Bài giảng tâm lý quản lý

Ths. Bùi Th  Nga
TÂM LÝ QUN LÝ
Ths. Bùi Th  Nga
 Nói ngt, lt ti xng
 Li nói không mt tin mua, la li mà nói
cho va lòng nhau
 Lt mm buc cht
 Trong m ngoài êm
 Bit mình bit ngi, trm trn trm thng
Nhng nhân vt đin hình: Khng Minh, Lu
B, Chu Du,…
Ths. Bùi Th  Nga
CHNG I: I TNG, NHIM V VÀ
PHNG PHÁP NGHIÊN CU
I. Nhng vn đ c bn
1. Th nào là tâm lý?
 Tâm lý là s phn ánh s vt hin tng
ca th gii khách quan, trong đó não
làm chc nng phn nh đó. S phn
ánh này mang tính ch th và mang bn
cht xã hi- lch s.
Ths. Bùi Th  Nga
 Tâm lý hc là ngành khoa hc nghiên cu
hành vi, tinh thn và t tng ca con ngi
(c th đó là nhng cm xúc, ý chí và hành
đng).
 Chú tâm đn s nh hng ca hot đng th
cht, trng thái tâm lý và các yu t bên ngoài
lên hành vi và tinh thn ca con ngi.
 Tp trung vào loài ngi, tuy mt vài khía cnh ca
đng vt

cng thnh thong đc nghiên cu.
 Là "khoa nghiên cu nhng hành vi và nhng
tin trình tâm thn ca con ngi".
Ths. Bùi Th  Nga
2. c đim ca tâm lý ngi:
 Là hin tng tinh thn, là đi sng ni tâm
ca con ngi.
 Là hin tng tinh thn gn gi, thân thuc vi
con ngi
 Tâm lý ngi phong phú, đa dng và đy tính
tim nng.
 Có tính cht ch th.
 Là kt qu ca quá trình xã hi hoá.
 Có sc mnh to ln.
Ths. Bùi Th  Nga
3. Phân loi tâm lý:
Phân theo thi gian tn ti và quá trình din
bin:
 Các quá trình tâm lý: là HTTL din ra ngn, có bt
đu, din bin và kt thúc: cm giác, tri giác,
 Các trng thái tâm lý: HTTL din ra tng đi dài,
đóng vai trò làm nn cho các quá trình tâm lý và thuc
tính tâm lý biu hin. Không bit đim bt đu và kt
thúc (tp trung, bun…).
 Các thuc tính tâm lý: HTTL tr nên n đnh, bn
vng  mi ngi, to nên nét riêng v ni dung cho
h. (Tính khí, quan đim, nim tin,…)
Các HTTL này luôn nh hng và chi phi ln
nhau, không h tách ri.
Ths. Bùi Th  Nga

 Phân theo s tham gia điu chnh ca ý thc:
 Nhng HTTL có ý thc: Có s điu chnh, con ngi
nhn bit đc s tn ti và din bin ca chúng
 Nhng HTTL không có ý thc (vô thc): không có s
điu chnh, con ngi không nhn bit đc s tn ti
và din bin ca chúng.
+ bnh lý (thn kinh, o giác, hoang tng, say
ru…),
+ c ch ca h thn kinh (ám th, thôi miên, mng
du…),
+ bn nng, tim thc: ban đu có ý thc nhng lp
li nhiu ln nên n đi, khi cn mi quay li kim
soát (bn nng làm m)
+ HTTL vt sáng.
Ths. Bùi Th  Nga
4. Tâm lý qun lý.
 Là môn khoa hc vn dng các kin thc tâm lý
vào vic qun lý mt tp th di quyn đ đt
hiu qu qun lý cao nht
 Nghiên cu các quy lut và biu hin ca các
quy lut tâm lý đ ng dng vào công tác t
chc và lãnh đo con ngi trong hot đng
ca t chc nhm đt hiu qu qun lý ti u.
Nghiên cu tâm lý qun lý giúp t chc tuyn đc
nhng nhân viên gii nht, gim bt s vng
mt, ci thin truyn đt thông tin, tng thêm
tho mn công vic, gim xung đt
Ths. Bùi Th  Nga
II. i tng và nhim v môn hc.
1. i tng.

 S thích ng ca công vic vi con ngi (phân công,
đánh giá CV, t chc ch đ làm vic- ngh ngi, yu t vn
hoá DN, thm m…)
 Mi quan h “ngi- máy móc” đ thit k máy móc phù
hp tâm sinh lý con ngi.
 MQH ngi- ngh nghip: la chn ngi phù hp, đào
to k nng liên quan ngh…
 S thích ng con ngi- con ngi trong t chc: bu
không khí tp th, hoà hp các thành viên, MQH trên di,
to đng lc L…
 Tâm lý tiêu dùng.
Tâm lý qun lý thuc mng tâm lý ng dng, nó có mi quan h
vi các khoa hc tâm lý ng dng khác nh tâm lý hc y
khoa, tâm lý hc s phm. tâm lý hc thanh tra…
Ths. Bùi Th  Nga
2. Nhim v.
Nghiên cu:
 Các quy lut và hin tng mang tính quy
lut ca cá nhân và tp th
 C ch vn hành ca các HTTL đ đa ra
các bin pháp qun lý phù hp
 c đim tâm lý ca mt s tng lp con
ngi trong nhng tp th đ qun lý.
 Vai trò ca lãnh đo và đc đim tâm lý
lãnh đo.
Ths. Bùi Th  Nga
III. Phng pháp nghiên cu
1. Các nguyên tc khi nghiên cu tâm lý ngi
 m bo tính khách quan. (Khó vì đi tng là
con ngi, không th nghiên cu trc tip tâm

lý mà ch đoán đnh tâm lý qua biu hin-> suy
lun, d mang tính ch quan)
 m bo tính toàn din và h thng. Con
ngi đóng nhiu vai trò trong xã hi biu
hin nhiu mt
 Tính bin chng và lch s: N/C con ngi
trong MQH tác đng qua li vi MTrng.
 Tính sâu sc và khoa hc.  Có đ tin cy
 Kt hp nhiu phng pháp vì nghiên cu
gián tip, sai lch ln
Ths. Bùi Th  Nga
2. Các phng pháp nghiên cu.
 Quan sát: dùng các giác quan đ tri giác đi
tng và qua đó đ đoán đnh tâm lý đi phng.
 àm thoi (phng vn): đt câu hi trong cuc
tip xúc trc tip đ đoán đnh tâm lý qua các câu
tr li. Mt cuc đàm thoi gm: gđon m đu
(câu hi d, to không khí thân mt, tin cy);
gđon chính (đ đt mc đích tìm hiu. Câu hi:
thng, chn đu, hi vòng quanh); gđon cui
(gii to cng thng)
 PP bng câu hi: bng hi
 PP trc nghim: dùng phép th (các bài tp nh,
đã đc kim nghim trên mt s lng ngi
va đ tiêu biu)
Ths. Bùi Th  Nga
 PP thc nghim: đa đi tng vào các tình
hung thc t trong hot đng hng ngày (ngi
đc NC không bit mình đang đc NC), ch
đng to ra tình hung đc thù  tâm lý thc

(dùng NC tính cách nhân viên sp đc đ đt
hoc mun kim tra mô hình qun lý mi)
 PP NC tiu s: NC các MQH xã hi ca đi tng
(NC gia tc huyt thng, MQH xã hi, nhp sng
xã hi…)
 PP NC sn phm: NC tâm lý qua SP ngi đó
làm ra đ đoán tâm lý.
 PP trc lng xã hi: ngi NC đa ra 1 bng hi
8-10 câu xoay quanh vic đi tng chn/không
chn ai, thích/không thích ai NC MQH trong
nhóm và tp th.
Ths. Bùi Th  Nga
Chng 2.
QUY LUT TÂM LÝ CÁ NHÂN
I. Các quá trình tâm lý
1. Cm giác
a. Khái nim: Cm giác là quá trình nhn thc
phn ánh mt cách riêng l tng thuc tính
ca s vt, hin tng khi chúng trc tip
tác đng vào giác quan.
VD: mt nhìn rõ: cm giác tt
Nghe bn nhc hay
n mt món n ngon
Ths. Bùi Th  Nga
b. c đim ca cm giác:
* Là quá trình tâm lý có m đu, din
bin, kt thúc mt cách rõ ràng.
* Cm giác ch phn ánh mt cách riêng
l tng thuc tính ca s vt hin tng
thông qua hot đng ca tng giác quan

riêng l.
* Cm giác xy ra khi s vt hin tng
trc tip tác đng lên giác quan.
* Cm giác ca con ngi mang bn cht
xã hi.
Ths. Bùi Th  Nga
c. Phân loi cm giác:
da trên v trí ca ngun kích thích nm
bên ngoài hay bên trong c th
* Cm giác bên ngoài do nhng kích thích
bên ngoài gây nên: cm giác nhìn, cm
giác nghe, cm giác ngi, cm giác nm,
cm giác da.
* Cm giác bên trong gm: cm giác c
th, cm giác vn đng, cm giác thng
bng
Ths. Bùi Th  Nga
d. Vai trò ca cm giác:
Là mc đ nhn thc đu tiên, s đng, cm
giác có vai trò nht đnh trong hot đng
nhn thc và toàn b đi sng con ngi.
 Cm giác là mi liên h trc tip gia c
th và th gii xung quanh. Nh mi liên h
đó mà c th có kh nng đnh hng và
thích nghi vi môi trng. VD: đóin,
nguy himtránh
 Cm giác giúp con ngi thu nhn ngun
tài liu trc quan sinh đng, cung cp
nguyên liu cho các hot đng tâm lý cao
hn.

Ths. Bùi Th  Nga
Cm giác có ngng tu thuc vào tng cá
th mà ngng là khác nhau.
 ng dng trong qun lý:
• Qung cáo
• Chiêu th
• Xác đnh ý mun ca khách hàng
• Cm nhn chu k sng sn phm
• Linh cm ri ro phòng nga…
Ths. Bùi Th  Nga
2. Tri giác
a. Khái nim:
Tri giác là quá trình nhn thc phn ánh mt cách
trn vn các thuc tính ca s vt hin tng
khi chúng đang trc tip tác đng vào các giác
quan.
b. c đim ca tri giác:
 Tri giác là s phn ánh th gii mt cách trn
vn, chnh th.
 Tri giác đc hình thành và phát trin trên c
s các cm giác, nhng tri giác không phi là
s cng li đn gin ca các cm giác to
thành, mà là s tng hp các thuc tính ca s
vt, hin tng.
Ths. Bùi Th  Nga
Tri giác = tng hp cm giác+kinh nghim
và cm nhn
VD: cùng mt hin tng, ngi khác nhau
có cách nhìn nhn khác nhau.
 Trong quá trình tri giác có s tham gia ca

vn sng, kinh nghim, t duy, ngôn ng
và nhiu chc nng tâm lý khác.
Ths. Bùi Th  Nga
c. Phân loi tri giác:
 Da trên b máy phân tích
 tri giác nhìn,
 tri giác nghe,
 tri giác ngi,
 tri giác s mó…
 Da vào s phn ánh:
 tri giác các thuc tính không gian
 tri giác các thuc tính thi gian ca đi tng,
 tri giác s chuyn đng.
Ths. Bùi Th  Nga
d. Vai trò ca tri giác
 giúp đnh hng nhanh chóng và chính xác
hn điu chnh mt cách hp lý hot
đng.
 Trong giáo dc tr, cm giác và tri giác có
vai trò quan trng trong vic hình thành
nhn thc.
 ng dng trong qun lý: Hình thành ch
tín
Ths. Bùi Th  Nga
3. Trí nh
a. Khái nim:
 Trí nh là quá trình tâm lý phn ánh vn kinh
nghim ca con ngi di hình thc biu tng
bng cách ghi nh, gi gìn, nhn li và nh li
nhng điu mà con ngi đã tri qua.

b. Vai trò ca trí nh:
trí nh h
ình thành kinh nghim hot đng 
phát trin tâm lý, nhân cách con ngi.
Ths. Bùi Th  Nga
c. Các quá trình c bn ca trí nh:
- Quá trình ghi nh:
Ghi nh là quá trình to nên du vt ca
đi tng trên v não và gn tài liu mi
vào chui kinh nghim đã có ca bn thân.
Ghi nh không ch đnh: Là loi ghi nh
không do mc tiêu ch ý, Ghi nh máy
móc
Ghi nh có ch đnh:: Ghi nh ý ngha
Ths. Bùi Th  Nga
- Quá trình gi gìn:
Là quá trình lu gi nhng thông tin đã ghi nh
bng cách cng c nhng du vt đã hình thành
trên v não.
Gi gìn tiêu cc: Là s gi gìn da trên s tri
giác lp đi lp li nhiu ln mt cách đn gin, th
đng.
Gi gìn tích cc: Là s gi gìn bng cách nh li
trong óc tài liu đã ghi nh, không cn tri giác tài
liu đó.