc tín dụng được hình hành từ bản
chất tín dụng, được khẳng định trong thực tiễn hoạt động của Ngân hàng và
được pháp lý hóa hoạt động tín dụng của ngân hàng cũng cần tuân thủ các
nguyên tắc sau :
- Tiền vay được sử dụng đúng mục đích đã thỏa thuận trong hợp
đồng tín dụng.
Tiền vay phải được hoàn trả đầy đủ cả gốc và lãi đúng hạn đã thỏa thuận trên hợp
đồng tín dụng.
GVHD:
Nguyễn
Thị Hồng
Liễu
10
SVTT: Lê Thị Thu

Hà
Luận văn tốt nghiệp
5. Rủi ro tín dụng:
5.1. Khái niệm rủi ro tín dụng:
Rủi ro tín dụng là rủi ro do một hoặc một nhóm khách hàng không thực
hiện được các nghiệp vụ tài chính đối với Ngân hàng. Hay nói cách khác rủi ro
tín dụng là rủi ro xảy ra khi xuất hiện những biến cố không lường trước được do
nguyên nhân chủ quan hay khách quan mà khách hàng không trả được nợ cho
ngân hàng một cách đầy đủ cả gốc và lãi khi đến hạn, từ đó tác động xấu đến
hoạt động và có thể làm cho Ngân hàng bị phá sản.
Đây là rủi ro lớn nhất, thường xuyên xảy ra và thường gây hậu quả nặng nề
nhất. Thông thường ở các nước, nghiệp vụ tín dụng mang lại 2/3 thu nhập cho
Ngân hàng. Còn ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay, thu nhập từ hoạt động tín
dụng mang lại thường chiếm 70% - 90% tổng thu nhập. Nhưng đồng thời trong
lĩnh vực này cũng chứa đựng nhiều rủi ro bởi các khoản tiền cho vay bao giờ
cũng có xác suất vỡ nợ cao so với những khoản đầu tư khác.
5.2. Thiệt hại do rủi ro tín dụng gây ra:
5.2.1. Đối với ngân hàng :
Rủi ro tín dụng sẽ tác động trực tiếp đến hoạt động kinh doanh của ngân
hàng như thiếu tiền chi trả cho khách hàng, vì phần lớn nguồn vốn hoạt động của
ngân hàng là nguồn vốn huy động, mà khi ngân hàng không thu hồi được nợ gốc
và lãi trong cho vay thì khả năng thanh toán của ngân hàng dần dần lâm vào tình
trạng thiếu hụt.
Như vậy, rủi ro tín dụng sẽ làm cho ngân hàng mất cân đối trong việc thanh
toán, làm cho ngân hàng lỗ và có nguy cơ bị phá sản.
5.2.2. Đối với nền kinh tế xã hội:
Hoạt động của ngân hàng có liên quan đến hoạt động của toàn bộ nền kinh
tế, đến tất cả các doanh nghiệp nhỏ, vừa và lớn, đến toàn bộ các tầng lớp dân cư.
Vì vậy, rủi ro tín dụng xảy ra có thể làm phá sản một vài ngân hàng và có khả
năng phát sinh lây lan sang các ngân hàng khác và tạo cho dân chúng một tâm lý

sợ hãi. Khi đó, dân chúng sẽ đưa nhau đến ngân hàng rút tiền trước thời hạn, điều
đó cũng có thể đưa đến sự phá sản của đồng loạt các ngân hàng. Như vậy, rủi ro
tín dụng sẽ tác động đến toàn bộ nền kinh tế.
GVHD:
Nguyễn
Thị Hồng
Liễu
11 SVTT: Lê Thị Thu
Hà
Luận văn tốt nghiệp
Những điều nêu trên cho chúng ta thấy rủi ro tín dụng là vấn đề rất nghiêm
trọng mà Chính phủ các nước phải quan tâm, đặc biệt là Ngân hàng Trung ương
phải có những chính sách khuyến cáo thường xuyên thông qua công tác thanh tra,
kiểm soát, chiết khấu, tái chiết khấu và sẵn sàng hỗ trợ cho các NHTM khi có các
biến cố rủi ro xảy ra.
5.3. Những nguyên nhân phát sinh rủi ro tín dụng:
5.3.1. Nguyên nhân từ khách hàng vay vốn:
Rủi ro tín dụng biểu hiện ra bên ngoài là việc không hoàn thành nghĩa vụ
trả nợ, vốn bị ứ đọng khó có khả năng thu hồi, nợ quá hạn ngày càng lớn, các
khoản lãi chưa thu ngày càng gia tăng… Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là:
+ Khi các cá nhân vay vốn gặp phải các nguy cơ sau đây thường không trả
nợ cho ngân hàng đầy đủ cả vốn lẫn lãi như: thu nhập không ổn định; bị sa thải,
thất nghiệp; bị tai nạn lao động; hỏa hoạn, lũ lụt; hoàn cảnh gia đình khó khăn; sử
dụng vốn sai mục đích; thiếu năng lực pháp lý…
+ Khi các doanh nghiệp thường không trả được nợ vay của ngân hàng đầy
đủ cả gốc và lãi khi gặp phải những trường hợp sau: năng lực chuyên môn và uy
tín của người lãnh đạo đơn vị giảm thấp; khả năng tài chính của doanh nghiệp bị
giảm do lỗ trong kinh doanh; sử dụng vốn sai mục đích; thị trường cung cấp vật
tư bị đột biến; bị cạnh tranh và mất thị trường tiêu thụ; sự thay đổi trong chính
sách của Nhà nước; những tai nạn bất ngờ.

5.3.2 Những nguyên nhân khách quan :
+ Tình hình kinh tế trong nư ớc:
Hoạt động cho vay của ngân hàng là hoạt động rất nhạy cảm với những
biến động của nền kinh tế - xã hội.
Trong giai đoạn kinh tế suy thoái thường xuất hiện những doanh nghiệp
thua lỗ và phá sản, từ đó có các khoản tiền vay ngân hàng không trả được. Điều
này làm cho nợ quá hạn trong ngân hàng tăng lên nhanh chóng.
Trong giai đoạn nền kinh tế có lạm phát cao và ngày càng gia tăng cũng có
thể dẫn đến rủi ro tín dụng, bởi vì trong giai đoạn này người gửi tiền có tâm lý lo
sợ rằng đồng tiền của mình bị mất giá khi gửi ngân hàng, cho nên họ muốn rút
tiền ra khỏi ngân hàng. Trong khi đó những người đi vay thì lại muốn gia tăng
nhu cầu vay vốn và muốn kéo dài thời hạn vay. Điều này cũng là ảnh hưởng trực
GVHD:
Nguyễn
Thị Hồng
Liễu
12 SVTT: Lê Thị Thu
Hà